Ευρέως κοινοποιημένη φωτογραφία στην περιοχή Ριφ του Μαρόκου στις 14 Αυγούστου 2017. Πηγή: Youssef Ouled στο Twitter. [1]
Στις 29 Ιουλίου 2017, σηματοδοτήθηκε η 18η επέτειος του βασιλιά του Μαρόκου Μοχάμεντ ΣΤ’, που ανέβηκε στο θρόνο, αφού πέθανε ο πατέρας του, Χασάν Β’. Η ημέρα είναι γνωστή ως “Ημέρα Ενθρόνισης” (عيد العرش) και συνοδεύεται πάντα με μια ομιλία.
Φέτος, ωστόσο, η ομιλία ήρθε σε μια περίοδο αναστάτωσης. Τους τελευταίους μήνες, η βόρεια περιοχή Ριφ αποτελεί θέατρο διαμαρτυριών [2] μετά το θάνατο του Mohcine Fikri, ενός ψαρά που συνθλίφθηκε από σκουπιδιάρικο μετά την κατάσχεση του ξιφία του από την αστυνομία. Το επακόλουθο κίνημα κέρδισε δυναμική και έγινε γνωστό απλά ως “Χιράκ”, που σημαίνει “κίνημα” στα αραβικά.
Εκτός από τους Μαροκινούς εντός της χώρας, σε όλο τον κόσμο μέλη της μαροκινής διασποράς διαδήλωσαν κατά της αστυνομίας και της κρατικής καταστολής στην Ριφ ζητώντας την απελευθέρωση πολιτικών κρατουμένων.
Ως εκ τούτου, Μαροκινοί ακτιβιστές και δημοσιογράφοι ήταν περίεργοι για το πώς θα αντιδράσει ο βασιλιάς στις διαμαρτυρίες στην ομιλία του κατά την Ημέρα Ενθρόνισης. Λίγες εβδομάδες πριν από την ομιλία, περισσότεροι από 100 διαδηλωτές, που απαιτούσαν δουλειές και τερματισμό της διαφθοράς, συνελήφθησαν από την αστυνομία, [3] συμπεριλαμβανομένου του εξέχοντος διαδηλωτή Nasser Zefzafi. [4]
Κατά τη διάρκεια της ομιλίας, ο βασιλιάς προσέφερε βασιλική χάρη σε μερικούς πολιτικούς κρατούμενους με δεσμούς με το Χιράκ. Ενώ αυτό αναφέρθηκε ευρέως στα μαροκινά ΜΜΕ, ένας ακτιβιστής της Ριφ, που παρακολούθησε στενά τα γεγονότα, ο Btissam Akarkach, δήλωσε στο Global Voices ότι είναι σημαντικό να θυμόμαστε “ότι απελευθερώθηκαν μόνο 11 άτομα από την Αλ Χοσέιμα [μεγάλη πόλη στην περιοχή Ριφ], ένα από Καζαμπλάνκα [η μεγαλύτερη πόλη του Μαρόκου] και πέντε από το Ναντόρ [άλλη μεγάλη πόλη στην περιοχή Ριφ]”.
Ενώ τα μαροκινά ΜΜΕ ανέφεραν ότι “η ΑΜ ο Βασιλιάς έδωσε χάρη σε 1.178 Κατάδικους κατά την Ημέρα Ενθρόνισης”, μια πρόταση που προήλθε από τον ιστότοπο της ίδιας της κυβέρνησης, ο πραγματικός αριθμός [5], όπως επεσήμανε το Reuters, είναι πολύ μικρότερος.
“Ο μονάρχης αρνείται τον ρόλο του ως…κύριου πολιτικού παράγοντα”
Στην ομιλία του, ο βασιλιάς ρώτησε: “Ποια είναι η έννοια της ευθύνης, εάν ο εκάστοτε αξιωματούχος χάσει μια από τις πιο βασικές προϋποθέσεις αυτής της ευθύνης, δηλαδή να ακούσει τις ανησυχίες των πολιτών;”
Η ομιλία δεν εντυπωσίασε πολύ κόσμο.
Ο βασιλιάς είναι, στο κάτω-κάτω, ο πιο ισχυρός άνδρας στο Μαρόκο. Είναι ο αρχηγός του κράτους και του Στρατού. Όλη η αστυνομία, οι υπουργοί και οι δήμαρχοι εργάζονται γι’ αυτόν και η βασιλική οικογένεια κατέχει σημαντικές επιχειρήσεις σε διάφορες βιομηχανίες στο Μαρόκο. Πολλοί, επομένως, πιστεύουν ότι θα μπορούσε να κάνει περισσότερα για την καταπολέμηση της διαφθοράς στη χώρα.
Η Amina A, φοιτήτρια διεθνών σχέσεων στην Καζαμπλάνκα, δήλωσε στο Global Voices ότι αυτό δεν είναι τυχαίο:
Αυτός είναι ο επίσημος λόγος. Ο μονάρχης αρνείται το ρόλο του ως αρχηγού κράτους και κύριου πολιτικού παράγοντα. Μπορούμε να καταλάβουμε ότι το κράτος λέει ξεκάθαρα ότι έχουμε χάσει το παιχνίδι, δεν έχουμε λύσεις, και έχετε κολλήσει εδώ.
Πολλοί Μαροκινοί ακτιβιστές σχολίασαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι ήταν μια έξυπνη κίνηση του βασιλιά να αποστασιοποιηθεί από τα προβλήματα της χώρας και η Amina συμφωνεί:
Βασικά λέει “Δεν είμαι υπεύθυνος για τα ζητήματα, που συμβαίνουν εδώ και δεκαετίες στο Μαρόκο. Είμαι, όπως εσείς, συγκλονισμένος από την ταχύτητα, που συμβαίνουν. Στο πλευρό σας το παρακολουθώ και το καταδικάζω, η διαφθορά είναι παντού γύρω μας.
Μιλώντας στο Global Voices με την προϋπόθεση της ανωνυμίας, ένας δημοσιογράφος υποστηρίζει ότι αυτό είναι κομμάτι της αυστηρά ελεγχόμενης εικόνας του βασιλιά:
Ο Βασιλιάς ανησυχεί πολύ για την εικόνα του. Τίποτα δεν είναι τυχαίο, όλα υπολογίζονται. Οι εικόνες στους δρόμους θέλουν να δείξουν στον κόσμο ότι είναι ένας κουλ Βασιλιάς, όχι ένας ψυχρός δικτάτορας όπως άλλοι ηγέτες, στην τηλεόραση θέλει οι Μαροκινοί να πιστεύουν στον άτυπο τίτλο του ως Βασιλιά των φτωχών.
Αφού διαδέχτηκε τον εξαιρετικά αμφιλεγόμενο πατέρα του, ο Βασιλιάς Μοχάμεντ ΣΤ’ φέρεται να ήθελε να γίνει πολύ διαφορετικός μονάρχης. Κάθε τόσο, σέλφι με ανθρώπους στους δρόμους κάνουν γύρους στα ΜΜΕ και στην κρατική τηλεόραση εμφανιζόταν ως επί το πλείστον με παραδοσιακά μαροκινά ρούχα σε φιλανθρωπικές δράσεις.
Όταν η Αραβική Άνοιξη του 2011 έφτασε στο μεγαλύτερο μέρος του Αραβικού Κόσμου, ο Βασιλιάς Μοχάμεντ ΣΤ’, σε απάντηση στο Κίνημα της 20ής Φεβρουαρίου [6] της χώρας, ανακοίνωσε ότι θα υπάρξει μια (διορισμένη από τον βασιλιά) επιτροπή, υπεύθυνη για την αλλαγή του συντάγματος. Ενώ θεωρήθηκε από πολλούς ως κυρίως διακοσμητική, χρησίμευσε για να διαχωριστεί από τους πιο βάναυσους Άραβες δικτάτορες όπως ο Μουμπάρακ της Αιγύπτου, ο Καντάφι της Λιβύης και ο Άσαντ της Συρίας.
Ωστόσο, λίγο μετά την απελευθέρωσή της, η δημοφιλής διαδηλώτρια Salima Ziani, γνωστή απλά ως “Silya”, η οποία είχε περάσει σχεδόν δύο μήνες στη φυλακή Ουκάσα της Καζαμπλάνκα, νοσηλεύτηκε λόγω υποσιτισμού και υψηλού ψυχολογικού στρες, που υπέστη κατά τη διάρκεια της ποινής της.
Αυτή είναι η πραγματικότητα για τους διαδηλωτές στο σημερινό Μαρόκο, όπως τόνισε ο Btissam Akarkach. “Από αυτές τις βασιλικές χάρες, μόνο 11 άτομα έχουν απελευθερωθεί μέχρι στιγμής. Ο κόσμος πιστεύει ότι εκατοντάδες έχουν απελευθερωθεί, αλλά δεν είναι τίποτα αλήθεια”.
Αυτό το επιχείρημα βρήκε πρόσθετο νόημα όταν, στις 20 Ιουλίου, χιλιάδες βγήκαν στους δρόμους στην Αλ Χοσέιμα και, μετά από μια βάναυση καταστολή της αστυνομίας, ένας 25χρονος διαδηλωτής, ο Imad Attabi, τραυματίστηκε σοβαρά και τελικά υπέκυψε στα τραύματά του [7] δύο εβδομάδες αργότερα, λίγο μετά την ομιλία του βασιλιά.