[1]Ο Μάρκους Γκάρβεϊ το 1924. Φωτογραφία: Ελεύθερη πνευματικών δικαιωμάτων, Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου.
Του Geoffrey Philp
Ο Πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα εξέδωσε 212 προεδρικές χάρες και 1715 ελαφρύνσεις ποινών κατά τη διάρκεια της θητείας του, αλλά αρνήθηκε να υπογράψει προεδρική χάρη για τον Αξιότιμο Μάρκους Μοζάια Γκάρβεϊ, Εθνικό ήρωα της Τζαμάικα (1887-1940). Αυτό, παρά τις εκκλήσεις της Συνέλευσης Μαύρων του Κογκρέσου [2], το οποίο περιελάμβανε μακρόβιους πολιτικούς υπερασπιστές πολιτικών δικαιωμάτων όπως οι εκπρόσωποι John Conyers, John Lewis και Charles Rangel, καθώς και πρώην και σημερινών πρωθυπουργών της Τζαμάικα, [3] του γιου του Γκάρβεϊ, Δρ. Τζούλιους Γκάρβεϊ, [4] και χιλιάδων ακτιβιστών από όλο τον κόσμο. [5]
Εσφαλμένα καταδικασμένος για κατηγορίες απάτης ταχυδρομείου το 1923, ο Μάρκους Γκάρβεϊ υπηρέτησε δυόμισι χρόνια στο Ομοσπονδιακό Σωφρονιστικό Τμήμα της Ατλάντα, προτού λάβει ελάφρυνση της ποινής του από τον πρόεδρο Κάλβιν Κούλιτζ το 1927. Μετά από πολλές προσπάθειες να κερδίσει προεδρική χάρη, η οποία ξεκίνησε από τον ίδιο τον Γκάρβεϊ, η εκλογή του Προέδρου Ομπάμα αναπτέρωσε τις ελπίδες ότι τελικά θα πραγματοποιούνταν οι προσπάθειες για την αποκατάσταση του ονόματος του Γκάρβεϊ.
Στo Dreams from my Father [Όνειρα του Πατέρα μου], ο τότε υποψήφιος γερουσιαστής Μπαράκ Ομπάμα εξέφρασε την ευαισθητοποίησή του για τη θέση του Γκάρβεϊ στην Παναφρικανική Κοινότητα, όταν ανέφερε μία από τις χαρακτηριστικές φράσεις του Γκάρβεϊ: «Σήκω όρθια, ω ισχυρή φυλή!» Αυτό ερμηνεύτηκε ευρέως από πολλούς οπαδούς του Γκάρβεϊ ως σημάδι ότι ο Ομπάμα θα άλλαζε την αμερικανική πολιτική απέναντι στον Γκάρβεϊ και σε πολλούς άλλους μαύρους ηγέτες, των οποίων οι ενέργειες ποινικοποιήθηκαν από το Γραφείο Ερευνών (πρόδρομο του FBI) και το Υπουργείο Δικαιοσύνης.
Υπήρχαν και άλλες ενδείξεις ότι ο Πρόεδρος Ομπάμα, ο οποίος αρεσκόταν στο να αναφέρει τη δήλωση του Δρ. Μάρτιν Λούθερ Κινγκ Τζούνιορ «Το τόξο του ηθικού σύμπαντος είναι μακρύ, αλλά στρέφεται προς τη δικαιοσύνη», πίστευε στις αξίες, για τις οποίες ο Γκάρβεϊ και ο Κινγκ θυσίασαν τη ζωή τους. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, όπως επεσήμανε ο Ta-Nehisi Coates, ο Πρόεδρος Oμπάμα συχνά δίδασκε στην κοινότητα των μαύρων για την ανάγκη εκπαίδευσης και τήρησης των αξιών της σκληρής δουλειάς και της αυτοπεποίθησης. Και ποιος ενσωμάτωνε αυτά τα ιδανικά καλύτερα από τον Μάρκους Γκάρβεϊ;
Ο Γκάρβεϊ έφτασε στην Αμερική ως άφραγκος μετανάστης το 1916 και κατέληξε να αλλάξει τον τρόπο αντίληψης των μαύρων για τους ίδιους. Σύμφωνα με το Black Business Network [6], “μέχρι το 1917 ο Γκάρβεϊ και 13 μέλη ίδρυσαν την UNIA, η οποία μέχρι το 1921 είχε πάνω από οκτώ εκατομμύρια μέλη παγκοσμίως. Ίδρυσε μια εφημερίδα, την Negro World, η οποία στο αποκορύφωμά της είχε εβδομαδιαία κυκλοφορία άνω των 500.000, μια ναυτιλιακή γραμμή, την Black Star Line, η οποία ιδρύθηκε με επενδυτικά κεφάλαια ύψους δέκα εκατομμυρίων δολαρίων, την Negro Factories Corporation, η οποία γεννούσε εισόδημα και εξασφάλιζε θέσεις εργασίας μέσω των πολυάριθμων επιχειρήσεών της, συμπεριλαμβανομένης μιας αλυσίδας καταστημάτων και εστιατορίων, ενός ατμοπλυντηρίου, ενός ραφτάδικου, ενός καταστήματος κοπτοραπτικής, ενός πιλοποιείου, ενός εκδοτικού οίκου και ενός εργοστασίου κούκλας. Μόνο στην πόλη της Νέας Υόρκης, ο Γκάρβεϊ είχε στην ιδιοκτησία του αρκετά κτίρια, ένα στόλο φορτηγών και απασχολούσε περισσότερους από 1.000 μαύρους εργάτες”. Ο Μάρκους Γκάρβεϊ, ο «μαύρος άγγελος της επιτυχίας», προσέφερε ένα αποδεδειγμένο σχέδιο για την αποκατάσταση των Αφρικανών στην πατρίδα και στο εξωτερικό.
Ως κάποιος που υπερηφανεύεται για τις επαγγελματικές του πιστοποιήσεις, ο Πρόεδρος Ομπάμα έχασε την ευκαιρία να ξεκινήσει με τον αμερικανικό λαό μια ειλικρινή συζήτηση περί φυλής και της διαγραφής των μαύρων ηρώων από τη συλλογική μας μνήμη. Ο Justin Hansford, δικηγόρος της οικογένειας Γκάρβεϊ, το χαρακτήρισε ως μια «διδακτική στιγμή», όπου ο Ομπάμα θα μπορούσε να δείξει πώς τα επιτεύγματα του Γκάρβεϊ ξεκόλλησαν από τη φτώχεια τη μαύρη κοινότητα και την έβαλαν στο δρόμο της αυτοπεποίθησης και της επιχειρηματικότητας. Ο Πρόεδρος Ομπάμα, ως de facto πολιτικός ηγέτης μες στην Παναφρικανική Κοινότητα, θα μπορούσε να προσφέρει ένα όραμα με βάση το έργο του Γκάρβεϊ, ένα φιλοσοφικό οικοδόμημα, το οποίο θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως στήριγμα για την προβλέψιμη επίθεση της επόμενης προεδρίας στα αστικά και ανθρώπινα δικαιώματα.
Ο Πρόεδρος Obama επέλεξε τη σιωπή, οπότε μένουμε μόνο με ερωτήματα. Ο Πρόεδρος Ομπάμα, ο οποίος περιέγραψε τον Γκάρβεϊ, ως απλώς έναν εθνικιστή στο Dreams, αγνόησε την επιστολή του Δρ. Τζούλιους Γκάρβεϊ, όπου πρότεινε μια ευρύτερη κατανόηση του έργου του πατέρα του ως Παναφρικανός ηγέτης; Ή μήπως ο πρόεδρος φοβόταν ότι εάν έδινε χάρη στον Γκάρβεϊ, θα θεωρούνταν ότι ασπαζόταν τη μαύρη Αμερική και κατ’ επέκταση, την Αμερική χωρίς φυλές και θρησκείες; Φοβόταν ο Πρόεδρος Ομπάμα ότι η κληρονομιά του θα μολυνόταν από την αντίληψη περί ριζοσπαστισμού; Ποτέ δεν θα μάθουμε.
Ένα πράγμα, ωστόσο, είναι βέβαιο: παρά τα πολλά αξιέπαινα και σημαντικά επιτεύγματά του, η αποτυχία του προέδρου Ομπάμα να ακολουθήσει μια σαφή ηθική επιλογή δεν θα ξεχαστεί ποτέ όσο η μνήμη του Μάρκους Γκάρβεϊ παραμένει ζωντανή.