- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Οργή στο Νότιο Ιράκ για τις δύσκολες συνθήκες διαβίωσης

Κατηγορίες: Μέση Ανατολή & Βόρεια Αφρική, Ιράκ, Ανάπτυξη, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Διαδηλώσεις, Διεθνείς Σχέσεις, Μέσα των πολιτών, Πολιτική
[1]

Στιγμιότυπο Ιρακινών διαδηλωτών που κυματίζουν σημαίες και φωνάζουν, καθώς οι δυνάμεις ασφαλείας τους ψεκάζουν με νερό. Από το βίντεο στο Youtube [1] «Κορυφώνεται η οργή στο Ιράκ καθώς διαδηλώσεις εξαπλώνονται στην πρωτεύουσα Βαγδάτη», που δημοσιεύτηκε στις 21 Ιουλίου 2018 από το Al Jazeera English.

Τα καλοκαίρια είναι μακρά και αποπνικτικά στη νότια ιρακινή πόλη Βασόρα, όπου η θερμοκρασία συχνά υπερβαίνει τους 37 βαθμούς Κελσίου. Δεν ήταν λοιπόν έκπληξη το γεγονός ότι οι κάτοικοί της βγήκαν στους δρόμους στις 8 Ιουλίου, αφότου το Ιράν μείωσε τα ενεργειακά αποθέματα.

Το Ιράν παρέχει 1.400 μεγαβάτ ηλεκτρικής ενέργειας στην περιοχή [2], περίπου το 6% της εκτιμώμενης ζήτησης [3] στο Ιράκ. Σε μια χώρα όμως που έχει αγωνιστεί πολύ για να καλύψει τη ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, κάθε μεγαβάτ μετράει.

Οι Ιρακινοί γνωρίζουν από διαμαρτυρίες, αφού συμμετείχαν στις επαναλαμβανόμενες αντιδημοκρατικές διαδηλώσεις τα τελευταία χρόνια. Έχει γίνει επίσης καλοκαιρινή παράδοση, όταν η αφόρητη ζέστη προκαλεί θυμό και εξαναγκάζει τον κόσμο να βγει έξω στους δρόμους.

Με τη μείωση της ηλεκτρικής ενέργειας που εντείνει τις επιπτώσεις ενός βάρβαρου καύσωνα, οι διαμαρτυρίες εξαπλώθηκαν γρήγορα σε άλλες εννέα νότιες επαρχίες, συμπεριλαμβανομένων των Najaf, Karbala, Dhi Qar, Babil και Maysan. Έχουν επίσης εξελιχθεί για να επικεντρωθούν και σε άλλα θέματα που υπονομεύουν επίσης την ποιότητα ζωής, όπως η έλλειψη νερού, η αυξανόμενη φτώχεια, η ανεργία κι η αχαλίνωτη διαφθορά.

Ακτιβιστές στη Βασόρα και φυλετικοί ηγέτες οργάνωσαν το κίνημά τους δημιουργώντας το «Συμβούλιο Συντονισμού Ειρηνικών Διαμαρτυριών και Διαδηλώσεων στη Βασόρα [4]» για να καταρτίσουν έναν κατάλογο αιτημάτων και να ενώσουν και να διατηρήσουν ως μη βίαιο το κίνημά τους. Πρωταρχικά στον κατάλογο των αιτημάτων είναι ένα χρονοδιάγραμμα για την αποκατάσταση ενός αξιόπιστου εφοδιασμού της πόλης με νερό και ηλεκτρικό ρεύμα.

Οι διαδηλώσεις κορυφώθηκαν στη Βασόρα, όταν οι διαδηλωτές μπλόκαραν τους δρόμους και παρέλυσαν οι δραστηριότητες [5] στο λιμάνι Ουμ Κασρ και στη Δυτική Κούρνα, το μεγαλύτερο πετρελαϊκό πεδίο στο Ιράκ, και ανάγκασαν [6] το κλείσιμο της συνοριακής διάβασης Safwan με το Κουβέιτ. Οι διαδηλωτές στη Najaf εισέβαλαν [7] στους τερματικούς σταθμούς του αεροδρομίου και έφτασαν μέχρι την πίστα, εκτρέποντας πτήσεις και ακινητοποιώντας την εναέρια κυκλοφορία.

Αντι-ιρανικό συναίσθημα υπήρχε παντού, καθώς οι διαδηλωτές έκαψαν φωτογραφίες Ιρανών ηγετών, μεταξύ των οποίων του Ρουχολάχ Χομεϊνί [8], αρχηγού της Ιρανικής Επανάστασης, και του σημερινού ανώτατου ηγέτη Αλί Χαμενεΐ. Φώναξαν συνθήματα εναντίον της ιρανικής παρέμβασης και έβαλαν φωτιά σε διάφορα γραφεία πολιτικών κομμάτων που υποστηρίζονταν από το Ιράν, μεταξύ των οποίων τα Badr, Katiab Hezbollah και Asaib Ahl al-Haq. Οι διαδηλωτές κατηγόρησαν [9] τα κόμματα ότι είναι Ιρανοί πράκτορες που διευκολύνουν την κατάρρευση της ιρακινής οικονομίας, κόβοντας την ηλεκτρική ενέργεια και το νερό και καταναλώνοντας ιρακινό πετρέλαιο, ενώ οι Ιρακινοί υποφέρουν.

Εν τω μεταξύ, η ιρακινή κυβέρνηση έδωσε αντικρουόμενες αιτίες για την απόφαση του Ιράν να κόψει το ηλεκτρικό ρεύμα. Ο Πρωθυπουργός Χαϊντέρ αλ-Αμπάντι υποστήριξε ότι οι περικοπές ηλεκτρικής ενέργειας οφείλονταν σε έλλειψη ενέργειας, που πλήττει το Ιράν. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Mosaab al-Madras, [10] εκπρόσωπο του Υπουργείου Ηλεκτρισμού, το σκεπτικό του Ιράν πίσω από την κίνηση οφείλεται στα απλήρωτα χρέη του Ιράκ.

Ο Adel Jerian, υφυπουργός Ηλεκτρικής Ενέργειας, ανέφερε άλλη μια θεωρία για τον λόγο, για τον οποίο το Ιράν μείωσε την τροφοδοσία του. Πρότεινε [2] ότι, από τότε που οι Ηνωμένες Πολιτείες απέσυραν το Κοινό Ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης (JCPOA), πιο γνωστό ως Πυρηνική Συμφωνία του Ιράν, το Ιράκ δεν μπορεί να συμμορφωθεί με την αποπληρωμή του χρέους ενόψει νέων κυρώσεων που επιβλήθηκαν στο Ιράν. Ανέφερε επίσης ότι οι δύο χώρες συμμετέχουν σε διαπραγματεύσεις για την εξεύρεση νέου μηχανισμού για την αποπληρωμή του χρέους του Ιράκ.

“Έκοψαν το διαδίκτυο για να μας χτυπήσουν”

Η ιρακινή κυβέρνηση ανταποκρίθηκε στις διαδηλώσεις με βία. Οι υπηρεσίες ασφαλείας εστάλησαν για να ελέγξουν τα πλήθη χρησιμοποιώντας κανόνια νερού, δακρυγόνα και, σε ορισμένες περιπτώσεις, αληθινές σφαίρες.

Ιατρικές πηγές ανέφεραν [11] στο Al Jazeera ότι τουλάχιστον 14 άνθρωποι σκοτώθηκαν από τότε που ξεκίνησαν οι διαμαρτυρίες. Το Ιρακινό Παρατηρητήριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (IOHR), ένας παρατηρητής δικαιωμάτων στη Βαγδάτη, εκτιμά [12] ότι 831 άνθρωποι “τραυματίστηκαν ή σκοτώθηκαν”, αλλά δεν προσδιόρισαν τον αριθμό των θανάτων σε σχέση με τον αριθμό των τραυματιών.

Έρευνα του Παρατηρητηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW) θεώρησε [13] υπερβολική και περιττή τη χρήση θανατηφόρου βίας από την κυβέρνηση. Οι μάρτυρες που μίλησαν στο HRW παρατήρησαν ότι οι δυνάμεις ασφαλείας χτύπησαν τους διαδηλωτές με βράχια και τους χτύπησαν με μεταλλικά ραβδιά και σωλήνες.

Οι διαδηλωτές ανέφεραν επίσης ότι η κυβέρνηση προσωρινά έκλεισε το διαδίκτυο στις 14 Ιουλίου, μια κατηγορία που αργότερα επιβεβαιώθηκε με τεχνικές δοκιμές από την NetBlocks [14], μια ομάδα ανάλυσης λογοκρισίας στο Διαδίκτυο. Πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης (συμπεριλαμβανομένου του Telegram, του Facebook και του Instagram) μπλοκαρίστηκαν επίσης, σε μια προσπάθεια να αποτραπούν πολίτες από το να μοιράζονται φωτογραφίες των δυνάμεων ασφαλείας να χρησιμοποιούν βία.

Ένας διαδηλωτής μίλησε [15] στην Διεθνή Αμνηστία για την εμπειρία του:

Ήθελαν να τους χτυπήσουν όλους και να μην αφήσουν κανένα χωρίς τραυματισμό. Ένα άτομο πυροβολήθηκε στο πόδι και είδα ένα άτομο να αιμορραγεί από το μάτι του. Καθώς υποχωρήσαμε, ένας από αυτούς [Ειδικά Όπλα και Τακτικές] με άρπαξε και κάποιος με χτύπησε. Όταν πάλεψα κι εγώ, μου έριξε ξύλο με το κλομπ και έσπασε το χέρι μου. Έκοψαν το Διαδίκτυο για να μας χτυπήσουν.

Ο πρωθυπουργός Αμπάντι αρνήθηκε αυτές τις κατηγορίες. Η πρόσβαση στο Διαδίκτυο έχει αποκατασταθεί από τότε, αλλά ορισμένοι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης είναι ακόμα απροσπέλαστοι.

Επίσης, η ιρακινή κυβέρνηση φέρεται να διεξάγει μια επιχείρηση μεγάλης κλίμακας για να βρει και να συλλάβει διαδηλωτές. Σύμφωνα με τον [12]Hesam al-Hashemy [12] του IOHR, “οι ιρακινές αρχές συνέλαβαν 348 άτομα για συμμετοχή στις συγκεντρώσεις, 314 από τους οποίους απελευθερώθηκαν αργότερα, υπογράφοντας δέσμευση ότι δεν θα προβούν ή θα ζητήσουν διαδηλώσεις εκ των υστέρων”.

Πολιτικές απαντήσεις

Σε μια προσπάθεια να καταστείλει τις διαμαρτυρίες, ο Πρωθυπουργός Αμπάντι σχημάτισε μια επιτροπή για να ερευνήσει τα αιτήματά τους, εκτός από τις υποσχόμενες θέσεις εργασίας για όσους ζουν κοντά σε κοιτάσματα πετρελαίου και τρία δισεκατομμύρια δολάρια για τη βελτίωση των δημόσιων υπηρεσιών στη Βασόρα.

Ο Muqtada al-Sadr, εξέχων κληρικός των Σιιτών και νικητής των βουλευτικών εκλογών του Μαΐου [16], υποστηρίζει τους διαδηλωτές. Έχει ζητήσει καθυστέρηση στις συνομιλίες της κυβέρνησης μέχρι την ικανοποίηση των αιτημάτων των διαδηλωτών και πρότεινε να συγκροτηθεί μια επιτροπή για να μιλήσει με διαδηλωτές.

Ο πρώην πρωθυπουργός Ιγιάντ Αλάουι [17] πιστεύει ότι ο σχηματισμός μιας προσωρινής κυβέρνησης είναι ο τρόπος αντιμετώπισης των αναγκών των διαδηλωτών. Ισχυρίζεται επίσης ότι οι εκλογές του Μαΐου ήταν στημένες και πιέζει για τη διεξαγωγή νέας ψηφοφορίας.

Λίγοι πολιτικοί έχουν ασχοληθεί με τις διαδηλώσεις, αλλά φαίνεται ότι εκείνοι που έχουν ασχοληθεί αγνοούν συνειδητά για ποιο σκοπό γίνονται.

Όλα τα σημάδια δείχνουν ότι οι νότιοι Ιρακινοί δεν ζητούν ένα προσωρινό μπάλωμα, αλλά αναθεώρηση ενός πολιτικού συστήματος, που τους άφησε χωρίς κατάλληλο πόσιμο νερό, αξιόπιστο ηλεκτρισμό ή αμειβόμενη απασχόληση.