Η Concepción González Ramírez, επίσης γνωστή ως “Μαμά Αφρική”, διαχειρίζεται ένα μικρό ξενοδοχείο στην Tapachula, μια μικρή πόλη του Μεξικού στην νότια πολιτεία Τσιάπας, μόλις δίπλα στα σύνορα με τη Γουατεμάλα. Πηγή: Amy Bracken
Το άρθρο αυτό της Amy Bracken [1] αρχικά [2]δημοσιεύτηκε στο PRI.org [3] στις 19 Απριλίου 2017. Αναδημοσιεύεται εδώ βάσει συνεργασίας μεταξύ PRI και Global Voices.
Για τους μετανάστες, είτε μετακινούνται μέσω Ευρώπης είτε Λατινικής Αμερικής, ορισμένα σημεία γίνονται γνωστά στο δρόμο για τη φιλοξενία τους.
Επισκέπτομαι ένα τέτοιο μέρος στην πόλη Tapachula του Μεξικού, κοντά στα σύνορα με τη Γουατεμάλα. Είναι ένα απλό ξενοδοχείο κοντά στο κέντρο της πόλης. Το διαχειρίζεται μια μικροσκοπική 59χρονη Μεξικάνα με κοραλλί ροζ γυαλιά και σκουλαρίκια χρυσά αρκουδάκια. Το όνομά της είναι Concepción González Ramírez και γεννήθηκε και μεγάλωσε εδώ στην Tapachula. Πολλοί την γνωρίζουν πλέον ως Mama Africa. Τη λένε έτσι, επειδή το ξενοδοχείο – στην πραγματικότητα η ίδια – έχει γίνει ένας προορισμός για Αφρικανούς, καθώς και για Αϊτινούς, που περνούν από εκεί.
Το ξενοδοχείο δεν είναι και τόσο γοητευτικό. Με 2,50 δολάρια τη βραδιά, οι επισκέπτες μένουν σε απλά δωμάτια με ξεφλουδισμένους, γυμνούς τοίχους και μεταλλικά κρεβάτια. Στο λόμπι, υπάρχει ένας παπαγάλος σε κλουβί. Δεν υπάρχει καμιά πινακίδα για το ξενοδοχείο, αλλά Αφρικανοί και Αϊτινοί μετανάστες καταφτάνουν εκατοντάδες ως εδώ.
Μερικές φορές, λέει η Ramírez, ο κόσμος φθάνει με γεμάτα λεωφορεία στο επάνω μέρος του δρόμου “και αρχίζουν να φωνάζουν, Μαμά Αφρική, πού είναι η Μαμά Αφρική;!”
Υπάρχει ηρεμία τώρα, αλλά νωρίτερα φέτος η Ramirez είχε 200 επισκέπτες κάποια στιγμή. Υπάρχουν μόνο 24 δωμάτια, έτσι μερικοί άνθρωποι κοιμούνταν έξω σε χαρτόκουτα. Δεν θέλει να διώξει ούτε να πει όχι σε κανέναν.
Βοηθά επίσης πηγαίνοντας αρρώστους ενοίκους στο νοσοκομείο, αγοράζοντάς τους φάρμακα, για τα οποία δεν έχουν χρήματα, και τρίβοντας τους με κρέμα τα πονεμένα πόδια από το ταξίδι.
Ο Tychique Sebastiao, από την Αγκόλα, έφτασε πρόσφατα. Τον ρωτάω αν η Μαμά Αφρική είναι ταιριαστό ψευδώνυμο για την Ramírez.
Η οικογένεια Sebastiao (με την κόρη τους, που έχει μουστάκι από γιαούρτι) μαζί με την Concepción González Ramírez, γνωστή και ως Μαμά Αφρική. Οι Sebastiao ήρθαν από την Αγκόλα μέσω Βραζιλίας και ελπίζουν να φτάσουν στη Βοστώνη. Πηγή: Amy Bracken
“Ναι, ναι”, λέει γελώντας. “Αισθάνομαι ότι είναι πραγματικά έτσι, γιατί οι Αφρικανές είναι πολύ καλές γυναίκες. Με πολλή αγάπη. Έχει τη γενναιοδωρία της μάνας…Είμαστε πραγματικά άνετα εδώ”.
Ο Sebastiao ταξιδεύει με την αδελφή του και τα τρία της παιδιά, ελπίζοντας να φτάσουν στη Βοστώνη για να επανενωθούν με τον σύζυγό της.
Ζούσαν ήδη στη Βραζιλία, αλλά για κάποιους Αφρικανούς μια δημοφιλής διαδρομή προς τις ΗΠΑ είναι να πετάξουν πρώτα στη Νότια Αμερική και στη συνέχεια να κατευθυνθούν βόρεια.
Άκουσαν για την Μαμά Αφρική από άλλους ταξιδιώτες. “Η Μαμά Αφρική είναι ένα όνομα που είναι γνωστό σε όλη τη διαδρομή”, λέει ο Felix Michelet, ένας φιλοξενούμενος εδώ από την Αϊτή.
Λέει ότι οι Αϊτινοί και οι Αφρικανοί ταξιδεύουν συχνά μαζί και κάποιοι Αφρικανοί πιο μπροστά στη διαδρομή είχαν μιλήσει για την Ramírez μέσω της εφαρμογής Whatsapp.
Όπως πολλοί Αϊτινοί, ο Michelet έζησε στη Βραζιλία, εργαζόμενος στις οικοδομές πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες και το Παγκόσμιο Κύπελλο. Μετά την αποδυνάμωση της οικονομίας της Βραζιλίας, άρχισε το ταξίδι του προς τις ΗΠΑ. Βρίσκεται εδώ και μήνες στη Mαμά Αφρική, πουλώντας κάρτες SIM για να βγάλει αρκετά χρήματα για το λεωφορείο προς την Τιχουάνα του Μεξικού.
Ρωτώ αν θα μείνει σε επαφή με την Ramirez.
“Η Μαμά Αφρική είναι η μάνα μας, δεν πρόκειται ποτέ να την αφήσουμε”, λέει γελώντας. “Θα είμαστε πάντα σε επαφή”.
Η Ramirez λέει ότι πρώην επισκέπτες συχνά της στέλνουν μηνύματα, λέγοντας ένα γεια ή αναφέροντας την πρόοδο στο ταξίδι τους. Λέει ότι την παρακινεί η χριστιανική της πίστη. Δεν γνωρίζει πολλά για την Αφρική, αλλά έχει μάθει από τους φιλοξενούμενους πώς να κάνει κοτόπουλο Γκάνας.
Η Ramírez μπορεί να είναι διάσημη εδώ, αλλά δεν είναι ο μόνος φάρος για τους μετανάστες στην Tapachula. Στην άλλη άκρη της πόλης, ένας χωματόδρομος οδηγεί σε αδιέξοδο στο σπίτι του Jesús Valenzuela. Αυτό το χειμώνα, ο Valenzuela και η οικογένειά του έκαναν χώρο στο μικρό τους σπίτι για επισκέπτες. Είναι τοπικός αστυνομικός και είδε ότι στους Αφρικανούς μετανάστες υπερχρεώνανε εισιτήρια λεωφορείων. Ξεκίνησε να τους βοηθά για να πετύχουν δίκαιη συμφωνία και προσφέρθηκε να τους φιλοξενεί σπίτι του για ένα δολάριο τη βραδιά.
Τώρα, μένουν εδώ σχεδόν 25 άτομα, κυρίως Αϊτινοί. Ορισμένοι κοιμούνται σε παπλώματα στο πάτωμα, αλλά υπάρχει ηλεκτρικό ρεύμα, πλυντήριο και εξωτερικός χώρος μαγειρέματος.
Ο Valenzuela λέει ότι ξέρει τι περνούν οι φιλοξενούμενοί του.
“Ήμουν στις Ηνωμένες Πολιτείες”, λέει. “Έχω βιώσει αυτό που βιώνουν. Πέρασα από την έρημο και υποφέραμε. Υπάρχουν μέρη, όπου οι άνθρωποι βοηθούν, και μέρη που δεν το κάνουν, γι’ ‘αυτό θέλω να τους υποστηρίξω και να τους βοηθήσω”.
Μετά από τρία χρόνια στις ΗΠΑ, ο Valenzuela απελάθηκε μετά από επιδρομή στο χώρο εργασίας του.
Οι περισσότεροι μετανάστες που περνούν από την Tapachula είναι από την Κεντρική Αμερική και ορισμένοι ντόπιοι τους ανοίγουν κι αυτοί τις πόρτες τους.
Ο José Antonio Cordova Meléndez μου λέει ότι έφυγε για να γλιτώσει από εκβιαστές στην Ονδούρα με τη σύζυγο και τα τρία τους παιδιά. Χωρίς κανένα σχέδιο. Στην Tapachula, ρώτησε τριγύρω για στέγαση και ένας άγνωστος – μια μόνη μητέρα – τους φιλοξένησε. Μήνες έχουν περάσει και η οικογένεια είναι ακόμα σπίτι της, προσπαθώντας να προγραμματίσουν την επόμενη κίνησή τους.
Πίσω στης Μαμάς Αφρικής, τα δωμάτια είναι γεμάτα και πάλι. Στις αίθουσες, οι ταξιδιώτες μελετούν ήσυχα τα κινητά τους τηλέφωνα. Ένα λεωφορειάκι ήρθε σήμερα και ξεφόρτωσε 20 νέους επισκέπτες, κυρίως από τη Σομαλία.
Η Ramírez φαίνεται χαρούμενη με το πιο γεμάτο κτίριο, αλλά νοσταλγεί και όσους έχουν φύγει. Όπως μια περήφανη γιαγιά, σκαλίζει το ψηφιακό φωτογραφικό της άλμπουμ…Υπάρχει μια εικόνα της κόρης της με τα μαλλιά της φτιαγμένα κοτσιδάκια από έναν επισκέπτη, μερικές εικόνες των εγγονιών της και πολλές περισσότερες με ταξιδιώτες, νέους και ηλικιωμένους. Γελά με θλίψη παρουσιάζοντάς τους σύντομα.
“Ya se fueron”, λέει επανειλημμένα. “Έχουν φύγει”.