Κορίτσι από το Κιργιστάν κοντά στον αρχαιολογικό χώρο Τας Ραμπάτ. Εικόνα: Wikipedia.
Γνωρίστε τον Daniar Aitman, το απροσδόκητο – βλέπε “αρσενικό” – κέντρο για ειδήσεις υπό την κατηγορία “Δε φοβάμαι να μιλήσω [1]” (#яНеБоюсьСказать), μια εκστρατεία ενάντια στις διακρίσεις μεταξύ φύλων και ενάντια στη σεξουαλική βία, η οποία ξεκίνησε στην Ουκρανία και διαχύθηκε και σε άλλες περιοχές της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.
Ή μπορεί και να μην αποτελεί έκπληξη το ότι ο Aitman, που αυτοχαρακτηρίζεται ως φεμινιστής, ηγείται του παρακλαδιού αυτής της εκστρατείας στο Κιργιστάν, αφότου συνέλεξε για περισσότερο από ένα χρόνο ιστορίες από γυναίκες θύματα παρενόχλησης και διακρίσεων στη σελίδα του στο Facebook.
Με διάχυτη την παρενόχληση εναντίον των γυναικών στη χώρα αυτή της Κεντρικής Ασίας και με πολλούς άνδρες, δημόσια πρόσωπα, να κάνουν ανοιχτά διακρίσεις απέναντι στο αντίθετο φύλο, το να μιλήσεις ανοιχτά στοιχίζει περισσότερο στις γυναίκες παρά στους άνδρες. Κι αυτό είναι κάτι που ο ίδιος ο Aitman πρόθυμα αναγνωρίζει.
Σε μια συνέντευξη [2] στο Open Asia Online, ο Aitman εξήγησε το λόγο για το φεμινιστικό του ακτιβισμό, κάτι που έχει ωθήσει ορισμένους άνδρες χρήστες του Facebook να τον κατηγορήσουν ότι δουλεύει ως μυστικός πράκτορας της Δύσης, με σκοπό να καταστρέψει τις παραδοσιακές αξίες του Κιργιστάν:
Это звучит ужасно, но я рад, что родился мужчиной. Женщина в Кыргызстане стоит дешевле скотa. За кобылу обычную нужно заплатить не меньше тысячи долларов. Кобылу sapiens можно запросто средь бела дня приволочь с улицы и запрячь ее пожизненно (или пока не надоест) в своем хозяйстве, задобрив сватов коробкой тошнотворных конфет, парой дрянных китайских рубашек и ящиком паленой водки… Ежегодно в Кыргызстане похищают тысячи женщин. По оценкам исследователей до трети молодых кыргызских матерей были украдены. Кого могут воспитать изнасилованные женщины, преданные своими семьями и обществом? Только следующее поколение дикарей, рабов и жертв.”
Ακούγεται φριχτό, αλλά χαίρομαι που γεννήθηκα άνδρας. Μια γυναίκα στο Κιργιστάν αξίζει λιγότερο από πρόβατα. Πληρώνεις τουλάχιστον εκατό χιλιάδες δολάρια για μια φοράδα. Μια “φοράδα σάπιενς” [αναφέρεται στη γυναίκα] μπορεί να τη σέρνουν στο δρόμο μέρα μεσημέρι και να την εκμεταλλεύονται διά βίου (ή για όσο είναι χρήσιμη) […] Ετησίως, χιλιάδες γυναίκες αποτελούν νύφες-θύματα απαγωγής [3] στο Κιργιστάν. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς ερευνητών, μια στις τρεις νεαρές μητέρες στο Κιργιστάν είχε απαχθεί ως νύφη. Τι παιδιά θα μεγαλώσουν αυτές οι γυναίκες που έχουν βιαστεί και προδοθεί από τις ίδιες τους τις οικογένειες και την ίδια τους την κοινωνία; Μόνο την επόμενη γενιά αγρίων, δούλων και θυμάτων.
Στην καρδιά της Κεντρικής Ασίας, το Κιργιστάν έχει πληθυσμό έξι εκατομμυρίων κατοίκων, οι μισοί εκ των οποίων είναι γυναίκες και πολλοί άνδρες ικανοί να εργαστούν βρίσκουν δουλειές στο εξωτερικό.
Στην επιφάνεια, οι γυναίκες έχουν διανύσει μακρύ δρόμο κατά τη διάρκεια μιας 25ετούς ανεξαρτησίας γεμάτης πολιτικές αναταραχές.
Λόγω του όνειδους ότι αποτελούσε ένα από τα λίγα κοινοβούλια μόνο με άνδρες σε όλο τον κόσμο το 2005, τέθηκε σε ισχύ μια ποσόστωση φύλου, με την οποία επιβάλλεται το 1/5 του κοινοβουλίου να αποτελείται από γυναίκες.
Και το 2010, μετά τη δεύτερη επανάσταση της χώρας, το Κιργιζιστάν έγινε η πρώτη χώρα στην Κεντρική Ασία με γυναίκα πρόεδρο, στο πρόσωπο της πολύγλωσσης διπλωμάτη Ρόζα Οτουνμπάγιεβα.
Αλλά από τους άνισους μισθούς μέχρι τις απαγωγές νυφών και της διαδεδομένης ενδοοικογενειακής βίας, υπάρχουν πολλές προκλήσεις που σχετίζονται με το φύλο στη χώρα, οι οποίες σπάνια συζητούνται ούτε καν θίγονται.
Οι δημοσιεύσεις του Aitman στο Facebook, οι οποίες υπόκεινται σε εκατοντάδες και μερικές φορές χιλιάδες κοινοποιήσεις, έχουν κάνει μια πρόοδο σε κάποιο βαθμό να γεμίσουν αυτό το κενό.
Συνήθως, πριν από την εκστρατεία «Δεν φοβάμαι να μιλήσω», την οποία ξεκίνησε νωρίτερα το καλοκαίρι η Ουκρανή ακτιβίστρια Anastasiya Melynchenko, οι δημοσιεύσεις ήταν ως επί το πλείστον μαρτυρίες γυναικών, που είχαν έρθει σε επαφή με τον Aitman ιδιωτικά και ζήτησαν ανωνυμία.
Τώρα, στο πνεύμα της εκστρατείας της Melynchenko, πολλές από τις δημοσιεύσεις είναι επώνυμες μαρτυρίες.
Η μαρτυρία της Elina Turalyeva: Σε κυνηγάνε, είτε είσαι ντυμένη με μίνι φούστα ή μακριά, μόνο και μόνο επειδή ανήκεις στο ασθενές φύλο σε έρημο μέρος, όπου δεν υπάρχουν μάρτυρες.
Στην έκτη τάξη, γύριζα σπίτι με μια συμμαθήτριά μου από το σχολείο. Πίσω από μας βρισκόταν ένας ύποπτος άνθρωπος, ο οποίος άρχισε να φωνάζει: «Μικρή μου, μπορούμε να γνωριστούμε καλύτερα;”
Άκου, ήμαστε 12 χρονών, πώς μπορούμε να «γνωριστούμε καλύτερα» με έναν άνδρα περίπου τριαντάρη; Ξεκινήσαμε να τρέχουμε μέσα από τη γειτονιά μας.
Κράτησα το χέρι της φίλης μου και πήγα σε ένα τοπικό κατάστημα. Κλείσαμε την πόρτα πίσω μας και κοιτάξαμε μέσα από το παράθυρο. Ο άνδρας στεκόταν και περίμενε κοντά μας.
Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο φόβο αισθάνεσαι, όταν φοβάσαι να συνεχίσεις έναν δρόμο και είσαι μόλις 120 μέτρα από το σπίτι σου.
Τον περίμενα να φύγει, αλλά δεν πήγε μακριά. Η πωλήτρια στο κατάστημα άρχισε να μας φωνάζει.
Της είπα [γιατί κλείσαμε την πόρτα] αλλά δεν την ένοιαζε. Μετά από περίπου 10 λεπτά αποφασίσαμε να φύγουμε και να τρέξουμε σπίτι, αλλά συνέχισε να μας ακολουθεί. Η φίλη μου και εγώ χωρίσαμε και έτρεξε η καθεμιά σπίτι της.
Όταν τελικά έφτασα σπίτι, κλείδωσα την πόρτα και κοίταξα από το ματάκι της πόρτας να σιγουρευτώ ότι δεν τριγύριζε ακόμα αυτός ο μπάσταρδος. Πήρα τηλέφωνο τη φίλη μου να σιγουρευτώ ότι ήταν εντάξει.
Μετά από αυτό η διαδρομή από το σχολείο στο σπίτι ήταν γεμάτο τρόμο, γνωρίζοντας ότι ακόμη και η παρουσία ενός τεμένους στη γειτονιά σου δεν θα ντρόπιαζε αυτούς τους πεινασμένους μπάσταρδους.
Ο ακτιβισμός του Aitman, τόσο με τη συγγραφή των δικών του σκέψεων για την πατριαρχία στο Κιργιστάν όσο και με την ενίσχυση των ιστοριών των γυναικών που αντιμετώπισαν κακομεταχείριση, έχει συγκεντρώσει πληθώρα τόσο επαίνων όσο και επικρίσεων.
Μια δημοσίευση που έγραψε στο ιστολόγιό του προκάλεσε θυμωμένες απαντήσεις [4]από άρρενες Κιργίζιους στο χρονολόγιό του ή στο τμήμα των σχολίων κάτω από τα άρθρα που έγραφε:
Эй, блогер.. что ты будешь делать с девками, продающими себя на улицах и в саунах, как ты их с улицы уберешь, если сам под каблуком ходишь? Эй, кыргызские джигиты, если надо, берите по две, по две берите! Пусть лучше в хозяйстве будут работать, чем на улице себя продавать!
Έι blogger … τι θα κάνεις για τα κορίτσια που πωλούν το σώμα τους στις σάουνες και στους δρόμους; Πώς θα τις απομακρύνεις από τους δρόμους όταν εσύ ο ίδιος ζεις υπό αυτές; Κιργίζιοι, αν χρειαστεί, πάρτε δύο [γυναίκες]! Καλύτερα να δουλεύουν ως νοικοκυρές από το να πουλιούνται στο δρόμο!
Δεν έχει νόημα να περιορίζεις όλους τους Κιργίζιους, όλες τις Κιργίζιες σε μια συγκεκριμένη κατηγορία.
Πολλές οικογένειες της Κιργιζίας, συμπεριλαμβανομένων και αυτών στις αγροτικές περιοχές, όπου το φαινόμενο της απαγωγής νυφών είναι το πιο διαδεδομένο, αποτελούν εστίες αγάπης και σεβασμού.
Ωστόσο, η επικράτηση της πατριαρχίας καθιστά ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι τόσο οι άντρες όσο και οι γυναίκες πρέπει να συμμετέχουν στο κάλεσμα να τερματιστεί ο συστηματικός σεξισμός και η σεξουαλική βία σε όλα τα κοινωνικά στρώματα.
Γράφοντας κάτω από μία από τις δημοσιεύσεις του Aitman, ένας αναγνώστης έγραψε:
“….В нашей стране много традиций и обычаев, которые граничат с идиотизмом, но остались еще интеллигенты, которые знают ценность женщины и любви, и я надеюсь Ваша пропаганда ценностей и уважения даст плоды и повлияет на нашу мужскую молодежь и вложит понятия любви к женщинам….”
Στη χώρα μας υπάρχουν πολλές παραδόσεις που πλησιάζουν την βλακεία, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν έξυπνοι άνθρωποι που γνωρίζουν την αξία των γυναικών και την αγάπη και ελπίζω ότι η διάδοση των αξιών αυτών και ο σεβασμός προς τις γυναίκες θα βοηθήσουν να επηρεάσουμε την αρσενική μας νεολαία και να της ενσταλάξουμε αυτή την κατανόηση της αγάπης προς τις γυναίκες.
Σε μια στήλη όμως για το περιοδικό StylishKG που αναδημοσιεύτηκε [5]στον τοίχο του στο Facebook, ο Κιργίζιος διπλωμάτης και ακαδημαϊκός Jomart Ormonbekov αντικατόπτριζε το πώς η εκστρατεία «Δεν φοβάμαι να μιλήσω» (# яНеБоюсьСказать) δεν είχε οδηγήσει σε πολλά άλλα παραδείγματα ανδρικού φεμινιστικού ακτιβισμού παρόμοιου με αυτού του Aitman:
Как обычно у нас это бывает еще одна нужная инициатива скатилась до чисто биологического противоборства между полами. Пока #ЯНеБоюсьСказать набирает обороты, в сети женские голоса возмущены молчанием мужских. Возмущение понять можно. О таких вещах говорить вслух в нашем двуличном обществе, как минимум, неприлично, а сказать громко и о себе требует мужества, долгих терзаний и, возможно, поздних сожалений. Поэтому от мужчин ждут, даже и не действий, а хотя бы слов сочувствия и сожаления, но в ответ лишь тишина, или жалкие попытки пошутить.
Мужское молчание не связано с тем, что нам все равно. Мы жадно читаем каждый пост, каждую историю. И нам стыдно. Стыдно, что не смогли предотвратить. Стыдно, что бессильны. Стыдно, что причинили боль. Мы читаем каждое слово, и мы узнаем себя, или брата, или друга. И нам еще больше стыдно, потому что мы боимся сказать.
Ως συνήθως, άλλη μια πολύ αναγκαία πρωτοβουλία έχει οδηγήσει σε μια καθαρά βιολογική αναμέτρηση μεταξύ των δύο φύλων. Ενώ η εκστρατεία # ЯНеБоюсьСказать κερδίζει προβολή, οι γυναίκες φωνές διαδικτυακά είναι αγανακτισμένες με τη σιωπή των ανδρών. Αυτή η αγανάκτηση είναι κατανοητή.
Στην διχασμένη κοινωνία μας θεωρείται άσεμνο να μιλήσουμε. Για να μιλήσεις ανοιχτά και για τη δική σου εμπειρία απαιτεί θάρρος, συνεπάγεται αγωνία και μπορεί ακόμη και να το μετανιώσεις αργότερα. Για το λόγο αυτό, οι άνδρες πρέπει να μοιράζονται αλληλέγγυα [με τις γυναίκες που μιλούν ανοιχτά] λόγια συμπόνοιας και λύπης, αλλά μέχρι στιγμής υπήρξε μόνο σιωπή και αδύναμες προσπάθειες χιούμορ.
Αυτή η αρσενική σιωπή δεν συνδέεται με το γεγονός ότι δεν μας νοιάζει. Διαβάζουμε λαίμαργα κάθε δημοσίευση, κάθε ιστορία [της εκστρατείας]. Και ντρέπομαστε. Ντροπιασμένοι δεν μπορούμε να αποτρέψουμε [τη βία]. Με ντροπή για την αδυναμία μας. Με ντροπή που προκαλέσαμε βλάβη. Διαβάζουμε κάθε λέξη και βρίσκουμε πίσω από τις λέξεις εμάς, έναν αδερφό, έναν φίλο. Και ντρεπόμαστε ακόμα περισσότερο, γιατί φοβόμαστε να μιλήσουμε.