Εικονογράφηση: 7iber (CC BY-NC-ND 2.0)
Σε μια κατάσταση μυστικότητας και έλλειψης διαφάνειας, ο Παλαιστίνιος Πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς ενέκρινε [1] πρόσφατα έναν νέο νόμο για το έγκλημα στον κυβερνοχώρο, που σφίγγει περαιτέρω τον κλοιό στην ελευθερία της έκφρασης και της ιδιωτικότητας των Παλαιστινίων στο διαδίκτυο.
Παλαιστινιακά ΜΜΕ και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών επέκριναν [2] την νέα νομοθεσία και ζήτησαν το άμεσο πάγωμά του, μέχρι να συζητηθεί δημόσια και να τροποποιηθεί. Το Συνδικάτο Παλαιστινίων Δημοσιογράφων, η Ανεξάρτητη Επιτροπή για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και το Παλαιστινιακό Κέντρο για την Ανάπτυξη και τις Ελευθερίες των ΜΜΕ, μεταξύ άλλων, διαμαρτυρήθηκαν [3] για την έγκριση αυτού του νόμου λόγω των επικίνδυνων συνεπειών του για τις παλαιστινιακές αστικές και πολιτικές ελευθερίες.
Ο νόμος προετοιμάστηκε διακριτικά και εγκρίθηκε στις 24 Ιουνίου 2017 χωρίς προηγούμενη συζήτηση με παλαιστινιακές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και παρόχους υπηρεσιών Διαδικτύου. Δύο εβδομάδες αργότερα, δημοσιεύτηκε και τέθηκε άμεσα σε ισχύ, όπως ορίζει το άρθρο 61 του νόμου, ξεφεύγοντας από τη νομική παράδοση του διαστήματος 30 ημερών πριν από την έναρξη ισχύος ενός νέου νόμου. Από τότε που το Παλαιστινιακό Νομοθετικό Συμβούλιο έκλεισε [4] το 2007 λόγω πολιτικού διχασμού, ο Πρόεδρος Μαχμούντ Αμπάς έκανε κατάχρηση της νομοθετικής του εξουσίας, η οποία, σύμφωνα με τον Παλαιστινιακό Βασικό Νόμο, του επιτρέπει να εγκρίνει νόμους μόνο σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.
Ο νέος νόμος [5] ρυθμίζει τις διαδικτυακές συναλλαγές, ιστότοπους πολυμέσων και ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης, περιγράφοντας μια σειρά από “εγκλήματα στον κυβερνοχώρο”, [6] που μπορούν να τιμωρηθούν με φυλάκιση έως και 15 ετών ή ισόβια σκληρή εργασία. Ενώ απαριθμεί μερικά εγκλήματα στον κυβερνοχώρο, που θα πρέπει να καταπολεμηθούν με κάθε κόστος, όπως εκτροπές, φορολογική απάτη και κλοπή ταυτότητας, παρέχει επίσης απεριόριστες εξουσίες στην Εισαγγελία να παρακολουθεί Παλαιστίνιους πολίτες, να παρακολουθεί τις διαδικτυακές τους επικοινωνίες και να τους συλλαμβάνει, επειδή εκπέμπουν τις απόψεις τους και πολιτικές απόψεις στο διαδίκτυο.
Το Social Media Exchange (SMEX) [7], το οποίο διατηρεί βάση δεδομένων [8] σχετικά με τους νόμους, που επηρεάζουν τα ψηφιακά δικαιώματα στον αραβικό κόσμο, τόνισε σε μια δήλωση [9] τρία από τα εξαιρετικά προβληματικά άρθρα του νόμου, που απειλούν την ελευθερία του λόγου στο διαδίκτυο και τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα:
- Το άρθρο 51 του νόμου ορίζει ότι, “εάν ένα έγκλημα διαπραχθεί διαδικτυακά και βλάπτει την “εθνική ενότητα” ή την “κοινωνική αρμονία”, θα “τιμωρείται” με σκληρή εργασία, που κυμαίνεται μεταξύ τριών και 15 ετών, ποινή που επηρεάζει όλους όσους συμμετείχαν στο έγκλημα.
- Το άρθρο 32 υποχρεώνει τους παρόχους υπηρεσιών διαδικτύου να συνεργάζονται με υπηρεσίες ασφαλείας συλλέγοντας, αποθηκεύοντας και μοιράζοντας δεδομένα πληροφοριών χρηστών για τουλάχιστον τρία χρόνια, εκτός από τον αποκλεισμό οποιουδήποτε ιστότοπου κατόπιν εντολής του δικαστικού σώματος.
- Το άρθρο 40 επιτρέπει στον Γενικό Εισαγγελέα ή σε έναν από τους βοηθούς του να ζητήσουν από το δικαστήριο να εκδώσει εντολή αποκλεισμού οποιουδήποτε ιστότοπου εντός 24 ωρών.
- Το άρθρο 16 ορίζει ότι, όποιος παραβιάζει τα “δημόσια ήθη” στο Διαδίκτυο, μπορεί να καταδικαστεί σε φυλάκιση ενός έτους ή με πρόστιμο έως 7.000 δολάρια ή και τα δύο.
- Το άρθρο 20 τιμωρεί ομοίως κάθε χρήστη του Διαδικτύου, που κατέχει ή διαχειρίζεται ιστότοπο που δημοσιεύει “ειδήσεις, που θέτουν σε κίνδυνο την κρατική ασφάλεια, τη δημόσια τάξη ή την εσωτερική ή εξωτερική του ασφάλεια”. Όποιο άτομο μοιράζεται αυτές τις ειδήσεις, θα μπορούσε να φυλακιστεί για ένα χρόνο ή να του επιβληθεί πρόστιμο έως περίπου 1.400 δολάρια.
- Το άρθρο 31 απαγορεύει κάθε προσπάθεια παράκαμψης του αποκλεισμού ιστοτόπων ή χρήσης οποιουδήποτε συστήματος ή εφαρμογής για πρόσβαση σε αποκλεισμένο ιστότοπο.
- Το άρθρο 35 εξουσιοδοτεί το δικαστήριο να δώσει στην Εισαγγελία το δικαίωμα να παρακολουθεί και να καταγράφει τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες, καθώς και να αποκτά τυχόν δεδομένα σύνδεσης, που κρίνει απαραίτητα για τις έρευνες.
Με αυτές τις αναφορές στη σημασία της “κοινωνικής αρμονίας”, των “δημόσιων τρόπων”, της “κρατικής ασφάλειας” και της “δημόσιας τάξης”, οι ευρείς χαλαρά καθορισμένοι όροι του νόμου ενδέχεται να κάνουν τους Παλαιστίνιους χρήστες του διαδικτύου, ιδιαίτερα τους ακτιβιστές και τους δημοσιογράφους, ευάλωτους στη δίωξη από την Παλαιστινιακή Αρχή, που μπορεί να ερμηνεύσει αυτούς τους όρους, όπως θέλει.
Επιπλέον, η επιβολή αυτού του νόμου εκτείνεται εκτός των δικαστικών συνόρων των εδαφών της Παλαιστινιακής Αρχής και επιτρέπει τη δίωξη Παλαιστινίων, που ζουν στο εξωτερικό, σε περίπτωση που έχουν διαπράξει “έγκλημα στον κυβερνοχώρο”, σύμφωνα με τον ορισμό του νόμου. Αυτό αποτελεί επικείμενη απειλή για τους Παλαιστίνιους πολιτικούς ακτιβιστές, που εδρεύουν στο εξωτερικό, αλλά έχουν πολύ μεγάλη επιρροή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στο εσωτερικό. Ο νόμος δεν διευκρινίζει, εάν οι Αρχές θα επιδιώξουν να εκδώσουν Παλαιστίνιους, που εδρεύουν στο εξωτερικό για διάπραξη εγκλήματος στον κυβερνοχώρο.
Ο νόμος εγκρίθηκε εν μέσω πολλαπλών παραβιάσεων των παλαιστινιακών ψηφιακών δικαιωμάτων και των ελευθεριών των ΜΜΕ, που διαπράχθηκαν από την Παλαιστινιακή Αρχή. Ο Mousa Rimawi, Διευθυντής του Παλαιστινιακού Κέντρου για την Ανάπτυξη και τις Ελευθερίες των ΜΜΕ, που τεκμηριώνει τέτοιες παραβιάσεις, τόνισε [3] ότι τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους, οι παραβιάσεις της ΠΑ ξεπέρασαν τις παραβιάσεις των ισραηλινών δυνάμεων κατοχής, που ήταν υπεύθυνες για την επίθεση και τη σύλληψη [10] δημοσιογράφων στη Δυτική Όχθη, επειδή έκαναν τη δουλειά τους. Τα τελευταία περιστατικά παραβίασης των διαδικτυακών ελευθεριών από την Παλαιστινιακή Αρχή περιελάμβαναν τη σύλληψη πολλών δημοσιογράφων [11] στη Δυτική Όχθη για όσα έγραψαν στις σελίδες τους στο Facebook και τον αποκλεισμό [12] περισσότερων από 20 ειδησεογραφικών ιστοσελίδων, που ανήκουν σε πολιτικούς αντιπάλους και επικριτές.