Γνωρίστε τις ακούραστες γιαγιάδες από τo Τεποζτλάν που αγωνίζονται για το περιβάλλον

Karitina Ortiz Ortiz. Pantallazo del documental Batalla de las Cacerolas.

Karitina Ortiz Ortiz. Στιγμιότυπο από το ντοκιμαντέρ Μάχη με τα Τηγάνια.

Αυτή η ανάρτηση είναι μια αναδημοσιευμένη εκδοχή του αρχικού κειμένου που δημοσιεύτηκε από τη Witness και αναπαράγεται στο Global Voices με την άδεια της συντάκτριας Laura Salas.

Η ονομαζόμενη “Μάχη με τα Τηγάνια” είναι ένα ντοκιμαντέρ που αφηγείται τους αγώνες που έχουν δώσει οι γυναίκες του Τepoztlán στο νοτιοκεντρικό Μεξικό καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας ενάντια στα μεγάλα σχέδια που συνεχώς απειλούν τις κοινότητές τους. Η οπτικοακουστική δουλειά βασίζεται στη διαδήλωση, της οποίας ηγούνταν πολλές γυναίκες της περιοχής, σήμερα σε προχωρημένη ηλικία, όπου χρησιμοποίησαν ως κυρίαρχο όπλο τον ήχο διαμαρτυρίας των τηγανιών τους.

Οι κινηματογραφιστές χρησιμοποίησαν το φωτογραφικό αρχείο που είχαν φυλάξει οι άνθρωποι για χρόνια, στο οποίο αποδείχθηκε η πρωταγωνιστική συμμετοχή των γυναικών στον αγώνα. Οι γυναίκες βρίσκονταν εκεί, παρούσες σε κάθε μία από τις φωτογραφίες: ετοιμάζοντας φαγητό, οργανώνοντας πορείες, διαδηλώνοντας.

Στο ντοκιμαντέρ, οι πρωταγωνίστριες αφηγούνται πώς ήδη από την εποχή της δεκαετίας του '60 άλλοι αρχηγοί ή υπερασπιστές της κοινότητας απειλούνταν ή ακόμη και δολοφονούνταν από εταιρείες που προσπαθούσαν να κάνουν την πορεία τους στην περιοχή, καθοδηγούμενες από ένα αίσθημα προόδου που οι κάτοικοι δεν συμμερίζονταν. Έτσι διηγείται η Karitina Ortiz Ortiz, μία από τις πρωταγωνίστριες του ντοκιμαντέρ:

Άρχισα να συνειδητοποιώ τα πάντα επειδή ήδη από το 1960 άκουσα για τον θάνατο ενός καθηγητή που τον είχαν δολοφονήσει για την υπεράσπιση των εδαφών του Monte Castillo. Σίγουρα λόγω του πανέμορφου τόπου που είναι, ήθελαν να εγκαταστήσουν εδώ ένα τελεφερίκ, έπειτα μια περιφερειακή οδό, μετά ένα γραφικό τρένο και ύστερα, στο τέλος πια, ένα κλαμπ γκολφ.

Ο Gerardo Becerra, ο οποίος ήταν υποψήφιος για την προεδρία της Cuernavaca, πρωτεύουσα τoυ κράτους Morelos όπου βρίσκεται το Tepoztlán, εξηγεί κάποια από τα άκρα αυτών των αντιπαραθέσεων. Στη δημοσίευσή του “Tepoztlán, η επερχόμενη κρίση”, ο Becerra αναλύει το υπόβαθρο των συγκρούσεων που εξιστορούνται στο ντοκιμαντέρ και που έλαβαν χώρα μεταξύ κυβερνητικών ιδρυμάτων, επιχειρήσεων και κοινοτήτων επειδή εκτελούνταν έργα χωρίς την πρέπουσα διαβούλευση:

[Κατά τη διάρκεια της διοίκησης του Antonio Rivapalacio] Οι Συνεργαζόμενοι Πολιτικοί Μηχανικοί  -ΙCA- σκόπευαν να εκμεταλλευτούν τον σιδηρόδρομο που ερχόταν από την Cuautla, και τότε να κατασκευάσoυν ένα “Γραφικό Τρένο, με τουριστικούς σκοπούς και κάτι περισσότερο, ωστόσο, αυτό (το τελευταίο) δεν συγκεκριμενοποιήθηκε. Στο ανώτερο τμήμα του Tepoztlán, κοντά στο San Juan Tlacotenco, η ισχυρή κατασκευαστική είχε ήδη εγκαταστήσει δύο ξεχωριστά στρατόπεδα από όπου σχεδίαζε να χτίσει κάποιες σήραγγες που χρειάζονταν γι’ αυτό (για να το κάνουν). Το λάθος; Δεν συμβουλεύτηκαν τον λαό.

Και αναφορικά με τη σύγκρουση για το κλαμπ του γκολφ, ο Becerra διηγείται:

Και τι να πει κανείς για το Κλαμπ Γκολφ του Tepoztlán, εκεί η μισαλλοδοξία, η κυβερνητική αλαζονεία και η ακόρεστη θέση των επιχειρηματιών κατέστρεψαν ένα σχέδιο που θα μπορούσε να ήταν καλό για την κοινότητα αν δεν είχε σχεδιαστεί με τον τρόπο που έγινε. Για μία ακόμη φορά η εκτελεστική εξουσία έδωσε δείγματα καταστολής και ο λαός του Tepoztlán ενώθηκε όπως ποτέ στην σύγχρονη ιστορία του. Το να διασχίζεις το Tepoz την εποχή της διαμάχης για το γήπεδο του γκολφ, ήταν σα να διασχίζεις μια πόλη των Βαλκανίων κατά τον εμφύλιο πόλεμο. Οδοφράγματα παντού και η ένταση του λαού ενάντια στους κυβερνώντες ήταν εμφανής στην ατμόσφαιρα/την αισθανόσουν στον αέρα.

Το ντοκιμαντέρ και άλλες μαρτυρίες από τις διαδηλώσεις μπορείτε να τα δείτε στο Youtube:

Mια μέρα είπαν “πρόκειται να υπάρξει μια πορεία [μόνο με γυναίκες, που] η καθεμία θα φέρει το τηγάνι της”. Mην αισθάνεστε φόβο, αισθανθείτε ικανοποίηση, ευχαρίστηση που μπορείτε να βρίσκεστε εκεί.

Η ιστορία από την οπτική των γυναικών

Osbelia Quiroz. Pantallazo del documental Batalla de las Cacerolas.

Osbelia Quiroz. Στιγμιότυπο από το ντοκιμαντέρ Μάχη με τα Τηγάνια.

Η Laura Salas από την Witness πήρε συνέντευξη από την Carolina Corral, η οποία σε συνεργασία με την Itandehuy Castaneda, πραγματοποίησε την ταινία μικρού μήκους που πρόσφατα κέρδισε την τρίτη θέση στο φεστιβάλ κινηματογράφου Ecofilm. Στην συνέντευξη, η Corral μίλησε για το ντοκιμαντέρ, την σημασία του οι γυναίκες να αφηγούνται τις ιστορίες των κοινοτήτων τους και για τους διαφορετικούς τρόπους που η τεχνολογία μπορεί να ενδυναμώσει και να σπάσει τους μύθους της παρεξήγησης μεταξύ των ηλικιωμένων γυναικών και της τεχνολογίας.

Laura Salas (LS): Πώς προέκυψε η ιδέα να γίνει αυτό το ντοκιμαντέρ;

Carolina Corral (CC): Δεν θα είχα διηγηθεί την ιστορία των γυναικών από το Tepoztlán εάν δεν υπήρχε η πρωτοβουλία που πήραν Social Tic, Luchadoras, La Sandía Digital και Subversiones να καλέσουν πολλές γυναίκες της χώρας να αφηγηθούν την ιστορία των γυναικών των κοινοτήτων μας. Επρόκειτο να ζήσω στο Tepoztlán και προσέγγιζα το Μέτωπο Άμυνας του Tepoztlán. Το βίντεο, σκέφτηκα, θα ήταν ένας τρόπος να μάθω περισσότερα για τους ανθρώπους και να ενσωματωθώ στον αγώνα του Tepoz.  Μια μάχη, εκτός των άλλων, ιστορική. Το να γνωρίσω αυτή την ιστορία μέσα από το ρόλο των γυναικών ήταν πολύ εμπλουτιστικό για μένα και κατόπιν για τον λαό. Υπήρχαν πολλές γυναίκες, πάρα πολλές γιαγιάδες να μιλήσουν για την ιστορία τους, αλλά εστιάσαμε μόνο σε τρεις.

LS: Γιατί είναι σημαντικό οι γυναίκες να διηγούνται ιστορίες;

CC: Επειδή οι αφηγήσεις από τα κάτω εξιστορούμενες από γυναίκες και για τις ιστορίες γυναικών παράγουν μια διαφορετική ιστορία, νέα, όχι πάντα ειπωμένη.

LS: Γιατί είναι σημαντικό οι γυναίκες να κατέχουν την τεχνολογία;

Επειδή αυτά τα βλέμματα μπορούν να οπτικοποιηθούν μέσα από τις νέες μορφές για να αφηγηθεί (κανείς) ιστορίες (φωτογραφία, βίντεο, ραδιόφωνο, διαδίκτυο κλπ.). Επίσης, επειδή κάνουν τις γυναίκες να σπάσουν το ταμπού ότι οι γυναίκες και η τεχνολογία δεν τα πάνε καλά.

LS: Γιατί είναι σημαντικά εργαστήρια όπως οι “Φωνές των Γυναικών” (εκπαιδευτική διαδικασία σε εργαλεία επικοινωνίας για τους αγώνες γυναικών που υποστηρίζεται από την Witness);

“Οι Φωνές των Γυναικών” τα περιείχαν όλα: μια συνάντηση γυναικών δημιουργώντας σε αδελφότητα και με τρόπο οριζόντιο. Το να βρισκόμαστε εκεί, να γνωρίζουμε συντρόφισσες και τις ιστορίες τους, μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε την σημασία των δικών μας προσωπικών ιστοριών. Οι Φωνές ήταν μια τεχνική κατάρτιση, αλλά επίσης το πρόσχημα για να ισχυροποιηθούμε ως γυναίκες, να πιστεύουμε στις ιστορίες μας, και ως εκ τούτου, να ενδυναμώνουμε τις γυναίκες των κοινοτήτων μας. Από εκεί προέκυψαν πολλές ιστορίες ειπωμένες από τα κάτω για αυτόχθονες γυναίκες, λεσβίες, μητέρες αγωνίστριες, πόρνες, κοινωνικές μαχήτριες.

LS: Συνοπτικά, ποιος ήταν ο αντίκτυπος του ντοκιμαντέρ στον αγώνα για την προστασία της γης στο Tepoztlán;

Το βίντεο επιλέχθηκε στο Ecofilm, ένα φεστιβάλ για το περιβάλλον. Σε αυτό το φεστιβάλ κέρδισε την τρίτη θέση. Αυτό είχε θετικές επιπτώσεις σε διάφορες πτυχές του αγώνα του Tepoztlán:

  1. Το βίντεο παρουσιάστηκε σε μια λέσχη οργανωμένη από τα μέλη του Μετώπου του Tepoztlán. Εκεί ο λαός αναγνώρισε δημοσίως σε όλες τις γυναίκες τη συμμετοχή τους στον αγώνα.
  2. H συμμετοχή των γυναικών στον αγώνα θεωρείται δεδομένη. Είναι γνωστό ότι βρίσκονται εκεί. Το βίντεο βοήθησε ώστε αυτές οι ίδιες και οι υπόλοιποι να τις δουν στην οθόνη, όντας όχι μόνο συμμέτοχοι στον αγώνα, αλλά πρωταγωνίστριες. Όπως είναι στην πραγματική ζωή.
  3. Προσκαλέσαμε τις γιαγιάδες πρωταγωνίστριες της Μάχης με τα Τηγάνια να λάβουν την αναγνώρισή τους για την τρίτη θέση στην Πόλη του Μεξικό. Παρευρέθηκαν στο κλείσιμο του φεστιβάλ. Ήταν προσωπικά και συλλογικά πολύ συγκινητικό γι’ αυτές επειδή τους αναγνωρίστηκε δημόσια σε ένα φόρουμ κινηματογράφου στην πρωτεύουσα επειδή κάνουν αυτό που κάνουν: να υπερασπίζονται τον λαό τους.
  4.  Βοήθησε στο να μάθουμε ότι ο αγώνας οπτικοποιείται και αναγνωρίζεται, και στο ότι αξίζει τον κόπο να συνεχιστεί η μάχη ενάντια στην επέκταση τoυ αυτοκινητόδρομου που φτάνει μέχρι το Tepoztlán, τελευταίο έργο που η κυβέρνηση θέλει να υλοποιήσει στο χωριό. Το να βλέπεις τον εαυτό σου στην οθόνη αναβιώνει τα μέλη του Μετώπου.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.