Η Papilio Buddha [1] (Μικρός Βούδας), μία μαλαγιάλαμ ταινία μεγάλου μήκους, σε σενάριο και σκηνοθεσία του Jayan K. Cherian [2], έχει προστεθεί στον μακρύ κατάλογο ταινιών που έχουν ταλαιπωρηθεί από τη λογοκρισία στην Ινδία τα τελευταία χρόνια. Η ταινία επικεντρώνεται κυρίως στις θηριωδίες που διαπράττονται κατά των Ντάλιτ, των γυναικών και του περιβάλλοντος και έχει κατηγορηθεί για δυσφήμηση του Πατέρα του Έθνους Μαχάτμα Γκάντι [3]. Η ταινία [4] είχε απαγορευτεί αρχικά από την επιτροπή λογοκρισίας [5] έως ότου πρόσφατα καθαρίστηκε για προβολή με την πιστοποίηση “κατάλληλη μόνο για ενήλικες”.
Με την πρόσφατη απαγόρευση της ταινίας Vishwaroopam από την κυβέρνηση του κρατιδίου Ταμίλ Νάντου [6] στις διάφορες κατηγορίες κατά της τέχνης στην Ινδία, την πιο πρόσφατη εκ των οποίων στην Κεράλα όπου βανδαλίστηκε το άγαλμα ενός συγγραφέα [7], η Ινδία κάνει δέκα βήματα προς τα πίσω για κάθε ένα μικρό βήμα προόδου που προσπαθεί να επιτύχει.
Ο συγγραφέας Σαλμάν Ρουσντί σε μία συνέντευξη [8] σε τηλεοπτικό κανάλι, υποστηρίζει:
“Αυτό είναι ένα διαφορετικό είδος έκτακτης ανάγκης, είναι μία πολιτιστική έκτακτη ανάγκη στην Ινδία. Ο πολιτισμός είναι ο νέος στόχος και οι καλλιτέχνες δεν έχουν συμμορίες για να αμυνθούν. Ο πολιτισμός και η τέχνη δεν είναι δύσκολο να επιτεθούν.”
Είναι κοινή γνώση, χωρίς την ελεύθερη σκέψη, που είναι απαραίτητη για την παραγωγή τέχνης, καμία κοινωνία δεν θα επιτύχει ποτέ υψηλότερη κοινωνική θέση κάτι το οποίο η Ινδία επιθυμεί σ’ αυτόν τον αιώνα. Ενώ οι θρησκευτικές οργανώσεις είναι διαβόητες για μία τέτοια συμπεριφορά, η ίδια η Ινδική κυβέρνηση δίνει σε όλους μία τονωτική ένεση απαγορεύοντας απαγορεύοντας μια ταινία επειδή το Ινδικό συμβούλιο λογοκρισίας προσβλήθηκε από την απεικόνιση του Γκάντι στην ταινία [9], η πιο σεβαστή φιγούρα του έθνους στον αγώνα για την ελευθερία.
[10]Μικρογραφία της αφίσας του Papilio Buddha από τη Facebook σελίδα του Jayan Cherian
Η Deedi Damodaran γράφει στην εφημερίδα “The Hindu” [11] σχετικά με την απόφαση του συμβουλίου λογοκρισίας για την “Papilio Buddha”:
Η κοινωνία μας δεν είναι ακόμα έτοιμη να αντιμετωπίσει τις δηλώσεις που κάνει αυτή η ταινία. Η ταινία ασχολείται με ζητήματα φύλου και με τους Ντάλιτ με έναν ακατέργαστο τρόπο και πιστεύω ότι αυτά είναι αιτία που είναι αδιαχώριστα. Εδώ έχουμε μία γυναίκα που βιάστηκε στον εργασιακό της χώρο να επιστρέφει για να ανοικοδομήσει μία πολύ δραστήρια ζωή. Η ταινία “Papillio Buddha” επιλέγει να μην απαντήσει με υπεκφυγές. Είναι τολμηρή και σαφής και σχετική. Δεν είναι περίεργο το γεγονός ότι το κράτος ανησύχησε για τις αποκαλύψεις που έγιναν τόσο δυνατά και απροσδόκητα.
Η Lois Munoz Merka σχολιάζει στο Facebook [12]:
Πολλές αμφιλεγόμενες ταινίες απορρίπτονται από τις χώρες που εκθέτουν. Νομίζω ότι είναι τόσο σημαντικό να δούμε αυτή την ταινία παντού για να ριχτεί φως στους Ντάλιτ. Πολλοί άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αγνοούσαν το απαρτχάιντ στη Νότιο Αφρική.
കറുത്ത വിപ്ലവകാരി (karutha viplavakari) υποστηρίζει την ταινία στο Facebook με σχόλιο στην σελίδα [13]:
ചരിത്രസത്യങ്ങള് മൂടിവെച്ചു അടിസ്ഥാനജനതയെ ചാതുര്വര്ണ്യ വ്യവസ്ഥയുടെ കൈപ്പുനീര് കുടിപ്പിച്ച് ദൃശ്യമാധ്യമ മേഖല കൈയടക്കി വെച്ച സവര്ണ്ണ സിംഹാസനങ്ങളെ തകര്ത്തെറിയുവാന് പപ്പിലിയോബുദ്ധക്ക് കഴിയട്ടെ എന്നാശംസിക്കുന്നു!
[14]Μικρογραφία της αφίσας του Papilio Buddha από τη Facebook σελίδα του Jayan Cherian
Τα συμβατικά μίντια που έχουν μολυνθεί από τις ανώτερες κάστες έχουν για πολύ καιρό καταστείλει τους Ντάλιτ και ελπίζω ότι αυτή η ταινία μπορεί να θρυμματίσει τους χρυσούς θρόνους τους
Η κοινή αντίληψη του Γκάντι στην Ινδία και η στάση του για τους Ντάλιτ τίθεται υπό αμφισβήτηση στην ταινία, κι αυτό είναι που αναστάτωσε την επιτροπή λογοκρισίας. Αλλά ο Δρ. B. R. Ambedkar [15], ένας διάσημος Ντάλιτ επιστήμονας και ένας από τους κύριους αρχιτέκτονες του Ινδικού συντάγματος, έχει γράψει εκτενώς για τον Γκάντι και η FB σελίδα της ταινίας παρουσιάζει το απόσπασμα από το βιβλίο του ‘Τι έκανε για τους ανέγγιχτους το κόμμα του Κογκρέσου και ο Γκάντι’, που δημοσιεύθηκε το 1945
“Δεν υπήρχε τίποτα ευγενικό στη νηστεία. Ήταν μία άσχημη και βρώμικη πράξη. Η νηστεία δεν ήταν προς όφελος των Ανέγγιχτων. Ήταν εναντίον τους και ήταν η χειρότερη μορφή εξαναγκασμού εναντίον αβοήθητων ανθρώπων να παραιτηθούν από τις συνταγματικές διασφαλίσεις που διέθεταν υπό το Βραβείο του Πρωθυπουργού και να συμφωνήσουν να ζήσουν στο έλεος των Ινδουιστών. Ήταν μία χαμερπή και κακή πράξη. Πώς μπορούν οι ανέγγιχτοι να θεωρούν έναν τέτοιο άνθρωπο ως έντιμο και ειλικρινή;
Ο Arundev E ρωτά στο G+ προφίλ του [16]:
പാപ്പിലിയോ ബുദ്ധ’ യുടെ കാര്യത്തില് മറന്നു പോയ ആവിഷ്കാരസ്വാതന്ദ്ര്യം ‘വിശ്വരൂപ'ത്തിനു വേണ്ടി ഓര്ത്തെടുക്കുന്നത് പുരോഗമനപരമാണ്. ഹൃദയം നിറഞ്ഞ നന്ദി.
Είναι ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι οι ίδιοι άνθρωποι που ξέχασαν για την Papilio Buddha μιλούν τώρα για την ελευθερία της τέχνης στην περίπτωση του Vishwaroopam.
Μέσα από την άρνηση της πιστοποίησης, υπήρξαν ιδιωτικές προβολές νωρίτερα στην Κεράλα. Ο Anivar Aravind που την είδε σε μια ιδιωτική προβολή, έχει να πει αυτό για την ταινία [17].
തീര്ച്ചയായും കണ്ടിരിക്കേണ്ട ചിത്രം . നിരവധി റിവ്യൂകളില് പറഞ്ഞതുപോലെ പ്രമേയപരമായും ആഖ്യാനപരമായും പുതുമകള് നിറഞ്ഞതും ഒരു മിലിറ്റന്റ് ദളിത് രാഷ്ട്രീയപരിസരത്തുനിന്ന് നോക്കിക്കാണുന്നതുമായ ചിത്രമാണിത്. ഗംഭീരന് വിഷ്വലുകളും ശക്തമായ വിവരണവും. സെന്സര്ചെയ്യേണ്ട ഒന്നും ഇതിലില്ല. ഈ ചിത്രം കാണേണ്ടതും ചര്ച്ചചെയ്യേണ്ടതും അംഗീകരിക്കപ്പെടുകയും വിമര്ശിക്കപ്പെടുകയും ചെയ്യേണ്ടതും അത്യാവശ്യമാണ്.
Είναι μια ταινία που πρέπει να δούμε. Όπως έχουν γράψει πολλές κριτικές, πρόκειται για την πολιτική σχετικά με τους Ντάλιτ που ακολουθεί μία μαχητική πορεία. Η κινηματογραφία καθώς και η σκηνοθεσία είναι εξαιρετική. Δεν υπάρχει τίποτα να λογοκριθεί σ’ αυτή την ταινία. Αυτή την ταινία πρέπει να την δεις, να συζητηθεί και να γίνει αποδεκτή.
Η ταινία παραγκωνίστηκε ακόμα και στα υποτιθέμενα φιλελεύθερα φεστιβάλ ταινιών. Η Madhyamam, μία μαλαγιάλαμ εφημερίδα γράφει για την ταινία που δεν προβλήθηκε [18] στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου IFFK του 2012:
‘പാപ്പിലിയോബുദ്ധ’യെ ഒഴിവാക്കിയതിലൂടെ പ്രാന്തവത്കരിക്കപ്പെട്ട ഒരു ജനതയുടെ ജീവിതവും പോരാട്ടവും അന്തര്ദേശീയ സദസിന് മുമ്പാകെ ചിത്രീകരിക്കാനുള്ള അവസരമാണ് ഐ.എഫ്.എഫ്.കെ നഷ്ടപ്പെടുത്തിയത്. ഉന്നത ജാതിക്കാരും പ്രമാണിമാരും നിയന്ത്രിക്കുന്ന ഏതൊരു ഭരണകൂട ഏജന്സിയേയും പോലെ, ചലച്ചിത്ര അക്കാദമിയിലും ദലിത് വിരുദ്ധ സമീപനം പ്രകടമാണ്. അവരുടെ പുരാതനമായ സംവേദന ശക്തിയെ കുഴപ്പത്തിലാക്കുന്ന ഒരു കലയും അവര്ക്ക് സഹിക്കാനാവില്ല. ‘പാപ്പിലിയോ ബുദ്ധ’ ഒഴിവാക്കപ്പെട്ടത് ഒറ്റപ്പെട്ട സംഭവമല്ല. കഴിഞ്ഞ ഡോക്യുമെന്്ററി ഫെസ്റ്റിവലില് ആനന്ദ് പട്വര്ദ്ധന്െറ ‘ജയ് ഭീം കൊമ്രേഡ്’ (Jai Bheem Comrade) സിനിമയുടെ ദൈര്ഘ്യം കൂടുതലാണെന്ന് കാണിച്ച് ഒഴിവാക്കിയിരുന്നു. ‘
Αυτό που θα μπορούσε να είναι ένας εξαιρετικός χώρος προβολής ενώπιον του διεθνούς ακροατηρίου, της ζωής και των αγώνων των Ντάλιτ, χάθηκε μία μεγάλη ευκαιρία με το να μην προβληθεί η ταινία Papilio Buddha στο φεστιβάλ. Ακριβώς όπως όλες οι κυβερνητικές υπηρεσίες ελάγχονται από την ανώτερη κάστα και τους ισχυρούς, η ίδια η κινηματογραφική κοινωνία της κυβέρνησης εξαπολύει επίσης την ίδια μεταχείρηση εναν΄τιον των Ντάλιτ. Οποιαδήποτε μορφή τέχνης που είναι έτοιμη να συζητηθεί με τον κοινό λόγο, αποφεύγεται. Σε ένα παλιότερο φεστιβάλ, η ταινία “Jai Bhim Comrade”, του Anad Patwardhan αποφεύχθηκε για την πολιτική της στάση.
Ο μπλόγκερ Vellezhuthu γράφει τι συνέβη όταν η ταινία [19] προβλήθηκε σε ένα σινεμά στην πόλη Θιρουβανανθαπούραμ, στην Κεράλα.
ഇന്നലെ 10 മണിക്ക് അജന്തയിൽ വച്ച് ക്ഷണിക്കപ്പെട്ട സദസ്സിനു മുൻപാകെ ജയൻ കെ ചെറിയാന്റെ പാപ്പിലിയോ ബുദ്ധ പ്രദർശിപ്പിച്ചു. 48 മിനിട്ടുള്ള സിനിമ പ്രദർശിപ്പിച്ചു ഡിവിഡിയും പ്രൊജക്ടറുമായി ആളുകൾ പോയ ഉടനെ പോലീസ് വരുന്നു. പ്രദർശനം നടത്തിയവരെ അറസ്റ്റ് ചെയ്യുമെന്നു പറയുന്നു , തിയേറ്ററിനെതിരെ കേസെടുക്കുമെന്നു പറയുന്നു, സെൻസർ ബോർഡിനു കത്തെഴുതുമെന്നു പറയുന്നു. ജഗപൊക. കണ്ടവരെയും പിടിക്കുമോ?
Μετά την προβολή της Pappilio Budha, ήρθε η αστυνομία και άρχισε να απειλεί τους ανθρώπους που ήταν παρόντες εκεί, συμπεριλαμβανομένου του ιδιοκτήτη του θεάτρου, και απείλησε ότι θα έφτιαχναν φάκελο εναντίον του θεάτρου. Απειλούσαν επίσης ότι θα έγραφαν στην επιτροπή λογοκρισίας. Μήπως θα συλλάβουν και τους ανθρώπους που την είδαν;
Ο Ben Prasantha αναρωτιέται για την ελευθερία στην Ινδία [20] στο ιστολόγιό του:
സ്വതന്ത്ര പരമാധികാര റിപ്പബ്ലിക് രാഷ്ട്രത്തില് ഒരു കലാകാരന് സ്വതന്ത്രാവിഷ്കാരം നടത്തിയതിന്റെ പേരില് തന്റെ കലാസൃഷ്ടി ബഹുജന സമക്ഷം പ്രദര്ശിപ്പിക്കാന് അനുമതി നിഷേധിച്ചു എന്ന് പറയുന്നത് വല്ലാത്ത ദുര്യോഗം തന്നെ. കുറെ നാളുകളായി എന്റെ മനസ്സില് ഉറഞ്ഞു കൂടിയ ചോദ്യത്തെ ഒരിക്കല് കൂടി ഓര്മിപ്പിച്ചു ഈ സംഭവം. ഇന്ത്യ സ്വതന്ത്രയോ?. എന്റെ സത്യാന്വേഷണ പരീക്ഷണങ്ങള് എഴുതിയ ഗാന്ധി വിമര്ശനങ്ങള്ക്ക് അതീതന് അല്ല .സത്യങ്ങള് തുറന്നു പറയുമ്പോള് എന്തിനാണ് പേടിക്കുന്നത്?? ആരെയാണ് പേടിക്കേണ്ടത്?
Στην ανεξάρτητη κυρίαρχη δημοκρατία της Ινδίας, ένας καλλιτέχνης στερείται άδειας να προβάλει δημόσια την τέχνη του. Είναι καθηλωτικό, αν μη τι άλλο. Αυτό με κάνει να κάνω την ερώτηση που ήταν στο μυαλό μου εδώ και πολύ καιρό, είναι η Ινδία πραγματικά ελεύθερη; Ο Γκάντι που έγραψε, το «Πειράματα Αλήθειας» δεν είναι κάποιος υπεράνω κριτικής. Γιατί όλοι ανησυχούν για την αλήθεια;
Ο Ajith Kumar A S είναι ένας Ντάλτ μουσικός, συγγραφέας και κινηματογραφιστής με έδρα την πόλη Θιρουβανανθαπούραμ, και γράφει σχετικά με την ταινία και την δική του διαφορετική γνώμη [21].
Η ταινία Papilio Buddha έχει αναγνωριστεί από τους Ντάλιτ και έφυγε από τους φιλελεύθερους ως μία ταινία που αντιμετωπίζει σοβαρά την κάστα και τη βία εναντίον των Ντάλιτ. Υπάρχουν διαφορές απόψεων. Έχω σοβαρά προβλήματα με την ταινία. Νομίζω ότι εξισορροπεί τη βία κατά των Ντάλιτ και την καθιστά ευχάριστη για τους υπερασπιστές των ζητημάτων των Ντάλιτ που ανήκουν στην ανώτερη / μεσαία τάξη. Δίνει τη δυνατότητα συμπάθειας της βίας ανάμεσα στις κάστες. Τα σώματα των Ντάλιτ είναι μόνο περιοχές βίας, η ταινία περιστρέφεται γύρω από τις θηριωδίες και επικεντρώνεται κυρίως στις αποτυχίες. Οι σύγχρονες πρόοδοι των Ντάλιτ αγνοούνται και η κυρίαρχη αριστερά προσεγγίζεται με μία ελαφριά κριτική.
Ο Manoj vishwambharan γράφει στο Utharakalam [22], ένα διαδικτυακό μέσο με επίκεντρο τις χαμηλώτερες κάστες, συνοψίζοντας ολόκληρη τη στάση απέναντι στην ταινία και γιατί χρειαζόμαστε περισσότερες τέτοιες ταινίες.
ശ്രീ ബുദ്ധന് ഇ എം. എസ് നമ്പൂതിരിപ്പാടിന്റെ സ്ഥാനത്ത് പ്രതിഷ്ഠിക്കപ്പെടുമ്പോഴും ചെരുപ്പുമാലയിട്ട ഗാന്ധിയന് നോക്കുകുത്തി എരിയപ്പെടുമ്പോഴും അതില് കണ്ട കീഴാള സ്ത്രീകളുടേയും സമുദായത്തിന്റേയും നിശ്ചയദാര്ഢ്യത്തെ പ്രതിനിധീകരിക്കുമ്പോള് ഈ സിനിമ സെന്സര്ബോര്ഡിനു മാത്രമല്ല, മലയാളി പൊതുബോധമണ്ഡലത്തിനു തന്നെ അസ്വാരസ്യമുണ്ടാക്കുന്നതില് എനിക്കത്ഭുതമില്ല.
ഇ എം എസിന്റെ ജാതീയതയെപ്പറ്റിയോ ഗാന്ധിയുടെ ജാതി വര്ണ്ണാശ്രമ വ്യവസ്ഥകളെപ്പറ്റിയോ ചരിത്രപരമായി വിശകലനം ചെയ്യുക എന്നത് എന്നെ സംബന്ധിച്ച് എളുപ്പമല്ല. പക്ഷേ എനിക്ക് ഉറപ്പായും പറയാവുന്നതെന്തെന്നാല് ഈ സിനിമയെ നിരോധിക്കേണ്ടത് ഇടതിന്റേയും വലതിന്റേയും രാഷ്ട്രീയബോധത്തെ നിലനിര്ത്തുന്നതിന് വളരെ നിര്ണ്ണായകമാണ്. അതേ സമയം തന്നെ ഇത് സാധാരണക്കാരന്റെ മുന്നില് പ്രദര്ശിപ്പിക്കേണ്ടത് ഒരു ദലിത്-കീഴാള രാഷ്ട്രീയ ധാരയുടെ നിര്മ്മാണത്തിനും പ്രവര്ത്തനത്തിനും അനിവാര്യമാണ്. പാപ്പിലിയോ ബുദ്ധ കേരളവും ഇന്ഡ്യയും കണ്ട ഏറ്റവും നല്ല സിനിമയാണെന്ന് വാദിക്കാനല്ല എന്റെ ശ്രമം. അതേ സമയം തന്നെ കേരളത്തിന്റേയും ഇന്ഡ്യയുടേയും സാംസ്കാരിക ചരിത്രത്തെ അലോസരപ്പെടുത്താനും പുനരാലോചിക്കാനും നമുക്ക് കൂടുതല് പാപ്പിലിയോ ബുദ്ധകളെ ആവശ്യമുണ്ട്.
Όταν η εικόνα του Βούδα αντικαθίσταται με αυτήν του πρώην παλαίμαχου κομμουνιστή ηγέτη E.M.S. Namboothiripadu και όταν ο Γκάντι κοσμείται με μια γιρλάντα από παντόφλες στην ταινία, όταν οι άνδρες και οι γυναίκες στην ταινία θεωρούνται αποφασισμένοι να απεικονίσουν την πραγματική τους Ντάλιτ κουλτούρα, αυτή η ταινία δεν θα βασανίσει μόνο την Ινδική Επιτροπή Λογοκρισίας, αλλά επίσης και την κοινή νοημοσύνη της κοινωνίας. Δεν είμαι εγώ κάποιος για να αναλύσω την ευνοιοκρατία της κάστας του E.M.S ή του Γκάντι. Αλλά είμαι βέβαιος ότι αυτή η απαγόρευση της ταινίας είναι απαραίτητη ώστε οι αριστεροί και δεξιοί πολιτικοί να διαφυλάξουν την πολιτική τους. Την ίδια στιγμή, αυτή η ταινία πρέπει να προβληθεί σε ένα συνηθισμένο άτομο για να επιτύχει μία ισορροπημένη πολιτική στάση στο μυαλό του για την ταυτότητα των Ντάλιτ. Δεν είμαι εδώ για να μιλήσω για τα πλεονεκτήματα της ταινίας στο σύνολό της, αλλά αυτή είναι μία ταινία που αμφισβητεί την αναμφισβήτητη πολιτιστική ιστορία και αυτή η ταινία θα μας κάνει να σκεφτούμε τους κοινούς πολλαπλασιασμένους πολιτικούς μύθους. Χρειαζόμαστε περισσότερες τέτοιες ταινίες.