Χάρτης της Κεντρικής Ασίας. Περισσότεροι από πενήντα μετανάστες από το Ουζμπεκιστάν (κόκκινο) πέθαναν σε πυρκαγιά στο Καζακστάν (πράσινο) στο δρόμο προς τη Ρωσία στις 18 Ιανουαρίου 2018. Πηγή: Cacahuate. Ίδια εργασία [1] με βάση τον κενό παγκόσμιο χάρτη. CC 2.0.
Οι πολίτες από το Ουζμπεκιστάν αντιπροσωπεύουν μία από τις μεγαλύτερες κοινότητες μεταναστών στη Ρωσία και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ανακούφιση της φτώχειας που αντιμετωπίζουν οι οικογένειες στην πατρίδα τους. Μέχρι πρόσφατα, όμως, η κυβέρνηση της κεντρικής ασιατικής χώρας δεν τους αναγνώριζε, με τον εκλιπόντα Πρόεδρο Ισλάμ Καρίμοφ μάλιστα να τους χαρακτηρίζει και ως «τεμπέληδες» κατά τη διάρκεια μιας τυπικά εμπρηστικής ομιλίας το 2013.
Ο Σαβκάτ Μιρζιγιάγιεφ, ο διάδοχός του, έχει λάβει διαφορετική στάση. Όταν σχολίασε τον φριχτό θάνατο 52 Ουζμπέκων μεταναστών [2] σε πυρκαγιά λεωφορείου στο δρόμο προς τη Ρωσία νωρίτερα τον Ιανουάριο, κατηγόρησε τη δική του κυβέρνηση και αξιωματούχους για τη δημιουργία ενός οικονομικού περιβάλλοντος, το οποίο έχει αναγκάσει περισσότερους από δύο εκατομμύρια ανθρώπους να αναζητήσουν χαμηλόμισθες θέσεις εργασίας στο εξωτερικό.
Κατά τη διάρκεια επίσκεψης σε τοπικό μαυσωλείο, προσευχήθηκε για τα θύματα της πυρκαγιάς του λεωφορείου και εξέφρασε συλλυπητήρια [3] στις οικογένειες:
Кечаги бўлган палакатлар кўп нарсадан далолат беради. Халқимизни олдида ҳали қарзимиз кўп. Одамларизга шароит яратмаганимиз учун, улар бегона юртларга бориб иш қидириб юришибди. Бу албатта давлатчилик, давлат раҳбарияти, ҳамма тизимдаги раҳбарларнинг хато ва камчиликлари ўз вақтида бартараф этилмаганидан далолат беради.
Улар бегона юртларда сарсон-саргардон бўлиб юрибди деган гап, бу бекор гап эмас. Бечора уларнинг ҳам умидлари, орзулари бўлган албатта. Худодан не ниятлар қилиб, боламни боқаман, отамга бир сўм олиб келаман, деб йўлга чиққан. Қандай ёш-ёш йигитлар, мўмин мусулмонлар, ҳаммаси ўзбекистонликлар”
Η τραγωδία που συνέβη είναι η απόδειξη πολλών πραγμάτων, συμπεριλαμβανομένου του γεγονότος ότι οφείλουμε ακόμα πολλά στον κόσμο. Οι άνθρωποι πρέπει να αναζητήσουν θέσεις εργασίας σε άλλες χώρες, επειδή δεν δημιουργήσαμε προϋποθέσεις για αυτές. Δείχνει πως το κράτος, η κυβέρνηση και όλοι οι ηγέτες αυτού του συστήματος δεν ήταν σε θέση να εξαλείψουν τις αδυναμίες έγκαιρα.
Περιφέρονται σε άλλες χώρες αναζητώντας θέσεις εργασίας – κακόμοιροι. Έχουν επίσης όνειρα, φυσικά. Πάνε να κερδίσουν ένα κομμάτι ψωμί για τα παιδιά τους ή λίγα χρήματα για τους πατέρες τους. Πολύ νέοι, όλοι μουσουλμάνοι, όλοι Ουζμπέκοι.
Ο Μιρζιγιάγιεφ ανέλαβε το Ουζμπεκιστάν τον Σεπτέμβριο του 2017 μετά από 13 χρόνια ως πρωθυπουργός υπό τον Καρίμοφ, ο οποίος πέθανε από εγκεφαλικό επεισόδιο. Η κυριαρχία του Καρίμοφ για τρεις δεκαετίες ξεκίνησε κατά τη διάρκεια της προ-σοβιετικής ανεξαρτησίας της χώρας. Ήταν πολύ γνωστός για το βίαιο αυταρχισμό του. [4]
Ο Μιρζιγιάγιεφ έχει ευνοήσει περιορισμένα δημοκρατία και ανθρώπινα δικαιώματα από τότε που ανήλθε στην εξουσία, αλλά έχει υιοθετήσει τον λαϊκισμό ως κυβερνητική στρατηγική. Ο 60χρονος έχει κερδίσει πόντους με έναν καταπιεσμένο πληθυσμό αποφεύγοντας μερικές από τις χειρότερες πολιτικές του προκάτοχού του και λέγοντας τα σωστά πράγματα την κατάλληλη στιγμή.
Ο Καρίμοφ, αντιθέτως, ποτέ δεν φαινόταν να ενδιαφέρεται για το πώς τον βλέπουν. Η κοροϊδία του [5] για τους μετανάστες πριν από περίπου πέντε χρόνια ήταν σύμπτωμα ενός ανθρώπου, που είχε χάσει εδώ και πολύ καιρό την επαφή με την καθημερινότητα που αντιμετώπιζε ο λαός του:
Дангасалар деб кимни ҳисоблайман? Ҳўв Москвани бориб кўчаларини, майдонларини супурадиганларни. Ўтта нима йўқ… Одам жирканади, ки ўзбек миллатидан шунақа бориб, ўзига бир бурда нон топиш учун шу ёққа бориши керак экан. Ҳа, Ўзбекистоннинг ўзида ҳеч ким очликдан ўлаётгани йўқ
Ποιους θεωρώ τεμπέληδες; Αυτούς που πηγαίνουν στη Μόσχα για να καθαρίζουν δρόμους, πλατείες. Τι υπάρχει εκεί γι’ αυτούς; Είναι αηδιαστικό. Το ουζμπέκικο έθνος είναι τόσο ντροπιασμένο [από αυτούς] – αποδεικνύεται ότι για ένα κομμάτι ψωμιού πρέπει να πάτε τόσο μακριά. Αλλά στο Ουζμπεκιστάν κανείς δεν πεθαίνει από την πείνα, δόξα τω Θεώ!
Περιφερειακός κυβερνήτης βγαίνει εκτός εαυτού
Λίγο μετά την τραγική πυρκαγιά του λεωφορείου στο γειτονικό Καζακστάν στις 18 Ιανουαρίου, ο Μιρζιγιάγιεφ εξέδωσε επίσης διάταγμα για την ελάφρυνση των περιορισμών που εμπόδιζαν πολλούς εσωτερικούς μετανάστες να αναζητήσουν εργασία στην ουζμπεκική πρωτεύουσα Τασκένδη.
Τα μέτρα που ίσχυαν πριν από τις 22 Ιανουαρίου είχαν μειώσει τις δημογραφικές πιέσεις στην πρωτεύουσα, ενώ τροφοδότησαν περαιτέρω την εκροή πολιτών στη Ρωσία.
Το αυστηρό σύστημα εγγραφής «propiska» εξακολουθεί να ισχύει, αλλά τα έγγραφα δεν αποτελούν πλέον προϋπόθεση [6] για την εξεύρεση εργασίας στην πόλη των 2,5 εκατομμυρίων ανθρώπων.
Παρ’ όλα αυτά, δεν φαίνεται ότι όλοι οι κρατικοί αξιωματούχοι είναι έτοιμοι να γίνουν μαλακοί απέναντι στους μετανάστες.
Ο περιφερειακός κυβερνήτης μιας από τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της χώρας ακούστηκε πρόσφατα σε κρυφή ηχογράφηση να καταριέται ανθρώπους ως “μπάσταρδους” από την περιοχή όπου 16 από τους 52 μετανάστες πέθαναν στις 18 Ιανουαρίου στην πυρκαγιά του λεωφορείου.
Ο κυβερνήτης Shukrat Ganiev τους κατηγόρησε ότι «ντρόπιασαν» την περιοχή του, επιτρέποντας στους νέους άνδρες πολίτες να αναζητήσουν εργασία στο εξωτερικό, σε σχόλια που μεταδόθηκαν από τα ΜΜΕ στις 24 Ιανουαρίου.
Φάνηκε επίσης δημόσια να λυπάται για την αποζημίωση που δόθηκε στις οικογένειες των θυμάτων από το κράτος και απείλησε να μειώσει την ποσόστωση της περιοχής για το Χατζ [7], το ετήσιο ισλαμικό προσκύνημα στη Μέκκα.
Σε ένα από τα πολλά οργισμένα σχόλια σχετικά με το υλικό που διέρρευσε, ένας αναγνώστης ανέφερε [8]:
Обвиняя всех людей района и называя их ублюдками Шухрат Ганиев позорит честь Узбекистана, честь правительства страны. Таких крыс, как этот хоким, нужно гнать пинками. Президент признал проблемы, выразил соболезнование, а какой то каримовский манкурт говорит обратное. Да кто он такой, чтобы перечить нашему президен.
Κατηγορώντας όλους σε αυτήν την περιοχή και αποκαλώντας τους “μπάσταρδους”, ο Shukhrat Ganiev ντροπιάζει το Ουζμπεκιστάν και την κυβέρνησή του. Φίδια όπως αυτός ο κυβερνήτης πρέπει να εκδιωχθούν. Ο Πρόεδρος αναγνώρισε [οικονομικά] προβλήματα, εξέφρασε τα συλλυπητήριά του και αυτός ο προδότης τύπου Καρίμοφ [πιάστηκε] να λέει το αντίθετο. Ποιος είναι αυτός που θα αντικρούσει τον πρόεδρό μας;
Ο Ganiev παραμένει στη θέση του μέχρι τη στιγμή σύνταξης αυτού του κειμένου.