Ο δολοφονημένος Σλοβάκος δημοσιογράφος Ján Kuciak. Φωτογραφία: Aktuality.sk [1], χρησιμοποιείται με άδεια.
Στις 25 Φεβρουαρίου, ο Σλοβάκος δημοσιογράφος Ján Kuciak και η αρραβωνιαστικιά του, Martina Kušnírová, βρέθηκαν δολοφονημένοι [2] στην κατοικία τους, περίπου 65 χιλιόμετρα ανατολικά της πρωτεύουσας, Μπρατισλάβα. Οι φόνοι προκάλεσαν σοκ και διαδηλώσεις σε ολόκληρη τη χώρα.
Ο 27χρονος Κuciak εργαζόταν για τον ειδησεογραφικό ιστότοπο Aktuality.sk [3]. Αρκετές ήδη ημέρες μετά τη δολοφονία, δεν υπάρχει καμία πρόοδος στην επίσημη έρευνα.
Σύμφωνα με το BBC [4], περίπου 10.000-20.000 άνθρωποι κατέβηκαν στους δρόμους σε όλη τη Σλοβακία την Παρασκευή, 2 Μαρτίου, σε διαμαρτυρίες εις μνήμη του Kuciak, όπου κάποιοι ζητούσαν την παραίτηση του Πρωθυπουργού Robert Fico, ηγέτη του πολιτικού κόμματος Smer – Κοινωνική Δημοκρατία [5] (SMER-SD).
Thousands of people are marching in Bratislava. This is huge reaction on murder of Slovak investigative journalist #JanKuciak [6] and his fiancée Martina Kušnírová. It's probably biggest demonstration since independence of Slovakia.
(Photo credits: Tomáš Benedikovič, @dennikN [7]) pic.twitter.com/TAFY4ZzSHR [8]— Filip Struhárik (@filip_struharik) March 2, 2018 [9]
Χιλιάδες κόσμος στους δρόμους της Μπρατισλάβα. Τεράστια αντίδραση για τη δολοφονία του Σλοβάκου ερευνητικού δημοσιογράφου Jan Kuciak και της αρραβωνιαστικιάς του, Martina Kušnírová. Πρόκειται πιθανόν για τη μεγαλύτερη διαδήλωση από την ανεξαρτητοποίηση της Σλοβακίας.
Η αστυνομία και το κοντινό περιβάλλον του Kuciak υποπτεύονται ότι ο θάνατός του σχετίζεται με την εργασία του. Η πιο πρόσφατη έρευνά του, η οποία δεν είχε ακόμη δημοσιευθεί [10], εξέταζε τις σχέσεις μεταξύ των πολιτικών της σλοβακικής κυβέρνησης και των συμφερόντων της ιταλικής Μαφίας στην ανατολική Σλοβακία, με στόχο την κλοπή επιδοτήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για τη γεωργία.
Λίγες μέρες μετά τη δολοφονία, η σλοβακική αστυνομία συνέλαβε, αλλά έπειτα άφησε ελεύθερους [11] τους Ιταλούς πολίτες Antonino Vadala, Bruno Vadala και Pietro Catroppa, [12] οι οποίοι όλοι φέρεται να συνδέονται με την ιταλική ομάδα οργανωμένου εγκλήματος Ντραγκέτα [13], την οποία ερευνούσε ο Kuciak πριν από το θάνατό του.
Διάφορες ανεξάρτητες φωνές στο διαδίκτυο από τότε έχουν αναδείξει τις διασυνδέσεις μεταξύ του κυβερνώντος κόμματος και της ιταλικής μαφίας.
Κάποια σχόλια επικεντρώθηκαν στον Antonino Vadala, ο οποίος κάποτε αναφέρθηκε στο κυβερνών κόμμα SMER της Σλοβακίας ως “κόμμα μας [14]“. Λίγο αργότερα, πολλοί πολιτικοί δημοσίευσαν δηλώσεις λέγοντας ότι δεν είχαν καμία σχέση με τον Vadala.
Ο blogger Jiří Ščobák [15] παρατήρησε πως, ενώ ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου Andrej Danko είχε δημοσιεύσει μια εικόνα με ένα κερί στη σελίδα του στο Facebook προς τιμήν του Kuciak, προηγουμένως είχε ως επαφή τον Vadala. Ο Ščobák [15] παραθέτει ένα στιγμιότυπο οθόνης της πρόσφατης ανάρτησης, μαζί με ένα στιγμιότυπο οθόνης που δείχνει ότι ήταν φίλοι στο Facebook.
Οι συνδέσεις με την ιταλική μαφία είναι ένα θέμα ταμπού για τα σλοβακικά μέσα ενημέρωσης. Ο Kuciak συνέχισε να τους ερευνά, αφού ο δημοσιογράφος Ivan Mego από την εβδομαδιαία εφημερίδα Plus 7 Dní έλαβε εντολές από τους προϊσταμένους του να σταματήσει τις έρευνες σχετικά με αυτό το θέμα [16] και απολύθηκε τον Φεβρουάριο.
Οι συνάδελφοι του Ján Kuciak από το Εγχείρημα Ρεπορτάζ για το Οργανωμένο Έγκλημα και τη Διαφθορά (OCCRP) και της εργασίας του, Aktuality.sk, αψήφησαν αυτόν τον κανόνα και αποφάσισαν να δημοσιεύσουν μεταθανάτια το τελευταίο κείμενο, πάνω στο οποίο εργαζόταν.
You can kill a journalist, but you will never kill the story. We are proud to publish Jan's last, unfinished investigation. https://t.co/mpwpW5D9t7 [17]
— Ilya Lozovsky (@ichbinilya) February 28, 2018 [18]
Μπορείς να σκοτώσεις ένα δημοσιογράφο, αλλά δε θα σκοτώσεις ποτέ την είδηση. Με περηφάνια δημοσιεύουμε την τελευταία ημιτελή έρευνα του Jan.
Ο Kuciak δεν ήταν το είδος του ερευνητικού δημοσιογράφου, ο οποίος δούλευε με πολλές μυστικές πηγές. Το ύφος του βασιζόταν κυρίως στη συλλογή και διασύνδεση πληροφοριών από δημόσια αρχεία.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο, υπέβαλε ποινική καταγγελία [19] λόγω λεκτικών απειλών από γνωστό Σλοβάκο επιχειρηματία.
The tax office about which assassinated journalist Jan Kuciak was investigating is up in flames today. Below, evidence burning:#JanKuciak [6]https://t.co/2xLeuyrCcx [20]
— Emmanuelle Chaze (@EmmanuelleChaze) February 27, 2018 [21]
Το φορολογικό γραφείο που ερευνούσε ο δολοφονημένος δημοσιογράφος Jan Kuciak σήμερα είναι καζάνι που βράζει. Παρακάτω, στοιχεία-“φωτιά”
Ο Σλοβάκος αριστερός λαϊκιστής [22] Πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίκο είναι γνωστός για τις λεκτικές επιθέσεις του σε δημοσιογράφους [22], αποκαλώντας τους «ύαινες», «βρωμερές αντι-Σλοβάκες πόρνες» ακόμη και «βοθρο-αράχνες».
Παρ’ όλα αυτά, μόλις δύο μέρες μετά τη δολοφονία του Kuciak, έθεσε αμοιβή ενός εκατομμυρίου ευρώ [23] από τον κρατικό προϋπολογισμό για πληροφορίες σχετικά με τη δολοφονία.
How is it even possible for PM to take 1 million € from the state treasury in CASH and put it on the table during a press conference? What law allowed him to do this with taxpayers’ money? #JanKuciak [6]pic.twitter.com/YtQfWFGH9S [24]
— Filip Struhárik (@filip_struharik) February 27, 2018 [25]
Πώς είναι δυνατόν ακόμη και ο Πρωθυπουργός να πάρει 1 εκατομμύριο ευρώ από το κρατικό θησαυροφυλάκιο ΜΕΤΡΗΤΑ και να τα πετάξει πάνω στο τραπέζι κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου; Ποιος νόμος του επέτρεψε να το κάνει αυτό με τα χρήματα των φορολογουμένων;
Δύο άνθρωποι ιδιαίτερα κοντινοί στον Πρωθυπουργό Φίκο κατέχουν εξέχουσα θέση στα δημοσιεύματα [26] του Kuciak: [27] η Mária Trošková, πρώην φίλη του Antonino Vadala [28], και ο Viliam Jasaň, ο οποίος ήταν επικεφαλής της διαχείρισης κρίσεων και της κρατικής ασφάλειας και είχε δεσμούς με μια εταιρεία του Vadala. [29]
Η Trošková και ο Jasaň εγκατέλειψαν οικειοθελώς τις θέσεις τους στην κυβέρνηση [30], εν αναμονή της ολοκλήρωσης της έρευνας για τη δολοφονία του δημοσιογράφου. Όταν τους ζητήθηκε να εξηγήσουν την αποχώρησή τους, για την οποία αναφέρουν ότι είναι προσωρινή, κι οι δύο αναφέρθηκαν στις πιέσεις των ΜΜΕ υποστηρίζοντας ότι «τα ονόματά τους χρησιμοποιούνται κακόβουλα στον πολιτικό αγώνα ενάντια στον Φίκο».
Ο blogger Milan Ftorek [31] επεσήμανε τις αντιφάσεις στη δημόσια συμπεριφορά του πρωθυπουργού:
Slovenský premiér sa zbláznil ,,, keď sa počas jednej tlačovky dokázal stavať do role toho, čo chce odhaliť Kuciakovych vrahov, no zároveň obhajoval tých, na ktorých sám Kuciak ukázal prstom?
Έχει τρελαθεί ο Πρωθυπουργός της Σλοβακίας; … κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου κατόρθωσε να παίξει και το ρόλο ενός ατόμου που θέλει να εκθέσει τους δολοφόνους του Kuciak, αλλά ταυτόχρονα υπερασπίστηκε εκείνους που αποτέλεσαν αντικείμενο των ερευνών του Kuciak;
Εφημερίδες, φωνές της πολιτικής αντιπολίτευσης και πολλά μέλη του ευρύτερου κοινού αντέδρασαν με αγανάκτηση, διοργανώνοντας πορείες και διαμαρτυρίες στη Σλοβακία [32] και στο εξωτερικό [33], τιμώντας τους Kuciak και Kušnírová.
[34]#ΌλοιΓιαΤονJan webpage [34] , που στήθηκε από το Aktuality.sk εις μνήμη του 27χρονου Jan Kuciak και της 27χρονης Martina Kušnírová
Το Aktuality.sk, όπου εργαζόταν ο Kuciak, χρησιμοποιεί την ετικέτα #AllForJan [35], ενώ πολλοί απλά χρησιμοποιούν μια ετικέτα με το όνομα του δημοσιογράφου #JanKuciak [36].