Ένας νέος νόμος για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο στο Βιετνάμ μπορεί να εγκαινιάσει μια νέα εποχή αυξημένης διαδικτυακής λογοκρισίας, μεθόδων επεξεργασίας δεδομένων, που παρεμποδίζουν το απόρρητο, και στέρηση συνδέσεων στο διαδίκτυο για οργανισμούς και άτομα, που δημοσιεύουν «απαγορευμένο» περιεχόμενο.

Οι επικριτές λένε ότι ο νόμος θα μπορούσε να επιδεινώσει τις επιθέσεις στην ελευθερία της έκφρασης και να επηρεάσει αρνητικά τις επιχειρηματικές προοπτικές των εταιρειών τεχνολογίας.

Σχεδιασμένος από το Υπουργείο Δημόσιας Ασφάλειας της χώρας, ο νόμος ψηφίστηκε από την Εθνοσυνέλευση στις 12 Ιουνίου 2018 παρά τη σπάνια δημόσια αντίθεση, που εκφράστηκε από ορισμένους δικηγόρους και χρήστες του Διαδικτύου. Ο νόμος τίθεται σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2019.

Ο νόμος θέτει επίσης σημαντικές ρυθμιστικές απαιτήσεις σε ξένες εταιρείες τεχνολογίας. Παρόμοια με τον νόμο για την κυβερνοασφάλεια της Κίνας, που ψηφίστηκε το 2017, ο νέος νόμος του Βιετνάμ απαιτεί από τις εταιρείες του Διαδικτύου να αποθηκεύουν δεδομένα σε τοπικό επίπεδο και να ιδρύουν κεντρικά γραφεία ή γραφεία αντιπροσωπείας στο Βιετνάμ.

Το άρθρο 26 του νόμου υποχρεώνει τις ξένες εταιρείες τεχνολογίας σε:

«δημιουργία μηχανισμών για την επαλήθευση πληροφοριών, όταν οι χρήστες καταχωρούν τους ψηφιακούς τους λογαριασμούς»·

«παροχή πληροφοριών χρήστη στην εξειδικευμένη ομάδα εργασίας για την προστασία της ασφάλειας στον κυβερνοχώρο υπό το Υπουργείο Δημόσιας Ασφάλειας μετά τη λήψη γραπτών αιτημάτων»·

«διαγραφή πληροφοριών, αποτροπή της κοινοποίησης πληροφοριών που έχουν περιεχόμενο» που απαγορεύεται από την κυβέρνηση του Βιετνάμ «εντός 24 ωρών από τη λήψη αιτήματος» από το Υπουργείο Πληροφοριών και Επικοινωνιών ή το Υπουργείο Δημόσιας Ασφάλειας· και

«μη παροχή ή παύση παροχής υπηρεσιών σε δίκτυα τηλεπικοινωνιών, Διαδίκτυο και υπηρεσίες προστιθέμενης αξίας για οργανισμούς και άτομα που δημοσιεύουν στον κυβερνοχώρο» περιεχόμενο που απαγορεύεται από την κυβέρνηση του Βιετνάμ.

Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προσδιόρισε ορισμένες από τις γενικές διατάξεις, που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από τις Αρχές για τη σύλληψη και κράτηση ακτιβιστ(ρι)ών και επικριτ(ρι)ών του κράτους:

Απαγόρευση της «χρήσης του κυβερνοχώρου» για «προετοιμασία, δημοσίευση και διάδοση πληροφοριών», που «έχουν περιεχόμενο προπαγάνδας, που εναντιώνεται στο κράτος της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας του Βιετνάμ» ή «προσβάλλει το έθνος, την εθνική σημαία, το εθνικό έμβλημα, τον εθνικό ύμνο, επιφανείς ανθρώπους, ηγέτες, αξιόλογους ανθρώπους και εθνικούς ήρωες» (άρθρα 8 και 15).

Απαγόρευση της χρήσης του κυβερνοχώρου «για να οργανώσει, να πραγματοποιήσει, να συνεννοηθεί, να παροτρύνει, να εξαγοράσει, να εξαπατήσει, να δελεάσει, να εκπαιδεύσει ή να καθοδηγήσει ανθρώπους να αντιταχθούν στο κράτος της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας του Βιετνάμ» ή «για να διαστρεβλωθεί η ιστορία, να αμφισβητηθούν επαναστατικά επιτεύγματα [ή] να υπονομεύσουν την εθνική αλληλεγγύη» (άρθρο 8).

Απαγόρευση προπαγάνδας κατά της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας του Βιετνάμ, συμπεριλαμβανομένου «ψυχολογικού πολέμου», «συκοφαντικής προπαγάνδας κατά της λαϊκής διοίκησης», «ψευδών πληροφοριών που αποσκοπούν να βλάψουν σοβαρά την ανθρώπινη αξιοπρέπεια ή τιμή ή να προκαλέσουν ζημιά» – αλλά όχι απαίτηση από το άτομο που διαβιβάζει τις πληροφορίες να πρέπει να ξέρει ότι είναι ψευδές.

«…πληροφορίες που προπαγανδίζουν, προτρέπουν, εκστρατεύουν, υποκινούν, απειλούν, προκαλούν διχασμό [ή] παρασύρουν τους ανθρώπους να συγκεντρωθούν και να προκαλέσουν αναστάτωση» (Άρθρα 8 και 15).

Ο Nguyen Phu Trong, Γενικός Γραμματέας του κυβερνώντος Κομμουνιστικού Κόμματος του Βιετνάμ, εξήγησε γιατί ο νόμος είναι απαραίτητος για τη χώρα:

Υπάρχουν άνθρωποι, που εκμεταλλεύονται το Διαδίκτυο για να υποκινήσουν διαμαρτυρίες και ανατρεπτικές συμπεριφορές με στόχο την ανατροπή της κυβέρνησης. Χρειαζόμαστε αυτόν τον νόμο για να προστατεύσουμε αυτό το καθεστώς.

Η κυβέρνηση υποστήριξε επίσης ότι ο νόμος θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας στην τεχνολογία και θα ενισχύσει την ψηφιακή οικονομία. Αλλά ο Διαδικτυακός Συνασπισμός Ασίας έχει διαφορετική άποψη:

…αυτές οι διατάξεις θα οδηγήσουν σε σοβαρούς περιορισμούς στην ψηφιακή οικονομία του Βιετνάμ περιορίζοντας το κλίμα ξένων επενδύσεων και βλάπτοντας ευκαιρίες για τοπικές επιχειρήσεις και ΜΜΕ να ανθίσουν εντός και εκτός Βιετνάμ.

Οι Αρχές δήλωσαν ότι ξένες εταιρείες όπως η Google και το Facebook δηλώνουν ότι σκοπεύουν να συμμορφωθούν με τον νέο νόμο. Η Διεθνής Αμνηστία απάντησε υπενθυμίζοντας στις εταιρείες τις δεσμεύσεις τους για τα ανθρώπινα δικαιώματα:

Η εταιρεία σας έχει ευθύνη να σέβεται το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα και την ελευθερία της έκφρασης. Αυτή η ευθύνη υφίσταται πέρα ​​από τις εγχώριες νομικές απαιτήσεις.

Η Διεθνής Αμνηστία καλεί την εταιρεία σας να αμφισβητήσει το σχέδιο νόμου και να γνωστοποιήσει στην κυβέρνηση του Βιετνάμ την αντίθεση αρχών της εταιρείας σας στην εφαρμογή οποιωνδήποτε αιτημάτων ή οδηγιών, που παραβιάζουν τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα.

Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στην Ασία εξέφρασε επίσης την ανησυχία της για τον νόμο:

#VIETNAM: @OHCHRASIA is concerned that this law may be used to further crack down on dissenting voices in the country. We encourage the Government of Viet Nam to provide an enabling environment where freedom of expression, both online and offline, is protected.

— UN Human Rights Asia (@OHCHRAsia) June 14, 2018

#ΒΙΕΤΝΑΜ : Η @OHCHRASIA ανησυχεί ότι αυτός ο νόμος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για περαιτέρω πάταξη των διαφωνούντων στη χώρα. Ενθαρρύνουμε την κυβέρνηση του Βιετνάμ να παρέχει ένα ευνοϊκό περιβάλλον, όπου προστατεύεται η ελευθερία της έκφρασης, τόσο στο διαδίκτυο όσο και εκτός αυτού.

Δημόσιες διαμαρτυρίες κατά του νόμου

Στις 10 Ιουνίου, δεκάδες χιλιάδες Βιετναμέζοι διαδήλωσαν σε όλη τη χώρα για να διαμαρτυρηθούν για τα δύο νομοσχέδια: το νομοσχέδιο για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο (το οποίο τότε ήταν ακόμη προσχέδιο) και έναν νόμο για τις Ειδικές Οικονομικές Ζώνες (SEZ), ένα προτεινόμενο ρυθμιστικό σύστημα που θα χαλάρωνε την αγορά, τους περιορισμούς επενδύσεων και επικοινωνιών σε περιοχές της χώρας, όπου εδρεύουν ξένες επιχειρήσεις, σε μια προσπάθεια τόνωσης της οικονομίας.

Οι διαδηλωτές επικεντρώθηκαν κυρίως στις SEZ, οι οποίες πολλοί πιστεύουν ότι θα επιτρέψουν στην Κίνα να εκμεταλλευτεί τους πόρους της χώρας.

Αλλά ακτιβιστές κινητοποίησαν επίσης υποστήριξη για την εκστρατεία κατά της ψήφισης του προτεινόμενου νομοσχεδίου για την κυβερνοασφάλεια.

Mass protests have taken place in Ho Chi Minh City, Nha Trang and Hanoi against the draft laws on special admin-econ zones and on cyber security. Soon dispersed by police, some reported arrests #Vietnam #protest #politics pic.twitter.com/rMRIn6Zrqt

— Nga Pham (@ngaphambbc) June 10, 2018

Μαζικές διαμαρτυρίες πραγματοποιήθηκαν στην πόλη Χο Τσι Μινχ, στη Να Τρανγκ και στο Ανόι ενάντια στα νομοσχέδια για τις ειδικές ζώνες διαχείρισης και την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Σύντομα διαλύθηκαν από την αστυνομία, ορισμένοι ανέφεραν συλλήψεις

Οι ακτιβιστές υπολόγισαν ότι περισσότεροι από εκατό άνθρωποι συνελήφθησαν στις διαδηλώσεις, ανάμεσά τους και ένας Αμερικανός πολίτης, ο William Nguyen.

Στις 11 Ιουνίου, 74 δικηγόροι υπέβαλαν αναφορά στο κοινοβούλιο επικρίνοντας τα κενά στο νομοσχέδιο για την κυβερνοασφάλεια, τα οποία είπαν ότι παραβιάζουν τις διατάξεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα που κατοχυρώνονται στο Σύνταγμα της χώρας. Επισύναψαν ηλεκτρονικό ψήφισμα υπογεγραμμένο από περισσότερους από 40.000 πολίτες, που καλούσαν το Κοινοβούλιο να απορρίψει το νομοσχέδιο.

Παρά αυτή τη σπάνια δημόσια εκδήλωση διαφωνίας, η Εθνοσυνέλευση συζήτησε το νομοσχέδιο για την κυβερνοασφάλεια στις 12 Ιουνίου και το ενέκρινε με 423 ψήφους έγκρισης και 15 αντιρρήσεις, ενώ 28 δεν είχαν γνώμη για το μέτρο.

Ο νομοθέτης Nguyen Lan Hieu ήθελε οι Αρχές να προσδιορίσουν την υπηρεσία, που είναι υπεύθυνη για να αποφασίσει εάν ένα κομμάτι διαδικτυακού περιεχομένου θεωρείται παράνομο και πρότεινε να αφεθεί στα χέρια των δικαστηρίων.

Το Vietnam Right Now σημείωσε ότι η εμφάνιση νομοθετικής αντίθεσης στο νομοσχέδιο αποδεικνύει ότι το μέτρο είναι διχαστικό και αμφιλεγόμενο:

Το σημάδι κάποιας διαφωνίας στην Εθνοσυνέλευση είναι ένδειξη του πόσο αμφιλεγόμενος φαίνεται ο νέος νόμος.

Ακόμη και μια τέτοια περιορισμένη αντιπολίτευση είναι εξαιρετικά σπάνια σε ένα σώμα, που συνήθως θεωρείται ξύλινο νομοθετικό σώμα, που επιλέγεται, διευθύνεται και χειραγωγείται από το Κομμουνιστικό Κόμμα και τις θυγατρικές του οργανώσεις.

Η ASEAN Today δημοσίευσε ένα άρθρο, που υπογραμμίζει την πραγματική πρόθεση της κυβέρνησης του Βιετνάμ:

Παρά τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης, ο έλεγχος βρίσκεται στο επίκεντρο της νέας νομοθεσίας.

Με τα γραφεία του Βιετνάμ, η κυβέρνηση θα μπορούσε να πιέσει τις εταιρείες να εφαρμόσουν αυστηρότερη λογοκρισία. Θα μπορούσαν επίσης να τους πιέσουν να αποκαλύψουν μεμονωμένες ταυτότητες αντιφρονούντων.

Η τοπική προσαρμογή δεδομένων θα διαβρώσει την ανωνυμία των χρηστών και θα αποτελέσει απειλή για τους κυβερνητικούς επικριτές.

Πριν από την ψήφιση του Νόμου για την Κυβερνοασφάλεια, το Βιετνάμ είναι διαβόητο για τη χρήση αόριστων νόμων για τη δίωξη ατόμων, που κατηγορούνται για «αντικρατική προπαγάνδα». Ο νέος νόμος, μόλις τεθεί σε ισχύ το επόμενο έτος, θα μπορούσε να νομιμοποιήσει μια εντατική καταστολή ομάδων και ατόμων, που χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο για να προωθήσουν τη θρησκευτική ελευθερία, την προστασία του περιβάλλοντος, τις δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, τις πολιτικές ελευθερίες και τον ειρηνικό ακτιβισμό.