“Τα επακόλουθα μας τρόμαξαν όσο δε φανταζόμαστε”: Αυτόπτης μάρτυρας για τις φοιτητικές διαμαρτυρίες του Μπανγκλαντές

Στιγμιότυπο οθόνης από το YouTube των ομάδων των διαδηλωτών φοιτητών που κατευθύνουν την κυκλοφορία στη Ντάκα του Μπανγκλαντές μετά τη δολοφονία δύο εφήβων από λεωφορεία που έτρεχαν.

Από τον Saleh Ahmad

Όπως και άλλοι μαθητές του Λυκείου, ο Abdul Karim Rajib, 18 ετών και ο Dia Khanam Mim, 17 ετών, είχαν πολλές ελπίδες και όνειρα για τη ζωή τους. Ένας ήλπιζε να γίνει αξιωματικός του στρατού, ο άλλος, τραπεζίτης. Στις 29 Ιουλίου 2018, γύρω στο μεσημέρι, οι δυο έφηβοι σκοτώθηκαν στους δρόμους της Ντάκα, της πρωτεύουσας του Μπανγκλαντές, από τρία λεωφορεία που έτρεχαν ανταγωνιζόμενα μεταξύ τους, για κανέναν άλλο λόγο παρά να φτάσουν πρώτα και να στοιβάξουν πολλούς επιβάτες στο ήδη υπερπλήρες εσωτερικό τους, για μέγιστο κέρδος.

Αυτό δεν ήταν ένα μεμονωμένο ατύχημα. Κάθε χρόνο, περισσότεροι από 12.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους σε οδικά ατυχήματα στο Μπανγκλαντές, και αυτά είναι μόνο αυτά που αναφέρονται. 12.000 θάνατοι που θα μπορούσαν να αποφευχθούν εντελώς αν είχαν ακολουθηθεί οι νόμοι. Το να λέμε ότι η επιβολή του νόμου περί κυκλοφορίας στο Μπανγκλαντές είναι χαλαρή είναι υποτίμηση της αλήθειας.

Κυκλοφοριακή συμφόρηση πλησίον της Νέας Αγοράς στη Ντάκα, χωρίς τα rickshaws (τρίτροχα), στα οποία απαγορεύεται να χρησιμοποιούν αυτόν τον δρόμο. ΦΩΤΟ: b k μέσω Flickr (CC BY-SA 2.0)

Αυτή τη φορά, ωστόσο, είπαμε ως εδώ και μη παρέκει. Οι νέοι του Μπανγκλαντές όπως εγώ βαρέθηκαν να φοβούνται για τη ζωή τους στους δρόμους—φοβούμενοι ότι θα τους χτυπήσει λεωφορείο ή φορτηγό απλώς και μόνο επειδή ο οδηγός κοστολογεί τα χρήματα που θα κερδίσει περισσότερο από την ανθρώπινη ζωή. Κουραστήκαμε να σχηματίζουμε ανθρώπινες αλυσίδες στους δρόμους μόνο και μόνο για να αγνοηθούμε από τους ηγέτες μας. Κουραστήκαμε από κενές υποσχέσεις από ανθρώπους που ταξιδεύουν με συνοδεία VIP, χωρίς να χρειαστεί ποτέ να αντιμετωπίσουν την επισφαλή πραγματικότητα της μετακίνησης στους δρόμους του Μπανγκλαντές.

Οπότε βγήκαμε στους δρόμους και διαμαρτυρηθήκαμε.

Ξεκίνησε με τους μαθητές του σχολείου και κολεγίου Shaheed Ramiz Uddin Cantonment, του λυκείου των Rajib και Mim, στο χώρο του ατυχήματος στο Airport Road, μόλις μερικά λεπτά μετά το συμβάν. Τη δεύτερη ημέρα, εξαπλώθηκαν σε όλη την πόλη και οι διαδηλώσεις της τρίτης ημέρας έλαβαν χώρα σε όλη την πόλη, με συμμετέχοντες από σχεδόν κάθε σχολείο της πόλης.

Φοιτητές διαμαρτύρονται για το θάνατο δύο μαθητών σε τροχαίο ατύχημα στην Dhaka Airport Road. Εικόνα μέσω Wikimedia Commons από τον Asive Chowdhury CC: BY-SA 4.0

Επιτάσσοντας τις μεγάλες διασταυρώσεις της πόλης, διαμαρτυρηθήκαμε για τους θανάτους του Rajib και του Mim ζητώντας υποδειγματική τιμωρία και ότι η κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει με σοβαρότητα την εφαρμογή των μέτρων οδικής ασφάλειας εκφράζοντας τα αιτήματά μας σε έναν κατάλογο εννέα σημείων.

Πήραμε τον έλεγχο της κυκλοφορίας, διασφαλίζοντας ότι τα οχήματα θα κολλήσουν στις λωρίδες τους, θα ταξιδεύουν στη δεξιά πλευρά του δρόμου και ότι μια λωρίδα θα διατηρείται καθαρή για οχήματα έκτακτης ανάγκης. Φροντίσαμε ότι—ίσως για πρώτη φορά στην ιστορία του έθνους—οι νόμοι περί κυκλοφορίας θα εφαρμοστούν αυστηρά, με όλους ίσους στα μάτια του νόμου.

Στιγμιότυπα οθόνης από το Facebook που επισημαίνουν μερικά από τα αποτελέσματα των προσπαθειών των διαδηλωτών στη διαχείριση της κυκλοφορίας.

Σταματήσαμε την συνοδεία του υπουργού Εμπορίου Tofail Ahmed, από το να οδηγεί στην λάθος πλευρά του δρόμου. Σταματήσαμε τον αναπληρωτή γενικό επιθεωρητή της αστυνομίας και διαπιστώσαμε ότι το όχημά του δεν είχε πιστοποιητικό κυκλοφορίας οχήματος, ούτε ο οδηγός του είχε άδεια οδήγησης. Και όταν ένας άλλος αστυνομικός δεν μπόρεσε να παραδώσει τη δική του άδεια οδήγησης, διασφαλίσαμε ότι του επιβλήθηκε πρόστιμο από έναν από τους συναδέλφους του. Αυτά είναι μόνο ένα κλάσμα των παραβιάσεων της κυκλοφορίας που αλιεύαμε μεταξύ των χιλιάδων αυτοκινήτων που σταματήσαμε. Και όλα αυτά έγιναν από μαθητές στην αρχή ή στη λήξη της εφηβικής μας ηλικίας, όπως ανήγγειλαν σιωπηρά τα πλακάτ μας.

Αυτές οι διαμαρτυρίες, από πολλές απόψεις, αντιπροσωπεύουν την μεγάλη ενοποίηση των μαθητών του έθνους μας πέρα από προγράμματα σπουδών, φύλο και κοινωνική τάξη. Συμμετείχαν και οι φοιτητές του Πανεπιστημίου και οι γονείς και οι κηδεμόνες μας στήριξαν με φαγητό και νερό. Για πρώτη φορά μετά από αιώνες, αισθανόταν κανείς εκείνη την έκρηξη αισιοδοξίας που συχνά συνδέεται με τη νεολαία.

Ένα κολάζ φωτογραφιών από το Facebook. Αριστερά: Μία φοιτήτρια κρατά μια πινακίδα που αναφέρει: “Δεν θέλουμε 4G ταχύτητες στο Internet, θέλουμε δικαιοσύνη σε 4G ταχύτητες”. Κέντρο: Μία φοιτήτρια κρατά μια πινακίδα που γράφει: “Μεγάλη η σοδειά των λεμονιών στο Ντινατζπούρ”, πάνω από το λογότυπο του BTV, αναφερόμενη στο γεγονός ότι το τηλεοπτικό κανάλι BTV έχει μηδενική κάλυψη των διαμαρτυριών. Δεξιά: Μια γελοιογραφία προκαλεί γέλιο με το γεγονός ότι οι μαθητές αναλαμβάνουν τον έλεγχο της επιβολής της κυκλοφορίας.

Έφτασε το Σάββατο και ήμαστε αποφασισμένοι να συνεχίσουμε να διαμαρτυρόμαστε. Η κυβέρνηση είχε δηλώσει στο σημείο αυτό ότι θα συμφωνούσε στα αιτήματά μας, αλλά μόλις τον Απρίλιο του 2018, οι ίδιοι ηγέτες είχαν δώσει υποσχέσεις σε μια άλλη ομάδα διαδηλωτών, και στη συνέχεια συνέχισαν να διαστρεβλώνουν τις αρχικές απαιτήσεις και τις θεωρούν ανέφικτες. Αρνηθήκαμε να εγκαταλείψουμε τους δρόμους μέχρι να αρχίσουν πραγματικά να ανταποκρίνονται στα αιτήματά μας ή να παρουσιάζουν μια σταθερή και λεπτομερή διαδικασία γι’ αυτό. Έτσι συνεχίσαμε τις διαμαρτυρίες μας. Μέχρι που το Bangladesh Chhatra League (BCL), το φοιτητικό σκέλος του κυβερνώντος κόμματος Awami League, κατέφτασε στην σκηνή.

Επίσημα, ο σκοπός του BCL είναι να ενθαρρύνει τη συμμετοχή των νέων στην πολιτική και την κοινωνική αλλαγή. Στην πραγματικότητα, είναι μια ομάδα νεαρών κομμουνιστών, οι οποίοι σε αντάλλαγμα των πολιτικών ευνοιών ενεργούν ως πληρωμένοι μπράβοι όταν η κυβέρνηση επιθυμεί να αποφύγει τη διεθνή αντίδραση που έρχεται ως απάντηση σε επιδείξεις βίας από επίσημους φορείς όπως η αστυνομία. Αποτελεσματικά μια κυβερνητική δύναμη, είναι ουσιαστικά πάνω από το νόμο, και δεν διστάζουν να ασκήσουν την ατιμωρησία τους.

Δεν αποτελούσε έκπληξη. Είχαν κυκλοφορήσει φήμες ότι το BCL σχεδίαζε την υποκίνηση βίας και ότι θα διεισδύσουν απατεώνες στις διαδηλώσεις που θα φοράνε σχολικές στολές. Ο υπουργός Εσωτερικών είχε δηλώσει ότι οι κρατικές δυνάμεις ασφαλείας δεν θα “αναλάβουν καμία ευθύνη εάν πραγματοποιηθεί οποιαδήποτε πράξη σαμποτάζ στο όνομα του φοιτητικού κινήματος”.

Προετοιμαστήκαμε και εφαρμόσαμε μέτρα στο χώρο. Σχηματιστήκαμε σε ομόκεντρους κύκλους, με όσους βρίσκονταν στους εξωτερικούς κύκλους να ελέγχουν τα πιστοποιητικά ταυτότητας πριν αφήσουν άλλους διαδηλωτές να περάσουν. Γνωρίζαμε ότι υπήρχε μια καλή ευκαιρία για βία και ότι η αστυνομία θα κάθονταν στην άκρη και δεν θα έκανε τίποτα—ούτε θα βοηθούσε, όπως είχαν κάνει στις 2 Αυγούστου όταν μια ομάδα άγνωστων επιδρομέων επιτέθηκε σε φοιτητές στο Μίρπουρ στα βορειοανατολικά της πρωτεύουσας Ντάκα.

Αλλά αυτό που ακολούθησε μας τρόμαξε πέρα από την πιο τρελή μας φαντασία. Η Jigatola και οι γύρω περιοχές στην κεντρική Ντάκα έγιναν η σκηνή ενός λουτρού αίματος.

Η παρέμβαση του BCL φαινόταν σχεδιασμένη όχι μόνο για να διαλύσει το πλήθος αλλά για να προκαλέσει σωματική βλάβη: εκατοντάδες μαθητές τραυματίστηκαν σοβαρά, όπως επιβεβαιώνουν οι εικόνες σ’ αυτό το άρθρο της Daily Star. Όπως ανέφερε το Al Jazeera, δημοσιογράφοι από διάφορους ειδησεογραφικούς οίκους δέχτηκαν επίθεση και ακόμη και παρενοχλήθηκαν, με το BCL να φροντίζει να καταστρέψει όσο το δυνατόν περισσότερα πλάνα.

Ακόμα πιο τρομακτικές είναι οι ανεπιβεβαίωτες αναφορές—κατά κύριο λόγο από εικόνες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης—για τη φερόμενη δολοφονία τουλάχιστον τεσσάρων φοιτητών και τον βιασμό τεσσάρων φοιτητριών από το BCL. Υπήρχαν επίσης αναφορές που κυκλοφορούσαν σχετικά με το γεγονός ότι το BCL έπιασε ομήρους φοιτητές και μια ανεπιβεβαίωτη αναφορά ότι είχαν βγάλει τα μάτια του θύματος. Μια κοινότητα ελέγχου των γεγονότων στο Facebook που ονομάζεται Jaachai (έλεγχος γεγονότων) επεσήμανε ότι αν και οι αναφορές για ξυλοδαρμούς και συγκρούσεις κ.λ.π. είναι αληθινές, πολλές εικόνες που κυκλοφορούν με ισχυρισμούς για δολοφονίες είναι ψεύτικες. Σύμφωνα με τον Βρετανικό Guardian, η αστυνομία συνέλαβε έναν ηθοποιό του Μπανγκλαντές “για διάδοση φημών, αφού φέρεται να δήλωσε σε μία δημοσίευση στο Facebook ότι δύο διαδηλωτές είχαν σκοτωθεί και ενός άλλου του είχαν βγάλει τα μάτια”.

Η κυβερνητική απάντηση στις αναφορές για βία ήταν γρήγορη. Σε λίγες ώρες συγκαλέστηκε μια συνέντευξη Τύπου στην οποία αρνήθηκαν ότι τα τρομακτικά αυτά γεγονότα είχαν λάβει χώρα ή ότι κάποιος κρατούνταν όμηρος σε συγκρότημα του BCL. Ένας εκπρόσωπος του BCL που ισχυρίστηκε ότι δεν έπαιξε κανένα ρόλο στη βία είχε φωτογραφηθεί σε διαμαρτυρίες να κάνει αυτές τις ίδιες πράξεις που αρνήθηκε ότι είχε πράξει. Και ο “εκπρόσωπος σπουδαστών” που μίλησε στη συνέντευξη Τύπου αποκαλύφθηκε σε φωτογραφίες ότι είναι μέλος του BCL που φορούσε σχολική στολή.

Στην τηλεόραση, υπήρξε μια πολύ ή λίγη διακοπή της κάλυψης των ενεργειών του BCL. Η κυβέρνηση είχε αρχίσει την καταστολή στις αρχές Αυγούστου, μνημονεύοντας την Εθνική Ραδιοφωνική Πολιτική-2014 και μια λιτανεία προϋπάρχουσας νομοθεσίας, αλλά στις 4 Αυγούστου τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έριξαν μαύρο. Οι ταχύτητες των κυττάρων δεδομένων σε ολόκληρη τη χώρα επιβραδύνθηκαν, αποκλείοντας την ικανότητα των διαδηλωτών να επικοινωνούν και να οργανώνουν. Και η κυβέρνηση συνέχισε να αρνείται ότι υποστηρίζει τη βία, στέλνοντας το ακόλουθο μήνυμα κειμένου σε πολλά κινητά τηλέφωνα στη χώρα:

“Οι εκθέσεις δολοφονίας και βιασμού των σπουδαστών στην περιοχή Jigatola της πρωτεύουσας δεν έχουν καμία αλήθεια. Αυτή η όλη ιστορία είναι φανταστική. Μην συγχέεστε μ’ αυτό. Βοηθήστε την αστυνομία παρέχοντας πληροφορίες εναντίον ανθρώπων που κοινοποιούν αυτά τα ψεύτικα νέα – Υπουργείο Εσωτερικών.”

Την Κυριακή οι διαμαρτυρίες συνεχίστηκαν. Πολλοί φοιτητές έμειναν μακριά, φοβούμενοι για την ασφάλειά τους. Η πρωθυπουργός Σεΐχ Χασίνα, σε μια διάσκεψη για την τεχνολογία οπτικών ινών, επανέλαβε ότι οι αναφορές για βία, δολοφονίες και βιασμούς που υποστηρίχτηκαν από το κράτος ήταν “ψευδείς ειδήσεις”.

Μέχρι το μεσημέρι εκείνης της ημέρας, οι περισσότερες διαμαρτυρίες σε όλη την πόλη είχαν κατασταλεί από την αστυνομία και το BCL, χρησιμοποιώντας δακρυγόνα και βόμβες μολότωφ. Οι δημοσιογράφοι προειδοποιήθηκαν να μην πιέσουν την αστυνομία για πληροφορίες. Στην περιοχή Uttara στη βόρεια Ντάκα, οι διαδηλωτές κατά κάποιο τρόπο κατάφεραν να αποφύγουν την επίθεση του BCL μέχρι τις 4 μ.μ.

Η κυβέρνηση χρησιμοποιεί τις συνδυασμένες δυνάμεις καθενός για να καταστείλει τις αναταραχές όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Την Κυριακή, ο Υπουργός Εσωτερικών δήλωσε ότι η επιβολή του νόμου είχεδείξει υπομονή”, και ότι οι διαδηλωτές δεν έπρεπε να πιστέψουν ότι θα μπορούσαννα συνεχίσουν να περνάνε τα όρια κι ότι εμείς θα καθόμασταν άπραγοι και θα κοιτούσαμε. Θα αναλαμβάναμε σκληρή δράση αν περνούσαν τα όρια.” Και ο Υπουργός Παιδείας απείλησε να καταστήσει υπεύθυνα τα σχολεία αν οι μαθητές τους βρίσκονται έξω και διαμαρτύρονται.

Το μόνο που θέλαμε ήταν ασφαλέστεροι δρόμοι, όπου δεν χρειάζεται να ανησυχούμε για τη ζωή μας κάθε μέρα. Δεν ζητήσαμε νέους μαγικούς νόμους: το μόνο που θέλουμε είναι η αυστηρή επιβολή των νόμων που ψηφίστηκαν από το ίδιο το κοινοβούλιο, και αυτών που ήδη υπάρχουν. Αλλά η κυβέρνηση ανταποκρίθηκε με αυτή τη βίαιη καταστολή. Η απεριόριστη αισιοδοξία μας συνάντησε τελικά τη ζοφερή πραγματικότητα της χώρας μας.

Τη Δευτέρα 6 Αυγούστου, το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων δημοσίευσε μια δήλωση που καταγγέλλει τις ενέργειες της κυβέρνησης του Μπανγκλαντές και παροτρύνοντάς τους ναδιώξουν εκείνους, συμπεριλαμβανομένων των υποστηρικτών της νεολαίας του κυβερνώντος κόμματος, που επιτίθενται στα παιδιά με ραβδιά και ματσέτες.”

Ο Saleh Ahmad είναι φοιτητής που ζει στην Ντάκα του Μπανγκλαντές.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.