- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Εισαγωγή στο κίνημα #MeToo στην Ιαπωνία

Κατηγορίες: Ανατολική Ασία, Ιαπωνία, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Μέσα των πολιτών, Νομικά, Φύλο & ισότητα, Ψηφιακός ακτιβισμός
[1]

Λεζάντα: Φωτογραφία “Meili”, από το Twitter. Χρησιμοποιείται με άδεια.

Τον Δεκέμβριο του 2017, το κίνημα #MeToo έφτασε τελικά στην Ιαπωνία [2], αφού τρεις γυναίκες αποφάσισαν να μιλήσουν ανοιχτά ενάντια στους κακοποιούς τους. Οι εμπειρίες αυτών των τριών γυναικών παρέχουν πληροφορίες για τις προκλήσεις, που αντιμετωπίζουν οι Γιαπωνέζες, όταν μιλούν ανοιχτά για τις εμπειρίες τους από σεξουαλική επίθεση.

Ενώ το κίνημα #MeToo [3] γενικά θεωρείται ότι ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2017, όταν πολλές γυναίκες μίλησαν για τις εμπειρίες τους από φερόμενη σεξουαλική επίθεση από τον μεγιστάνα του κινηματογράφου του Χόλιγουντ, Χάρβεϊ Γουάινστιν, το κίνημα ξεκίνησε στην Ιαπωνία τον Μάιο του 2017, όταν η ετικέτα #FightTogetherWithShiori [ [4]Αγωνιζόμαστε Μαζί με την Shiori] άρχισε να γίνεται δημοφιλής στο ιαπωνικό Twitter. Η ετικέτα δημιουργήθηκε για να υποστηρίξει μια γυναίκα, γνωστή εκείνη την εποχή ως “Shiori”, η οποία εμφανίστηκε στην τηλεόραση και ισχυρίστηκε ότι δέχθηκε σεξουαλική επίθεση από γνωστό δημοσιογράφο το 2015. [5]

Τον Οκτώβριο του 2017, χάρη στην υποστήριξη σε όλη την Ιαπωνία και σε όλο τον κόσμο [6], η Shiori Ito αποφάσισε να αποκαλύψει το πλήρες όνομά της και δημοσίευσε ένα βιβλίο, το “Μαύρο Κουτί”.

Διάβασα το “Μαύρο Κουτί” της Shiori Ito. Υποστηρίζω την Shiori Ito. Κατά την ανάγνωση, μου έφερε αναμνήσεις για πολλά πράγματα, που δεν μπορούσα να γράψω εδώ. Σας ευχαριστώ.

Η Shiori Ito, περισσότερο γνωστή απλώς ως “Shiori”, εμφανίζεται επίσης συχνά σε πολυάριθμες συνεντεύξεις τόσο για την αναζήτηση δικαιοσύνης όσο και για να τονίσει το πρόβλημα της σεξουαλικής επίθεσης στην Ιαπωνία. [10]

Μετά το ντεμπούτο της Shiori στο προσκήνιο του κοινού και καθώς το κίνημα #MeToo στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες χώρες κέρδισε δυναμική, κι άλλες γυναίκες άρχισαν να μιλούν ανοιχτά στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Τον Δεκέμβριο του 2017, μια blogger γνωστή απλώς ως Hachu βοήθησε να φτάσει η ετικέτα #MeToo στην Ιαπωνία [2] μετά τη δημοσίευση της ιστορίας της από το Buzzfeed Japan [11]. Η Hachu, δημοφιλής συγγραφέας και blogger, αποκάλυψε ότι είχε παρενοχληθεί σεξουαλικά από έναν από τους μάνατζέρ της, [12] γνωστό διευθυντή δημιουργικού στη διαφημιστική βιομηχανία της Ιαπωνίας, ενώ εργαζόταν στον διαφημιστικό κολοσσό Dentsu.

Το τουίτ της Hachu σχετικά με το δημοσίευμα στο Buzzfeed κοινοποιήθηκε στο Twitter 17.000 φορές:

Δημοσιεύτηκε άρθρο για τη δική μου ιστορία σεξουαλικής παρενόχλησης και εκφοβισμού στο χώρο εργασίας από τον Kishi Yuki, πρώην στέλεχος της Dentsu. Κατά τη διάρκεια των συνεντεύξεων τους τελευταίους μήνες, αγωνίστηκα με το αν θα ανοιχτώ δημόσια κι αν θα κατονομάσω τον δράστη ή όχι, αλλά το κίνημα #MeToo μου έδωσε την τελευταία ώθηση. Είμαι ευγνώμων σε όσα άτομα ενδιαφέρθηκαν κι ανέλαβαν τον κίνδυνο να καταθέσουν.

Η ιστορία της Hachu, η οποία δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στα μέσα Δεκεμβρίου, ώθησε κι άλλα άτομα να μοιραστούν τις ιστορίες τους. Στα τέλη Ιανουαρίου 2018, μια τρίτη ιστορία #MeToo προκάλεσε συζήτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην Ιαπωνία. Το διαδικτυακό περιοδικό wezzy [16] ανέφερε ότι η ηθοποιός του θεάτρου Shimizu Meili, η οποία εμφανίζεται ως “Meili” στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και σε συνεντεύξεις, αποκάλυψε στο Twitter ότι είχε δεχτεί σεξουαλική επίθεση από τον θεατρικό παραγωγό Takeuchi Tadayoshi.

Ο Tadayoshi παράγει το σκηνικό είδος θεάτρου άνιμε “2.5D” [17], που περιλαμβάνει δραματοποιήσεις μελοποιημένων ιαπωνικών μάνγκα [18]. Η Meili τον συνάντησε για πρώτη φορά εκείνη τη μοιραία μέρα. Το θέατρο 2.5D έχει πολλούς θαυμαστές, έτσι η Meili δημοσιοποίησε τον ισχυρισμό πρώτα κάνοντας τουίτ για τη σεξουαλική επίθεση, που δέχτηκε, αλλά χωρίς να κατονομάσει τον δράστη. Η Meili συγκέντρωσε τα δικά της τουίτ σε ένα Twitter Moment με τίτλο “Ο λόγος που έκλαψα στην παράσταση του Φεβρουαρίου”. [19]

Γι’ αυτό έκλαψα στην παράσταση τον Φεβρουάριο. Επειδή με βίασαν, μπορούσα μόνο να σκεφτώ το σώμα μου ως βρώμικο πράγμα και το μισούσα. Σκεφτόμουν για σχεδόν ένα χρόνο να σταματήσω την καριέρα μου στην υποκριτική, ενώ έκανα κι ένα διάλειμμα.

Αφού οι αναρτήσεις της στο Twitter τον Δεκέμβριο έγιναν viral, ελήφθησαν από το διαδικτυακό περιοδικό Wezzy [21]. Αργότερα τον ίδιο μήνα, όταν η ιστορία της Hachu αναφέρθηκε από το Buzzfeed, η Meili ένιωσε την προτροπή να κατονομάσει τον κατήγορό της. Ό,τι συνέβη τον ακόλουθο μήνα παρέχει πληροφορίες για τον αγώνα, που αντιμετωπίζουν τα θύματα σεξουαλικής επίθεσης στην Ιαπωνία.

Η απόδειξη της σεξουαλικής επίθεσης είναι δύσκολη στην Ιαπωνία

Ενώ ήταν δύσκολο για τη Hachu να αποδείξει ότι ο διευθυντής της στην Dentsu της “ρίχτηκε”, η Shiori και η Meili είχαν μια ακόμη πιο δύσκολη πρόκληση προσπαθώντας να αποδείξουν ότι υπέστησαν σεξουαλική επίθεση. Η υπόθεση της Shiori εγκαταλείφθηκε μετά από έρευνα από τους εισαγγελείς, ενώ η Αστυνομία δεν παρέπεμψε ποτέ καν την υπόθεση της Meili στην Εισαγγελία.

Η δυσκολία των Shiori και Meili να πείσουν την Εισαγγελία ότι είχε λάβει χώρα μια επίθεση είναι το αποτέλεσμα της ισχύουσας ιαπωνικής νομοθεσίας. Σύμφωνα με την “νομοθεσία σεξουαλικού εγκλήματος [22]” της Ιαπωνίας που αναθεωρήθηκε τον Ιούνιο του 2017, τα θύματα απαιτείται να τεκμηριώνουν ότι η σεξουαλική επίθεση συνέβη πράγματι παρέχοντας αποδεικτικά στοιχεία για την αποκαλούμενη από τον νόμο “επίθεση ή εκφοβισμό”.

Σε συνέντευξή της στο Global Voices (GV), η Meili είπε ότι η αστυνομία απέρριψε αμέσως την υπόθεση χωρίς καν να ανακρίνει τον φερόμενο ως δράστη, επειδή δεν μπορούσε να τους αποδείξει ότι στην πραγματικότητα έλαβε χώρα σεξουαλική επίθεση.

Υπήρχαν διάφοροι πιθανοί λόγοι, για τους οποίους δεν μπόρεσε να αποδείξει τι συνέβη, και η εμπειρία της μοιάζει με τη δοκιμασία, που είχε αναφέρει [23] η Shiori με την αστυνομία, όταν υπέβαλε την καταγγελία εναντίον του φερόμενου ως δράστη.

Στο βιβλίο της τον Οκτώβριο του 2017 με τίτλο “Μαύρο Κουτί [24]“, η Shiori ανέφερε ότι η αστυνομία την ανάγκασε να επαναλάβει την επίθεσή της χρησιμοποιώντας κάτι που έμοιαζε με ανδρική κούκλα για κρας τεστ αυτοκινήτων, καθώς οι άνδρες αστυνομικοί κοιτούσαν και έβγαζαν φωτογραφίες.

Όπως η Shiori, η Meili λέει ότι ήταν σε θέση να παρουσιάσει τα μάλλον τεκμήρια της επίθεσής της, δηλαδή πλάνα από κάμερα ασφαλείας στο ξενοδοχείο, που έδειχνε τον φερόμενο ως δράστη να την πηγαίνει σε ένα δωμάτιο πριν από την επίθεση. Ωστόσο, η αστυνομία της είπε ότι η μεταφορά σε ξενοδοχείο με τα χέρια του τυλιγμένα στον ώμο της δεν συνιστά σεξουαλική επίθεση και ως εκ τούτου δεν μπορούσε να τεκμηριωθεί:

Η κάμερα ασφαλείας του ξενοδοχείου είχε μια καθαρή εικόνα του να με πηγαίνει στο ξενοδοχείο. Αλλά ο αξιωματικός της αστυνομίας είπε ότι δεν μπορούν να τον κατηγορήσουν για οιονεί βιασμό [27], επειδή απλώς είχε τα χέρια του γύρω μου, όταν έμπαινε στο δωμάτιο του ξενοδοχείου ούτε μπορούσαν να τεκμηριώσουν ότι έλαβε χώρα ποτέ βιασμός. Η βάση για την κατηγορία του αδικήματος του οιονεί βιασμού ήταν πολύ “βαριά”, έτσι μου είπαν. Το μόνο που μπορούσα να κάνω εκείνη τη στιγμή ήταν να βάλω τα κλάματα.

Το βίντεο της Meili φάνηκε να μην είναι πειστικό στα μάτια των ερευνητών και, χωρίς άλλα ουσιαστικά στοιχεία, ο ισχυρισμός της απορρίφθηκε. Δεν έγινε καμία έρευνα και καμία σύλληψη.

“Ήθελα απλά να ξεπλύνω κάθε ίχνος του συμβάντος εκείνης της ημέρας”

Μέρος του λόγου, για τον οποίο ήταν δύσκολο να βρεθούν “ουσιαστικά” αποδεικτικά στοιχεία είτε για την επίθεση εναντίον της Shiori είτε της Meili είναι επειδή δεν μπόρεσαν να αποκτηθούν υλικά τεκμήρια. [16]

Σύμφωνα με το περιοδικό wezzy, το οποίο αναφέρθηκε στην περίπτωση της Meili:

被害後24時間以内に(できれば)被害に遭ったままの服装、トイレやお風呂にも入っていない状態での使用が推奨されている。

Συνιστάται [γενικά] να χρησιμοποιείται [ο εξοπλισμός για τεστ βιασμού] (κατά προτίμηση) εντός 24 ωρών από την επίθεση, με τα ίδια ρούχα, χωρίς να έχετε κάνει μπάνιο ή χρήση τουαλέτας.

Σύμφωνα με την Meili και την Shiori, αυτό είναι πρακτικά αδύνατο, γιατί το πρώτο πράγμα που ήθελαν να κάνουν ήταν να καθαριστούν. Όπως έγραψε η Shiori στο “Μαύρο Κουτί”:

都内に借りていた部屋へ戻ると、真っ先に服を脱いで、山口氏に借りたTシャツはゴミ箱に叩き込んだ。残りは洗濯機に入れて回した。この日起こったすべての痕跡を、洗い流してしまいたかった。シャワーを浴びたが、あざや出血している部分もあり、胸はシャワーをあてることもできないほど痛んだ。自分の体を見るのも嫌だった。(Black Box [24], pp. 55-56)

Όταν επέστρεψα στο νοικιασμένο διαμέρισμά μου στο Τόκιο, έβγαλα αμέσως τα ρούχα μου, πέταξα στα σκουπίδια το μπλουζάκι, που μου είχε δανείσει ο Yamaguchi και μετά πέταξα τα υπόλοιπα ρούχα μου στο πλυντήριο. Ήθελα απλά να ξεπλύνω κάθε ίχνος από ό,τι συνέβη εκείνη την ημέρα. Έκανα και ένα ντους, αλλά είχα μώλωπες και σε κάποια σημεία είχαν ματώσει κιόλας. Πονούσα τόσο πολύ, που δεν μπορούσα να αφήσω το νερό να χτυπήσει στο στήθος μου. Δεν ήθελα καν να δω το σώμα μου. (Μαύρο Κουτί [24], σελ. 55-56)

Σε συνέντευξη στο GV, η Meili αποκάλυψε ότι η ίδια δεν επισκέφτηκε την κλινική για θεραπεία εντός 24 ωρών από την επίθεσή της. Αντίθετα, επισκέφτηκε μια μαιευτική κλινική εννέα ημέρες μετά την επίθεση, αλλά πριν επισκεφτεί την αστυνομία για να υποβάλει την καταγγελία της. Λέει ότι σκόπευε να πάει μόνη της στην κλινική για να συλλέξει στοιχεία, που πίστευε ότι μπορεί να χρειαζόταν για μια έρευνα.

Όταν ρωτήθηκε πώς της συμπεριφέρθηκε η αστυνομία, η Meili λέει:

[…] 証拠が不十分という理由で被害届も受理されず、アフターケアの体制もなく、今後は弁護士に相談してみて下さいという一言を言われただけで終わりました。

Απέρριψαν την καταγγελία μου με βάση ανεπαρκή στοιχεία, δεν παρείχαν καμία φροντίδα και απλώς μου είπαν ότι πρέπει να συμβουλευτώ έναν δικηγόρο. Αυτό.

Είπε επίσης:

支援センターは何処にあるのか知らなかった事もあり、行ったことはありません。正直調べる気力も無かったです。

Δεν ήξερα πού βρισκόταν το κέντρο υποστήριξης σεξουαλικής επίθεσης, οπότε δεν πήγα ποτέ. Ειλικρινά, δεν είχα την ενέργεια να το ψάξω.

Αντίθετα, η Shiori δηλώνει στο βιβλίο της ότι προσπάθησε να ζητήσει βοήθεια από το μόνο, όπως θεωρούσε, λειτουργικό κέντρο υποστήριξης σεξουαλικών επιθέσεων του Τόκιο, αλλά, επειδή χρειάζονταν μια σύντομη συνέντευξη πριν παράσχουν οποιαδήποτε πληροφορία, η Shiori αρνήθηκε να τους επισκεφτεί.

電話をすると、「面接に来てもらえますか?」と言われた。どこの病院に行って何の検査をすればいいのか教えてほしいと言ったが、話を直接聞いてからでないと、情報提供はできないと言われた。 (Black Box, p.48 [24])

Όταν τους πήρα τηλέφωνο, μου είπαν να πάω για συνέντευξη. Ρώτησα σε ποιο νοσοκομείο πρέπει να πάω και τι είδους εξετάσεις πρέπει να κάνω, αλλά μου είπαν ότι δεν μπορούν να παρέχουν καμία πληροφορία χωρίς να ακούσουν απευθείας την ιστορία μου.

Ελάχιστοι οι πόροι για τους επιζώντες σεξουαλικής επίθεσης

Ενώ τα θύματα σεξουαλικής παρενόχλησης καλούνται να κάνουν τεστ DNA το συντομότερο δυνατό μετά την επίθεση, τέτοια “τεστ βιασμού” είναι συχνά απρόσιτα. Επιδεινώνοντας το πρόβλημα, τα δίκτυα κοινωνικής και ιατρικής ασφάλειας, που υποστηρίζουν τα θύματα στην Ιαπωνία, εξακολουθούν να είναι αδύναμα.

“Δυστυχώς, δεν είχαμε εκείνη τη στιγμή τη δυνατότητα να μεταφέρουμε την Shiori [στις εγκαταστάσεις μας]”, λέει η Tanabe Hisako σε μια συνέντευξη μέσω email στο GV. Η Tanabe είναι μέλος της διευθύνουσας επιτροπής του SARC Tokyo (Κέντρο Αρωγής Σεξουαλικών Επιθέσεων Τόκιο) [28], του μοναδικού κέντρου έκτακτης ανάγκης αποκλειστικά για θύματα σεξουαλικής επίθεσης στο Τόκιο. Μαζί με το SACHICO (Κέντρο Επεμβατικής Θεραπείας Κρίσεων Σεξουαλικών Επιθέσεων Οζάκας), το SARC Τόκιο είναι ένα από τα πρώτα πραγματικά κέντρα αρωγής κρίσεων σεξουαλικής επίθεσης της Ιαπωνίας, που είναι ανοιχτά 24 ώρες το 24ωρο, 7 ημέρες την εβδομάδα.

Σύμφωνα με την Tanabe, το SARC Τόκιο προορίζεται να λειτουργήσει ως “κέντρο αρωγής”, προκειμένου να συνδέσει τους επιζώντες σεξουαλικής επίθεσης με ιατρικές εγκαταστάσεις, που μπορούν να παρέχουν βοήθεια.

Η Tanabe λέει:

SARCにいらしていただきたいと案内したことにはそのような根拠があります。[…] 電話した時、「出かけていく気力も体力もなかった」と詩織さんは言われています。そういう方に、残念ながらお迎えに行ったりできる体制はありませんでした。警察通報ならば、機動力がありますから、車でお迎えに行ったりすることは可能だったでしょう。当時は、なんとかしてSARCに来ていただくしかなかったのです。現在であれば、被害者が無理なく来れそうな近くの協力医療機関を案内して、SARCから支援員が飛んでいくことは可能ですし、そうしています。

Αυτός ήταν ο λόγος, για τον οποίο ζητήσαμε από τη Shiori-san να έρθει στο SARC […] Δυστυχώς, δεν είχαμε την δυνατότητα να την δεχτούμε εκείνη τη στιγμή. Αν έχει μιλήσει με την αστυνομία, με την κινητικότητά τους, θα μπορούσαν να στείλουν ένα αυτοκίνητο να την παραλάβει. […] Σήμερα, ωστόσο, μπορούμε να καθοδηγήσουμε το θύμα σε ένα συνεργαζόμενο ιατρικό ίδρυμα και το προσωπικό του SARC μπορεί να αποσταλεί για άμεση επιτόπια βοήθεια. Και έτσι λειτουργούμε σήμερα.

Από την εμπειρία της Shiori πριν από σχεδόν τρία χρόνια, υπάρχουν περισσότεροι πόροι για τους επιζώντες σεξουαλικής επίθεσης στο Τόκιο, λέει η Tanabe.

Τον Ιούλιο του 2015, το SARC Τόκιο μπόρεσε να αυξήσει το προσωπικό πλήρους απασχόλησης χάρη στην αρχική χρηματοδότηση από τη Μητροπολιτική κυβέρνηση του Τόκιο [29]. Αυτό, φυσικά, δεν μπορούσε να βοηθήσει τη Shiori, που ανέφερε την επίθεσή της τον Απρίλιο του 2015. Η εθνική κυβέρνηση έχει επίσης σχέδια [30] ίδρυσης κέντρων αρωγής για σεξουαλικές επιθέσεις σε καθεμία από τις 47 νομαρχίες της Ιαπωνίας. Σύμφωνα με την Tanabe, σαράντα τέτοια ιδρύματα έχουν ήδη εγκαινιαστεί, αλλά ο συνολικός προϋπολογισμός είναι μόλις 163 εκατομμύρια γιεν (περίπου 1,5 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ).

SARC東京ができてよかったことは、多くの被害者が泣き寝入りして、それでも心に深い傷を負って生活していて、そうした過去の被害を抱えた方の相談だけでなく、被害直後にお電話くださる方が増えたことです。

Ένα από τα καλά πράγματα για την ίδρυση του SARC Τόκιο ήταν ότι, ενώ πολλά από τα θύματα παραμένουν σιωπηλά και εξακολουθούν να ζουν με τον πόνο, οι κλήσεις όχι μόνο από θύματα στο παρελθόν αλλά και από πρόσφατα θύματα έχουν αρχίσει να αυξάνονται.

Ένα μήνυμα για τα ανείπωτα MeToo στην Ιαπωνία και σε όλο τον κόσμο

Στη συνέντευξή της στο GV, η Meili ήθελε να στείλει ένα μήνυμα στους επιζώντες κάθε μορφής σεξουαλικής επίθεσης. Προς όλα τα ανείπωτα ακόμα “MeToo” σε όλο τον κόσμο:

孤独を感じてしまうかもしれません。

生きていたくないと思ってしまうかもしれません。

そう思ってしまう自分が嫌になってしまうかもしれません。

しかし、そう思ってしまう程の事があなたの身に起きてしまったのです。辛い時は辛いと言ってください。周りに助けを求めてください。決して独りではありません。

Μπορεί να νιώθεις μοναξιά. Μπορεί να μην θέλεις να ζήσεις άλλο. Και μπορεί να μισείς τον εαυτό σου, που σκέφτεσαι έτσι. Ο λόγος, όμως, που σκέφτεσαι έτσι είναι γιατί ό,τι συνέβη ήταν πολύ τραυματικό για σένα. Οπότε, όταν νιώθεις δύσκολα τα πράγματα, πες το. Ζήτα βοήθεια. Δεν είσαι μόνος, δεν είσαι μόνη, δεν είσαι μόνο. Ποτέ.

Αυτό το άρθρο έχει ενημερωθεί.