Στιγμιότυπο οθόνης από ένα επεισόδιο της εκπομπής ‘Kelin’ που μεταδόθηκε στον κρατικό ραδιοτηλεοπτικό φορέα KTR του Κιργιστάν.
Σε κάποιον που δεν έχει ποτέ απαχθεί ως νύφη ή δεν γνωρίζει ότι η πρακτική συχνά συνεπάγεται βιασμό και άλλες μορφές βίας εναντίον της μη συναινούσας «νύφης», μια διαφήμιση που προάγει τις υπηρεσίες μιας κατασκευαστικής εταιρείας στο πρώην σοβιετικό Κιργιστάν μπορεί να φαίνεται αστεία.
Στη διαφήμιση, η Eldana Satybaldieva, γνωστότερη ως Eldana Foureyes, η πιο δημοφιλής Instagrammer της χώρας της Κεντρικής Ασίας, έχει τα μάτια της δεμένα από άνδρες και οδηγείται προς άγνωστη κατεύθυνση.
Αρχικά, η Eldana αντιστέκεται στην απόπειρα απαγωγής και απειλεί να στείλει στη φυλακή τους δράστες. Αλλά όταν φτάνει στο διαμέρισμα της οικογένειας των απαγωγέων σε μια “ελίτκα”, ελίτ πολυκατοικία που κατασκευάστηκε από την εταιρία Cap Stroy KG, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι παντρεύτηκε αρκετά καλά τελικά.
Η σοκαριστική διαφήμιση έχει αποδειχθεί επιτυχία, σε μια χώρα όπου οι τελευταίες διαθέσιμες έρευνες δείχνουν ότι το ένα τρίτο των γάμων του Κιργιστάν ξεκινούν χωρίς τη συγκατάθεση της νύφης.
Έχει όμως επίσης απογοητεύσει μεγάλο κομμάτι της παραδοσιακής βάσης θαυμαστών της Eldana, που απολαμβάνουν τα geek και ανάλαφρα μονόλεπτα ή δίλεπτα σκετς της, που επικεντρώνονται στην καθημερινότητα ενός νέου ατόμου στο Κιργιστάν.
Η φεμινίστρια Nurgul Asylbekova απηχούσε αυτή την αίσθηση απογοήτευσης, [2] όταν έγραψε στο Facebook:
Уже написала под роликом на стене заказчиков, что возможно у них не было умысла пропагандировать наше позорное явление ала-качуу, благодаря которому мы прославились как страна, в которой нет верховенства закона и у женщин нет базового права выбора брачного партнёра. Но это лишний раз показывает, что насилие над женщиной является культурной нормой и ни автор, ни актеры, ни заказчики, ни аудитория даже не замечает унизительного и дискриминационного сообщения, которое несёт ролик.
Όπως σημείωσα στον τοίχο [Facebook] της εταιρείας που παρήγγειλε τη διαφήμιση, είναι πιθανό ότι δεν ήθελαν να μεταδώσουν την επονείδιστη μόδα του ala-kachuu (απαγωγή νύφης), για την οποία έχουμε γίνει φημισμένη χώρα, στην οποία δεν ισχύουν οι νόμοι και οι γυναίκες δεν έχουν το βασικό δικαίωμα επιλογής του γάμου τους. Αλλά αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά ότι η βία κατά των γυναικών είναι εδώ ένας πολιτιστικός κανόνας και ούτε ο παραγωγός, ούτε οι ηθοποιοί, ούτε οι παραγγελιοδόχοι ούτε το ακροατήριο, δεν έλαβαν υπόψη τον εξευτελιστικό και γεμάτο διακρίσεις χαρακτήρα του μηνύματος που μεταδίδει η διαφήμιση.
Πεθερές και νύφες
Η διαφήμιση ίσως να μην προκαλούσε τόσο μεγάλη ανησυχία, αν δεν είχε εμφανιστεί ένα μήνα, αφότου άρχισε να εκπέμπει μια τηλεοπτική εκπομπή ονόματι Kelin στο κύριο κρατικό κανάλι της χώρας, προκαλώντας παρόμοια μανία.
Το Kelin, που μεταφράζεται ως «νύφη» στα κιργίζικα, είναι ένα ριάλιτι σόου, στο οποίο κοπέλες από διαφορετικό υπόβαθρο ανταγωνίζονται για την εύνοια μιας ηθοποιού, που παίζει το ρόλο μιας παραδοσιακής πεθεράς, συμμετέχοντας σε καθήκοντα που κυμαίνονται από συνηθισμένες δουλειές σπιτιού μέχρι και πιο δουλοπρεπείς, όπως το να τρίβουν τα πόδια της πεθεράς τους.
Ο Bektour Iskender, ο ιδρυτής του οργανισμού νεανικών ΜΜΕς Kloop.kg έγραψε [3]για το πρόγραμμα:
Kelin is yet another masterpiece from Kyrgyzstan’s public broadcaster.
For those that do not speak Kyrgyz, the word refers to the bride, the son’s wife. That is the official translation of the word.
The unofficial translation is, basically, slave — the lowest rung in the family hierarchy — workhorse, servant, a person often regarded as barely human and that can be readily ignored.
The Kelin reality show is really quite revolting. I know what I am talking about as I watched the first episode attentively (as much as was possible anyway), and I even compiled a blow-by-blow account that you can read here [4] (in Russian).
This show is nothing more than a bunch of offensive clichés. The women featured in the show compete in a series of tasks that have been performed by unpaid servants (AKA kelinki) over the centuries in Central Asian households.
And this all unfolds to the accompaniment of psychological intimidation from the actress playing the role of the “capricious mother-in-law.” (ugh!)
I do not have the words to tell you how objectionable I find this show, which is paid for out of my taxes, and how unsuitable it is for airing in the prime-time slot.
One contestant apologized to the mother-in-law for serving cold tea and offered to pour her a fresh cup, (which the in-law later complained had something floating in it.)
Το Kelin είναι ακόμα ένα αριστούργημα από τον δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό φορέα του Κιργιστάν.
Για εκείνους που δεν μιλούν κιργίζικα, η λέξη αναφέρεται στη νύφη, τη σύζυγο του γιου. Αυτή είναι η επίσημη μετάφραση της λέξης.
Η ανεπίσημη μετάφραση είναι, βασικά, σκλάβος: ο κατώτερος βαθμός στην οικογενειακή ιεραρχία. Το υποζύγιο, ο υπηρέτης, ένα άτομο που συχνά θεωρείται ως ελάχιστα ανθρώπινο και μπορεί εύκολα να αγνοηθεί.
Το ριάλιτι σόου Kelin είναι πραγματικά αρκετά αποκρουστικό. Ξέρω για τι πράγμα μιλάω, καθώς παρακολούθησα προσεκτικά το πρώτο επεισόδιο (όσο μπόρεσα τέλος πάντων) και έφτιαξα μάλιστα και μια περιγραφή βήμα-βήμα που μπορείτε να διαβάσετε εδώ [4](στα ρωσικά).
Το σόου δεν είναι παρά μια συλλογή προσβλητικών κλισέ. Οι γυναίκες που εμφανίζονται στην εκπομπή ανταγωνίζονται σε μια σειρά από καθήκοντα που εκτελούνται από τους απλήρωτους υπηρέτες (αλλιώς kelinki) ανά τους αιώνες στα νοικοκυριά της Κεντρικής Ασίας.
Και όλα αυτά ξεδιπλώνονται για να συνοδεύσουν τον ψυχολογικό εκφοβισμό από την ηθοποιό που παίζει το ρόλο της “ιδιότροπης πεθεράς.” (Ίου!)
Δεν έχω λόγια να σας πω πόσο απαράδεκτη βρίσκω αυτή την εκπομπή, την οποία την πληρώνω με τους φόρους μου, και πόσο ακατάλληλη είναι που παίζει κιόλας στη ζώνη υψηλής τηλεθέασης.
Μια διαγωνιζόμενη ζήτησε συγγνώμη από την πεθερά επειδή της σέρβιρε κρύο τσάι και προσφέρθηκε να της φτιάξει ξανά ένα φλιτζάνι (για το οποίο αργότερα παραπονέθηκε η πεθερά ότι είχε κάτι μέσα που επέπλεε).
Στην πραγματικότητα, υποστηρίζουν οι φεμινίστριες, η δυναμική μεταξύ της πλασματικής πεθεράς και των διαγωνιζομένων, όπως παρουσιάζονται στο Kelin είναι απλά μια επιφανειακή καρικατούρα μιας σκληρότερης πραγματικότητας.
Πολλές Κιργίζιες, και ιδιαίτερα εκείνες που απήχθησαν ως νύφες, υφίστανται σωματική και ψυχολογική κακοποίηση στα χέρια συγγενών πολύ χειρότερη από ό, τι φαίνεται στην εκπομπή.
Η απαγωγή νύφης, με τη σειρά της, αποτελεί έγκλημα στο Κιργιστάν, το οποίο σπανίως τιμωρείται είτε με πρόστιμα ή ποινές φυλάκισης. Ενώ οι απολογητές για το έγκλημα και ξένοι σχολιαστές συχνά το αναφέρουν ως εθνική “παράδοση”, ακαδημαϊκοί, που έχουν μελετήσει το ιστορικό του, ισχυρίζονται ότι δεν είναι έτσι.
Στο παρελθόν, σημειώνουν [5], υπήρχαν περιστατικά απαγωγών νυφών στη νομαδική κοινωνία της Κιργιζίας, αλλά λιγότερο τακτικά και αντιμετωπίζονταν ως πράξεις ταμπού, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν αιματηρές βεντέτες μεταξύ οικογενειών.
Οι φεμινίστριες φοβούνται ότι μια τέτοια βία κατά των γυναικών στο σύγχρονο Κιργιστάν – προφανώς με έναν εναγκαλισμό από τη λαϊκή κουλτούρα – έχει γίνει μέρος του κανόνα.
Ακολουθεί ένα βίντεο, που δείχνει ένα επεισόδιο του σόου Kelin, το οποίο κοινοποιείται στο επίσημο κανάλι YouTube του κρατικού ραδιοτηλεοπτικού σταθμού: