- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Η ιστορία του γιου ενός Αργεντινού βασανιστή

Κατηγορίες: Λατινική Αμερική, Αργεντινή, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Ιστορία, Μέσα των πολιτών, Πόλεμος - Συγκρούσεις
Luis Quijano. Photo: Nicolás Bravo

Luis Quijano. Φωτογραφία: Nicolás Bravo. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Το παρακάτω κείμενο αποτελεί επιμελημένη εκδοχή συνέντευξης του Luis Quijano από τον Alejo Gómez, που αρχικά δημοσιεύτηκε στις 23 Αυγούστου 2016 στο Día a Día [1]. Μεταφράστηκε [2] και δημοσιεύεται εδώ με άδεια.

Όταν ήταν 15 χρονών, ο πατέρας του Luis Alberto Quijano τον ανάγκασε να παρακολουθήσει τη φρίκη της Λα Πέρλα, ενός παράνομου κέντρου κράτησης στην πόλη Κόρντομπα της Αργεντινής [3]. Νυν ενήλικας, ο Luis κατέθεσε εναντίον του πατέρα του στην υπερ-δίκη Λα Πέρλα-Ριμπέρα [4] στην επαρχία της Κόρντομπα για εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Σαράντα τρεις καταπιεστές κατηγορήθηκαν για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στη δίκη, η οποία ολοκληρώθηκε στις 24 Αυγούστου 2016.

Ο Luis Alberto Quijano δεν επέλεξε τη ζωή του. Από το βάρος να έχει το ίδιο όνομα με τον πατέρα του μέχρι την έκθεσή του σε βίαιες στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Λα Πέρλα όταν ήταν 15 ετών, είχε υποφέρει αρκετά. Διατήρησε το οικογενειακό μυστικό για 34 χρόνια.

En el contexto de esa época yo creía que estaba bien. Me sentía un agente secreto. Pero a los 15 años, un hijo no puede darse cuenta de que es manipulado por su padre. Yo no estaba preparado todavía para darme cuenta de que mi padre era un ladrón, un torturador y un asesino.

Εκείνη την εποχή, σε αυτό το πλαίσιο σκέφτηκα ότι ήταν εντάξει. Ένιωσα σαν μυστικός πράκτορας. Αλλά στην ηλικία των 15 ετών, ένα παιδί δεν αντιλαμβάνεται ότι χειραγωγείται από τον πατέρα του. Δεν ήμουν έτοιμος να καταλάβω ότι ο πατέρας μου ήταν κλέφτης, βασανιστής και δολοφόνος.

Ο Luis δεν είχε άλλη επιλογή: ο πατέρας του ήταν ο Χωροφύλακας Luis Alberto Quijano, δεύτερος στην ηγεσία του Αγήματος Πληροφοριών 141 στη Λα Πέρλα από το 1976 έως το 1978, κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής δικτατορίας της Αργεντινής [5], που αποτελεί μια περίοδο κρατικής τρομοκρατίας [6] στην Αργεντινή από το 1974 έως το 1983 περίπου.

Luis Alberto Quijano. Φωτογραφία αρχείου.

Αυτή δεν είναι η ιστορία του καταπιεστή Luis Quijano, που κατηγορήθηκε για 158 απαγωγές, βασανιστήρια, σχεδόν 100 ανθρωποκτονίες και για την απαγωγή ενός δεκάχρονου παιδιού. Είναι η ιστορία του γιου του Luis Quijano, ενός ανθρώπου που με τα χρόνια έμαθε το μέγεθος του τρόμου που είχε ζήσει ως αγόρι και τελικά κατέθεσε εναντίον του πατέρα του στο ομοσπονδιακό δικαστήριο.

Πρόκειται για μια ιστορία που αντικατοπτρίζει την τεράστια δύναμη που έχει ένας γονέας σε ένα παιδί και πώς το παιδί αυτό μπορεί να επιλέξει το δρόμο της λύτρωσης.

Από το γυμναστήριο στο Άγημα

Όταν ο πατέρας μου άρχισε να με πηγαίνει στο Άγημα, πήγαινα στο επαρχιακό γυμναστήριο και έγινα φίλος με ένα αγόρι που έκανε πολεμικές τέχνες. Τον φώναζαν “Kent”. Το είπα στον πατέρα μου και λίγες μέρες αργότερα μου έδειξε μια ασπρόμαυρη φωτογραφία κάρτα και μου ζήτησε να αναγνωρίσω τον φίλο μου.

Είπε:

Me dijo “sos un pelotudo, ¡te hiciste amigo de un tipo del ERP! Mirá si después te ‘chupan’ a vos y me tengo que entregar para salvarte.

Είσαι μαλάκας, έγινες φίλος με έναν ERP! Πρόσεχε, αργότερα θα σε απαγάγουν και θα πρέπει να σε σώσω.

ERP σημαίνει Λαϊκός Επαναστατικός Στρατός, [7] το στρατιωτικό παρακλάδι του κομουνιστικού Εργατικού Επαναστατικού Κόμματος στην Αργεντινή.

Έτσι μου απαγόρευσε να ξαναπάω στο γυμναστήριο και λίγες μέρες αργότερα με πήρε στο Άγημα για να δουλέψω. Μου είπε ότι θα γινόμουν μυστικός πράκτορας. Ήμουν 15 ετών και εντός αυτού του εννοιολογικού πλαισίου, μου φάνηκε εντάξει, γιατί ήταν αυτό που μου δίδαξε ο πατέρας μου.

Στο Απόσπασμα, με έβαλαν να καταστρέφω έγγραφα που ανήκαν στους κρατούμενους. Έγγραφα όλων των ειδών: πανεπιστημιακά πτυχία, χειρόγραφα σημειώματα, λογοτεχνία, πιστοποιητικά, προπαγάνδα, βιβλία, τα πάντα.

Photo: Comisión Provincial de la Memoria

Φωτογραφία: Comisión Provincial de la Memoria [8]

“Εκεί πέρα βασανίζουν κρατούμενους”

Ο πατέρας μου με πήρε στην Λα Πέρλα τέσσερις φορές, όλες το 1976. Στην πρώτη και τέταρτη επίσκεψη, με άφησε να περιμένω στο αυτοκίνητο στην είσοδο.

Τη δεύτερη φορά, με ανάγκασε να βγω έξω και με πήγε σε ένα υπόστεγο όπου υπήρχαν αυτοκίνητα, έπιπλα, τηλεοράσεις, ψυγεία, οτιδήποτε φαντάζεσαι. Όλα κλεμμένα. Μου έδωσε ένα πακέτο τυλιγμένο σε μια κουβέρτα και μου είπε να το πάω στο αυτοκίνητό του και όταν το άνοιξα, είδα ότι ήταν ένα γιγάντιο κομμάτι ασήμι.

Εκείνη τη μέρα πήγα στην άλλη πλευρά του υπόστεγου, όπου έριχναν τα κλεμμένα, και άρχισα να μιλάω με έναν που έστεκε φρουρά. Κάποια στιγμή έδειξε μια ανοιχτή αίθουσα και μου είπε:

ahí es donde les dan ‘matraca’ a los secuestrados.

Εκεί βασανίζουν κρατούμενους.

Κοίταξα και είδα ένα κρεβάτι όπου βασάνιζαν ανθρώπους. Ήταν σαν στρατιωτικό ράντζο με μεταλλικά ελατήρια. Αργότερα, έμαθα ότι συνέδεαν ένα απογυμνωμένο καλώδιο στο μέταλλο και χρησιμοποιούσαν ένα άλλο καλώδιο για να αγγίζουν το σώμα όποιου ήταν δεμένος. Έδεναν με χειροπέδες κάποιον στο ράντζο, του έριχναν νερό και χτυπούσαν με 220 βολτ στα γεννητικά όργανά του.

Photo: Comisión Provincial de la Memoria

Φωτογραφία: Comisión Provincial de la Memoria [8]

Υπήρχε μια πολύ άσχημη οσμή εκεί … σαν μια βρώμικη πάνα. Χρόνια αργότερα, όταν ο πατέρας μου βρισκόταν υπό κατ’ οίκον περιορισμό, η ίδια μυρωδιά προερχόταν από το δωμάτιό του. Έκανα τη σύνδεση και συνειδητοποίησα ότι είναι η μυρωδιά ενός σώματος που βρίσκεται σε κίνδυνο. Δεν θα μπορούσα ποτέ να ξεχάσω αυτή τη μυρωδιά. Και αναρωτήθηκα πώς είναι δυνατόν κάποιος να κάνει τόσο μεγάλη ζημιά σε έναν άλλο άνθρωπο;

“Είχα πλήρη γνώση ότι τους σκότωσαν αυτούς τους ανθρώπους”

Την τρίτη φορά που ο πατέρας μου με πήρε μαζί στη δουλειά του, με πήγε στην είσοδο της Λα Κουάδρα, στο χώρο όπου οι κρατούμενοι ήταν δεμένοι με χειροπέδες και με δεμένα μάτια. Μιλούσε στον “Chubi” Lopez (Jose López, πολίτης που διώχθηκε στη δίκη) και εκμεταλλεύτηκα την ευκαιρία και κοίταξα μέσα στη Λα Κουάδρα.

Στο πίσω μέρος είδα μια σειρά από στρώματα με γυμνούς ανθρώπους ξαπλωμένους μπρούμυτα, όλοι δεμένοι χειροπόδαρα. Πιο κοντά στην είσοδο υπήρχαν άλλοι άνθρωποι που κάθονταν σιωπηλά σε στρώματα. Ο πατέρας μου είδε ότι έβλεπα τους φυλακισμένους και είπε: “Τι κοιτάς, μαλάκα;”. Και είπα: “Τότε γιατί με έφερες εδώ;”

Είχα πλήρη γνώση ότι σκότωσαν αυτούς τους ανθρώπους. Τους έριξαν σε ένα λάκκο και στρατιωτικό προσωπικό τους πυροβόλησε και τους έθαψε. Το ξέρω γιατί ο πατέρας μίλησε περί αυτού στο σπίτι.

Δίπλα στη Λα Κουάδρα υπήρχαν κάποια δωμάτια που ονόμαζαν γραφεία. Ξέρω ότι ο “Palito” Romero ξυλοκόπησε κάποιον άσχημα εκεί και τον σκότωσε. (Σύμφωνα με επιζώντες, ο πολίτης Jorge Romero, ο οποίος κατηγορήθηκε στη δίκη Λα Πέρλα-Ριμπέρα, ξυλοκόπησε μέχρι θανάτου τον φοιτητή Raúl Mateo Molina [9]).

Στο βίντεο παρακάτω, ο Emilio Fessia, διευθυντής του Χώρου Μνήμης στη Λα Πέρλα, κάνει μια περιήγηση στην πρώην περιοχή βασανιστηρίων.

El camino por el cual ustedes vienieron y la ruta, era el camino por el cual entraban las personas secuestradas. Y más o menos, si ven el plano, hacían este recorrido y aquí los bajaban para su primera sesión de tortura. […] Era donde se les cambiaba el nombre a las personas y se les ponía un número en este proceso de deshumanización. […] Y si sobrevivían las sesiones de tortura, venían las personas detenidas desaparecidas y eran tiradas en la cuadra hasta que venía la orden de los superiores para trasladarlas. Que es la mentira, el eufemismo que utilizaban para fusilarlas y desaparecerlas en la gran mayoría de los casos.

Ο δρόμος από τον οποίο μπήκατε και η διαδρομή ήταν αυτή που ακολουθούσαν οι απαχθέντες. Αν κοιτάξετε τον χάρτη, λίγο πολύ πήραν αυτό το μονοπάτι και οδηγήθηκαν στην πρώτη τους συνεδρία βασανιστηρίων. […] Εδώ άλλαξαν τα ονόματά τους και αποκαλούνταν πλέον με ένα αριθμό, να ξεχάσουν ότι είναι άνθρωποι […] Αν επιβίωναν από τα βασανιστήρια, οι εξαφανισμένοι κρατούμενοι ρίχνονταν στην κουάδρα μέχρις ότου να ερχόταν μια εντολή από τους ανώτερους αξιωματικούς να μετακινηθούν. Αυτό ήταν το ψέμα, ο ευφημισμός που χρησιμοποιούσαν για να δολοφονούν και να εξαφανίζουν τα σώματά τους στις περισσότερες περιπτώσεις.

Tα “λάφυρα πολέμου”

Ο πατέρας μου έφερνε σπίτι κάθε είδους κλεψιμέικα. Όμως, σε εκείνη την ηλικία, δεν είχα ιδέα τι εννοούσε η φράση “λάφυρα πολέμου”, όπως τα αποκαλούσαν. Αλλά αργότερα όταν έκανα Στρατό (ήμουν στη Χωροφυλακή), συνειδητοποίησα ότι τα “λάφυρα πολέμου” θα ήταν μια ξιφολόγχη ή ίσως ένα στρατιωτικό σιρίτι που πήρες από κάποιον εχθρό που είχατε πολεμήσει.

Luis Alberto Quijano & son archive photo

Luis Alberto Quijano και γιος. Φωτογραφία αρχείου

Αλλά εάν μπαίνεις σε ένα σπίτι και κλέβεις το ψυγείο, το πικάπ, τα ρούχα, τις ζωγραφιές, τα χρήματα … αυτά δεν είναι λάφυρα πολέμου, είναι βανδαλισμός. Είναι κλοπή.

Πάντα αναρωτιόμουν πώς ο πατέρας μου, επικεφαλής αξιωματικός ασφαλείας, θα μπορούσε να συμμετάσχει σε τέτοιο βανδαλισμό. Δεν το καταλαβαίνω. Ήμουν επίσης αξιωματικός στη χωροφυλακή και ποτέ δεν μου συνέβη να μπαίνω σε ένα σπίτι και να κλέβω τα πάντα.

Δεν καταλαβαίνω πώς το έκανε ο πατέρας μου. Κάποτε μου είπε ότι ήμουν εγκληματίας και απάντησα: “Και εσύ, που κλέβεις αυτοκίνητα από το δρόμο; Δεν είσαι εγκληματίας;”. Ξέσπασε οργισμένος, με χτύπησε και ούρλιαξε:

¡el día que te cruces de vereda, ese día te voy a buscar y te voy a matar yo. No hará falta que te mate otro!

Την ημέρα που θα περάσεις τη γραμμή αυτή, εκείνη την ημέρα θα σε βρω και θα σε σκοτώσω εγώ. Δεν χρειάζεται να το κάνει κάποιος άλλος!

Αυτός ήταν ο πατέρας μου. Δεν έχω καλές αναμνήσεις από εκείνον.

Όταν κατέθεσα στη δίκη, έδειξα μια φωτογραφία από εκείνη την εποχή, όπου φορούσα ένα σακάκι και ένα μάλλινο πουλόβερ που πήρε ο πατέρας μου από τη Λα Πέρλα. Δεν ήμαστε φτωχοί, αλλά έφερνε ρούχα στο σπίτι ούτως ή άλλως. Τότε, η υπεράσπιση με κατηγόρησε ως συνεργάτη και συνωμότη στα εγκλήματα αυτά. Κανένα πρόβλημα, είπα, μπορούσαν να με κατηγορήσουν για ό,τι ήθελαν.

Ήμουν εκεί για να καταθέσω ούτως ή άλλως.

“Το να εξαφανίσεις ένα πτώμα είναι η τελική αποτρόπαια πράξη”

Τώρα που είμαι μεγαλύτερος αισθάνομαι τύψεις. Έχω παιδιά. Μόλις αποκτάς παιδιά, συνειδητοποιείς την αξία μιας ζωής. Εξελίσσεσαι και καταλαβαίνεις ότι το να σκοτώνεις δεν είναι καλό. Είχα φτάσει ακόμα και στο σημείο να πω:

Incluso llego al extremo de decir ‘bueno, suponé que fusilabas durante la dictadura”, pero ¿por qué desaparecías los cadáveres? ¿Por qué robabas niños?

Ωραία, ας υποθέσουμε ότι εκτελέσατε ανθρώπους κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, αλλά γιατί να εξαφανίζετε τα πτώματα; Γιατί κλέβατε παιδιά;

Ο πατέρας μου είχε κάποτε φέρει στο σπίτι ένα κορίτσι, της οποίας είχαν σκοτώσει τη μητέρα. Ήταν σαν κατοικίδιο: σχεδόν σαν σκυλί, μόνο που ήταν ένα μικρό κορίτσι. Αυτές οι σκέψεις συνέχιζαν να περνούν από το μυαλό μου: βασανίζονταν, αλλά γιατί τους σκότωναν; Μπορούσαν απλά να τους βάζουν φυλακή. Υποθέτω ότι αποφάσιζαν να τους σκοτώσουν, αλλά γιατί να εξαφανίζουν τα πτώματα; Οι άνθρωποι αυτοί δεν είχαν οικογένειες για να διεκδικήσουν τα λείψανά τους; Το να εξαφανίσεις ένα πτώμα είναι η τελική αποτρόπαια πράξη που μπορείς να κάνεις σε ένα ανθρώπινο ον.

Ο πατέρας μού είπε ότι όταν ξαναήρθε η δημοκρατία, έφεραν μηχανές για να απομακρύνουν τα λείψανα, τα συνέθλιβαν και τα πετούσαν, δεν ξέρω πού. “Δεν πρόκειται ποτέ να βρουν τίποτα”, έλεγε ο πατέρας μου. Αλλά φυσικά κάτι μένει πάντα.

“Σε είδα να σκοτώνεις κόσμο!”

Για να διευκρινίσω, δεν έχω τίποτα ενάντια στις Ένοπλες Δυνάμεις. Στην πραγματικότητα, ήμουν μέλος της χωροφυλακής. Το μόνο που έκανα ήταν να πω την αλήθεια για 20 εγκληματίες, συμπεριλαμβανομένου του πατέρα μου.

Η καταγγελία κατά του πατέρα μου αναπτύχθηκε, ενώ μιλούσα μαζί του όταν ήταν υπό κατ’ οίκον περιορισμό. Τον κατηγορούσα ότι με έκανε να βιώσω τέτοιες θηριωδίες. Σε ένα σημείο είπε: “Δεν ξέρω, δεν είχα σκοτώσει κανέναν”.

Ένιωσα αηδιασμένος μέσα μου, αναρωτήθηκα τι ήταν όλος εκείνος ο σοβινισμός και όλα εκείνα τα “δυτικά και χριστιανικά αισθήματα” που ισχυρίζονταν ότι υπερασπίζονταν.

Τότε φώναξα:

Entonces le grité “¿cómo me vas a decir eso a mí? ¡Si yo te he visto matar gente! Cometiste delitos muy graves y me hiciste participar en esos delitos siendo yo un niño.

Πώς μπορείς να το λες αυτό; Σε έχω δει να σκοτώνεις ανθρώπους! Διέπραξες πολύ σοβαρά εγκλήματα, με έκανες να συμμετάσχω σε αυτά τα εγκλήματα ως παιδί.

Και είπε: “Πήγαινε να με καταγγείλεις τότε”.

Και το έκανα. Το 2010 υπέβαλα την πρώτη καταγγελία. Συνειδητοποίησα τελικά ότι ήταν εγκληματίας.

Κανείς δεν μπορεί να μου πει ότι είμαι μεροληπτικός, κατέθεσα κατά του ίδιου μου του πατέρα.

Ο Luis Alberto Quijano πέθανε τον Μάιο του 2015 [10], ενώ βρισκόταν σε κατ’ οίκον περιορισμό προτού λήξει η δίκη.

Κατηγορήθηκε για 416 αδικήματα: 158 περιπτώσεις παράνομης στέρησης της ελευθερίας, 154 περιπτώσεις βασανιστηρίων, 98 ανθρωποκτονίες, πέντε περιπτώσεις βασανιστηρίων που κατέληξαν σε θάνατο και μια απαγωγή παιδιού κάτω των 10 ετών.

Photo: Luis Alberto Quijano archive photo

Φωτογραφία: Luis Alberto Quijano. Φωτογραφία αρχείου

Η ετυμηγορία για την “megacausa”

Η λέξη “megacausa” στα ισπανικά αναφέρεται στο πεδίο εφαρμογής αυτής της υπόθεσης. Μετά από τέσσερα χρόνια ακροάσεων και περισσότερους από 581 μάρτυρες, η ιστορική τεράστια δίκη La Perla-Ribera για εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά 716 θυμάτων μεταξύ Μαρτίου 1975 και Δεκεμβρίου 1978 έληξε τελικά τον Αύγουστο.

Σαράντα τρεις δράστες κρίθηκαν ένοχοι εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας και το δικαστήριο εξέδωσε 28 ποινές ισόβιας κάθειρξης, εννέα ποινές μεταξύ δύο έως 14 ετών και έξι αθωώσεις. Έντεκα από τα αρχικά 54 άτομα που κατηγορήθηκαν πέθαναν κατά τη διάρκεια της δίκης.

#ΕτυμηγορίαΛαΠέρλα: δολοφονίες, βασανιστήρια και βιασμοί που διαπράχθηκαν από δημόσιους λειτουργούς #ΉτανΚρατικήΤρομοκρατία

Όλοι ήταν μέλη των ενόπλων δυνάμεων κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, συμπεριλαμβανομένων πρώην στρατιωτικού, πρώην αστυνομικού προσωπικού και ορισμένων απλών πολιτών.

Ο Piero De Monti, ο οποίος απήχθη μαζί με την έγκυο σύζυγό του τον Ιούνιο του 1976, και οι δύο μεταφέρθηκαν στη La Perla. Μίλησε στο σιωπηλό θάλαμο:

La Perla fue una fábrica de muerte concebida por una mente antihumana

Η Λα Πέρλα ήταν ένα εργοστάσιο θανάτου, δημιούργημα ενός απάνθρωπου νου

Η απόφαση σηματοδοτεί ένα ιστορικό ορόσημο για τις οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, που εργάστηκαν για χρόνια για να αποδοθεί δικαιοσύνη για τα θύματα. Ο Claudio Orosz, δικηγόρος του H.I.J.O.S. [15], οργανισμού της Αργεντινής που ιδρύθηκε το 1995 για να εκπροσωπήσει τα παιδιά ατόμων που είχαν δολοφονηθεί ή εξαφανιστεί από τη δικτατορία, δήλωσε:

Fueron más de tres años de juicio pero 39 años de investigación

Η δίκη ήταν πάνω από τρία χρόνια. Ήταν 39 χρόνια έρευνας.

Το Μάρτιο του 2007, η κυβέρνηση παρέδωσε τη γη, όπου βρισκόταν η Λα Πέρλα, προκειμένου να ανεγερθεί μνημείο [16], το οποίο νυν διαχειρίζονται οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ορισμένες από τις πηγές και τις φωτογραφίες που περιλαμβάνονται σε αυτή τη συνέντευξη προέρχονται από αρχεία και έγγραφα που βρέθηκαν στην CADHU – Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Αργεντινής (PDF) [17], έκθεση Megacausa “La Perla” (PDF) [8] της Comisión Provincial de la Memoria, El Diario del Juicio [18] μέσω του HIJOS Κόρντομπα [15] και τελικές σημειώσεις από την Cosecha Roja, La Perla: el megajuicio del horror llega a su fin [19] από την Agostina Parisi.