Προτεινόμενη εικόνα από τον Deshan Tennekoon μέσω Groundviews
Αυτό το δημοσίευμα που γράφτηκε από την Raisa Wickrematunge [1] συνοδευόμενο από φωτογραφίες του Deshan Tennekoon, εμφανίστηκε αρχικά στο Groundviews, μια βραβευμένη ιστοσελίδα δημοσιογραφίας των πολιτών στη Σρι Λάνκα. Παρακάτω δημοσιεύεται μια επεξεργασμένη έκδοση ως μέρος μιας συμφωνίας κοινής χρήσης περιεχομένου με το Global Voices.
Παίρνει πόζα για την κάμερα. Mε τα χέρια στη μέση, κοιτώντας αποφασιστικά, με το βλέμμα της να ατενίζει. Παρακολουθώντας την, η ομάδα γελάει και φωνάζει ενθαρρυντικά. Η ατμόσφαιρα είναι ελαφριά και υποστηρικτική. Ωστόσο, μόλις πέντε λεπτά αργότερα, ένα από τα κορίτσια που φωτογραφίζονται μιλάει για το άγχος που αισθάνεται κάθε φορά που δημοσιεύει φωτογραφίες του εαυτού του στο διαδίκτυο.
Η Deshani Dharmadasa λέει:
Νιώθω πως όλοι βλέπουν ό,τι κάνεις. Ακόμη και αυτό που φοράς… στέλνει ένα μήνυμα. Απλώς αυξάνει το άγχος μου.
Το Groundviews πήρε συνέντευξη από μια ομάδα γυναικών της Σρι Λάνκα, συμπεριλαμβανομένης της διευθύντριας μάρκετινγκ Deshani Dharmadasa, οι οποίες έχουν γίνει στόχος στο διαδίκτυο, συχνά μέσω φαύλων σχολίων για την εμφάνισή τους.
Ο όρος “παρενόχληση στον κυβερνοχώρο” έχει διάφορους ορισμούς. Το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων [2] αποφεύγει να τον προσδιορίσει επισημαίνοντας ότι δεν υπάρχουν αποδεκτοί ορισμοί τους οποίους μπορούν να επισημάνουν. Πρόσφατες έρευνες του Ερευνητικού Κέντρου Pew [3] διαπίστωσαν ότι οι Αμερικανοί ήταν συχνά διχασμένοι σε σχέση με το τι αποτελεί διαδικτυακή παρενόχληση — είτε πρόκειται για δημόσια ανταλλαγή ιδιωτικών μηνυμάτων είτε για αποστολή αγενών μηνυμάτων.
Η Ένωση Προοδευτικών Επικοινωνιών (APC) [4] επικεντρώθηκε στο θέμα, καθώς σχετίζεται με τη βία κατά των γυναικών. Η APC τάσσεται υπέρ της αναγνώρισης της διαδικτυακής παρενόχλησης ως συνιστώσα της βίας κατά των γυναικών στο σύνολό της διότι επηρεάζει και τις γυναίκες εκτός διαδικτύου επίσης [2].
Ωστόσο, ενώ μιλούν στην ομάδα λίγο περισσότερο, εμφανίζεται μια άλλη ομοιότητα – κάθε άτομο έχει βρει τον δικό του τρόπο να αντιμετωπίσει και, ει δυνατόν, να προωθήσει το μίσος που έχουν λάβει. Ορισμένοι χρησιμοποιούν το χιούμορ, άλλοι χρησιμοποιούν την άμεση αντιπαράθεση. Η Dharmadasa, για παράδειγμα, δημοσιεύει περιοδικά στιγμιότυπα οθόνης των ανεπιθύμητων σχολίων που λαμβάνει στο Facebook και το Instagram – ακόμα και με ενεργοποιημένες τις ρυθμίσεις απορρήτου, λέει ότι λαμβάνει κατά μέσο όρο 1 έως 3 μηνύματα την εβδομάδα. Φροντίζοντας να αποκρύψει την ταυτότητά τους κατά την ανάρτηση, συχνά δίνει συνέχεια στα μηνύματά τους ιδιωτικά, για να τους επιπλήξει για τη συμπεριφορά τους.
Η Dharmadasa εξηγεί:
Τους λέω συχνά ότι έχω έναν αδελφό και θα ντρεπόμουν αν εκείνος συμπεριφερόταν και μιλούσε στις γυναίκες με τον τρόπο που το κάνουν αυτοί. Θέλω να προσπαθήσω να τους κάνω να σκεφτούν τα σχόλια που δημοσιεύουν.
Η Dharmadasa δεν έχει λάβει ποτέ απάντηση στα μηνύματα που στέλνει.
[1]“Μη λες στον κόσμο ότι πιστεύεις πως είναι αστείο ή “κάτι ανδρικό”, γιατί έτσι του δίνεις φυσικότητα κι εσύ”. Εικόνα από τον Deshan Tennekoon. Μέσω Groundviews
Ωστόσο, η Dharmadasa είναι ειλικρινής για τη δική της συνενοχή. Στο παρελθόν, συνήθιζε να γελάει μ’ αυτά τα σχόλια, επειδή φοβόταν μήπως πουν ότι στερείται χιούμορ ή ότι είναι αυταρχική:
“Μη κάνετε το ίδιο λάθος που έκανα εγώ. Μη μένετε σιωπηλές”, λέει
Στην εκδήλωση Lanka Comic Con [5] του 2017, νεαρές cosplayers [6] γελοιοποιήθηκαν και τις κορόιδεψαν για το σώμα τους, με φωτογραφίες από την εκδήλωση που χρησιμοποιήθηκαν για να φτιάξουν κοροϊδευτικά memes που έγιναν viral [7]. Για τις γυναίκες και τα κορίτσια που συμμετείχαν στο cosplay, η απόκρουση ήρθε ως ένα ολοκληρωτικό σοκ.
Η Amaya Suriyapperuma αρχικά δεν ήξερε για τα memes – οι φίλοι της προσπάθησαν να της τα κρύψουν, καθώς ήταν τα γενέθλιά της.Εντούτοις, έμεινε κατάπληκτη από την μοχθηρία όταν τα είδε. Η Amaya είχε επιλέξει να συμμετέχει στο cosplay ως Wonder Woman – πολλοί από αυτούς είπαν ότι ήταν “πολύ κοκαλιάρα”.
[1]“Είναι σημαντικό να θυμάσαι γιατί κάνεις cosplay και να γνωρίζεις και τον εαυτό σου. Βοηθάει, όταν επικρίνει ο κόσμος”. Εικόνα από τον Deshan Tennekoon. Μέσω Groundviews
Ως φοιτήτρια ψυχολογίας, η Amaya προσπάθησε να αναλύσει το νόημα πίσω από αυτά τα σχόλια:
“Η πρώτη μου ερώτηση ήταν, ‘Γιατί θα ήθελε κάποιος να το κάνει αυτό;’ Θα μπορούσε να ήταν έλλειψη αυτοεκτίμησης. Ίσως να μην έχουν κάποιο μέσο για να εκφραστούν.”
Επιπροσθέτως, η Amaya κατέδειξε, πως το cosplay ήταν σχετικά καινούριο στην Σρι Λάνκα.
Στη συνέχεια, η Amaya βρέθηκε απροσδόκητα υπό το φως της δημοσιότητας. Μέλη του Geek Club της Σρι Λάνκα [8] (που είναι και οι διοργανωτές της εκδήλωσης Lanka Comic Con) συγκεντρώθηκαν και έκαναν αναφορά σε μερικές από τις σελίδες του Facebook. Ένα πρόσωπο τουΐταρε μία δική της φωτογραφία [9], προσθέτοντας με ετικέτα την σκηνοθέτρια της ταινίας “Wonder Woman”, την Patty Jenkins, και την ηθοποιό Gal Gadot, που υποδύθηκε την Wonder Woman. Και οι δύο κοινοποίησαν [10] τις φωτογραφίες και εξέφρασαν [11] την υποστήριξή τους.
Για την Amaya, αυτό ήταν αφόρητο. Μερικοί άνθρωποι είπαν μετά ότι “νόμισε ότι ήταν η Wonder Woman” και απλώς αναζητούσε τα 15 λεπτά δημοσιότητας. Άρχισε να αναρωτιέται αν πραγματικά άξιζε αυτό το ξέσπασμα υποστήριξης. Μια κολλεγιακή τάξη που ασχολείται με τα ταπεινωτικά memes ενοχλήθηκε απροσδόκητα.
Ξαφνικά συνειδητοποίησα… έι, αυτό συνέβη σε μένα.
Τελικά, η Amaya υπενθύμισε στον εαυτό της γιατί της αρέσει το cosplay.
Είναι σημαντικό να θυμάστε γιατί το κάνατε και να γνωρίσετε τον εαυτό σας. Αυτό βοηθά πολύ όταν οι άνθρωποι ασκούν κριτική.
Η Amaya είχε επιλέξει να συμμετέχει στο cosplay ως μια μέθοδο αντιμετώπισης των συνεχών αγώνων της με το άγχος και την κατάθλιψη, ενώ αποτίει φόρο τιμής στους αγαπημένους της χαρακτήρες. Τα σχόλια και τα memes κατέληξαν στην οικοδόμηση της ανθεκτικότητας της, λέει.
Έχει κι άλλο ένα μήνυμα:
Αν έχετε κάτι να πείτε κάτι που θα μπορούσε να βλάψει τους άλλους, την ψυχική τους υγεία ή την αυτοεκτίμησή τους… μην το πείτε!
Η Shamindri De Sayrah, συγγραφέας που συμμετείχε στο cosplay ως Supergirl, έγινε επίσης στόχος ταυτόχρονα με την Amaya, με πολλούς σχολιαστές να την εκνευρίζουν. Μετά το υποστηρικτικό tweet της Gal Gadot, πολλοί απέφευγαν να επιτεθούν στην Amaya, αλλά δυστυχώς, συνέχισαν να κυνηγούν τους άλλους cosplayers στην εκδήλωση.
Η Shamindri είπε ότι εξοργίστηκε όταν είδε τα πρώτα memes που στόχευαν την Amaya:
Δεν θα μπορούσα παρά να αναρωτηθώ, τι θα τους σταμάταγε από το να στοχεύσουν κι εμένα; Εμείς κάνουμε cosplay τους αγαπημένους μας χαρακτήρες, επειδή τους αγαπάμε. Αν κοιτάξεις στον καθρέφτη και σκεφτείς, “είμαι όμορφος και μου αρέσει όπως είμαι”, τίποτα που να λένε οι νταήδες δεν μπορεί να φτάσει ποτέ σε σένα.
[1]“Αν σκεφτείς, είμαι όμορφη, μου αρέσει το πώς φαίνομαι, τίποτα από όσα λένε οι νταήδες δεν πρόκειται να σε πειράξει”. Εικόνα από τον Deshan Tennekoon. Μέσω Groundviews
Η φοιτήτρια της νομικής Humaiza Thassim επίσης συμμετείχε στο cosplay ως Supergirl. Ανακάλυψε ότι δικές της φωτογραφίες κοινοποιούνταν τη δεύτερη ημέρα του Comic Con. Χωρίς να γνωρίζει τα σχόλια, εκείνη φορούσε κι εκείνη την ημέρα ένα κοστούμι. Η Humaiza μίλησε για την ταπείνωσή της, όταν ανακάλυψε ότι οι φωτογραφίες της είχαν κοινοποιηθεί και χλευάζονταν στο διαδίκτυο, χωρίς εκείνη να γνωρίζει απολύτως τίποτα.
[1]“Σκέψου αν κάτι που λες θα βλάψει κάποιον”. Εικόνα από τον Deshan Tennekoon. Μέσω Groundviews
Ως Μουσουλμάνα, η Humaiza έλαβε επίσης επιπλέον επικρίσεις, με πολλά μέλη της μουσουλμανικής κοινότητας να της λένε ότι ήταν “μη-ισλαμική”.
Η Humaiza είπε:
“Ακριβώς επειδή έχουμε ένα θεμελιώδες δικαίωμα στην ελευθερία έκφρασης δεν σημαίνει ότι μπορείτε απλώς να πείτε ό,τι θέλετε. Απλά σκεφτείτε αν αυτό που λέτε θα βλάψει αυτό το άτομο και αν ακόμη γνωρίζετε αυτό το άτομο. Αυτό ισχύει όχι μόνο για την παρενόχληση στον κυβερνοχώρο αλλά και εκτός αυτού.”
Η καλλιτέχνης Vicky Shahjahan [12] αντιμετωπίζει ένα διαφορετικό είδος παρενόχλησης από την υπόλοιπη ομάδα. Θεωρούμενη ως ανδρόγυνη, η Vicky αντιμετώπισε αρχικά μια απώθηση από τη συντηρητική κοινότητα της Νήσου Σλέιβ, που δεν είχε συναντήσει ή δεν είχε αλληλεπιδράσει ποτέ πριν με ένα ανδρόγυνο ον.
[1]“Να είστε δυνατοί. Πάντοτε θα συναντήσετε ανθρώπους, που θα σας κρίνουν και θα σας αμφισβητήσουν. Πρέπει να είστε έτοιμοι”.
Πολλά μέλη της κοινότητας θεώρησαν ότι η έκφραση της ταυτότητας φύλου της Vicky ήταν ένα σίγουρο σημάδι ανηθικότητας. Οποιαδήποτε αλληλεπίδραση με άντρες ή γυναίκες φίλους θεωρήθηκε ως απόδειξη που ενίσχυε αυτή την άποψη. Εντούτοις, η Vicky ανταποκρίθηκε ευγενικά σ’ αυτά τα σχόλια. Μέσω της διαρκούς αλληλεπίδρασης, ειδικά μέσω της τέχνης, η Vicky μπόρεσε να αλλάξει αυτές τις αντιλήψεις. Παρόλο που το μίσος συνεχίζεται, οι γείτονες και τα μέλη της κοινότητας υπερασπίζονται πλέον πιο συχνά τη Vicky .
Αυτό δεν σημαίνει ότι η Vicky δεν συναντά το ίδιο μίσος στο διαδίκτυο. Η χρήση όρων φύλου ως προσβολές είναι κάτι που η Vicky αισθάνεται έντονα και συχνά μιλάει γι’ αυτό.
Σε όσους μπορεί να αγωνίζονται με την έκφραση της ταυτότητας του φύλου, η Vicky τους ενθαρρύνει να είναι ισχυροί.
Όπου κι αν πάτε, θα συναντήσετε ανθρώπους που θα σας κρίνουν και θα σας ρωτήσουν… Πρέπει να προετοιμαστείτε.
Οι προσκλήσεις για σθένος αντικατοπτρίζουν ένα πολύ πιο βαθύ πρόβλημα – την έλλειψη κατάλληλων τρόπων αποκατάστασης, όταν επιβλαβή σχόλια, εικόνες ή βίντεο δημοσιεύονται ηλεκτρονικά χωρίς συγκατάθεση. Όπως επεσήμανε η Amaya, οι cosplayers ήταν τυχεροί καθώς είχαν την υποστήριξη του Geek Club της Σρι Λάνκα, που έκανε ομαδική αναφορά στις σελίδες και παρείχε ηθική υποστήριξη. Μια συνηθισμένη γυναίκα ή κορίτσι της οποίας η φωτογραφία κοινοποιήθηκε χωρίς συγκατάθεση δεν θα είχε το ίδιο σύστημα υποστήριξης. Επιπλέον, θα έχει περιορισμένες δυνατότητες προσφυγής. Ο υφιστάμενος νόμος της Σρι Λάνκα σχετικά με τη δυσφήμιση δεν καλύπτει επαρκώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι φορείς παροχής στοιχείων συχνά δεν ανταποκρίνονται ή απαντούν πολύ αργά στις καταγγελίες.
Ακόμη και ο μηχανισμός αναφοράς του Facebook συχνά δεν λειτουργεί, εξαιτίας των γλωσσικών περιορισμών. Για τους cosplayers, χρειάστηκε οι ίδιοι οι επίσημοι φωτογράφοι να αναφέρουν ότι κλάπηκαν οι εικόνες τους, ώστε το Facebook να διαγράψει τα προσβλητικά memes – αναφέροντας ότι το ίδιο το περιεχόμενο δεν λειτούργησε, καθώς πολλά από τα memes ήταν στη σιναλέζικη γλώσσα, η πιο ευρέως διαδεδομένη γλώσσα στη Σρι Λάνκα, η οποία είναι γραμμένη σε μη-λατινική γραφή.
Η Amaya λέει στο τέλος της συνέντευξής μας:
Πρέπει να αγωνιστείς για τον εαυτό σου. Ο νόμος της Σρι Λάνκα που διέπει τη διαδικτυακή παρενόχληση δεν είναι σε καμία περίπτωση ισχυρός και δεν καλύπτει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οπότε δεν έχει νόημα [η άσκηση δικαστικής προσφυγής].
“Αυτό είναι λυπηρό,” προσθέτει, ακολουθώντας.
Αυτές οι ιστορίες απηχούν εκείνες άλλων γυναικών και κοριτσιών των οποίων οι φωτογραφίες διαρρέουν στο διαδίκτυο ή που τις κοροιδεύουν. Συχνά, πρέπει να βασίζονται στους δικούς τους πόρους και επαφές για να λαμβάνουν κάθε είδους απάντηση ή δράση. Τα θέματα που αντιμετωπίζει η ομάδα που συζητήθηκαν εδώ συνάδουν με την έρευνα που διεξαγάγουμε σήμερα [13] σχετικά με τη βία κατά των γυναικών που βασίζεται στην τεχνολογία. Αυτά τα περιστατικά δεν είναι απομονωμένα, αλλά αποτελούν μια μεγαλύτερη ατμόσφαιρα του μισογυνισμού και του σεξισμού στο διαδίκτυο, όταν μιλάμε στις και για τις γυναίκες στη Σρι Λάνκα.
Αν θα θέλατε να αναφέρετε ένα παράδειγμα ηλεκτρονικού εκφοβισμού, παρακαλούμε διαβάστε αυτόν τον γρήγορο οδηγό [14] του Bakamoono για τα επόμενα βήματα.