Χιτζάμπ και μίνι φούστες: Τι να μην φορέσεις στο Τατζικιστάν

Υπάρχουν εταιρείες που ζητούν από το προσωπικό να φορά συγκεκριμένο στυλ ρούχων. Υπάρχουν σχολεία όπου ένας συγκεκριμένος τύπος ρούχου είναι υποχρεωτικός. Υπάρχουν εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν μια σημείωση στην πρόσκληση που υποδεικνύει το ύφος των ενδυμάτων που οι επισκέπτες πρέπει να φορούν. Και υπάρχει μια χώρα που προσπαθεί να εφαρμόσει έναν κώδικα ενδυμασίας για τις γυναίκες της, υπαγορεύοντας τα πάντα: από το τι πρέπει να φορούν στο σπίτι μέχρι τα ρούχα που πρέπει να φορούν σε δημόσιες εκδηλώσεις, συναυλίες, σε δημόσια κτίρια ή απλά στο δρόμο. Η χώρα που έκανε το ένδυμα ιδεολογικό ζήτημα είναι το Τατζικιστάν, ένα μικρό κομμάτι της πρώην Σοβιετικής Ένωσης που βρίσκεται δίπλα στο Αφγανιστάν και την Κίνα.

Σκέψου όπως κάποιος από το Τατζικιστάν 

Αυτό που είναι σήμερα το Τατζικιστάν, για καιρό ήταν κομμάτι του Εμιράτου της Μπουχάρας ^[2], που ήταν ένα από τα λιγότερο ανεπτυγμένα βασίλεια στον Μεσαίωνα. Ήταν υποτελές της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, μέχρι που οι Μπολσεβίκοι ^[3] αποφάσισαν να το συμπεριλάβουν στη Σοβιετική Ένωση και προσπάθησαν να εξαλείψουν θρησκεία και εθνική ταυτότητα, προκειμένου να χτίσουν μια νέα σοβιετική πολιτεία. Μετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης, η νεοσύστατη χώρα βυθίστηκε στον εμφύλιο πόλεμο, όπου δύο ιδεολογίες, Κομμουνισμός ^[4] και Ισλαμισμός, ^[5] πολέμησαν η μία την άλλη ανηλεώς για να κερδίσουν τον θρόνο.

Αυτοί που μάχονταν εναντίον των Ισλαμιστών κέρδισαν και από τότε προσπαθούν να χτίσουν μια νέα εθνική ταυτότητα. Παλεύοντας να βρουν μία που να τους αρμόζει, η δημοκρατία πειραματίστηκε πάνω σε αρκετές μορφές ταυτότητας σε μόλις δύο δεκαετίες. Αυτές ποικίλουν από την αξίωση της κληρονομιάς των Αρείων ^[6] μέχρι την προσπάθεια να γίνουν ηγέτες στην αυξανόμενη δημοφιλία του Ισλάμ. Καμία δεν ταιριάζει με τις πολιτικές του κράτους και τώρα αυτό το έθνος των οκτώ εκατομμυρίων ανθρώπων ακολουθεί τα βήματα των πρώην Σοβιετικών Κεντροασιατών γειτόνων τους στο χτίσιμο μιας ταυτότητας ενός εκσυγχρονισμένου και εθνικοποιημένου Τατζικιστάν, που αποκλείει οποιαδήποτε εξωτερική εμφάνιση του Ισλάμ -συμπεριλαμβανομένων χιτζάμπ και γενειάδων – σε μια χώρα όπου περισσότερα από εννιά στα δέκα άτομα αναγνωρίζονται ως Μουσουλμάνοι.

Ντύσου όπως κάποιος από το Τατζικιστάν

Ο ενδυματολογικός κώδικας για τα φορέματα των γυναικών από το Τατζικιστάν έχει γίνει κορυφαίο ιδεολογικό ζήτημα ^[7] για την κυβέρνηση. Ξεκινώντας από το να απαγορεύουν στις μαθήτριες να φορούν χιτζάμπ στα σχολεία, εξελίχθηκε σε σκληρές «συστάσεις» εναντίον του να μη φορά κανείς χιτζάμπ ^[8] οπουδήποτε, συμπεριλαμβανομένου του σπιτιού. Οι μαύρες «αραβικές» νικάμπ ^[9], τα οποία καλύπτουν κάθε ίντσα του γυναικείου σώματος, εκτός από τα μάτια, και το εκσυγχρονισμένο «τουρκικό» στυλ της χιτζάμπ τώρα δημοφιλές σε ολόκληρο τον μουσουλμανικό κόσμο, έχουν συνδεθεί από την κυβέρνηση του Τατζικιστάν με τη ριζοσπαστικοποίηση και την τρομοκρατία, και θεωρούνται απειλή για το κράτος και την κοινωνία. Όπως είπε ο πρόεδρος του Τατζικιστάν Εμομάλι Ραχμόν, αναφερόμενος  ^[10]στο ζήτημα του τι θα έπρεπε να φορούν οι γυναίκες της χώρας του:

Не преклоняйтесь перед чуждыми ценностями, не следуйте чуждой культуре! Носите наряды традиционных расцветок и покроя, а не черную одежду, так как даже траурная одежда таджикской женщины была белого, а не черного цвета

Μην υποκλίνεστε σε ξένες αξίες, μην ακολουθείτε ξένη κουλτούρα! Φορέστε φορέματα παραδοσιακών χρωμάτων και ραψίματος, όχι μαύρα ρούχα, αφού ακόμη και τα ρούχα πένθους μιας γυναίκας των Τατζίκων ήταν λευκά, όχι μαύρα

Ο αυξανόμενος αριθμός των γυναικών με χιτζάμπ και των γενειοφόρων ανδρών, κάτι που οι αστοί και ελίτ Τατζίκοι δεν είχαν δει για δεκαετίες ζωής υπό Σοβιετική κυριαρχία, σε συνδυασμό με την αυξανόμενη μουσουλμανική ριζοσπαστικοποίηση σε όλο τον κόσμο, υποχρέωσαν το κράτος να δράσει. Οι απαγορεύσεις των χιτζάμπ και των γενειάδων επεκτάθηκαν και σε περισσότερους δημόσιους χώρους, και ενώ αυτές αντιμετωπίστηκαν με κριτικές για «επιθέσεις της κυβέρνησης στις ισλαμικές αξίες», το κράτος επέκτεινε την απαγόρευση, έτσι ώστε να περιλαμβάνει επίσης το «Ευρωπαϊκό ένδυμα» προσθέτοντας τις μίνι φούστες ^[11] και το ντεκολτέ στον κατάλογο. Οι Τατζίκες γυναίκες εξεπλάγησαν: τι να φοράνε τότε;

Επίδειξη μόδας δειγμάτων «εθνικών ρούχων» του Τατζικιστάν, που μεταδόθηκε από τον κρατικό τηλεοπτικό σταθμό

Την παραμονή της άνοιξης του 2018, το Υπουργείο Πολιτισμού του Τατζικιστάν, σε συνεργασία με την Επιτροπή για τις Γυναίκες και τις Οικογενειακές Υποθέσεις, δημοσίευσε ^[12] έναν οδηγό ενδυματολογικού κώδικα, που μαθαίνει στις Τατζίκες την «ηθική του να φορά κανείς ρούχα» σε γάμους, εθνικές αργίες, στο χώρο εργασίας και τα Σαββατοκύριακα, στο σπίτι κλπ. Ο οδηγός «Συστάσεις σχετικά με τη χρήση ρούχων για γυναίκες στο Τατζικιστάν», μπορεί να αγοραστεί για περίπου 10 δολάρια. Δείγματα απλών καθημερινών ρούχων για γυναίκες περιλαμβάνουν σύγχρονα ραψίματα παραδοσιακών ρούχων που φτιάχνονται κυρίως από ikat ^[13]. Δείτε μερικά δείγματα παρακάτω:

Οι Τατζίκες, που δεν αντιμετωπίζουν για πρώτη φορά τις «συστάσεις» που επιβάλλονται από το κράτος στην ιδιωτική σφαίρα, ανησυχούν ^[14] για τη λέξη «σύσταση»:

Теперь слово “запрещается” произносят как “не рекомендуется”?

Μήπως η λέξη «απαγορεύεται» προφέρεται τώρα ως «δεν συνιστάται»;

Ο οδηγός, πέρα από το να συστήσει τι πρέπει να φορούν οι γυναίκες, περιλαμβάνει μια λίστα με αυτά που δεν πρέπει να φορούν, που περιλαμβάνει «χιτζάμπ, μαύρο φόρεμα, μαύρο μαντήλι, μισόγυμνα ευρωπαϊκά φορέματα, μίνι φούστα, ντεκολτέ, κολλητά φορέματα που κάνουν ορατά μέρη του σώματος, συνθετικά ρούχα» κ.λπ. Αν και οι αρχές λένε ότι στόχος τους είναι η προώθηση της ιστορικής κουλτούρας του ενδύματος, ορισμένοι ντόπιοι συντηρητικοί άνδρες βρήκαν ^[15] ότι το βιβλίο περιέχει αυτό που αποκαλούν «ανήθικα δείγματα»:

A обтягивающие джинсы это разве норма? где мораль? мы все мусульмане и мы гордые по этому и сильные. нас делает сильными наш менталитет и нас уважают за это. рекомендуют женщинам в юбках на работу ходить. мы не европейцы и не надо оголять наших женщин.

Είναι τα εφαρμοστά τζιν πραγματικά ο κανόνας; Πού είναι η ηθική; Είμαστε όλοι μουσουλμάνοι και είμαστε πολύ περήφανοι γι’ αυτό. Η νοοτροπία μας μας κάνει ισχυρούς και είμαστε σεβαστοί γι’ αυτό. Συνιστούν στις γυναίκες να φορούν φούστες για να δουλέψουν. Δεν είμαστε Ευρωπαίοι και δεν πρέπει να τσιτσιδώνουμε τις γυναίκες μας.

Σειρά έχουν οι άνδρες

Επιπλέον, το βιβλίο εξόργισε τις γυναίκες στην κοινωνία που αμφισβήτησαν την απουσία και απαιτούν ισότιμες συστάσεις για τους άνδρες. Ένας χρήστης στο news.tj αντέδρασε ^[15] στην ανάρτηση:

Налицо гендерное неравенство! Теперь надо издать рекомендации, как одеть мужское население! Вот смеху-то будет! Унизительно для Минкультуры заниматься одеванием женского населения! Прямыми своими обязанностями занялись – было бы лучше.

There is definitely gender inequality! Now we need to issue recommendations on how to dress the male population! That would be laughter! It is humiliating for the Ministry of Culture to engage in dressing the female population! It would be better if they performed own direct duties.

Υπάρχει σίγουρα ανισότητα των φύλων! Τώρα πρέπει να εκδώσουμε συστάσεις σχετικά με τον τρόπο ένδυσης του αρσενικού πληθυσμού! Αυτό θα ήταν πολύ αστείο! Είναι ταπεινωτικό για το Υπουργείο Πολιτισμού να ασχολείται με το ντύσιμο του θηλυκού πληθυσμού! Θα ήταν καλύτερο εάν εκτελούσαν τα άμεσα καθήκοντά τους.

Μετά την απόκριση του κοινού, το Υπουργείο Πολιτισμού ανακοίνωσε ^[16] ότι θα δημοσιεύσει ένα ξεχωριστό βιβλίο που θα συνιστά ρούχα για άνδρες.

Παρά το γεγονός ότι το Τατζικιστάν είναι συνταγματικά μια δημοκρατική χώρα και αναγνωρίζει τις συνήθεις σύγχρονες παγκόσμιες ελευθερίες όσον αφορά στην ιδιωτική ζωή, οι κυβερνητικές αποφάσεις και πολιτικές έρχονται σε αντίθεση με τα συνταγματικά δικαιώματα και οι προσπάθειες για την προστασία των συνταγματικών τους δικαιωμάτων μέσω των δικαστηρίων αντιμετωπίζονται με αποτυχία ^[17].