Τα παιδιά χορεύουν στο χωριό Ζίμιτσα της Βουλγαρίας το 2011. Φωτογραφικό αρχείο του Στρατού των ΗΠΑ, Maj. M. B. Gorospe, δημόσια χρήση.

Η άθλια κατάσταση της υγειονομικής περίθαλψης των παιδιών στη Βουλγαρία βρίσκεται στο προσκήνιο, αφότου ο επικεφαλής Χειρουργικής στο περίφημο Παιδιατρικό Καρδιολογικό Νοσοκομείο της Σόφιας προειδοποίησε ότι το ίδρυμα ενδέχεται να αναγκαστεί να κλείσει.

Ο δρ. Stoyan Lazarov εξέδωσε την προειδοποίησή του στις αρχές του 2018, υπό το πρίσμα της έλλειψης ιατρικού προσωπικού. Αναστάτωσε τους γονείς των παιδιών που ακολουθούν θεραπεία στο νοσοκομείο, οι οποίοι δημιούργησαν μια σελίδα στο Facebook με τίτλο “Ας βοηθήσουμε τα καλύτερα καρδιολογικά νοσοκομεία παίδων στα Βαλκάνια” και ξεκίνησαν μια διαμαρτυρία.

Στη σελίδα στο Facebook, δημοσίευσαν μια ανοικτή επιστολή προς τον πρόεδρο της Βουλγαρίας:

Ние, родителите, възрастните пациенти с ВСМ и близките на деца със сърдечни малформации се обръщаме към Вас за съдействие, да не се допусне Детската кардиологична клиника към Национална кардиологична болница да спре да функционира. Тя е единственото място в България, където се дава шанс за живот на стотиците деца, които се раждат със сложни сърдечни малформации. Клиниката приема пациенти от цялата страна, 24 часа в денонощието.
Годишно се извършват над 400 сърдечни операции и инвазивни процедури на деца от 0 до 18 г. Те биват оперирани и спасявани в клиниката, а впоследствие и проследявани през годините.

Εμείς, οι γονείς, οι ενήλικες με συγγενείς καρδιακές δυσπλασίες και οι άνθρωποι κοντά σε παιδιά με καρδιακές δυσμορφίες, απευθύνουμε έκκληση για δράση, προκειμένου να μην αφήσουμε το Καρδιολογικό Νοσοκομείο Παίδων, μονάδα του Εθνικού Καρδιολογικού Νοσοκομείου, να σταματήσει να λειτουργεί. Είναι το μοναδικό μέρος στη Βουλγαρία, όπου οι εκατοντάδες των παιδιών που γεννιούνται με σύνθετες συγγενείς παραμορφώσεις έχουν μια ευκαιρία στη ζωή. Το νοσοκομείο καλωσορίζει ασθενείς από όλη τη χώρα, 24 ώρες το 24ωρο. Σε ετήσια βάση, πραγματοποιούνται 400 καρδιοχειρουργικές χειρουργικές επεμβάσεις σε παιδιά ηλικίας από 0 έως 18 ετών. Υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση και νοσηλεύονται στην κλινική και στη συνέχεια παρακολουθούνται με την πάροδο του χρόνου.

Στιγμιότυπο οθόνης από τη σελίδα στο Facebook “Ας βοηθήσουμε τα καλύτερα καρδιολογικά νοσοκομεία παίδων στα Βαλκάνια”.

Οι ενδιαφερόμενοι πολίτες προσπάθησαν να χρησιμοποιήσουν άλλα ηλεκτρονικά εργαλεία για να κινητοποιήσουν την υποστήριξη, αλλά με περιορισμένη επιτυχία. Για παράδειγμα, μόνο 1.443 άνθρωποι υπέγραψαν αυτό το ψήφισμα που προωθήθηκε στο Facebook, παρά τις εκκλήσεις όπως αυτή της χρήστριας ονόματι Julia Raicheva:

Да не допуснем това да се случи! Децата и младежите са богатството на цялата държава ! Нека подкрепим прекрасните лекари и сестри, които спасяват живота на децата ни !

Ας μην επιτρέψουμε να συμβεί αυτό! Τα παιδιά και η νεολαία μας είναι ο θησαυρός ολόκληρης της χώρας! Ας υποστηρίξουμε τους σπουδαίους γιατρούς και νοσοκόμες, που σώζουν τη ζωή των παιδιών μας.

Απαντώντας στη δήλωση του Lazarov, η Υφυπουργός Υγείας Zheni Nacheva προσπάθησε να μετατοπίσει την ευθύνη για την κατάσταση στη διεύθυνση του νοσοκομείου. Η διευθύντρια του νοσοκομείου Anna Kaneva απάντησε λέγοντας ότι το σχόλιο του Lazarov ήταν “λίγο υπερβολικό” και ότι η κατηγορία της υφυπουργού ήταν “ατυχής”.

Έλλειψη ιατρών, κακή υγειονομική περίθαλψη παίδων και υπερχρεωμένα νοσοκομεία

Ωστόσο, το νοσοκομείο δεν είναι το μόνο που παλεύει να επιβιώσει.

Το 2015, η παιδική θνησιμότητα στη Βουλγαρία ανήλθε σε 6,6 στα 1.000 βρέφη, σύμφωνα με το προφίλ υγείας της Βουλγαρίας για τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ). Αυτό είναι 80% υψηλότερο από τον μέσο όρο της ΕΕ (3,6 στα 1.000 παιδιά).

Η ανάλυση του ΟΟΣΑ έδειξε επίσης ότι στις επαρχιακές περιοχές το ποσοστό θνησιμότητας ήταν τέσσερις έως έξι φορές υψηλότερο από ό,τι στην πρωτεύουσα και ότι το 72% της γενικής παιδικής θνησιμότητας συμβαίνει στην προγεννητική περίοδο (δηλαδή λίγο πριν τη γέννηση, κατά τη γέννηση ή μέχρι μία εβδομάδα μετά τη γέννηση) ή λόγω συγγενών παραμορφώσεων, μία από τις καταστάσεις που αντιμετωπίζονται στο παιδιατρικό καρδιολογικό νοσοκομείο.

Η Βουλγαρία, με πληθυσμό 7 εκατομμυρίων, έχει σήμερα μόνο 10 παιδιατρικούς χειρουργούς και αυτή τη στιγμή χρειάζονται 400 παιδίατροι για να καλύψουν το υπάρχον κενό. Οι καρδιολόγοι σε παιδιατρικές μονάδες παραπονιούνται για την έλλειψη νοσοκόμων σε μονάδες εντατικής θεραπείας. Η αυξανόμενη ηλικία των ιατρών είναι ένα άλλο ζήτημα: πολλοί είναι άνω των 55 ετών και εργάζονται ακόμη και αν είναι τεχνικά συνταξιούχοι.

Όσον αφορά τους νεογνολόγους ή τους ειδικευμένους ιατρούς για την παροχή ιατρικής περίθαλψης σε νεογέννητα βρέφη, ειδικά τα άρρωστα ή πρόωρα γεννημένα, όσοι εργάζονται στα μεγαλύτερα νοσοκομεία της χώρας είναι κατά μέσο όρο άνω των 50 ετών, σύμφωνα με μαρτυρίες σε κοινοβουλευτική στρογγυλή τράπεζα το 2017 για την παιδική υγειονομική περίθαλψη. Μικρότερα νοσοκομεία στη Βουλγαρία δεν έχουν καθόλου νεογνολόγους. Τα νοσοκομεία δυσκολεύονται να προσελκύσουν νέους για να εργαστούν μακριά από τις μεγάλες πόλεις και πολλοί νέοι προτιμούν να εργάζονται σε ιδιωτικά νοσοκομεία παρά σε κρατικές κλινικές.

Η έλλειψη χρηματοδότησης είναι ένα ζήτημα.Τα δημοτικά νοσοκομεία εξυπηρετούν 150 δήμους της Βουλγαρίας και 20 νοσοκομεία έχουν κλείσει τα τελευταία 10 χρόνια λόγω έλλειψης χρηματοδότησης, σύμφωνα με στοιχεία της Ένωσης Δημοτικών Νοσοκομείων. 31 νοσοκομεία αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα, μεταξύ των οποίων 10 που δεν μπορούν να πληρώσουν μισθούς στους υπαλλήλους τους λόγω χρέους.

Στην πόλη Ντιμίτροβγκραντ, για παράδειγμα, το προσωπικό δεν έχει λάβει κανονικά μισθό για δύο συνεχόμενα έτη. Ακόμη και στη Σόφια, η μονάδα μαιευτικής και γυναικολογίας στο Δεύτερο Νοσοκομείο αντιμετωπίζει την πιθανότητα κλεισίματος. Υπάρχουν μόνο οκτώ γυναικολόγοι και ένας ειδικός νεογνολόγος στο νοσοκομείο.

Τον Ιανουάριο του 2018, η Ένωση Δημοτικών Νοσοκομείων στη Βουλγαρία πραγματοποίησε διαμαρτυρία ενάντια στην «καταστροφή της δημοτικής υγείας τα τελευταία χρόνια και κατά της έλλειψης επαρκών μέτρων διάσωσης».

Μια μικρή νίκη, αλλά απαιτούνται διαρθρωτικές αλλαγές

Για το 2018, όμως, το κράτος έχει διαθέσει περίπου 285 εκατομμύρια βουλγαρικά λεβ (146 εκατομμύρια ευρώ) για παιδική υγειονομική περίθαλψη ή περίπου 12% του συνολικού προϋπολογισμού του Εθνικού Ταμείου Υγειονομικής Ασφάλισης ύψους 2,4 δισεκατομμυρίων λεβ, ποσοστό που δέχτηκε και πάλι κριτική ως πολύ χαμηλό.

Σε απάντηση στις διαμαρτυρίες και την επιδείνωση των οικονομικών συνθηκών των νοσοκομείων, το υπουργείο Υγείας αύξησε τη χρηματοδότηση των κλινικών μεθόδων – το κύριο εργαλείο που χρησιμοποιείται για τη διαχείριση της ποιότητας της υγειονομικής περίθαλψης και τη βελτίωση των αποτελεσμάτων υγείας – κατά 150 εκατομμύρια λεβ (77 εκατομμύρια ευρώ) τον Φεβρουάριο του 2018. Ο γενικός κρατικός προϋπολογισμός για την υγεία ενισχύθηκε κατά 400 εκατομμύρια λεβ (200 εκατομμύρια ευρώ). Αυτό επέτρεψε την αύξηση περίπου των μισών κλινικών μεθόδων κυρίως για παιδιατρική και πνευμονολογία, καθώς και για γυναικολογία, νευρολογία και συγγενείς δυσπλασίες.

Τουλάχιστον προς το παρόν, τα μέτρα αυτά θεωρούνται νίκη για την υγειονομική περίθαλψη των παιδιών. Ωστόσο, δεν έχει ακόμη καθοριστεί εάν η εισροή νέων πόρων επαρκεί για να βοηθήσει τα νοσοκομεία να επιτύχουν κανονική λειτουργία. Κάποιοι έχουν επικρίνει τα νέα μέτρα ως ανεπαρκή ή ακόμη και ως απειλή για κάποια από τα νοσοκομεία της επαρχίας.

Ωστόσο, ο υπουργός Υγείας της Βουλγαρίας Kiril Ananiev ανέφερε ότι παρά την αύξηση της χρηματοδότησης, χωρίς διαρθρωτικές αλλαγές, δεν θα επιτευχθούν οι αναγκαίες βελτιώσεις. Ο Ananiev έχει υπαινιχθεί ότι έχει δεσμευτεί να προωθήσει ένα νέο μοντέλο κατάλληλο για όλες τις πλευρές.