[1]Μια ομάδα νεαρών Τζαμαϊκανών από την κοινότητα Tivoli Gardens παρατηρούν τις εξελίξεις στην κοινότητά τους κατά την κατάσταση έκτακτης ανάγκης της Τζαμάικας το 2010. Περισσότεροι από 70 πολίτες φέρεται να είχαν σκοτωθεί από κρατικές αρχές. Φωτογραφία: BBW World, CC BY-NC 2.0.
Το τελευταίο τρίμηνο του 2016, κατά μέσο όρο 100 άτομα [2] πέθαιναν κάθε μήνα στη Τζαμάικα σε βίαια εγκλήματα. Καθώς το ποσοστό ανθρωποκτονίας της χώρας συνεχίζει να αυξάνεται, οι ζωές των νέων Τζαμαϊκανών έρχονται στο επίκεντρο περισσότερο. Τον Οκτώβριο του 2016, ο 14χρονος Nicholas Francis, στο δρόμο του από το σχολείο, μαχαιρώθηκε μέχρι θανάτου [3] σε δημόσιο λεωφορείο από έναν άνδρα, που προσπαθούσε να κλέψει το τηλέφωνό του. Τον Ιανουάριο του 2017, το σώμα ενός 13χρονου [4] βρέθηκε σε ένα σωρό σκουπίδια με τραύμα από πυροβολισμούς στο κεφάλι. Την επόμενη εβδομάδα, βρέθηκε το σώμα της 15χρονης Shineka Gray [5] να φέρει πολλαπλές πληγές από μαχαίρι.
Από τότε έχουν κατηγορηθεί δύο άνδρες για τις δολοφονίες Francis [6] και Gray [7], αλλά δεν έχουν υπάρξει συλλήψεις για τη δολοφονία του 13χρονου αγοριού. Περιπλέκει περαιτέρω το επιθετικό τοπίο που αντιμετωπίζουν πολλοί νέοι της Τζαμάικας η υψηλή εκδήλωση [8] ενδοοικογενειακής βίας [9], η οποία αντιπροσωπεύει το 30% των βίαιων θανάτων [10] στη Τζαμάικα.
Για να αποκτήσει μια αίσθηση του τρόπου, με τον οποίο οι νέοι αντιμετωπίζουν αυτή τη νέα πραγματικότητα, το Global Voices μίλησε με τις Marcia και CJ (τα επώνυμα έχουν παραλειφθεί), οι οποίοι συμβουλεύουν τακτικά νέους από υποβαθμισμένες κοινότητες, και τους ζήτησε να μοιραστούν τις ιδέες τους σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζεται η νεολαία της Τζαμάικας από τις ειδήσεις και ως εκ τούτου το πώς βιώνουν τη ζωή τους. Η Marcia μεγάλωσε στην κοινότητα Mona Commons στο Κίνγκστον. Εξακολουθεί να ζει εκεί και ενεργεί ως μέντορας για πολλούς νέους στην κοινότητα. Η CJ εργάζεται στην περιοχή Clarendon σε κυβερνητικό κέντρο νεότητας.
Global Voices (GV): Marcia, πώς πιστεύεις ότι έχουν επηρεαστεί οι νέοι στην κοινότητά σας από τις ειδήσεις για άλλους νέους που δολοφονούνται;
Marcia (M): Είναι πάντα μια τραγωδία να χάνουμε τους νέους μας βίαια. για μένα [αυτό συμβαίνει] για κάμποσο διάστημα. Λόγω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και του τρόπου με τον οποίο μπορούν να μοιραστούν πληροφορίες πλέον, τονίζεται περισσότερο το μέγεθος ενός προβλήματος που πλήττει την Τζαμάικα εδώ και πολλά χρόνια.
Υπάρχει μια αίσθηση απελπισίας στους νέους. Δεν ξέρω [το υπόβαθρο] του θανάτου του νεαρού…αλλά όντας 13 χρονών, είναι άλλη μια χαμένη ζωή που θα μπορούσε να ήταν καλύτερη, εάν υπήρχαν άλλα μέτρα, άλλα προγράμματα σε εφαρμογή.
Οι Τζαμαϊκανοί γονείς αυτής της γενιάς δεν καταβάλλουν μεγάλες προσπάθειες για την παρακολούθηση των παιδιών τους. Τα παιδιά είναι ανοικτά σε πάρα πολλά … Θυμάμαι όταν μεγάλωνα εγώ, ορισμένες φορές έπρεπε να είσαι σπίτι κατευθείαν μετά το σχολείο. Δεν είχαμε ίντερνετ, οπότε δεν συναντούσαμε αγνώστους ούτε κάναμε ό,τι θέλαμε. Μπορεί να είναι πως οι γονείς δεν νοιάζονται, έχουν βγει έξω και διασκεδάζουν ή είναι απασχολημένοι με τη δική τους τη ζωή. Ή μπορεί να είναι μια άλλη κατάσταση, όπου ο γονέας εργάζεται τόσο σκληρά ώστε κανένας να μην μένει στο σπίτι για να παρακολουθεί αυτά τα παιδιά, οπότε υπάρχουν πολλοί παράγοντες. Είναι πραγματικά τρελό: τόσοι θάνατοι, τόσα νεαρά παιδιά αγνοούμενα.
GV: CJ, με ποιον τρόπο οι νέοι με τους οποίους συνεργάζεσαι αντιδρούν στις ειδήσεις για τις δολοφονίες νέων στην Τζαμάικα; Ποια κατά την άποψή σου είναι η πραγματικότητα για τους νέους στο Clarendon;
CJ (CJ): Από το θάνατο της Shanika Gray, όταν προσπαθείς να συζητήσεις σχετικά με την κατάσταση, πάει κάπως έτσι: “Ναι, κυρία … γι ‘αυτό προσπαθώ να ακούω τη μάνα μου και να μην παίρνω περίεργα ταξί”.
Όσον αφορά τα […] πράγματα που βλέπω και θα έλεγα ότι βάζουν σε κίνδυνο τη νεολαία, έχω νέους που δεν έχουν καμία οικογενειακή υποστήριξη. Μερικοί από αυτούς έχουν μητέρα και πατέρα που ζουν στο σπίτι, αλλά το πιο συνηθισμένο πράγμα που τους ακούω να λένε είναι ότι αισθάνονται ότι δεν τους υποστηρίζουν. Δεν αισθάνονται πραγματικά ότι μπορούν να μιλήσουν με τους γονείς τους για ορισμένα πράγματα – και όταν προσπαθούν να μιλήσουν, οι γονείς δεν καταλαβαίνουν πραγματικά. Προσπαθούν να επιβάλουν τις δικές τους απόψεις στα παιδιά. Μερικές φορές, επειδή δεν έχουν υποστήριξη στο σπίτι, οι νέοι πηγαίνουν σε φίλους ή μερικές φορές μιλούν σε ενήλικες όπου αισθάνονται άνετα και απλά μιλάνε για οτιδήποτε.
Πρέπει να [καθιερώσω] πολλά όρια με ορισμένους από τους νέους, επειδή δεν θέλεις να προσκολληθούν πάνω σου για όλους τους λάθος λόγους. Δεν αισθάνονται ότι τα όνειρά τους υποστηρίζονται. Έχω λαμπρούς νέους και οι γονείς τους λένε: «Αποφασίζεις να μπεις στο κολέγιο […] πρέπει να βρεις έναν άνθρωπο να σε βοηθήσει με αυτό» – έτσι μερικές φορές καταλήγουν σε μια «situationship» [ΣτΜ: “κατάσταση” situation + “σχέση” relationship] όπως την αποκαλώ.
Είτε κάθονται και βρίσκουν κάποιον sugar daddy [11] για να βγάλουν λεφτά είτε [βρίσκονται] σε σχέση με κάποιον και τις κακομεταχειρίζεται. Μερικές φορές έχουν πολλούς διαφορετικούς άνδρες και μερικές φορές οι νέοι που έχουν υποστήριξη αισθάνονται σαν “καλοαναθρεμμένοι” κι έτσι θέλουν να βγουν εκεί έξω και να βιώσουν πράγματα. Και είναι κι αυτοί που βγαίνουν να πάνε να μείνουν σε ένα σπίτι φίλου επειδή γνωρίζουν ότι οι γονείς τους δεν θα συμφωνήσουν με τα πράγματα που θέλουν να επιτύχουν. Αυτό τους καθιστά ευάλωτο επίσης.
GV: Marcia, ποια, κατά την εμπειρία σου, είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για τους νέους;
M: Δες το νεαρό που σκοτώθηκε στο λεωφορείο. Ο άνδρας που τον σκότωσε ήταν από την περιοχή μου, απλώς άλλος ένας ανήσυχος νεαρός χωρίς καμία πραγματική ελπίδα. Η μητέρα του δεν είχε [χρήματα] για να τον στείλει στο σχολείο, οπότε έγινε «ένα τίποτα» στους δρόμους. Λόγω της έλλειψης ευκαιριών, κατέφυγε στη βία και στο “χόρτο”.
Αυτή τη στιγμή, χάνω τους περισσότερους από τους νέους μου ανθρώπους από το «μέσο χέρι» [τζαμαϊκανή αργκό για την «παλάμη»]. Είναι απλά ναρκωτικά στο χέρι στη γωνία – και αν ακολουθήσεις την τάση, το “χόρτο” στην «παλάμη» στη γωνία οδηγεί στα όπλα. Ένα άλλο πράγμα που τους ακούω να λένε είναι ότι «η φυλακή είναι απλά ένα μέρος» – αυτή είναι η νοοτροπία για το τι συμβαίνει μεταξύ των νέων.
GV: Πώς ανταπεξέρχονται;
M: Δε θέλουν να πάνε πουθενά. Δε θέλουν να κάνουν τίποτα – μόνο φόβος. Δεν μιλούν πολύ. Όλα τα κορίτσια λαμβάνουν προφυλάξεις. Θυμάμαι ότι μια τους ήρθε σε μένα και μου είπε ότι χρειαζόταν 600 δολάρια Τζαμάικας για να πάρει ένα όπλο taser για να μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό της. Οι υπόλοιπες φοβούνται κυριολεκτικά και είναι ήσυχοι, έτσι προσκολλώνται περισσότερο στους γονείς τους. Όσον αφορά τα αγόρια, βρίσκονται στον δικό τους μικρό κόσμο τώρα που απλά σκοτώνουν ή σκοτώνονται. Έτσι το βλέπουν. Δεν βλέπω καμία αλλαγή σε αυτούς, όπως “Όχι, δεν πρόκειται να το κάνω αυτό ή το άλλο”. Βρίσκονται σε κατάσταση εκδίκησης και τα κορίτσια είναι αρκετά φοβισμένα.
Εν τω μεταξύ, το Υπουργείο Παιδείας, Νεότητας και Πληροφόρησης [12] έχει στείλει ψυχολόγους συμβούλους στα σχολεία για να βοηθήσουν τόσο τους μαθητές όσο και το προσωπικό μετά από βίαια ή τραυματικά γεγονότα που αφορούν μέλη της σχολικής τους κοινότητας. Πολλές [13] κρατικές υπηρεσίες [14] εργάζονται επίσης για την υποστήριξη των παιδιών και των νέων στην Τζαμάικα. Εκτός από την υπογραφή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του παιδιού [15], η χώρα υιοθέτησε επίσης μια εθνική πολιτική για τη νεολαία για να βοηθήσει τους νέους να αξιοποιήσουν πλήρως το δυναμικό τους, παρέχοντάς τους ευκαιρίες ανάπτυξης, συμμετοχής και συμβολής σε μια ειρηνική, ευημερούσα και γεμάτη φροντίδα κοινωνία.
Οι δύο πιο πρόσφατες πρωτοβουλίες που έχουν ξεκινήσει ως απάντηση στις απειλές που αντιμετωπίζουν τα παιδιά στην Τζαμάικα προέρχονται από το Υπουργείο Παιδείας, Νεότητας και Πληροφόρησης, το οποίο στοχεύει να «ενισχύσει τη συλλογική ευθύνη απέναντι σε κάθε παιδί της Τζαμάικας» και το Γραφείο Συνήγορου των Παιδιών [16], το οποίο ξεκίνησε μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης του κοινού με τίτλο “Η ιστορία της Aria [17]“. Είναι μια διαδικτυακή μίνι σειρά κινουμένων σχεδίων, που εκτυλίσσεται σε διάφορες πλατφόρμες κοινωνικών μέσων και υπογραμμίζει τα διάφορα είδη κακοποίησης που αντιμετωπίζουν τα παιδιά σε μια προσπάθεια να παρέχουν στα θύματα πληροφορίες και υποστήριξη.
Θα χρειαστεί χρόνος για να δούμε πώς αυτές οι πρωτοβουλίες θα βελτιώσουν την πραγματικότητα που αντιμετωπίζει η νεολαία της Τζαμάικα. Ακόμη και με τις πολλές υπηρεσίες υποστήριξης και νομοθετικές πράξεις που αποσκοπούν στην προστασία των νέων της χώρας, οι ερωτήσεις αφθονούν για την αποτελεσματικότητα και την ικανότητά τους να δημιουργούν ασφαλές περιβάλλον για παιδιά.
Στο δεύτερο μέρος αυτής της σειράς, θα ζητήσουμε από τους ίδιους τους νέους να πουν πώς αισθάνονται για το τι συμβαίνει γύρω τους και πώς νομίζουν ότι τα πράγματα μπορεί να είναι διαφορετικά.