Η ιστορία της Συρίας έχει υφανθεί μέσα από οικογένειες από τη μία χιλιετία στην επόμενη. Υποταγμένη ως ρωμαϊκή επαρχία υπό την εποπτεία του Πομπηίου του Μεγάλου το 64 π.Χ. και υπό οθωμανική κυριαρχία 16 αιώνες αργότερα υπό τον Σουλτάνο Σελίμ το 1516, η χώρα αποτέλεσε κομμάτι από διάφορες μεγάλες παγκόσμιες στρατιωτικές κατακτήσεις. Οι αυτοκρατορίες που κατάφεραν να εδραιώσουν την κυριαρχία στην περιοχή άφησαν πίσω τους ποικίλες αρχιτεκτονικές και πολιτιστικές κληρονομιές, οι οποίες εντάχθηκαν στην κληρονομιά του έθνους. Για τους Σύριους, αποτελούν δικαιώματα εκ γενετής η εμπειρία της απόλαυσης των μπαχαρικών στα Σουκ του Χαλεπιού ή του θαυμασμού του ρωμαϊκού θεάτρου-“διαμάντι” στην Μπόσρα.

Τα ιστορικά μνημεία της Συρίας έχουν μακράν αποτελέσει τεκμήρια της καθηλωτικής ιστορίας της. Η συντριβή τους, όμως, κατά τη διάρκεια ενός εξαετούς εμφυλίου πολέμου, ο οποίος έχει στοιχίσει πάνω από 400.000 ζωές και έχει εκτοπίσει περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού της χώρας, σημαίνει ότι οι Σύριοι του μέλλοντος και ο κόσμος γενικά κινδυνεύουν να στερηθούν αυτά τα μακροχρόνια τεκμήρια ιστορικής αφήγησης.

Τα Σουκ του Χαλεπιού

Η αρχαία πόλη του Χαλεπιού, εγγεγραμμένη στον κατάλογο της παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO το 1986, έχει ιστορικά αποτελέσει ζωντανό εμπορικό κέντρο, όπου συναντούνταν εμπορικοί δρόμοι από Ανατολή και Δύση, στρατηγικά τοποθετημένη μεταξύ της Μεσογείου και της Μεσοποταμίας. Η εξέχουσα θέση της στην ιστορία αποδίδεται στην τοποθεσία της στο τέλος του Δρόμου του Μεταξιού.

Μία από τις αρχαιότερες κατοικημένες πόλεις του κόσμου, έχει βιώσει μερικές από τις πιο φρικτές θηριωδίες του πολέμου.

Κατά την πτώση του τότε πολιορκούμενου ανατολικού τμήματος της πόλης το Δεκέμβριο στα χέρια του καθεστώτος Άσαντ και των συνεργατών του, οι τοπικοί ακτιβιστές εξέφρασαν τον αγώνα τους για να καταμετρήσουν τους ημερήσιους θανάτους.

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Εκπαίδευσης και Έρευνας των Ηνωμένων Εθνών (UNITAR), καταστράφηκαν συνολικά 22 ιστορικά μνημεία στην πόλη και 48 υπέστησαν σοβαρές ζημιές ως το 2013.

Στην πολυσύχναστη και θορυβώδη μεριά του Σουκ Αλ-Μαντίνα, έβρισκε κανείς μια πολύχρωμη αράδα εισαγόμενων αγαθών: από μετάξι έως μπαχαρικά και τοπικά αγαθά όπως σαπούνι και μαλλί. Εκτός από το εμπόριο, το σουκ αποτελούσε επίσης κατοικία των Χαν (καραβανσεράι), το οποίο φιλοξενούσε εμπόρους μαζί με τα αγαθά τους.

Στα τέλη του 2012, έντονες αψιμαχίες έλαβαν χώρα μεταξύ του καθεστώτος και του Ελεύθερου Συριακού Στρατού μέσα και γύρω από το Σουκ. Το καθεστώς έκανε επίθεση εναντίον του ιστορικού χώρου με χρήση ολμοβόλων, ισοπεδώνοντάς τον.

Ενώ ο απολογισμός των ζημιών από το UNITAR ανέφερε ότι τα περισσότερα καταστήματα είχανε καταστραφεί εντελώς, ένας κάτοικος του Χαλεπιού γεμάτος ελπίδα εξέφρασε το παρακάτω στην εφημερίδα The Telegraph το 2012:

It is very bad and very sad..But we can rebuild it, after the revolution is over.

Είναι πολύ άσχημο και πολύ λυπηρό…Αλλά μπορούμε να το ξαναχτίσουμε μετά το τέλος της επανάστασης.

Το Φρούριο του Χαλεπιού

Tο Φρούριο του Χαλεπιού είναι ένα οχυρωμένο μεσαιωνικό κάστρο στην καρδιά της Παλιάς Πόλης και θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα και παλαιότερα του είδους του παγκοσμίως. Tο μνημείο από ασβεστόλιθο είχε πέσει στα χέρια Βυζαντινών, Ελλήνων, Αγιουβιδών, Οθωμανών και άλλων: καθένας από τους ποικίλους κατακτητές του άφησε το δικό του σημάδι σε αυτό αρχιτεκτονικά.

Tο φρούριο δεχόταν συνεχείς βομβαρδισμούς από το καθεστώς Άσαντ από το 2012 και μια έκρηξη βόμβας τον Ιούλιο του 2015 προκάλεσε κατάρρευση μέρους των τειχών του.

Tο συριακό καθεστώς και ομάδες ανταρτών αντάλλαξαν επίρριψη ευθυνών για την έκρηξη.

Tο Μέγα Τέμενος του Χαλεπιού (Τζαμί των Ομεϋαδών)

Ο ιστορικός του 15ου αιώνα από το Χαλέπι Ibn al-Shihna έγραψε: “Tο Μέγα Τέμενος του Χαλεπιού συγκρινόταν με το αντίστοιχο της Δαμασκού σε διακόσμηση, ζωγραφική και μωσαϊκά”.

Tο Μέγα Τέμενος του Χαλεπιού, γνωστό επίσης και ως Τζαμί των Ομεϋαδών, είχε έναν έξοχο μιναρέ, ο οποίος κατασκευάστηκε το 1090 και διατηρήθηκε σχεδόν 1.000 χρόνια: καταστράφηκε το 2013.

To τέμενος των Ομεϋαδών μοιράζεται πολλά κοινά χαρακτηριστικά με το αδερφό του τέμενος στη Δαμασκό, όπως η μαρμάρινη αυλή και η τοποθεσία του σε αρχαιότερο ρωμαϊκό/βυζαντινό χώρο.

Tο συριακό καθεστώς, με την υποστήριξη Ρώσων και Ιρανών συμμάχων, στόχευε συνεχώς το τέμενος στη μάχη για τον έλεγχο της πόλης, η οποία ξέσπασε μετά από την κατάληψή της από δυνάμεις ανταρτών το 2012.

#Syria: Umayyad Mosque of #Aleppo is one of the oldest mosques in the city, dating back to the 8th century, destroyed during clashes. pic.twitter.com/hjdd9J9APd

— Rudaw English (@RudawEnglish) 14 de diciembre de 2016

#Συρία: Το Τέμενος των Ομεϋαδών του Χαλεπιού είναι ένα από τα παλαιότερα τεμένη στην πόλη, χρονολογείται από τον 8ο αιώνα. Καταστράφηκε κατά τη διάρκεια συγκρούσεων.

Ένας αυτόπτης μάρτυρας, αντάρτης μαχητής, θυμάται:

We were standing here today and suddenly shells started hitting the minaret. [The army] then tried to storm the mosque but we pushed them back.

Στεκόμαστε εδώ και ξαφνικά άρχισαν να χτυπούν οβίδες τον μιναρέ. [Ο στρατός] τότε προσπάθησε να εισβάλει στο τέμενος, αλλά τους απωθήσαμε.

Σύμφωνα με τον απολογισμό του UNITAR, το τέμενος έχει υποστεί σοβαρές ζημιές στον ανατολικό εξωτερικό τοίχο, στο νότιο κομμάτι της ανατολικής γαλαρίας, στη μαρμαρόστρωτη αυλή, στους κήπους και στην είσοδο προς το σουκ από την ανατολική γαλαρία.

H Ηelga Seeden, καθηγήτρια αρχαιολογίας στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού, ανέφερε στο Associated Press:

This is like blowing up the Taj Mahal or destroying the Acropolis in Athens. This mosque is a living sanctuary. This is a disaster. In terms of heritage, this is the worst I've seen in Syria. I'm horrified.

Είναι σαν να ανατινάζεις το Ταζ Μαχάλ ή να καταστρέφεις την Ακρόπολη στην Αθήνα. Το τέμενος αυτό είναι ένα ζωντανό ιερό καταφύγιο. Καταστροφή. Σε όρους πολιτιστικής κληρονομιάς, είναι ό,τι χειρότερο έχω δει στη Συρία. Έχω φρίξει.

Τέμενος Ουμάρι, Νταράα

Θεωρούμενο ως σύμβολο της επανάστασης, το τέμενος της Νταράα χτίστηκε τον 7ο αιώνα από τον ισλαμιστή Χαλίφη Oμάρ ιμπν αλ-Χατάμπ. Ο κάποτε θαυμάσιος μιναρές του, πλέον κατεστραμμένος, ήταν ο πρώτος μιναρές σε όλο τον Λεβάντε.

Το ιστορικό τέμενος ήταν το επίκεντρο αντικαθεστωτικών διαδηλώσεων στη Ντάραα και φιλοξένησε μεγάλο αριθμό διαμαρτυριών, οι οποίες αντιμετωπίζονταν με βία από τις κυβερνητικές δυνάμεις ασφαλείας.

Γι’ αυτό κυρίως το λόγο, το καθεστώς βομβάρδιζε συνεχώς το τέμενος, καταστρέφοντας τον μιναρέ του, σε μια προσπάθεια να συντρίψει το πνεύμα των διαδηλωτών.

Τον Ιούνιο, τα ελικόπτερα του συριακού καθεστώτος έριξαν τέσσερις βόμβες-βαρέλια φορτωμένες με εμπρηστικές ουσίες στο τέμενος, καίγοντας το βόρειο τμήμα του.

Μπόσρα

Στα περίχωρα αυτής της ιστορικά πλούσιας νότιας πόλης βρίσκεται ένα μεγαλοπρεπές ρωμαϊκό θέατρο του 2ου αιώνα, μερικά από τα παλαιότερα σωζόμενα ισλαμικά τεμένη και χριστιανικά επίσης ερείπια. Η Αρχαία Πόλη της Μπόσρα, η οποία καταγράφηκε ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO το 1980 και προστέθηκε στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς σε Κίνδυνο της UNESCO το 2013, ήταν κάποτε η πρωτεύουσα της ρωμαϊκής επαρχίας της Αραβίας και αποτελούσε στάση για καραβάνια στη διαδρομή προς Μέκκα.

Η τεράστιας πολιτιστικής σημασίας τοποθεσία αυτή βομβαρδίστηκε από ελικόπτερα του καθεστώτος το 2015, προκαλώντας σοβαρές ζημιές στην αρχαία ακρόπολη.

Κρακ των Ιπποτών

Το “Κρακ ντε Σεβαλιέ”, που σημαίνει το “Κάστρο των Ιπποτών”, είναι κάστρο των Σταυροφοριών στην επαρχία Χομς της Συρίας. Άλλο ένα μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά σωζόμενα μεσαιωνικά κάστρα παγκοσμίως. Το θωρακισμένο κάστρο χτίστηκε από το Τάγμα των Ιωαννιτών Ιπποτών από το 1142 ως το 1271 και έλαβε επέκταση στην κατασκευή του από τους Μαμελούκους στα τέλη του 13ου αιώνα.

Tο κάστρο έχει υποστεί σοβαρές ζημιές, ειδικά στο παρεκκλήσι των Σταυροφόρων, λόγω μιας σειράς βομβαρδισμών και αεροπορικών επιδρομών από το συριακό καθεστώς.

Παλμύρα

Η αρχαία σημιτική πόλη της Παλμύρας έγινε πλούσια κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας λόγω των εξεχόντων εμπόρων της, οι οποίοι δραστηριοποιούνταν κατά μήκος του Δρόμου του Μεταξιού. Αυτός ο πλούτος διευκόλυνε την κατασκευή εξαιρετικών μνημείων, που περιλαμβάνουν το Ναό του Βήλου, τον Πύργο του Ελαμπέλ και την Αψίδα του Θριάμβου. Δυστυχώς, και τα τρία αυτά μνημεία έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές, ακόμη και καταστροφή.

Από την κατάληψη της πόλης το 2015, το Ισλαμικό Κράτος έχει ανατινάξει πολλούς ναούς της και άλλα μνημεία.

ISIS has destroyed many ancient structures like this one in the city of #Palmyra, #Syria. Read more at https://t.co/B5jNUIbsVIpic.twitter.com/RXvb3k30H3

— The Philos Project (@philosproject) 24 March 2017

Το Ισλαμικό Κράτος έχει καταστρέψει πολλές αρχαίες κατασκευές όπως αυτή στην πόλη της Παλμύρας στη Συρία. Διαβάστε περισσότερα εδώ https://t.co/B5jNUIbsVI pic.twitter.com/RXvb3k30H3

Ενώ ήταν κάποτε μια πόλη που έμπαινε στην καρδιά κάθε ιστορικού και αρχαιολόγου, η Παλμύρα τώρα προκαλεί μια αίσθηση πένθους για μια πλούσια κληρονομιά που αφέθηκε στη μοίρα της.

Τέμενος Χαλίντ ιμπν Αλ-Ουαλίντ

Το τέμενος Χαλίντ ιμπν Αλ-Ουαλίντ στη Χομς πήρε το όνομά του από τον Μουσουλμάνο Άραβα στρατιωτικό διοικητή, ο οποίος ηγήθηκε της μουσουλμανικής κατάκτησης της Συρίας του 7ου αιώνα, η οποία έβαλε τέλος στη βυζαντινή κυριαρχία στη χώρα. Καθαγιασμένο το 1908, το τέμενος είναι αξιοσημείωτο για την παραδοσιακή του οθωμανική τουρκική αρχιτεκτονική.

Το 2013, οι δυνάμεις του Άσαντ βομβάρδισαν το ιστορικό τέμενος, καταστρέφοντας τελικά το μαυσωλείο του. Το τέμενος έχει δεχτεί τακτικές επιθέσεις από τότε.

#حمص#سوريا#Syria#Homs
جامع سيدنا خالد بن الولــيــد
Khleed Ibn Wl-Waleed Mosque
11 July 2013 pic.twitter.com/mn3TkWhP7O

— عدسة شاب حمصي (@LensHomsi) 13 juillet 2013

Τέμενος Χαλίντ ιμπν Ουαλίντ
Ιούλιος 2013

#حمص#سوريا#Syria#Homs
مــســجد خالد بن الولــيــد
Homs City – Ibn Al-Waleed Mosque
18 September 2013 pic.twitter.com/cJhRYZwp3z

— عدسة شاب حمصي (@LensHomsi) 18 septembre 2013

Χομς – Τέμενος Ιμπν αλ Ουαλίντ
18 Σεπτεμβρίου 2013