Άποψη της αστικής συλλογικής μετεγκατάστασης (RUC) Jatobá, στην Αλταμίρα της Βραζιλίας. Φωτογραφία: Aaron Vincent Elkaim / ISA, με άδεια.
Tο άρθρο αυτό της Isabel Harari αρχικά δημοσιεύτηκε [1] στην ιστοσελίδα του Instituto Socioambiental (ISA), με την οποία έχει συμφωνία ανταλλαγής περιεχομένου το Global Voices.
Το φράγμα Μπέλο Μόντε στη βόρεια πολιτεία Παρά της Βραζιλίας έλαβε άδεια λειτουργίας πριν από δύο χρόνια και βρίσκεται στα τελικά στάδια κατασκευής. Ωστόσο, το υδροηλεκτρικό εργοστάσιο εξακολουθεί να αντιμετωπίζει κατηγορίες για παραβιάσεις κοινωνικοπεριβαλλοντικών δικαιωμάτων.
Την Τετάρτη 13 Σεπτεμβρίου, το περιφερειακό δικαστήριο της Βραζιλίας ανέστειλε [2]την Άδεια Εγκατάστασής του (LI) λόγω των κακών συνθηκών στέγασης σε οικισμούς, οι οποίοι χτίστηκαν για εκατοντάδες οικογένειες που εκτοπίστηκαν από το Μπέλο Μόντε.
Η κριτική για τις παρατυπίες στη στέγαση ξεκίνησε το 2012, όταν η Norte Energia, ο δικαιοδόχος του Μπέλο Μόντε, υποσχέθηκε πλίνθινες κατοικίες τριών διαφορετικών μεγεθών, ανάλογα με το μέγεθος της οικογένειας. Ωστόσο, όλες οι οικογένειες μετεγκαταστάθηκαν σε κατοικίες ίδιου μεγέθους, κατασκευασμένες από τσιμέντο. Οι μεγάλες αποστάσεις μεταξύ της νέας κατοικίας και των τόπων εργασίας και μελέτης, μαζί με κακές συνθήκες όπως τρύπες και ρωγμές στους τοίχους, είναι καθημερινή πραγματικότητα που επικρίνουν τακτικά δημόσιοι φορεί [3]ς.
Η αναστολή παγώνει όλες τις εργασίες που σχετίζονται με την εγκατάσταση υδροηλεκτρικών εγκαταστάσεων, οι οποίες θα λειτουργήσουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό έως το 2019. Η Norte Energia αρνείται να αναγνωρίσει τη νομική ισχύ της απόφασης και δήλωσε [4]σε ένα ανακοινωθέν ότι «μια τέτοια απόφαση δεν έχει αποτέλεσμα, εφόσον σχετίζεται με την LI. “
Την Παρασκευή 22 Σεπτεμβρίου, το ίδιο περιφερειακό δικαστήριο ενέκρινε [5]τη χρήση αστυνομικών δυνάμεων, αν η Norte Energia δε συμμορφωθεί με την απόφαση και συνεχίσει τις εργασίες εγκατάστασής της.
Η περιβαλλοντική ακτιβίστρια Helena Palmquist, με έδρα την πολιτεία Παρά, σχολίασε τις εντάσεις γύρω από την απόφαση σε μια σειρά από tweets:
A Norte Energia e o governo brasileiro sempre disseram que Belo Monte seria a salvação dos comedores de minhoca do Xingu.
— helenapalm (@helenapalm) September 14, 2017 [6]
Η Norte Energia και η κυβέρνηση της Βραζιλίας ανέφεραν πάντοτε ότι το Μπέλο Μόντε θα έσωζε τους σκουληκοφάγους του Σινγκού [του ποταμού όπου χτίστηκε το Μπέλο Μόντε].
Sempre propagandearam que as pessoas viveriam nas melhores casas com o melhor saneamento do país.
— helenapalm (@helenapalm) September 14, 2017 [7]
Πάντα έλεγαν ότι οι άνθρωποι θα ζούσαν στα καλύτερα σπίτια, με την καλύτερη υγιεινή της χώρας.
Nada disso aconteceu e a empresa ainda tenta sustentar na Justiça que a umidade da Amazônia é uma surpresa. O saneamento nunca ficou pronto.
— helenapalm (@helenapalm) September 14, 2017 [8]
Τίποτα από αυτά δεν συνέβη και η εταιρεία προσπαθεί ακόμη και να αμυνθεί στο δικαστήριο ισχυριζόμενη ότι η υγρασία του Αμαζονίου ήταν απροσδόκητη
E agora, a usina quase pronta, essas pessoas tem que se conformar com a devastação de suas vidas como um fato consumado.
— helenapalm (@helenapalm) September 14, 2017 [9]
Και τώρα, με το εργοστάσιο σχεδόν έτοιμο, αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να αποδεχτούν την καταστροφή της ζωής τους ως τετελεσμένο γεγονός
Parar Belo Monte é pouco. Muito pouco.
— helenapalm (@helenapalm) September 14, 2017 [10]
Η διακοπή του Μπέλο Μόντε είναι το ελάχιστο, πράγματι το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε.
Αναστολές στη σειρά
Η Norte Energia έχει λάβει άδεια λειτουργίας από τον Νοέμβριο του 2015, η οποία αντικατέστησε πλήρως τους όρους της άδειας εγκατάστασης. Η άδεια αυτή φέρει νέους όρους, οι οποίοι δεν έχουν εκπληρωθεί και ως εκ τούτου επιβεβαιώνει τις περιβαλλοντικές παρατυπίες [11]της επιχείρησης. Το εργοστάσιο αντιμετωπίζει τέσσερις άλλες δικαστικές αποφάσεις, οι οποίες θα μπορούσαν επίσης να διατάξουν την αναστολή της άδειας λειτουργίας του.
Τον Απρίλιο του 2017, ένα περιφερειακό δικαστήριο ανέστειλε τις δραστηριότητες της εταιρείας, μέχρις ότου να βελτιωνόταν το σύστημα αποχέτευσης της Αλταμίρα, αλλά τίποτα δεν έχει γίνει μέχρι τώρα. Αυτή η ιστορική [12]απόφαση αποτέλεσε την πρώτη φορά που ένα περιφερειακό δικαστήριο ανέτρεψε μια αναστολή ασφαλείας, η οποία είχε επιτρέψει προηγουμένως στην εταιρεία να συνεχίσει να εργάζεται χωρίς να γίνεται η εκπλήρωση των όρων της.
Ενώ η άδεια λειτουργίας παραμένει ακυρωμένη και η αναστολή της άδειας εγκατάστασης έχει νομική ισχύ, καμία από τις αποφάσεις αυτές δεν εφαρμόστηκε αποτελεσματικά. Η ολοκλήρωση της εγκατάστασης προβλέπεται για το 2019 με την τοποθέτηση της τελευταίας τουρμπίνας.
Η Norte Energia συνεχίζει να παράγει και να πωλεί ενέργεια, αψηφώντας όλες τις δικαστικές αποφάσεις που ισχύουν.