Ο Άρα Μαλικιάν κατά την διάρκεια ενός κονσέρτου. Η φωτογραφία παρουσιάστηκε από την BG Sound Stage, χρησιμοποιήθηκε με άδεια.
Τον προσφωνούν ιδιοφυΐα του βιολιού. Ο Άρα Μαλικιάν είναι ένας Αρμένης που μεγάλωσε στον Λίβανο, μελέτησε μουσική στην Γερμανία και στην Αγγλία και τώρα ζει στην Ισπανία. Πρόσφατα προσλήφθηκε στην θέση του πρώτου βιολιού στην βασιλική ορχήστρα της Μαδρίτης. Ο Μαλικιάν έχει ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο, παίζοντας σε αίθουσες κονσέρτων είτε σόλο είτε σαν μέρος της ορχήστρας.
Στο τέλος του Φεβρουαρίου ο Μαλικιάν έκανε ένα κονσέρτο στην Σόφια της Βουλγαρίας. Τον επόμενο μήνα έδωσε ένα άλλο θέαμα στην Άγκυρα της Τουρκίας. Η δεύτερη συναυλία είχε ιδιαίτερη σημασία βλέποντας την θέση του Μαλικιάν στην Γενοκτονία των Αρμενίων, την οποία γιόρτασε τον Σεπτέμβριο του 2015 με εμφανίσεις στην Σαραγόσα και στην Μαδρίτη.
Ο Μαλικιάν επίσης έπαιξε για την υποστήριξη των προσφύγων στον Λίβανο. Και στην προσωπική και στην επαγγελματική του ζωή έχει γίνει σύμβολο πολιτισμικής ένωσης για τους θαυμαστές του, διότι συγχωνεύει την μουσική παράδοση της κεντρικής Ευρώπης, της Αργεντινής και της Ισπανίας με την μουσική του αραβικού και εβραϊκού πολιτισμού.
Ο πατέρας του Μαλικιάν ήταν ένας ερασιτέχνης Αρμένης βιολιστής που τον εισήγαγε στον κόσμο της μουσικής από μικρή ηλικία, διδάσκοντάς τον την λιβανέζικη μουσική παράδοση. Το πιο πρόσφατο άλμπουμ του Μαλικιάν, “Η απίστευτη ιστορία ενός βιολιού,” είναι εμπνευσμένο από την παιδική του ηλικία. Στα 12, έδωσε το πρώτο του κονσέρτο. Στα 15, είχε την μεγάλη ευκαιρία να κερδίσει μία υποτροφία με την μουσική σχολή του Ανόβερου. Αργότερα συνέχισε τις σπουδές του στο Λονδίνο.
Η Νevena Borisova από το Global Voices πρόσφατα μίλησε με τον Μαλικιάν για την ζωή και την μουσική του.
Νevena Borisova (NΜΠ): Έχετε πραγματικά μία πλούσια βιογραφία. Είναι δύσκολο να διαλέξω από πού να αρχίσω… Είσαστε ένας κοσμοπολίτης ψυχικά και εθνικά. Παρόλ’ αυτά, πού νιώθετε σαν στο σπίτι σας;
Άρα Μαλικιάν (AM): Ειλικρινά πουθενά. Σήμερα νιώθω σαν στο σπίτι μου στην Βουλγαρία γιατί εσείς οι Βούλγαροι με καλωσορίσατε με τόση αγάπη και νιώθω πολύ άνετα εδώ. Έχω ταξιδέψει πολύ σε όλη μου την ζωή και έπρεπε να μάθω να νιώθω άνετα οπουδήποτε, με οποιοδήποτε λαό. Αλλά το πιο σημαντικό είναι οι άνθρωποι. Όταν συναντώ ανθρώπους που τους νιώθω κοντά μου, τότε νιώθω ότι είμαι σαν στο σπίτι μου.
NΜΠ: Ποιά είναι η διαφορά ανάμεσα στα δύο τελευταία σας άλμπουμ;
AM: Πρώτα από όλα στα τελευταία μου άλμπουμ υπάρχουν δικές μου συνθέσεις. Ποτέ πριν δεν ήμουν ο συνθέτης στα άλμπουμ μου, αλλά στο τελευταίο δούλεψα πολύ τις συνθέσεις και αυτό με κάνει ευτυχισμένο. Επιπλέον σε αυτό το άλμπουμ είχα πολλούς προσκεκλημένους. Είχαμε πολλές ζωντανές συναυλίες. Το τελευταίο άλμπουμ είναι πολύ ξεχωριστό — είναι κάτι καινούργιο για μένα.
NΜΠ: Έχετε ασχοληθεί με πολλά είδη μουσικής: κλασική, Αργεντινή (τάνγκο), ανατολίτικη, ισπανική… Ποιες είναι οι κύριες πηγές της έμπνευσής σας; Ποια είναι τα κύρια ήδη μουσικής που σας επηρέασαν στο τελευταίο άλμπουμ;
AM: Δεν ελέγχω από που έρχεται η έμπνευση. Είχα την τύχη να παίξω με μουσικούς από πολλά μέρη και διαφορετικές τεχνοτροπίες. Ο καθένας με ενέπνευσε. Ο καθένας με δίδαξε πολλά πράγματα. Το πιο σημαντικό γεγονός είναι ότι όταν δημιουργώ η μουσική προέρχεται από το υποσυνείδητο. Στο άλμπουμ κάθε τραγούδι είναι εντελώς διαφορετικό από το προηγούμενο ή το επόμενο. Είναι διαφορετικά σε στυλ. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιλαμβάνομαι και φτιάχνω μουσική. Αυτή είναι η μουσική μου άποψη. Θα βαριόμουν αν δημιουργούσα πάντα με τον ίδιο τρόπο.
NΜΠ: Έχετε έρθει σε επαφή με πολλούς πολιτισμούς. Έσαστε η ζωντανή απόδειξη ότι υπάρχουν πολλά σημεία επαφής μεταξύ πολιτισμών. Πώς εξηγείτε όλες αυτές τις διαμάχες που βλέπουμε σήμερα στον κόσμο;
AM: Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που είναι απεγνωσμένοι διότι ζουν μέσα σε αυτές τις συγκρούσεις. Πρόσφυγες, πόλεμος, τρομοκρατία… Αυτή είναι μία πολύ αρνητική πλευρά του κόσμου. Νομίζω ότι ο μοναδικός τρόπος να βγούμε από αυτές τις διαμάχες είναι μέσω της τέχνης, της μουσικής και του πολιτισμού. Ο κόσμος μπορεί να αλλάξει με την επαφή των πολιτισμών με βάση τον σεβασμό απέναντι σε άλλες γνώμες και τρόπο σκέψης. Η τέχνη είναι ο καλύτερος τρόπος να καταλάβουμε ότι — παρ’ όλες τις διαφορές μας — όλοι έχουμε κάτι κοινό. Γι αυτό πιστεύω ότι αργά ή γρήγορα ο πολιτισμός και η τέχνη θα σώσουν την ανθρωπότητα … Είμαι σίγουρος.
NΜΠ: Το 1899, ο Βούλγαρος ποιητής Πέγιο Γιαβορόφ αφιέρωσε το ποίημα “οι Αρμένιοι” στην τύχη των Αρμενίων. Πριν από λίγο είπατε ότι πιστεύετε ότι η τέχνη θα αλλάξει τον κόσμο. Νομίζετε ότι οι σύγχρονοι καλλιτέχνες σκέφτονται ή ασχολούνται αρκετά με την προοπτική ενός καλύτερου κόσμου, με τα σημερινά προβλήματα;
AM: Υπάρχουν πολλοί καλλιτέχνες που ασχολούνται και προσπαθούν να καλυτερεύσουν τον κόσμο αλλά φυσικά υπάρχουν άλλοι οι οποίοι σκέφτονται με πιό εγωιστικό τρόπο και έχουν οικονομικά και πολιτικά κίνητρα… και φυσικά όχι και τόσο φιλανθρωπικά ενδιαφέροντα. Πάντα υπήρξε αυτή η σύγκρουση ανάμεσα σε αυτούς τους δύο τρόπους σκέψης. Αλλά εμένα ακόμα μου φαίνεται ότι ο κόσμος είναι ένα καλύτερο μέρος σήμερα παρόλο που σκεπτόμαστε ότι είναι χειρότερο. Αργά ή γρήγορα οι άνθρωποι θα καταλάβουν ότι ο μόνος τρόπος να επιζήσουμε είναι να σεβόμαστε ο ένας τον άλλο, την διαφορετική γνώμη, μοίρα και τρόπο ζωής.
NΜΠ: Έχετε ζήσει στην Μέση Ανατολική, στην Βηρυτό. Σε μία από τις συνεντεύξεις σας είπατε ότι η ανατολίτικη μουσική είναι πολύ γαλήνια και μπορεί να είναι πολύ ήρεμη και ειρηνική. Γιατί λοιπόν παρατηρούμε μία έλλειψη ειρήνης σ’ αυτή την περιοχή;
AM: Η ανατολίτικη μουσική μπορεί να είναι έτσι αλλά μπορεί επίσης να είναι πολύ ρυθμική. Υπάρχουν και τα δύο είδη σε αυτή την μουσική. Ειλικρινά δεν ξέρω γιατί υπάρχουν τόσοι πολλοί πόλεμοι… Μπορεί εξαιτίας του καυτού αίματος, δεν ξέρω [γελώντας]… Έζησα στον Λίβανο για πολλά χρόνια και έχω πολλούς φίλους που είναι Άραβες και Εβραίοι. Και βασικά ζούνε πολύ καλά, αλλά μετά έρχονται τα οικονομικά και πολιτικά συμφέροντα και τα πράγματα αλλάζουν. Πιστεύω ότι εάν οι άνθρωποι ζούσαν μαζί δεν θα είχαν προβλήματα. Αλλά όσο υπάρχουν συμφέροντα και οι αρχηγοί ασκούν επιρροή, δημιουργώντας μίσος και οργή έτσι γίνεται πόλεμος. Αλλά πιστεύω ότι οι κοινοί άνθρωποι δεν θέλουν πόλεμο. Θυμάμαι όταν ζούσα στον Λίβανο δεν θέλαμε να κάνουμε πόλεμο, ακόμα και όταν ζούσαμε σε εποχή πόλεμου δεν θέλαμε…
NΜΠ: Πριν μερικά χρόνια κάνατε μία συναυλία στον Λίβανο για συμπαράσταση στους πρόσφυγες. Πως έχει αλλάξει ο Λίβανος από τότε που τον θυμόσαστε;
AM: Στο Λίβανο τα πράγματα έχουν αλλάξει. Όταν έφυγα από τον Λίβανο η χώρα είχε βυθιστεί σε άνευ όρων πόλεμο. Τώρα υπάρχει ένα είδος ειρήνης, οι άνθρωποι σέβονται ο ένας τον άλλο και σέβονται τις διαφορές τους. Φυσικά τώρα υπάρχουν άλλα καινούργια προβλήματα σχετικά με τους πρόσφυγες. Πρέπει να βρούμε ένα τρόπο να καλυτερεύσουμε την ζωή των προσφύγων για να έχουν ένα μέλλον. Αυτοί που έχουν χάσει την οικογένεια τους, το σπίτι τους και την δουλειά τους – δεν μπορούν να επιστρέψουν στην χώρα τους… Φυσικά ο καλύτερος τρόπος να λύσουμε το πρόβλημα θα ήταν ειρήνη στην χώρα τους ώστε να ξαναγυρίσουν στην ζωή τους εκεί… Αλλά μέχρι να επιστρέψουν πρέπει να τους βοηθήσουμε.
Ο Άρα Μαλικιάν κατά την διάρκεια μίας συναυλίας. Φωτογραφία της BG Sound Stage, χρησιμοποιήθηκε με άδεια.
NΜΠ: Κάνατε μία συναυλία για την υποστήριξη των Αρμενίων και για την υπεράσπιση αυτού που οι Αρμένιοι αποκαλούν ιστορική αδικία. Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις για τους Αρμένιους σήμερα;
AM: Έχω αρμένικες ρίζες, μιλώ αρμένικα και επίσης παίζω αρμένικη μουσική, ξέρω την παράδοσή μου… Εμείς οι Αρμένιοι προσπαθούμε να πείσουμε τον κόσμο να αναγνωρίσει την γενοκτονία η οποία τώρα έχει ξεχαστεί. Θέλουμε να αναγνωριστεί επίσημα – να διορθωθούν οι ιστορικές καταγραφές. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε. Αυτό που δεν θα έπρεπε να κάνουμε σήμερα είναι να δημιουργήσουμε ένα μίσος εναντίον των Τούρκων. Οι Τούρκοι σήμερα δεν είναι εχθροί μας. Φυσικά θα πρέπει να αναγνωρίσουν την γενοκτονία – όλα τα εγκλήματα που έκαναν. Αλλά για το καλό των σχέσεων μας δεν πρέπει να τους βλέπουμε σαν εχθρούς, πρέπει να τους σεβόμαστε. Πρέπει να κάνουμε διάλογο μαζί τους και να προσπαθήσουμε να λύσουμε το ζήτημα.
NΜΠ: Το ταλέντο σας άνθησε νωρίς όταν ήσασταν παιδί μέσα στον πόλεμο του Λίβανου. Πως θα περιγράφατε αυτή την παιδική ηλικία;
AM: Παρόλο που σαν παιδί έζησα μέσα στον πόλεμο, έχω καλές μνήμες. Είχα φίλους, αγαπούσα την οικογένεια μου, την μητέρα μου και τον πατέρα μου. Η μόνη ατυχία ήταν ότι η παιδική μου ηλικία ήταν βραχεία διότι πήγα στην Γερμανία [γιατί πήρα την μουσική υποτροφία]. Αλλά αυτή ήταν η τύχη μου: να έχω μικρή σε διάρκεια παιδική ηλικία, αλλά την χάρηκα.