Το λατινικό αλφάβητο του Καζακστάν, όπως χρησιμοποιούνταν υπό τη σοβιετική διακυβέρνηση πριν την αλλαγή στο κυριλλικό. Η γλώσσα έχει επίσης χρησιμοποιήσει και αραβικό αλφάβητο στο παρελθόν. Φωτογραφία: δημόσια χρήση, 1924.

Καθώς ο 76χρονος αυταρχικός πρόεδρος του Καζακστάν Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ μάχεται με τη δική του θνησιμότητα και την έντονη οικονομική κρίση, αρέσκεται όλο και περισσότερο στο να κάνει μεγάλες ανακοινώσεις και να εκδίδει διατάγματα διαμόρφωσης κληρονομιάς.

Αυτό ήταν εμφανές στις 12 Απριλίου 2017, όταν διέταξε τις Αρχές να αρχίσουν να προετοιμάζονται για τη μετάβαση από το κυριλλικό σε λατινικό αλφάβητο. Η αλλαγή θα ξεκινούσε από το τέλος του έτους και θα έπρεπε να οριστικοποιηθεί έως το 2025.

Η πρωτοβουλία αποτελεί μέρος της στρατηγικής του Ναζαρμπάγιεφ να καταστήσει το Καζακστάν μία από τις 30 πιο ανεπτυγμένες χώρες στον κόσμο. Στο άρθρο του, που δημοσιεύθηκε στην καζακική κρατική εφημερίδα «Егемен Қазақстан» (Ανεξάρτητο Καζακστάν), έγραψε ότι η μετάβαση στο λατινικό αλφάβητο έχει «βαθιά λογική» και θα βοηθήσει στην προσαρμογή στη «σύγχρονη τεχνολογία και επικοινωνία, καθώς και στις επιστημονικές και εκπαιδευτικές εξελίξεις στον 21ο αιώνα”.

Κάποιοι επαινούν την αλλαγή αλφαβήτου ως μέσο ανάπτυξης της γλώσσας, που ανήκει στην γλωσσολογική οικογένεια των τουρκικών γλωσσών, καθώς συχνά επισκιάζεται από τη ρωσική στη δημόσια ζωή. Ο χρήστης του Facebook Tolegen Baitukenov πιστεύει, για παράδειγμα, ότι ο εκλατινισμός είναι πιο κατάλληλος για το Καζακστάν και θα βοηθήσει τους μη ομιλητές να το μάθουν πιο εύκολα:

Είναι καλό αν μεταβούμε στο λατινικό αλφάβητο, καθώς η γλώσσα του Καζακστάν είναι πολύ διαφορετική από τη ρωσική. Το λατινικό αλφάβητο θα βοηθήσει όσους δε μιλούν καζάκικα να μάθουν ταχύτερα τη γλώσσα συνειδητοποιώντας ότι πρόκειται για μια ξένη γλώσσα, καθώς είναι πολύ διαφορετική από την κυριλλική ρωσική.

Άλλοι το βλέπουν ως απομάκρυνση από τον αποκαλούμενο από το Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν “Ρωσικό Κόσμο” (Русский мир), που περιλαμβάνει χώρες όπως το Καζακστάν, κάτι που αρνήθηκε ότι ισχύει ο σύμμαχος του Πούτιν, Ναζαρμπάγιεφ.

Αλλά πολλοί βλέπουν αντί των δύο αυτών πράξεων μια τεράστια σπατάλη περιορισμένων δημοσιονομικών πόρων.

Ο μακροχρόνιος εξόριστος αντίπαλος του Ναζαρμπάγιεφ, ο τραπεζίτης Μουχτάρ Αμπλιάζοφ συνόψισε αυτή την άποψη σε μια δημοσίευση που έγινε like από σχεδόν 500 ανθρώπους:

Βλέπω ότι πολλοί ενδιαφέρονται για αυτή την είδηση της μετάβασης στο λατινικό αλφάβητο περισσότερο από τη διαφθορά μεταξύ υψηλόβαθμων αξιωματούχων, το χαμηλό βιοτικό επίπεδο ή την αστυνομική και δικαστική ανομία στο Καζακστάν. Υπάρχουν τόσα πολλά προβλήματα στη χώρα, τα οποία θα πρέπει να αντιμετωπιστούν άμεσα. Δισεκατομμύρια δολάρια θα δαπανηθούν για την αναδιάρθρωση του εκπαιδευτικού συστήματος. Πώς μπορεί η αλλαγή του αλφαβήτου να λύσει τα προβλήματα στο εκπαιδευτικό μας σύστημα; […] Όλες οι γλώσσες του κόσμου είναι ήδη ενσωματωμένες στον σύγχρονο υπολογιστή – ακόμη και τα ιερογλυφικά. Οι Κινέζοι, οι Ιάπωνες και οι Κορεάτες δεν πρόκειται να αλλάξουν το αλφάβητό τους για να προσαρμοστούν καλύτερα στις σύγχρονες προκλήσεις.

Κάνε πως δε βλέπεις, τώρα!

Ο Αμπλιάζοφ, ο οποίος δεν έχει κρύψει την επιθυμία του να ανατρέψει την κυβέρνηση και δικάζεται ερήμην για απάτη μεγάλης κλίμακας στο Καζακστάν, σημείωσε επίσης στη δημοσίευσή του ότι η κυβέρνηση χρησιμοποιεί τακτικά ανακοινώσεις όπως αυτές “για να αποσπάσει τον κόσμο από τρέχοντα προβλήματα” στη χώρα.

Οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στο Καζακστάν γνωρίζουν πολύ καλά αυτή τη στρατηγική. Μόλις τον Μάρτιο, ένας βουλευτής στο κοινοβούλιο – όχι για πρώτη φορά – έθεσε το ζήτημα της μετονομασίας της πρωτεύουσας Αστάνα και “άλλων σημαντικών κρατικών αντικειμένων” προς τιμήν του Ναζαρμπάγιεφ, ακριβώς τη στιγμή που η κυβέρνηση προετοίμαζε να εκτρέψει 3,4 δισεκατομμύρια δολάρια προς όφελος του ζορισμένου τραπεζικού συστήματος της χώρας. Τα σχόλια του βουλευτή έγιναν βασικό σημείο δημόσιου διαλόγου, ενώ τα νέα της διάσωσης των τραπεζών βρέθηκαν στο παρασκήνιο.

Στο πνεύμα αυτό, η χρήστης του Facebook Zhanara Akhmet έγραψε ότι η μακροχρόνια προγραμματισμένη αλλαγή αλφαβήτου μπορεί να επιταχύνθηκε, προκειμένου να εκτρέψει την προσοχή από μια άλλη μη δημοφιλή κυβερνητική πρωτοβουλία. Συγκεκριμένα, η Akhmet σημείωσε ότι οι νομοθέτες είχαν αρχίσει να συζητούν για άλλη μια φορά ένα αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο εδαφικής μεταρρύθμισης, το οποίο είχε εγκαταλειφθεί μετά από αντικυβερνητικές διαμαρτυρίες πρωτοφανούς κλίμακας.

Αλλού στην Κεντρική Ασία, οι δύο πιο αυταρχικές χώρες της περιοχής, το Ουζμπεκιστάν και το Τουρκμενιστάν, προχώρησαν εδώ και πολύ καιρό στη μετάβαση από τo κυριλλικό στο λατινικό αλφάβητο, με λίγα προφανή οφέλη.

Ο γεννημένος στο Ουζμπεκιστάν δημοσιογράφος Daniil Kislov, ο οποίος επιμελείται το δημοφιλή ιστότοπο Fergana News στην Κεντρική Ασία, έγραψε σε ιστολόγιο και ζήτησε από το Καζακστάν “να μην επαναλάβει το ίδιο λάθος” που έκανε ήδη η κυβέρνηση της πατρίδας του:

Η εν λόγω μεταβατική περίοδος θα είναι μακρά, δαπανηρή και επώδυνη, καθώς θα καταναλώνει τόσα μεγάλα ποσά οικονομικής, συναισθηματικής και πνευματικής δύναμης από την κοινωνία, ώστε η ιστορική και πολιτισμική συνέπεια του λατινικού αλφαβήτου θα είναι εντελώς αναποτελεσματική.

Αυτές οι κουβέντες πιθανότατα πέφτουν στο βρόντο, ωστόσο, καθώς με αυτό το μονοπάτι διαμορφώνεται η κληρονομιά ενός άνδρα που ανακηρύχθηκε «Ηγέτης του Έθνους» το 2010.

Με τη συμβολή του στην ανάπτυξη της χώρας να έχει ήδη αναγνωριστεί συνταγματικά και με πάρκα, σχολεία, πανεπιστήμιο και ταινίες και βιβλία αφιερωμένα στο πρόσωπό του, το όνομα «Назарбаев» είναι ήδη βαθιά χαραγμένο στην ιστορία του Καζακστάν. Τώρα ο ισχυρός άνδρας είναι αποφασισμένος να το δει να γράφεται, αντ’ αυτού, «Nazarbayev».