- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Έναν αιώνα μετά και παραπάνω, οι Αιθίοπες ακόμα συζητούν για τη νίκη τους ενάντια στην ιταλική αποικιοκρατία

Κατηγορίες: Υπο-Σαχάρια Αφρική, Αιθιοπία, Ιστορία, Μέσα των πολιτών, Πολιτική
[1]

Πίνακας με τη Μάχη της Άντουα [2]. Φωτογραφία: Εθνικό Μουσείο Παγκόσμιων Πολιτισμών. CC 3.0

Η Αιθιοπική Αυτοκρατορία εξέπληξε τον κόσμο την 1η Μαρτίου 1896, όταν κέρδισε μια αποφασιστική νίκη εναντίον του Βασιλείου της Ιταλίας στη μάχη της Άντουα [2], θεμελιώνοντας την εθνική κυριαρχία της Αιθιοπίας κατά της ιταλικής καταπάτησης.

Ο στρατός της Ιταλίας υπέστη μεγάλες απώλειες, χάνοντας περίπου 7.000 στρατιώτες [2], ενώ άλλοι 1.500 τραυματίστηκαν και 3.000 αιχμαλωτίστηκαν.

Η νίκη καθιέρωσε την Αιθιοπία ως κυρίαρχο κράτος, σε μια εποχή κατά την οποία η Αφρική χαρασσόταν από Ευρωπαίους αποίκους. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι Δυτικές δυνάμεις κατέκτησαν σχεδόν ολόκληρη την Αφρική, εκτός από την Αιθιοπία και τη Λιβερία, καθιστώντας τη μάχη της Άντουα ιστορική ανωμαλία. Η ιστορία γίνεται ολοένα και πιο προσιτή στους αναγνώστες σήμερα χάρη σε ιστορικούς όπως ο Raymond Jonas [3] και ο Harold Marcus, [4] οι οποίοι έχουν δημοσιεύσει σημαντική έρευνα σχετικά με αυτό το γεγονός.

Οι χρήστες του Αιθιοπικού Διαδικτύου μνημονεύουν την επέτειο της μάχης με συζητήσεις σχετικά με τις ιστορικές συνέπειες και την ακρίβεια των πληροφοριών που έχουμε σήμερα σχετικά με τη σύγκρουση, όλες στο πλαίσιο των σύγχρονων πολιτικών περιπλοκών και αδυναμιών της Αιθιοπίας.

Ένας από τους συχνότερους ισχυρισμούς σε διαδικτυακές συζητήσεις είναι η ιδέα ότι η νίκη στην Άντουα δεν έδωσε ελευθερία και ανεξαρτησία εξίσου σε όλες τις εθνοτικές ομάδες στην Αιθιοπία. Οι Αιθιοπιοί εθνικιστές τείνουν να βλέπουν τη μάχη ως ισχυρό σύμβολο [5] της μαύρης αντιαποικιακής αντίστασης όχι μόνο για την Αιθιοπία αλλά και για όλη την Αφρική. Ωστόσο, οι εθνοτικοί πολιτικοί αντίπαλοι, όπως οι Ορόμο, συχνά αντικρούουν τα παραπάνω λέγοντας ότι αυτές οι θριαμβευτικές αφηγήσεις, οι οποίες χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν τη μάχη της Άντουα, είναι προκατειλημμένες και παρουσιάζονται εξ ολοκλήρου από την προοπτική [6]της άρχουσας τάξης της Αιθιοπίας.

Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συζητήσεις σχετικά με τη φύση της ταυτότητας της Αιθιοπίας και αν πρέπει να βασίζεται στον πολιτικό εθνικισμό ή στους εθνικούς δεσμούς. Συνηθέστερος στις κοινότητες της χώρας, όπου ομιλούνται τα αμχαρικά, ο αιθιοπικός εθνικισμός προωθεί παραδοσιακά την «πολιτιστική ενότητα» και ισχυρίζεται ότι οι Αιθίοπες είναι ένα έθνος.

Ο ρόλος που διαδραμάτισε το 1896 ο αυτοκράτορας Μενελίκ Β’ [7], στον οποίο γενικά αποδίδεται η νίκη στην Άντουα, αποτελεί επίσης μέρος της συζήτησης στο διαδίκτυο σήμερα.

Οι Αιθιίποες εθνικιστές χρήστες του Διαδικτύου τον απεικονίζουν συχνά ως λαμπρό πατέρα της σύγχρονης Αιθιοπίας, ενώ οι εθνοτικοί τον χαρακτηρίζουν ως “απατεώνα [8]“.

Ο χρήστης του Facebook Tsegaye Ararssa δήλωσε ότι θεωρεί τη μάχη της Άντουα «έναν αποικιακό πόλεμο μεταξύ ανταγωνιστικών αποικιακών αυτοκρατοριών, παρά τη συμμετοχή των υποκείμενων λαών ως πεζικού».

Έγραψε [8]:

Adwa is anything but a black victory over a white colonizer. Adwa was a moment of self-hating denial of blackness. Nothing typifies this more than the emphatic Menelikan disavowal of his blackness when he was invited to be an honorary president of the global association for the improvement of the life of the “Negro”. By saying “I am not a Negro; I am Caucasian,” Menelik stipulated that he is “an honorary white man.”[…] Adwa was the inaugural moment for the birth of racialized hierarchy between and among the peoples of Ethiopia.

Η Άντουα δεν είναι παρά μια μαύρη νίκη επί ενός λευκού αποικιστή. Η Άντουα ήταν μια στιγμή άρνησης και μίσους των μαύρων για τους μαύρους. Τίποτα δεν το αντιπροσωπεύει αυτό παραπάνω από την εμφατική αποκήρυξη του Μενελίκ του ότι είναι μαύρος, όταν κλήθηκε να είναι επίτιμος πρόεδρος της παγκόσμιας ένωσης για τη βελτίωση της ζωής των «Νέγρων». Λέγοντας ότι «δεν είμαι Νέγρος, είμαι Καυκάσιος», ο Μενελίκ δήλωσε ότι είναι «επίτιμος λευκός». […] Η Άντουα ήταν η εναρκτήρια στιγμή για τη γέννηση της φυλετικής ιεραρχίας μεταξύ των λαών της Αιθιοπίας.

Ο Yetneberk Belayneh, ωστόσο, υποστήριξε [9]ότι η νίκη είναι στην πραγματικότητα “σύμβολο της πολυεθνοτικής συνεργασίας”:

From the perspective of modern world history, Adwa represented a struggle for national independence waged by a coalition of diverse ethnic groups.

The wonderful leadership and mobilization role of King Menelik II and the national patriotism of diverse leaders […] the participation of 100,000 troops from dozens of ethnic groups from all parts of the country is the “mysterious magnetism” that holds Ethiopia together to win the Italian colonial army at the Battle of Adwa.

Από την οπτική της σύγχρονης παγκόσμιας ιστορίας, η Άντουα αντιπροσώπευε έναν αγώνα για εθνική ανεξαρτησία που διεξήχθη από έναν συνασπισμό διαφόρων εθνοτικών ομάδων.

Ο υπέροχος ηγετικός και κινητοποιητικός ρόλος του βασιλιά Μενελίκ Β και ο εθνικός πατριωτισμός διαφόρων ηγετών […] η συμμετοχή 100.000 στρατευμάτων από δεκάδες εθνοτικές ομάδες από όλες τις περιοχές της χώρας είναι ο «μυστηριώδης μαγνητισμός» που κρατά σε συνοχή την Αιθιοπία για να κερδίσει το ιταλικό αποικιακό στρατό στη μάχη της Άντουα.

Γράφοντας για το “Tigrean Press”, ο Tecola Hagos υποστήριξε ότι η μάχη δεν πρέπει να θεωρηθεί η πρώτη νίκη ενός αφρικανικού έθνους ενάντια σε ένα ευρωπαϊκό έθνος. Λέει [10]:

According to The US Army Infantry Magazine on the Battle of Adwa:-

“Historians consider the Battle of Adwa, culmination point of the Italo-Ethiopian War (1895-1896), to be one of the most important events in the world. In fact, it was the first victory of an African nation against a European counter-part since Hannibal’s successful battles against Rome during the Second Punic War 2,200 years ago.”

It's quite distressing to observe a prestigious institution, being misguided and deluded by a handful of Amhara political elite's counter-factual historical version. To demonstrate the course of history in an authentic way: the first defeat of The European colonizers by The Africans was not the Battle of Adwa held 121 years ago.

The first hefty and ignominious loss of The European colonizers was marked on January 26 1885 at The Battle of Dogali led by Raesi Alula.

Σύμφωνα με το περιοδικό US Army Infantry Magazine για τη μάχη της Άντουα: -

“Οι ιστορικοί θεωρούν τη μάχη της Άντουα το αποκορύφωμα του Ιταλοαιθιοπικού πολέμου (1895-1896), ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα στον κόσμο. Στην πραγματικότητα, ήταν η πρώτη νίκη ενός αφρικανικού έθνους εναντίον ενός ευρωπαϊκού αντιπάλου, έπειτα από τις επιτυχημένες μάχες του Αννίβα κατά της Ρώμης κατά τη διάρκεια του Β’ Καρχηδονιακού Πολέμου πριν από 2200 χρόνια”.

Είναι αρκετά θλιβερό να βλέπεις έναν θεσμό υψηλού κύρους παραπλανημένο και ξεγελασμένο από την ιστορική εκδοχή μιας χούφτας πολιτικής αμχαρικής ελίτ ενάντια στα πραγματικά γεγονότα. Για να παρουσιάσουμε την πορεία της ιστορίας με αυθεντικό τρόπο: η πρώτη ήττα των Ευρωπαίων αποικιοκρατών από τους Αφρικανούς δεν ήταν η μάχη της Άντουα που διεξήχθη πριν από 121 χρόνια.

Η πρώτη έντονη και απεχθής ήττα των Ευρωπαίων αποικιοκρατών σηματοδοτήθηκε στις 26 Ιανουαρίου 1885 στη μάχη του Ντογκάλι με επικεφαλής τον Raesi Alula.

Η μάχη του Ντογκάλι  [11]έλαβε χώρα στις 26 Ιανουαρίου 1887 μεταξύ Ιταλίας και Αιθιοπίας στο Ντογκάλι, όπου 500 Ιταλοί πολεμούσαν για ώρες, προτού ξεμείνουν από πυρομαχικά. Στο τέλος, μονάχα οκτώ άνδρες διέφυγαν.

Ο Abebual Demilew επισήμανε την βαρύτητα της νίκης για το Παναφρικανικό Κίνημα [12], μια παγκόσμια εκστρατεία για την ενθάρρυνση και ενίσχυση των δεσμών αλληλεγγύης μεταξύ όλων των ανθρώπων με αφρικανικές ρίζες:

Η μάχη της Άντουα – όταν τα αποτελέσματα της Αιθιοπίας έκαναν πραγματικότητα το παναφρικανικό κίνημα.

Ο Demilew έγραψε:

Η Μάχη της Άντουα είναι τεράστιας σημασίας για την Αφρική, ο αποδεκατισμός της ηπείρου δεν θα ολοκληρωνόταν. Αιθιοπία, η τελευταία που απέμεινε όρθια

Απαντώντας στους ισχυρισμούς [20] ότι ο Αυτοκράτορας Μενελίκ Β’ κάποτε είπε “Δεν είμαι καν Νέγρος, είμαι Καυκάσιος”, ο Yared Asrat έγραψε:

Ακόμα και αν υποθέσουμε ότι είπε κάτι τέτοιο, εκμηδενίζει το γεγονός ότι εξολόθρευσε τους λευκούς αποικιοκράτες στη μάχη της Άντουα;

Ο Wondwossen Teklu υπογράμμισε την ανισότητα στρατηγικού μεγέθους μεταξύ των δυο στρατών:

Χωρίς να είμαι απολογητής, είμαι περήφανος για τη νίκη της Άντουα. Η μάχη της Άντουα ήταν μεταξύ του “πολιτισμένου” αποικιοκράτη εναντίον των Αιθιόπων αγροτών.

Ένας χρήστης του Twitter επεσήμανε τη συνεισφορά της Αυτοκράτειρας Ταϊτού Μπετούλ [25], συζύγου του Αυτοκράτορα Μενελίκ Β’, κατά τον πόλεμο:

Η ατρόμητη Αυτοκράτειρα Ταϊτού Μπιτούλ με τον δικό της στρατό στη μάχη της Άντουα στην Αιθιοπία

Η αυτοκράτειρα ήταν η τρίτη σύζυγος του Αυτοκράτορα Μενελίκ και η ιδρύτρια της Αντίς Αμπέμπα, πρωτεύουσας της Αιθιοπίας. Ηγήθηκε της δικής της στρατιωτικής μονάδας κατά τον πόλεμο.

Στο Facebook, ο Wondwosen τίμησε την επέτειο κοινοποιώντας πληροφορίες [28]για ένα βιβλίο για τη Μάχη της Άντουα:

As we approach Victory Day, it is only appropriate to recommend an excellent book dedicated to it: The Battle of Adwa: Reflections on Ethiopia’s Historic Victory against European Colonialism. The book is edited by professor Paulos Milkias and professor Getachew Metaferia, and several renowned scholars have contributed chapters to the book. The book offers an in-depth treatment of the Battle of Adwa, and its political, diplomatic and military antecedents and outcomes. The book covers, with astonishing detail, events leading up to the battle, how the battle itself unfolded, and its far-reaching consequences thereafter. It is one of the most instructive books on the Battle of Adwa, and to top it all, it is freely downloadable here: http://www.sahistory.org.za/…/paulos_milkias_getachew_metaf… [29]

Καθώς πλησιάζουμε την Ημέρα της Νίκης, είναι σκόπιμο να προτείνουμε ένα εξαιρετικό βιβλίο αφιερωμένο σ’ αυτήν: “Η μάχη της Άντουα: Συλλογισμοί για την ιστορική νίκη της Αιθιοπίας κατά του Ευρωπαϊκού αποικισμού”. Το βιβλίο εκδίδεται από τον καθηγητή Paulos Milkias και τον καθηγητή Getachew Metaferia και αρκετοί διάσημοι μελετητές έχουν συνεισφέρει κεφάλαια στο βιβλίο. Το βιβλίο προσφέρει μια εις βάθος μεταχείριση της Μάχης της Άντουα και των πολιτικών, διπλωματικών και στρατιωτικών προγεννημάτων και των αποτελεσμάτων της. Το βιβλίο καλύπτει, με εκπληκτική λεπτομέρεια, τα γεγονότα που οδηγούν στη μάχη, τον τρόπο με τον οποίο εκτυλίσσεται η ίδια η μάχη και τις ευρείες συνέπειές της στη συνέχεια. Είναι ένα από τα πιο διδακτικά βιβλία για τη Μάχη της Άντουα, και το κορυφαίο, μπορείτε να το κατεβάσετε δωρεάν εδώ: http://www.sahistory.org.za/…/paulos_milkias_getachew_metaf… [29]

Η μάχη της Άντουα είναι μέρος της ιστορίας της Αιθιοπίας και αυτή η σημασία για την εθνική ταυτότητα της χώρας την καθιστά μία από τις πιο έντονες και αμφισβητούμενες συλλογικές αναμνήσεις της χώρας.