Ένα απόγευμα Παρασκευής, περίπου την ώρα που το μελάνι στέγνωνε στο διαβόητο Εκτελεστικό Διάταγμα της Αμερικανικής Προεδρίας για τη Μετανάστευση, μια ομάδα ανθρώπων σε μια αίθουσα διδασκαλίας στο Πανεπιστήμιο των Δυτικών Ινδιών στο Τρινιντάντ και Τομπάγκο παρακολουθούσαν το πρώτο επεισόδιο της βραζιλιάνικης παραγωγής του Netflix “3%”.
Η σειρά προβλέπει ένα δυστοπικό μέλλον, στο οποίο οι νέοι υποβάλλονται σε μια σειρά δοκιμασιών που ονομάζονται “Η Διαδικασία” για να εκτιμηθεί η καταλληλότητά τους για αποδοχή στην Παράκτιο [Offshore], τον επίγειο παράδεισο όπου εισέρχεται μόνο το 3% των υποψηφίων. Σε μια σκηνή στο επεισόδιο, οι υποψήφιοι υποβάλλονται σε μια ταπεινωτική ανάκριση. Στη συζήτηση που ακολούθησε, μια φοιτήτρια είπε ότι της θύμισε την επίσκεψή της στην Αμερικανική Πρεσβεία στο Πορτ-οφ-Σπέιν. Μουρμουρητά επιβεβαίωσης τριγύρω στην αίθουσα, και από εμένα. Κάποτε, στα πρώτα χρόνια της προεδρίας του Τζορτζ Μπους, το σαραβαλάκι μου Ηonda Civic έμεινε στον παράδρομο κοντά στην εν λόγω πρεσβεία. Καθώς προσπαθούσα να επαναφέρω τη μηχανή, δύο Αμερικανοί ναυτικοί εμφανίστηκαν από το πουθενά, κουβαλούσαν τουφέκια και μου φώναξαν “Κάτω!” – προφανώς ήμουν βομβιστής αυτοκτονίας. Και αυτό έξω από το κτίριο. Μέσα στο προξενικό τμήμα της πρεσβείας, η ατμόσφαιρα είναι σχεδόν εξίσου αγχωτική.
Μια πτυχή του δράματος που περιβάλλει το Εκτελεστικό Διάταγμα, που μου είναι έντονα οικεία, είναι η λανθασμένη αντίληψη ότι είναι εύκολη η νομική είσοδος στις ΗΠΑ. Στην πραγματικότητα, είναι διάολος. Καθένας από τους εκατοντάδες νόμιμους επισκέπτες, που τους απαγορεύτηκε η διέλευση στα αεροδρόμια των ΗΠΑ ως αποτέλεσμα του Εκτελεστικού Διατάγματος, είχε ήδη βιώσει αυστηρή ανάκριση, που σου έσπαγε τα νεύρα, προκειμένου να αποκτήσει τα ταξιδιωτικά του έγγραφα. Για τους πρόσφυγες, όπως έχει επισημανθεί εδώ και καιρό, η διαδικασία είναι ακόμα πιο αυστηρή.
Ίσως είναι προφανές, δεδομένης της δημοτικότητας των ΗΠΑ ως προορισμού, ότι μια αμερικάνικη βίζα δεν είναι εύκολο να αποκτηθεί. Αλλά εάν είσαι πολίτης των ΗΠΑ ή από μια από τις χώρες που βρίσκονται στον κατάλογο του Προγράμματος Απαλλαγής από την υποχρέωση βίζας στις ΗΠΑ, ίσως να μην έχεις λάβει υπόψη αυτή την οπτική γωνία, ακόμη και αν τυχαίνει να είσαι δημοσιογράφος που καλύπτει την ιστορία. Ανάλογα με το πού τους πάνε τα ταξίδια τους, ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων μπορεί ποτέ να μην χρειαστεί να υποβάλουν αίτηση για βίζα για όλη τους τη ζωή. Ωστόσο, η κατανόηση του τι περνάει ο κόσμος για να αποκτήσουν νόμιμη είσοδο στις ΗΠΑ φαίνεται να είναι θεμελιώδους σημασίας για την κατανόηση του επιπέδου της απαίσιας υπερβολής που αντιπροσωπεύει αυτό το Εκτελεστικό Διάταγμα.
Οι ΗΠΑ έχουν κάθε δικαίωμα να αστυνομεύουν και να ασφαλίζουν τα σύνορά τους, όπως και κάθε κυρίαρχη χώρα. Αλλά όπως επισημαίνει ο Ron Nixon στους New York Times, υπάρχει ήδη ένα ισχυρό σύστημα ελέγχων και αξιολόγησης, στα οποία υποβάλλονται οι νόμιμοι εισερχόμενοι στις ΗΠΑ, πολύ πριν φτάσουν στο έδαφος των ΗΠΑ. Η διαδικασία αίτησης βίζας από μόνη της είναι δύσκολη. Οι υποψήφιοι πρέπει να προσκομίσουν στοίβες εγγράφων, συμπεριλαμβανομένων τραπεζικών δηλώσεων, αστυνομικών πιστοποιητικών και αποδείξεων “ισχυρών δεσμών” με την πατρίδα, όπως πιστοποιητικά γάμου και περιουσιακά στοιχεία, πράγμα που σημαίνει ότι οι νέοι και άγαμοι έχουν λιγότερο πλεονέκτημα από την αρχή. Στη συνέχεια, υπάρχει το μακρύ “ψήσιμο” από έναν προξενικό αξιωματούχο. Οι αιτήσεις βίζας απορρίπτονται συχνά για κάθε είδους λόγο. Και πρέπει να σημειωθεί ότι σε περίπτωση απόρριψης, η Αμερικανική Πρεσβεία δεν επιστρέφει τα τέλη διεκπεραίωσης 160 δολαρίων, τα οποία σε πολλές χώρες αντιπροσωπεύουν μεγάλο μέρος του μέσου εισοδήματος.
Κατά την άφιξή μου στις ΗΠΑ, ακόμη και ένας αρκετά μη αμφιλεγόμενος ταξιδιώτης όπως εγώ, μια γυναίκα πολίτης του Τρινιντάντ και Τομπάγκο με όνομα που “ακούγεται χριστιανικό” και με ηλικία πολύ μεγαλύτερη για να είμαι “βαποράκι” ναρκωτικών, υποβάλλομαι περιστασιακά σε περίεργες ερωτήσεις από τους υπαλλήλους του Μεταναστευτικού. Ποιον ήξερα στην Ολλανδία; Κάποτε με ρώτησαν αυτό το πράγμα περνώντας από Μαϊάμι προς Ευρώπη, λες και προϋπόθεση για το ταξίδι εκεί ήταν να ξέρεις κάποιον στη χώρα αυτή. Τρέμω στο τι ερωτήσεις περνάνε οι πολίτες των χωρών που αναφέρονται στο Εκτελεστικό Διάταγμα.
Οι άνθρωποι που προσπάθησαν να εισέλθουν στις Ηνωμένες Πολιτείες με απόλυτα νόμιμα μέσα και ήρθαν τα πάνω-κάτω στη ζωή τους με το Εκτελεστικό Διάταγμα περί Μετανάστευσης, έχουν κάθε δικαίωμα να αισθάνονται στοχοποιημένοι και διασυρμένοι. Αυτοί οι άνθρωποι πλήρωσαν το τίμημα της είσοδου, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Σκέφτεσαι πως μια κυβέρνηση επιχειρηματιών θα το εκτιμούσε αυτό. Γνωρίζεις όμως γιατί δεν το εκτιμά.