- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Στην Παραγουάη, μια κοινότητα αγωνίζεται για το δικαίωμα να καλλιεργεί την τροφή της

Κατηγορίες: Λατινική Αμερική, Παραγουάη, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Διατροφή, Μέσα των πολιτών
[1]

Μονάχα στην Παραγουάη, καλλιεργούνται 700-800 ποικιλίες μανιόκα (γνωστής και ως γιούκα ή κασάβα) σε 445.000 εκτάρια, αποδίδοντας 6 εκατομμύρια τόνους σοδειά. Φωτογραφία: Juana Barreto. Χρήση με άδεια.

Η δημοσίευση αυτή αποτελεί συντετμημένη εκδοχή κειμένου από το Kurtural [2] και δημοσιεύεται στο Global Voices με την άδεια του συντάκτη. Αποτελεί τμήμα της σειράς “Οι ακτήμονες δεν πάνε στο σουπερμάρκετ”, το οποίο θα δημοσιευτεί από το Global Voices.

Πριν το χάραμα, ο Severiano Ruiz Díaz ανατινάζει ένα πυροτέχνημα δίπλα στο σπίτι του, αλλά τα παιδιά του κοιμόνταν κατά την έκρηξη. Σε όλη την υπόλοιπη κοινότητα Primero de Marzo, οι γείτονες του Ruiz Díaz περιμένουν να ακούσουν μια δεύτερη έκρηξη, που θα σήμαινε την παρουσία της αστυνομίας. Σήμερα όμως δεν υπάρχει δεύτερη έκρηξη και ξεκινάει μια νέα μέρα για τις 300 και παραπάνω οικογένειες στον Primero de Marzo, μια κοινότητα, όπου η τροφή είναι άφθονη σε ένα πεινασμένο έθνος.

Ο Primero De Marzo είναι ένας asentamiento ή ανεπίσημος οικισμός, μια από τις τουλάχιστον 200 παρόμοιες κοινότητες, που ιδρύθηκαν από ακτήμονες αγρότες στην Παραγουάη. Έχει τρία σχολεία, καμία εκκλησία και σχεδόν 2.500 στρέμματα πλούσιο κοκκινόχωμα.

Ο οικισμός των μικροκαλλιεργητών περιβάλλεται από χωράφια σόγιας, κατακλυσμένα από μηχανοποιημένες καλλιέργειες, σε μια χώρα, που είναι ο τέταρτος μεγαλύτερος εξαγωγέας σόγιας στον κόσμο. Αλλά σε μια προσπάθεια ενθάρρυνσης της οικογενειακής γεωργίας, ο Primero de Marzo απαγορεύει την καλλιέργεια σόγιας [3] στην επικράτειά του. Αντ’ αυτού, η κοινότητα αυτοδιατηρείται μέσα από μια ποικιλία καλλιεργειών.

[4]

Οι μικροκαλλιεργητές της Παραγουάης αντιμετωπίζουν πολλά εμπόδια. Στον Primero de Marzo, αυτά περιλαμβάνουν την έλλειψη δρόμων και τον ανταγωνισμό από παράνομα προϊόντα, που μπαίνουν λαθραία από το εξωτερικό. Φωτογραφία: Juana Barreto. Χρήση με άδεια.

Τα μικρά χωράφια τους είναι τα τελευταία οικόπεδα στην κομητεία, όπου καλλιεργούνται φυτικές τροφές και όχι αγαθά. Συγκομιδή από δυο είδη μπανάνας, τρεις ποικιλίες καλαμποκιού, τέσσερις τύπους φασόλια, ζαχαροκάλαμο, μάτε, φιστίκια, παπάγια, γλυκοπατάτες, καρπούζι και κασάβα.

Κάθε μέλος του οικισμού έχει παραλάβει περισσότερα από 25 στρέμματα γης, τα οποία συνολικά ανέρχονται σε λιγότερα από τα μισά από τα 4.000 εκτάρια γης, των οποίων η κυριότητα αμφισβητείται από τους κατοίκους, την κυβέρνηση της Παραγουάης και μια ομάδα ισχυρών γαιοκτημόνων: την οικογένεια Bendlin.

Κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης δικτατορίας του Αλφρέδο Στρέσνερ [5], η οικογένεια Bendlin εμπορεύτηκε παράνομα αεροπλάνο για τη γη, όπου βρίσκεται πλέον ο Primero de Marzo, ένα αεροπλάνο που δεν υπάρχει [6] στα επίσημα αεροναυτικά αρχεία της χώρας. Η οικογένεια είναι οι Παραγουανοί αντιπρόσωποι μιας διάσημης γερμανικής μάρκας οχημάτων. Έχουν σχέσεις με τον πρόεδρο της Παραγουάης, Οράσιο Κάρτες, και κατέχουν πολλά ακίνητα στην μεγαλύτερη πόλη και πρωτεύουσα της Παραγουάης, Ασουνσιόν.

Οι Bendlin κατηγορήθηκαν [7] για πρόσληψη κακοποιών, που παρενοχλούσαν τον οικισμό Primero de Marzo για χρόνια και που, στις 11 Ιουνίου 2014, προσπάθησαν να σκοτώσουν τον Severiano Ruiz Díaz.

Οι σφαίρες όμως δεν είναι το μοναδικό πρόβλημα της κοινότητας. Η αστυνομία έχει εκδιώξει επισήμως την κοινότητα από τα εδάφη της σε τρεις περιπτώσεις, καίγοντας σπίτια, καταστρέφοντας καλλιέργειες και κατάσχοντας ή θανατώνοντας ζώα. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι έχουν κατηγορήσει τα μέλη της κοινότητας για εγκλήματα κατοχής γης και για εγκληματική οργάνωση. Αντίθετα, η επίθεση κατά του Severiano Ruiz Díaz και οι περιπτώσεις αστυνομικής βίας κατά τη διάρκεια των εκδιώξεων δεν έχουν διερευνηθεί.

Δικαίωμα στη γη

[4]

Οι δραστηριότητες στον Primero de Marzo αρχίζουν νωρίς και περιλαμβάνουν όλη την οικογένεια. Φωτογραφία: Juana Barreto. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Ο Severiano Ruiz Díaz μιλάει για τις εξώσεις, ενώ ολοκληρώνει το πρωινό στο διάδρομο του ξύλινου σπιτιού της οικογένειάς του. Είναι το δεύτερο σπίτι που έχει χτίσει εδώ, μόλις πέντε μέτρα από το πρώτο σπίτι, που πυρπόλησε η αστυνομία. Το νέο οικοδόμημα είναι μικρό, αλλά διαθέτει βασικές παροχές όπως ηλεκτρικό ρεύμα, χάρη στα 14 μίλια ηλεκτρικών καλωδίων, που εγκατέστησε η κοινότητα για να εξυπηρετήσει όλες τις οικογένειες στον Primero de Marzo.

Για τους αγρότες της υπαίθρου, το δικαίωμα στη γη ξεπερνά τα καθαρά οικονομικά ζητήματα: είναι το δικαίωμα στην ιδιοκτησία, το δικαίωμα ύπαρξης. Είναι όμως ένα δικαίωμα, που απολαμβάνουν λίγοι στην Παραγουάη. Περίπου το 94% της αρόσιμης γης του έθνους καλλιεργείται με μηχανικές γεωργικές τεχνικές για την παραγωγή αγαθών για εξαγωγή, συμπεριλαμβανομένης της σόγιας, του καλαμποκιού και του σιταριού.

Η συμβατική αγροτική καλλιέργεια απαιτεί μόνο έναν εργαζόμενο για περίπου κάθε 500 στρέμματα ή 40 φορές λιγότερες θέσεις εργασίας από τη μορφή μικροκαλλιεργειών, που ασκείται στον Primero de Marzo, το είδος της γεωργίας που οδήγησε στην επίθεση κατά του Severiano Ruiz Díaz.

Η Παραγουάη αντιμετωπίζει εξαιρετική ανισότητα στην ιδιοκτησία γης, σύμφωνα με τον δείκτη Gini [8], ο οποίος μετράει το βαθμό, στον οποίο τα εισοδήματα αποκλίνουν από την απόλυτα ισότιμη κατανομή. Δεκαπέντε γαιοκτήμονες στην Παραγουάη κατέχουν από κοινού ιδιοκτησίες διπλάσιες από το μέγεθος του Πουέρτο Ρίκο, ενώ περισσότερες από 300.000 οικογένειες της Παραγουάης δεν κατέχουν καθόλου γη.

Σχεδόν ειρηνικές ημέρες

Κάθε Ιούνιο, τα χρώματα της συγκομιδής γεμίζουν τον Primero de Marzo. Κατά μήκος της καμπύλης διαδρομής που ακολουθούν τρακτέρ και μοτοσικλέτες, μπορείς να δεις τα χωράφια του καλαμποκιού, της μπανάνας και της πανύψηλης μανιόκας, που λικνίζονται με ένα αεράκι το χειμώνα. Αυτές είναι μέρες “σχεδόν ειρηνικές”, λένε οι κάτοικοι.

Η αγροτική αφθονία της κοινότητας βρίσκεται σε αντίθεση με τη βία, που έχει υποστεί, και με την πραγματικότητα ολόκληρης της χώρας. Καθημερινά, 700.000 Παραγουανοί αντιμετωπίζουν πείνα. Κανείς από αυτούς δε ζει στον Primero de Marzo.

Παρόλ’ αυτά, οι αγρότες του Primero de Marzo αγωνίζονται να πουλήσουν τα προϊόντα τους σε ένα πεινασμένο έθνος. Το πρόβλημα αρχίζει με τη μεταφορά της συγκομιδής τους: ανεπαρκείς δρόμοι και μεσάζοντες όλο εκμετάλλευση. Στη συνέχεια, ακόμη και αν τα προϊόντα φτάσουν στην κύρια αγορά της Παραγουάης, το Mercado Abasto, πρέπει να ανταγωνιστούν τις τιμές των παράνομων εισαγόμενων προϊόντων, πολλά από τα οποία προέρχονται από την Αργεντινή.

Παρόλο που η κυβέρνηση της Παραγουάης έχει δεσμευθεί να στηρίξει τους μικροκαλλιεργητές θεωρητικά, από το 2013 έως το 2016 η εισαγωγή φρούτων και λαχανικών στην Παραγουάη διπλασιάστηκε. Μεταξύ 2003 και 2013, ο αριθμός των στρεμμάτων που προορίζονταν για την καλλιέργεια ντοματών, βασικού υλικού της παραγουανής κουζίνας, μειώθηκε κατά το ήμισυ. Αυτή η απώλεια παραγωγής και η μείωση της διατροφικής κυριαρχίας της Παραγουάης οδήγησε σε επαναλαμβανόμενες περιόδους, κατά τις οποίες οι ντομάτες κόστιζανν πάνω από πέντε φορές τη συνήθη τιμή τους στην Ασουνσιόν.

[4]

Οι αγρότες στον Primero de Marzo καλλιεργούν τρία είδη καλαμποκιού: λευκό, tupí και chipá, αλλά παραπονιούνται ότι δεν έχουν αγορά για τη συγκομιδή τους. Φωτογραφία: Juana Barreto. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Οι οικογένειες του οικισμού εξακολουθούν να κατοικούν σε μια περιοχή αβεβαιότητας. Αλλά ενώ η γη τους παραμένει σε αμφισβήτηση, μια δεύτερη γενιά μεγαλώνει στον Primero de Marzo, μια γενιά, που έχει κατοικήσει αυτές τις εκτάσεις από τη γέννησή της. Μια γενιά παιδιών, που τρέχουν και γελούν και τσαλαπατάνε λακκούβες και πηγαίνουν στο σχολείο. Που, όπως τα παιδιά του Ruiz Díaz, ελπίζουν ότι θα έχουν για φαγητό κοτόπουλο στιφάδο.

Και ενώ αυτά τα παιδιά μεγαλώνουν, η κοινότητα του Primero de Marzo περιμένει κάθε πρωί μήπως ακούσει μια δεύτερη έκρηξη.