- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Μηνύματα μίσους και συγκρούσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: Οι ανοιχτές πληγές μετά τις επιθέσεις στην Καταλονία

Κατηγορίες: Δυτική Ευρώπη, Ισπανία, Εθνότητα & φυλή, Θρησκεία, Μέσα των πολιτών, Μετανάστευση
[1]

Βωμός στην κρήνη Fuente de Canaletas στη μνήμη των θυμάτων της επίθεσης στη Ράμπλα της Βαρκελώνης στις 17 Αυγούστου 2017. Φωτογραφία του χρήστη Joaquimalbalate. Δημοσιεύτηκε στο Wikimedia Commons με την άδεια του Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International.

Στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν υπήρξε ποτέ εκείνο το λεπτό σιγής για τα θύματα που κάνει έκκληση για προβληματισμό, σεβασμό και ειρήνη. Δυστυχώς, πολλοί εκμεταλλεύτηκαν την ελευθερία έκφρασης των 140 χαρακτήρων τους για να την αλυσοδέσουν στο μίσος και την υπεραπλουστευμένη δημαγωγία.

Μαζί με το θρήνο που άφησαν οι επιθέσεις που συντάραξαν την πόλη της Βαρκελώνης [2] στις 17 Αυγούστου, βγήκε στην επιφάνεια ένα κύμα ιδεών στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης της Ισπανίας. Οι απόψεις χωρίζονται μεταξύ επιθέσεων σε μουσουλμάνους μετανάστες και καλέσματα για προβληματισμό που αντιτίθενται στην ξενοφοβία και που φτάνουν πιο μακριά από τις πρόσφατες σχέσεις της ευρωπαϊκής χώρας με τον αραβικό κόσμο.

Ένα παράδειγμα ισλαμοφοβίας φάνηκε με την ετικέτα #STOPIslam [3] και σε πολλές από τις χλευαστικές απαντήσεις που βοήθησαν στο να γίνει τάση ένας μαροκινός οδηγός ταξί #UnTaxistaMarroquí [4]. Η ετικέτα αναφέρονταν σε ένα περιστατικό που δημοσιεύτηκε στο Twitter στο οποίο μια γυναίκα ανέφερε ότι ένας Μαροκινός οδηγός ταξί [5] μετέφερε τη μητέρα της στο σπίτι της, χωρίς να τη χρεώσει, λίγο μετά την επίθεση [6]. Το μήνυμα ήθελε να ξεκαθαρίσει ότι οι εργαζόμενοι μετανάστες δεν είχαν καμία σχέση με την τρομοκρατία αλλά ένας μεγάλος αριθμός απαντήσεων με έντονη δόση ειρωνείας παρουσίασαν πολύ διαφορετικά συναισθήματα:

Ένας Μαροκινός οδηγός ταξί με έβγαλε από τη Ράμπλα με τον ιπτάμενο μονόκερό του.

Ένας Μαροκινός οδηγός ταξί με πήγε σπίτι του, μου έδωσε να φάω και με σκέπασε, όταν ξύπνησα με είχε κλέψει.

Άλλοι χρήστες αντέδρασαν με αγανάκτηση σε αυτά τα μηνύματα:

Το ότι 24 ώρες μετά την επίθεση ένας Μαροκινός οδηγός ταξί θα γινόταν η νέα τάση ως αστείο λέει πολλά για την κοινωνία στην οποία ζούμε.

Πέρα από τις επιθέσεις

Σε έναν κόσμο όπου τα φίλτρα του Instagram φαίνεται να είναι το μόνο φίλτρο που αξίζει, η αποκαλούμενη “ρητορική του μίσους” ήταν συνεχώς παρούσα στα ισπανικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης τις τελευταίες μέρες. Τόσο που οι Αρχές, εκτός από το να δημοσιεύουν εξακριβωμένα στοιχεία και να αρνούνται εκατοντάδες άλλα, υποχρεώθηκαν να επιστήσουν την προσοχή σε αυτό το γεγονός:

Δε χρειάζεται να ποινικοποιείτε τα τζαμιά. Είναι ένα μέρος που πάει κόσμος για να προσευχηθεί

Αυτές οι μέρες κοινωνικού και επικοινωνιακού εφιάλτη ξύπνησαν πολλά φαντάσματα. Ο τοπικός τύπος ανέφερε επιθέσεις, όπως αυτή στην οποία ένας ανήλικος που δέχτηκε χτυπήματα [16] καθώς του φώναζαν “μαλακισμένε αράπη” καθώς και γκράφιτι σε τεμένη [17] και άλλους δημόσιους τοίχους:

Βρήκαμε αυτό ζωγραφισμένο στις πόρτες του τζαμιού του Montblanc. Θέλω να μην μείνει ατιμώρητη αυτή η πράξη.

“Βρισκόμαστε μπροστά σε ένα τεράστιο κύμα ισλαμοφοβίας. Βρίσκουμε επιθετικά και μαζικά μηνύματα στο WhatsApp. Και λίγο μετά την επίθεση ξεκίνησαν να αναπαράγονται ψέματα [22]“, καταγγέλλει στην El País [17]ο Esteban Ibarra, συντονιστής της Πλατφόρμας των Πολιτών κατά της Ισλαμοφοβίας [23]. Αυτά τα μηνύματα ανησύχησαν και τον δικαστή Joaquim Bosch Grau, ο οποίος σχολίασε στο Twitter:

Αυτοί που κατηγορούν ως τρομοκράτες όλους τους μουσουλμάνους πλησιάζουν επικίνδυνα τον παράλογο φανατισμό των τζιχαντιστών.

Μεταξύ αυτών των ψεμάτων στο Whatsapp κυκλοφορούσε ένα κείμενο που απαιτούσε από την μουσουλμανική κοινότητα να καταδικάσει τις επιθέσεις και την κατηγορούσε ότι δεν έδειξε αλληλεγγύη με τις επιθέσεις. Στην πραγματικότητα, οι διάφορες κοινότητες στην Ισπανία τις είχαν ήδη καταδικάσει δημόσια στο δρόμο και στους λογαριασμούς τους στο Facebook και στο Twitter, όπως έκανε ο Karim Prim, μουσουλμάνος ακτιβιστής και εργαζόμενος στην πολιτική υπηρεσία της πόλης:

Αυτοί τους οποίους πολλοί αποκαλείτε τρομοκράτες δεν έχουν ούτε θρησκεία ούτε ιδεολογία: είναι απλά δολοφόνοι.

“Όχι στο όνομά μου”

Υπό το σύνθημα “Είμαστε μουσουλμάνοι, δεν είμαστε τρομοκράτες” δεκάδες οπαδοί αυτής της θρησκείας συγκεντρώθηκαν το προηγούμενο Σάββατο στην Καταλονία. Και οι ετικέτες #NoEnElMeuNom [29] #NoEnMiNombre [30] (μετάφραση του #NotInMyName [31] που είδαμε ως απάντηση σε άλλες επιθέσεις του Ισλαμικού Κράτους) απαντούσαν σε αυτά τα ψέματα που εξαπλώθηκαν σαν ιός.

Χωρίς σχόλια.

Επιπλέον, κόντρα στις ετικέτες μίσους, κυκλοφόρησαν διαφορετικές “κόντρα-ετικέτες” και δείγματα σεβασμού όπως το #YoTeAcompaño [36] [Εγώ θα σε συνοδεύσω], όπως στην καμπάνια του 2014 που οργανώθηκε στην Αυστραλία [37] μετά την κρίση των ομήρων [38], που πρότεινε στους μουσουλμάνους που ένιωθαν φοβισμένοι, να τους συνοδεύουν όταν βγαίνουν στο δρόμο:

Ένας τρόπος να πούμε Σταματήστε την Ισλαμοφοβία είναι Εγώ θα σε συνοδεύσω. Μια πρόταση θλιβερή και όμορφη συνάμα. Κανείς δεν θα έπρεπε να νιώθει φοβισμένος!

Δημοφιλή πρόσωπα όπως η παρουσιάστρια Paula Vázquez [43], ήταν πολύ ενεργά στα δίκτυά τους κατά της ισλαμοφοβίας:

Εάν είσαι Μουσουλμάνος/α, βρίσκεσαι στη Μαδρίτη και νιώθεις ευάλωτος Εγώ θα σε συνοδεύσω. Για προχωρημένους Θα έρθω μαζί σου.

“Τι κάνουμε λάθος;”

Εν τω μεταξύ, η παιδαγωγός Raquel Rull, που εργάστηκε με τους νέους που κατηγορήθηκαν για την επίθεση όταν ήταν έφηβοι, έγραψε ένα δημόσιο γράμμα στο Facebook και που μετά δημοσιεύθηκε στην εθνική εφημερίδα El País. Το κείμενο είχε τον τίτλο “Τι κάνουμε λάθος [50]” και λέει:

Estos niños eran como todos los niños. Como mis hijos, eran niños de Ripoll. Como aquel que puedes ver jugar en la plaza, o el que carga una mochila enorme de libros, el que te saluda y te dejar pasar ante la cola del super, el que se pone nervioso cuando le sonríe una chica. Me duelen las chispas que encienden el odio en las redes… Donde se muestra la ignorancia, el rencor, la indiferencia, el no respeto hacia el prójimo, los tópicos, las fronteras, el girar la cabeza hacia otro lado, el no saber ponerse en la piel del otro […] Esto no debe quedar con una historia más. Tenemos que aprender de ella, hemos de hacer un mundo mejor. Practicando con el ejemplo, educando en la no violencia, transmitiendo el no odio, la igualdad.

Αυτά τα παιδιά ήταν όπως όλα τα παιδιά. Όπως τα παιδιά μου, ήταν παιδιά του Ripoll. Όπως αυτό που βλέπεις να παίζει στην πλατεία ή αυτό που κουβαλάει μια τεράστια τσάντα γεμάτη βιβλία, αυτό που σε χαιρετά και σε αφήνει να περάσεις στην ουρά του σουπερμάρκετ, αυτό που κοκκινίζει όταν του χαμογελά ένα κορίτσι. Μου προκαλούν πόνο οι σπίθες που πυροδοτούν το μίσος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης…Όπου φαίνεται η άγνοια, η μνησικακία, η αδιαφορία, η έλλειψη σεβασμού προς τον πλησίον, οι κοινοτυπίες, τα σύνορα, το να γυρνάς το κεφάλι από την άλλη μεριά, το να μην ξέρουμε πως να μπούμε στη θέση του άλλου […] Αυτό δεν πρέπει να μείνει ως ακόμα μια ιστορία. Πρέπει να μάθουμε από αυτή, πρέπει να φτιάξουμε ένα καλύτερο κόσμο. Να μάθουμε με το παράδειγμα, να παιδαγωγήσουμε τη μη βία, να μεταδώσουμε την ισότητα και όχι το μίσος.

Τουλάχιστον, έξω από τα δίκτυα, οι πολίτες αντιμετώπισε μια πορεία που κάλεσε μια ακροδεξιά ομάδα, όπως φαίνεται στο βίντεο του διαδικτυακού μέσου PlayGround [51]: