Άραβες Αχβάζ διαμαρτύρονται για την πετρελαϊκή εκμετάλλευση του Ιράν και για καταχρήσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων έξω από τα γραφεία στο Λονδίνο της Εθνικής Ιρανικής Πετρελαϊκής Εταιρείας (NIOC) στις 3 Ιουλίου 2016. Φωτογραφία: Ίδρυμα Peter Tatchell, χρησιμοποιείται με άδεια

Ιστορίες παράνομων, άδικων συλλήψεων και ακόμη και θάνατων στη φυλακή έχουν γίνει πρωτοσέλιδα ενόψει του χειμερινού κινήματος διαμαρτυρίας του Ιράν. Οι διαδηλωτές αρχικά διαμαρτύρονταν ενάντια στην τελματωμένη οικονομία της χώρας και τις ογκώδεις αυξήσεις των τιμών βασικών ειδών διατροφής, αλλά το κίνημα σύντομα γιγαντώθηκε σε επικριτική κριτική για την ηγεσία του Ιράν.

Ο πρόσφατος, μυστηριώδης θάνατος του Δρ Kavvous Seyed Emami, ενός μη πολιτικού ακαδημαϊκού και περιβαλλοντικού ακτιβιστή, προκάλεσε μεγάλη ανησυχία. Ενώ τέτοιες τραγωδίες είναι συγκλονιστικές για πολλούς, παρόμοια περιστατικά έχουν συμβεί στον αραβικό Αχβάζ πληθυσμό του Ιράν για χρόνια και έχουν τραβήξει πολύ λιγότερη προσοχή.

Σχεδόν δέκα εκατομμύρια Αχβάζ αποτελούν την πλειοψηφία του πληθυσμού στις επαρχίες Κουζεστάν, Μπουσέχρ, Χορμοζγκάν και Νήσο Κεσμ, μια περιοχή που ονομάζουν “Αχβάζ”. Παρά το γεγονός ότι ζουν στην περιοχή που κατέχει πάνω από το 95% των πόρων του Ιράν σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο, οι Άραβες Αχβάζ ζουν σε συνθήκες φτώχειας κάτω από ένα πραγματικό σύστημα απαρτχάιντ. Θεωρούμενοι ως κατώτεροι λόγω της εθνικότητάς τους, οι περισσότεροι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας, με περιορισμένη ή καθόλου πρόσβαση στην απασχόληση, την εκπαίδευση, την υγειονομική περίθαλψη ή τις βασικές υπηρεσίες κοινής ωφέλειας.

Η κοινότητα υπέφερε σιωπηλά, διωκόταν από το Ιράν για σχεδόν έναν αιώνα με εκκωφαντική αδιαφορία από τη διεθνή κοινότητα. Η γιγάντωση αυτού του προβλήματος είναι ο αποκλεισμός των ΜΜΕ για γεγονότα στην Αχβάζ. Η εθνοκάθαρση αποτελεί ρουτίνα, με εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους να ξεσπιτώνονται χωρίς προειδοποίηση ή αποζημίωση.

Αρκετοί άνθρωποι που ασχολούνται με ειρηνικό έργο υπέρ των ανθρώπινων δικαιωμάτων των Ιρανών Αχβάζ έχουν πρόσφατα δολοφονηθεί, όπως ο Sayed Habib Rahmani Moussawi και ο Mahdi Haradani, δύο φυλακισμένοι Άραβες Αχβάζ, που πέθαναν στα χέρια των υπηρεσιών πληροφοριών του Ιράν.

Τώρα, αξιωματούχοι αρνούνται να παραδώσουν τα σώματα των νεαρών ανδρών ή ακόμα και να ενημερώσουν τις οικογένειές τους για το μέρος ταφής τους. Τα μέλη της οικογένειάς τους απειλούνται επίσης με φυλάκιση, αν κάνουν παραδοσιακές τελετές κηδείας για τους αγαπημένους τους, οι οποίοι μάλλον πέθαναν από βασανιστήρια κατά τη διάρκεια της κράτησής τους.

Ο Moussawi ήταν πολιτικός, πολιτιστικός ακτιβιστής ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δημοφιλής και σεβαστός στη συνοικία Al-Thawra της περιφερειακής πρωτεύουσας Αχβάζ λόγω της ακούραστης εκστρατείας του για την ελευθερία του λαού Αχβάζ. Προήγαγε την αραβική γλώσσα και μόρφωσε τη νεολαία για την πλούσια αραβική κληρονομιά της περιοχής. Ο Moussawi είχε προηγουμένως συλληφθεί το 2005 και το 2007 λόγω του ακτιβισμού του.

Ο Haradani, ο οποίος καταγόταν από τη συνοικία Mandali της πόλης και έκανε παρόμοιο έργο, εξαφανίστηκε τον περασμένο Οκτώβριο. Ο ειρηνικός τους ακτιβισμός προκάλεσε την οργή των Αρχών, οι οποίες απαγορεύουν την αραβόφωνη εκπαίδευση, παρά το γεγονός ότι είναι η μητρική γλώσσα των αυτοχθόνων αραβικών λαών της περιοχής Αχβάζ. Απαγορεύεται επίσης η παραδοσιακή αραβική φορεσιά.

Οι άνδρες και οι δύο συνελήφθησαν από πράκτορες της Φρουράς της Επανάστασης το 2017. Για μήνες, είχαν εμποδιστεί να έρθουν σε επαφή με τις οικογένειές τους. Οι Αρχές ήταν ασαφείς σχετικά με τις κατηγορίες που είχαν επιβληθεί εναντίον τους, παρακρατούσαν πληροφορίες σχετικά με το πού βρίσκονται και αποκάλυψαν ότι οι άνδρες είχαν εκτελεστεί, μόλις στις 14 Φεβρουαρίου 2018, όταν κάλεσαν τις οικογένειες των ακτιβιστών σε συνάντηση στην Αχβάζ.

Σε ένα σπαραχτικό τηλεφώνημα, η χήρα του Sayed Rahmani Moussawi δήλωσε στο Global Voices ότι το μαρτύριο άρχισε, όταν ο σύζυγός της απήχθη από τις δυνάμεις του καθεστώτος στα μέσα Ιουνίου του 2017 κατά το Ραμαζάνι. Η οικογένειά του δεν έλαβε καμία ειδοποίηση ότι είχε συλληφθεί, αλλά αισθάνονταν βέβαιοι ότι ο Rahmani, πατέρας τριών μικρών παιδιών, είχε στοχευθεί λόγω της δραστηριότητάς του υπέρ των δικαιωμάτων των Αχβάζ. Η Moussawi είπε ότι το να μη γνωρίζει αν ο σύζυγός της ήταν ζωντανός ή νεκρός αποτελούσε «αγωνία»:

Τον ψάξαμε σε όλες τις αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες, αλλά δεν μπορέσαμε να πάρουμε καμία πληροφορία. Την Πέμπτη μας κάλεσαν από τις υπηρεσίες πληροφοριών του καθεστώτος και μας ενημέρωσαν ότι είχε εκτελεσθεί.

Παρά το γεγονός ότι γνώριζε ότι η ίδια και τα παιδιά της μπορεί να αποτελούσαν στόχο ως αντίποινα, εξέφρασε την απογοήτευσή της για τη σκληρή δίωξη των ιρανικών Αρχών για το σύζυγό της τα χρόνια πριν από το θάνατό του:

Ο σύζυγός μου ήταν αθώος. Το μόνο που έκανε ήταν να ευαισθητοποιήσει για τις πολιτικές του καθεστώτος που αποσκοπούσαν στην εξάλειψη των Αχβάζ από την πατρίδα μας με κάθε μέσο, συμπεριλαμβανομένης της εξάλειψης της γλώσσας μας.

Καθώς μιλούσε, σταματούσε τακτικά για να ανακτήσει την ψυχραιμία της, καθώς η θλίψη της, ακόμα φρέσκια, την συνέτριβε:

Οργάνωσε διάφορες αραβικές εκδηλώσεις στο σπίτι μας για να διδάξει στους ανθρώπους τη σημασία της προστασίας της αραβικής γλώσσας και της ταυτότητάς μας. Αυτές οι πολιτιστικές και πολιτικές δραστηριότητες οδήγησαν τους πράκτορες του καθεστώτος να τον διώξουν από τη δουλειά του σε πολλά μέρη και να μπει στη μαύρη λίστα, ώστε όταν υπέβαλλε υποψηφιότητα για θέσεις εργασίας σε πολλούς τομείς, το προσωπικό πρόσληψης του έλεγε: “Συγγνώμη, δεν μπορούμε να σας προσλάβουμε για λόγους ασφαλείας”.

Αυτή η δίωξη μας προκάλεσε μεγάλο πόνο. Μερικές φορές δεν είχαμε ψωμί να φάμε εμείς και τα παιδιά μας. Στο τελευταίο Ραμαζάνι, νήστευα. Μόλις είχε γεννηθεί το τρίτο μωρό μας. Τα παιδιά μας του είπαν: “Μπαμπά, μπαμπά, πρέπει να μας κάνεις χαρούμενα, να μας αγοράσεις γλυκά, υποσχέθηκες να μας κάνεις χαρούμενα και να μας αγοράσεις γλυκά, μας υποσχέθηκες να μας κάνεις χαρούμενα”.

Θυμάμαι ακόμα, όταν άκουσε αυτά τα λόγια, τα δάκρυά του κύλησαν στα μάγουλά του και είπε: «Βέβαια, θα το κάνω».

Τότε ήρθε σε μένα και με ρώτησε: “Έχουμε δείπνο για να σπάσουμε τη νηστεία μας;”

Του είπα: «Έχουμε τσάι και ψωμί». Έκλαψε πολύ και χτύπησε απαλά το κεφάλι του στον τοίχο με απογοήτευση, τότε βγήκε έξω, λέγοντας: “Θα δανειστώ χρήματα από τον φίλο μου και θα επιστρέψω”.

Αυτά ήταν τα τελευταία λόγια του προς εμένα και η τελευταία φορά που τον είδα εγώ και τα παιδιά μου. Περιμέναμε για ώρες, μέρες, εβδομάδες, μήνες και ψάχναμε παντού, αλλά δεν είχαμε ειδήσεις ή ίχνη του.

Μίλησε επίσης για τη στιγμή που έμαθε ότι ο σύζυγός της είχε εκτελεστεί υπό κράτηση από το καθεστώς:

Δεν μας έλεγαν τι έκανε, ποιες ήταν οι κατηγορίες εναντίον του, πού ήταν η δίκη του, γιατί μας κράτησαν στο σκοτάδι για την κράτησή του. Είναι πολύ πιθανό ότι τον σκότωσαν σε βασανιστήρια, όταν προσπαθούσαν να πάρουν ψευδείς ομολογίες για να προσπαθήσουν να τον συνδέσουν με κάτι. Όταν δεν τα κατάφεραν, τον σκότωσαν και για να το καλύψουν, λένε ότι αυτοκτόνησε.

Η οικογένεια του Mahdi Haradani έλαβε παρόμοια επιτακτική ενημέρωση για το θάνατό του υπό κράτηση από το καθεστώς, ενώ οι αξιωματούχοι των υπηρεσιών πληροφοριών αρνήθηκαν να αποκαλύψουν τις κατηγορίες, για τις οποίες είχε δικαστεί, ή να παραδώσουν τη σορό του.

Τέτοιες τρομακτικές περιπτώσεις έχουν γίνει ο κανόνας και όχι η εξαίρεση για τον λαό των Αχβάζ, με τους ακτιβιστές να «εξαφανίζονται» τακτικά, απλά και μόνο για να ανακαλύψουν οι οικογένειές τους, μήνες αργότερα, ότι αρπάχθηκαν και κρατήθηκαν στις περίφημες μυστικές φυλακές του καθεστώτος – είτε σκοτώθηκαν υπό βασανιστήρια ή καταδικάστηκαν σε θάνατο και γρήγορα εκτελέστηκαν μετά από “δίκες-φαρσοκωμωδία” με ψευδείς κατηγορίες όπως «Moharebeh» («εχθρότητα στον Θεό»). Τέτοιες «δίκες» δεν πληρούν κανένα πρότυπο διεθνούς δικαίου. Οργανώνονται απλά για τα προσχήματα, ενώ ο κατηγορούμενος δεν έχει πρόσβαση σε δικηγόρους και οι ετυμηγορίες έχουν ήδη αποφασιστεί.