[1]Φωτογραφίες: ΟnlineCensorship.org, “Εβδομαδιαία ανάλυση”.
Από το Facebook, που απαγορεύει [2]φωτογραφίες γυναικείου στήθους (αν φαίνεται η θηλή) στην απαγόρευση [3]του YouTube για «σοκαριστικό» βίαιο περιεχόμενο, οι εταιρίες μέσων κοινωνικής δικτύωσης παίζουν σημαντικό ρόλο στην απόφαση του τι είδος λόγος προβάλλεται και ακούγεται συχνότερα στο Διαδίκτυο.
Αυτές και άλλες κορυφαίες πλατφόρμες έχουν όρους χρήσης, που περιορίζουν διάφορους τύπους περιεχομένου, όπως γυμνό, ομιλία μίσους και βία. Όμως αυτοί οι κανόνες, που είναι δύσκολο να καθοριστούν, εξαρτώνται πάντοτε από το πώς τους ερμηνεύει κανείς.
Υπήρξαν πολλές παραβιάσεις ελευθερίας λόγου λόγω υπερβάλλοντα ζήλου στην εφαρμογή αυτών των όρων από την πλευρά των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης. Το 2015, το Twitter ανέστειλε [4] λανθασμένα το λογαριασμό του ακτιβιστή και χρήστη Iyad el-Baghdadi, αφού οι συντονιστές του ιστότοπου υποψιάστηκαν ότι ο λογαριασμός του ανήκε στον ηγέτη του Ισλαμικού Κράτους Abubaker el-Baghdadi. Σε ένα άλλο παράδειγμα από τον αραβικό κόσμο, το 2016 το Facebook αφαίρεσε [5]μια φωτογραφία του Τυνήσιου φωτογράφου Karim Kammoun. Η φωτογραφία παρουσιάζει μώλωπες στο γυμνό σώμα μιας γυναίκας θύματος ενδοοικογενειακής βίας.
Οι ιστότοποι μέσων κοινωνικής δικτύωσης επίσης αφαιρούν αναρτήσεις χρηστών έπειτα από κυβερνητικά αιτήματα. Οι κυβερνήσεις μερικές φορές ζητούν από τις πλατφόρμες να αφαιρέσουν περιεχόμενο με σαφή και νόμιμο στόχο την προστασία των παιδιών από τη σεξουαλική εκμετάλλευση ή την αντιμετώπιση της βίαιης εξτρεμιστικής προπαγάνδας. Αλλά είναι επίσης γνωστό ότι εκμεταλλεύονται αυτές τις πολιτικές για να πιέσουν τους ιστότοπους κοινωνικής δικτύωσης να αφαιρέσουν περιεχόμενο, που διαφορετικά θα προστατευόταν από συνθήκες ανθρωπίνων δικαιωμάτων όπως το Διεθνές Σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα (ICCPR).
Άρθρο 19 του Διεθνούς Συμφώνου για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα
1. Ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφέρει γνώμη χωρίς παρεμβάσεις.
2. Ο καθένας έχει δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης. Tο δικαίωμα αυτό περιλαμβάνει την ελευθερία αναζήτησης, παραλαβής και διάδοσης πληροφοριών και ιδεών κάθε είδους, ανεξαρτήτως συνόρων, είτε προφορικά, γραπτά, εκτυπωμένα, με τη μορφή τέχνης ή μέσω οποιουδήποτε άλλου μέσου της επιλογής του.
3. Η άσκηση των δικαιωμάτων που προβλέπονται στην παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου συνεπάγεται ειδικά καθήκοντα και ευθύνες. Ως εκ τούτου, μπορεί να υπόκειται σε ορισμένους περιορισμούς, αλλά αυτές θα είναι τέτοιες που προβλέπονται από το νόμο και είναι απαραίτητες:
(α) Για την τήρηση των δικαιωμάτων ή της φήμης των άλλων.
(β) Για την προστασία της εθνικής ασφάλειας ή της δημόσιας τάξης ή της δημόσιας υγείας ή της ηθικής.
Η τουρκική κυβέρνηση παραμένει μακράν η πιο εκμεταλλευτική αυτών των πολιτικών, καθώς βρίσκεται στην κορυφή της λίστας κυβερνήσεων που υπέβαλαν [6] αιτήσεις κατάργησης περιεχομένου στο Twitter για τους πρώτους έξι μήνες του 2016 με 2493 αιτήματα. Επιπλέον, κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2015, το Facebook περιόρισε [7] την πρόσβαση σε 2078 τεμάχια περιεχομένου ανταποκρινόμενο στις αιτήσεις που υπέβαλαν οι τουρκικές αρχές βάσει του νόμου για το διαδίκτυο αριθ. 5651, το οποίο απαγόρευε τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων του ατόμου και τη δυσφήμηση του ιδρυτή της Τουρκικής δημοκρατίας Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ.
Σύμφωνα με Τούρκους ακτιβιστές, η κυβέρνησή τους εκμεταλλεύεται [8] επίσης αυτές τις πολιτικές για να εμποδίσει τους πολίτες της να επικρίνουν τις αρχές, να διαδώσουν περιεχόμενο που σχετίζεται με το κουρδικό ζήτημα και ακόμη και να απαγορεύσουν την κάλυψη πολιτικών γεγονότων που παρουσιάζουν ενδιαφέρον για το κοινό. Για παράδειγμα, τον Μάρτιο του 2014, το Twitter περιόρισε την πρόσβαση στο λογαριασμό χρήστη @ yoyokhirsiza [9] μέσα στην Τουρκία, για δημοσίευση tweets που κατηγορούν έναν πρώην κυβερνητικό αξιωματούχο για δωροδοκία, σύμφωνα με την πολιτική περί περιεχομένου [10] της χώρας.
Μόλις τον περασμένο μήνα, το Facebook απενεργοποίησε [11] πολλούς λογαριασμούς και σελίδες που ανήκουν σε Παλαιστίνιους δημοσιογράφους και ιστοτόπους ειδήσεων. Αυτό ήρθε μόλις λίγες εβδομάδες αφότου η ισραηλινή κυβέρνηση ανακοίνωσε συμφωνία με την εταιρεία για να αφαιρέσει ό, τι περιγράφει ως “υποκίνηση” περιεχομένου. Παρόλο που το Facebook ζήτησε συγγνώμη αργότερα για αυτές τις ενέργειες, οι ακτιβιστές στην Παλαιστίνη και στην περιοχή παραμένουν σκεπτικοί σχετικά με τη δέσμευση του χώρου για διαφάνεια και αμεροληψία όσον αφορά την εφαρμογή των πολιτικών αφαίρεσης περιεχομένου.
Αυτή η συγκέντρωση δημόσιων και ιδιωτικών συμφερόντων και πολιτικών είναι δύσκολο να κατανοηθεί από το πλεονέκτημα των χρηστών των κοινωνικών μέσων. Οι εταιρείες εκδίδουν κάποιες πληροφορίες για το τι κάνουν και δεν λογοκρίνουν, αλλά πολλές δεν φτάνουν ποτέ στο κοινό.
Το Onlinecensorship.org, ένα εγχείρημα του Electronic Frontier Foundation [12] και του Visualization Impact [13] (και φίλου του Global Voices), εργάζεται για να το αλλάξει αυτό με πληθοποριστικές αναφορές που προέρχονται από χρήστες που τους έχει αφαιρεθεί το περιεχόμενό ή έχουν ανασταλεί οι λογαριασμοί τους στο YouTube, το Facebook, το Twitter, το Flickr , Google+ και Instagram.
Οι χρήστες μπορούν να υποβάλουν [14] μια αναφορά εάν μια πλατφόρμα κοινωνικών μέσων καταργήσει τις αναρτήσεις τους ή αναστείλει τους λογαριασμούς τους μέσω του εργαλείου αναφοράς onlinecensorship.org. Ο ιστότοπος εξηγεί [15] επίσης πώς οι χρήστες μπορούν να προσφύγουν σε Facebook, Twitter, Youtube, Instagram, Flickr και Google+ για την κατάργηση των αναρτήσεων τους ή την αναστολή των λογαριασμών τους.
[16]Στιγμιότυπο από το onlinecensorship.org.
Μόλις τον περασμένο μήνα, η ομάδα ξεκίνησε μια αραβική έκδοση του ιστοτόπου τους onlinecenorship.org [17]. Η Jillian York του EFF, μια από τους συνιδρυτές του δικτυακού τόπου (και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Global Voices), εξήγησε ότι η πρόσφατη σειρά απαγορεύσεων σχετικά με περιεχόμενο από την Παλαιστίνη τους έκανε να επιταχύνουν την ανάπτυξη της αραβικής έκδοσης της ιστοσελίδας.
Για το Onlinecensorship.org, το Facebook είναι η πιο συχνά αναφερθείσα [18] πλατφόρμα. Ενώ οι περισσότερες αναφορές προήλθαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ακολουθούμενες από τον Καναδά, η York λέει ότι, κάνοντας την ιστοσελίδα διαθέσιμη σε άλλες γλώσσες, ελπίζουν να «αυξήσουν την ποικιλομορφία των δεδομένων» και «να συγκρίνουν χώρες ή περιοχές του κόσμου ως προς το τι συνιστά λογοκρισία των κοινωνικών μέσων”.