- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Έπειτα από χρόνια σιωπής και άρνησης, το καθεστώς του Άσαντ εκδίδει πιστοποιητικά θανάτου για “αγνοούμενους”

Κατηγορίες: Μέση Ανατολή & Βόρεια Αφρική, Συρία, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Διαδηλώσεις, Μέσα των πολιτών, Πόλεμος - Συγκρούσεις
satellite image shows Saydnaya military prison. Source: Google Earth.

Φωτογραφία από δορυφόρο δείχνει τη διαβόητη στρατιωτική φυλακή Σαϊντνάγια. Πηγή: Google Earth.

Έπειτα από αρκετά χρόνια αναμονής για νέα και εξελίξεις, εκατοντάδες οικογένειες Συρίων μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν το θάνατο των αγαπημένων τους αγνοούμενων προσώπων μέσω πιστοποιητικών που εκδόθηκαν από την κυβέρνηση.

Από τον Ιούλιο του 2018, η κυβέρνηση ενημερώνει τα δημόσια ληξιαρχεία της Δαμασκού, των προαστίων της Δαμασκού, της Χομς, της Χάμα, της Λατάκια και της Χασάκα, όπου εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, απαχθέντες με τη βία πολίτες είχαν ήδη αναγνωριστεί ως νεκροί εδώ και χρόνια.

Τουλάχιστον 82.000 Σύριοι εξαφανίστηκαν βίαια από το συριακό καθεστώς μεταξύ 2011 και 2018, σύμφωνα με το Συριακό Δίκτυο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα [1] (SNHR), μεταξύ των οποίων τουλάχιστον 13.066 φέρεται να πέθαναν από βασανιστήρια.

Η πόλη της Νταράγια από μόνη της [2], μια αγροτική πόλη κοντά στη Δαμασκό, η οποία πολιορκήθηκε από το καθεστώς τέσσερα χρόνια από το 2012 ως το 2016, έχει 1.000 πολίτες της μέσα σε αυτό τον νέο ενημερωμένο κατάλογο νεκρών.

Φαντάσου μια πόλη κάπου στον κόσμο, όπου η κυβέρνηση είχε υπό κράτηση χιλιάδες νέους πολίτες και χρόνια αργότερα, δηλώνει τους 1000 από αυτούς “νεκρούς από βασανιστήρια”. Αυτό συνέβη στην Νταράγια, προάστιο της Δαμασκού. Ιδού η νέα Συρία: δεν κρύβουν καν εγκλήματα πολέμου, καυχιούνται γι’ αυτά.

“Οι περισσότεροι από τους αυθαίρετα κρατούμενους δεν κατέληξαν σε δίκες, αλλά μόνο λίγοι απεστάλησαν σε τρία είδη δικαστηρίων: δικαστήρια τρομοκρατικών υποθέσεων, στρατοδικείων και τοπικών δικαστηρίων”, ανέφερε στο Global Voices η Noor Alkhateb, διευθύντρια του τμήματος κρατουμένων στο Συριακό Δίκτυο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

Η έκθεση του SNHR [1] καταδίκασε το συριακό καθεστώς και το έκρινε υπεύθυνο για το θάνατο χιλιάδων κρατουμένων του. Η έκθεση υπογράμμισε επίσης ότι το 90% των κρατουμένων έχουν υποστεί βασανιστήρια “με τις πιο φρικτές μεθόδους βιαιότητας”.

Τα αδέλφια Shurbaji

Ο Yehya Shurbaji (γνωστός ως “Ο άνδρας με τα τριαντάφυλλα”” ή “Abu Al-Ward” στα αραβικά) και ο αδερφός του, Mohammad, (γνωστός ως Maan) ήταν δυο από τους πρώτους Σύριους ακτιβιστές στις διαδηλώσεις κατά του Άσαντ στην Νταράγια το 2011.

Τα αδέλφια συμμετείχαν στον συντονισμό ειρηνικών διαδηλώσεων το 2011 κατά τους πρώτους μήνες της Συριακής Επανάστασης. Το Σεπτέμβριο εκείνου του έτους, ο Mohammad συνελήφθη από Σύριο αξιωματικό της Υπηρεσίας Πληροφοριών, ο οποίος τον ανάγκασε να πάρει τηλέφωνο τον Yehya και να τον βγάλει εκτός Νταράγια, ισχυριζόμενος ότι είχε τραυματιστεί και χρειαζόταν επειγόντως ιατρική φροντίδα. Έξι ώρες αργότερα, ο Yehya πήγε οδηγώντας στην πόλη Σαχνάγια μαζί με τον Ghiath Matar, άλλον ένα επιφανή Σύριο ακτιβιστή.

Διαβάστε: Νταράγια, σύμβολο ειρηνικής επανάστασης και αυτοδιάθεσης: Στα χέρια του συριακού καθεστώτος [2]

Ωστόσο, εκεί βρήκαν ενέδρα από τις δυνάμεις της Υπηρεσίας Πληροφοριών της Συρίας. Ο Ghiath τραυματίστηκε και κατέληξε μια μέρα αργότερα. Τον Yehya τον πέταξαν μέσα σε ένα κελί.

Το GV μίλησε με τον Ahmad Shurbaji, αδελφό των Υehya και Mohammad, ο οποίος μίλησε για το ρόλο του Yehya στη μη βίαια αντίσταση ενάντια στο καθεστώς Άσαντ:

Ο Yehya ήταν πολύ γνωστός στην Νταράγια, Πίστευε ότι η ελευθερία και η δημοκρατία πρέπει να προέρχονται από έναν αγώνα χωρίς βία. Συνέχεια ζητούσε από τους διαδηλωτές να αποφεύγουν τη βία.

Τα αδέλφια Shurbaji κρατούνταν στην φυλακή Σαϊντνάγια, φυλακή διαβόητη για τους μαζικούς απαγχονισμούς έως και 13.000 ανθρώπων [6] μόλις μεταξύ 2011 και 2015. Η Διεθνής Αμνηστία την έχει χαρακτηρίσει ως “ανθρώπινο σφαγείο [7]“.

Τα τελευταία επτά χρόνια, συγγενείς των αδελφών Shurbaji δεν κατόρθωσαν ούτε μια επίσκεψη ούτε καν μια επίσημη δήλωση σχετικά με τη μοίρα των δυο αδελφιών, είπε ο Ahmad στο GV. Πριν από ένα χρόνο, έλαβαν ανεπιβεβαίωτες αναφορές ότι ο Yehya εκτελέστηκε στην Σαϊντνάγια πριν από χρόνια και ο Mohammad πέθανε λόγω ασθένειας και έλλειψης ιατρικής φροντίδας στη φυλακή.

Ο Ahmad κατάφερε να το επιβεβαιώσει αυτό τον Ιούλιο του 2018, όταν ζήτησε από ένα συγγενή του στη Δαμασκό να εντοπίσει τα πιστοποιητικά γέννησης των αδελφών του από το ληξιαρχείο. Ανακάλυψαν ότι ο Yehya δηλώθηκε νεκρός στις 15 Ιανουαρίου 2013, ενώ ο Mohammad επίσης νεκρός στις 13 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους. Στα έγγραφα δεν αναφερόταν αιτία θανάτου.

Πιστοποιητικό γέννησης του Yehya Charbaji με τη φερόμενη ως ημερομηνία θανάτου του. Πηγή: Ahmad Charbaji, χρησιμοποιείται με άδεια.

Ο Ahmad δήλωσε στο GV ότι ο Yehya συνελήφθη για πρώτη φορά το 2003 και παρέμεινε κρατούμενος για δυο χρόνια:

Ο Mohammad ήταν ποδοσφαιριστής που έπαιζε στην ομάδα της Ένωσης με έδρα τη Δαμασκό. Ο Yehya ήταν πολύ γνωστός για την ιστορία της πάλης του ενάντια στο καθεστώς. Συνελήφθη το 2003 για δυο χρόνια και αργότερα στερήθηκε των πολιτικών του δικαιωμάτων.

Ο Ahmad θυμήθηκε το ρόλο του Yehya, μαζί με τον Ghiath Matar, στην προσφορά λουλουδιών και μπουκαλιών νερού στους στρατιώτες του συριακού καθεστώτος, μια εμβληματική πλέον στιγμή των πρώτων μηνών της Συριακής Επανάστασης.

Ο Yehya πρότεινε στην αρχή της Συριακής Εξέγερσης μια ιδέα: να δοθούν στη συριακή ασφάλεια στις διαδηλώσεις τριαντάφυλλα και ένα μπουκάλι νερό, ως σύμβολο ειρήνης. Ως εκ τούτου, ο κόσμος άρχισε να τον αποκαλεί “Ο άνδρας με τα τριαντάφυλλα”, πρόσθεσε. Αλλά ακόμη και για κάποιον όπως ο Yehya, το να απαιτείς ελευθερία ήταν ένα ασυγχώρητο αμάρτημα.

Ιδού η επανάστασή μας
Νταράγια, η πόλη των 1000 μαρτύρων σε βασανιστήρια

Islam Dabbas

Το όνομα του Islam Dabbas, ενός νεαρού Σύριου ακτιβιστή χαρακτηριζόμενου ως ντροπαλού με αστεία προσωπικότητα, ήταν επίσης μεταξύ των επιβεβαιωμένων ονομάτων στον ενημερωμένο κατάλογο των νεκρών. Ο Dabbas συμμετείχε σε διαδηλώσεις και τις συντόνιζε μαζί με την εξέχουσα δικηγόρο και ακτιβίστρια Razan Zaitouneh [11]. Η Zaitouneh και τρεις άλλοι ακτιβιστές – αποκαλούνταν «Douma 4» – πιστεύεται ευρέως ότι είχαν απαχθεί [12] από την ομάδα ανταρτών Jaysh Al-Islam στην Ντούμα της Ανατολικής Γούτα.

Διαβάστε: Η πτώση της Ανατολικής Γούτα στη Συρία [13]

Στις 22 Ιουλίου 2011, ο Islam διαδήλωνε κοντά στο τέμενος Αλ-Ιμάμ στην πόλη Νταράγια με εκατοντάδες άλλους Σύριους, που ζητούσαν ελευθερία και πολιτικές μεταρρυθμίσεις στη χώρα, όταν δέχτηκαν επίθεση από τις κρατικές δυνάμεις ασφαλείας. Η επίθεση διεξήχθη παρά τις τακτικές μη βίας που χρησιμοποιούσε ο Islam και οι συνάδελφοί του ακτιβιστές, που κρατούσαν τριαντάφυλλα και μπουκάλια νερού.

Ο Islam περικυκλώθηκε από δυνάμεις ασφαλείας, που πήραν το τριαντάφυλλο και το μπουκάλι του και τον χτύπησαν πριν τον συλλάβουν. Τον μετέφεραν από το ένα γραφείο ασφαλείας στο άλλο και κατέληξε στη φυλακή Σαϊντνάγια. Η αδερφή του Islam, Hiba Dabbas, που βρίσκεται εξόριστη στην Αίγυπτο, είπε στο GV:

Τον επισκεφθήκαμε δύο φορές και λαδώσαμε έναν αξιωματικό του στρατού 75.000 συριακές λίρες (περίπου 170 δολάρια) για να τον δούμε για τρία λεπτά. Τη δεύτερη φορά που τον επισκεφθήκαμε μετά από πολλές απόπειρες ήταν τον Νοέμβριο του 2012. Δεν φαινόταν να τον έχουν βασανίσει και η υγεία του ήταν καλή. Φαινόταν όπως τον ξέραμε.

Την τελευταία φορά που τον είδαν, ο Islam είπε ότι η δίκη του είχε προγραμματιστεί τον Ιανουάριο του 2013:

Μας είπε ότι έχει δίκη τον επόμενο Ιανουάριο, αλλά όταν ο φύλακας το άκουσε αυτό, τον χτύπησε στην πλάτη. Ο Islam του είπε “δεν είπα τίποτα κακό”, αλλά ο φύλακας απάντησε «Θα δούμε, θα δούμε».

Και αυτή ήταν η τελευταία φορά που τον είδαν η Hiba και η μητέρα της.

Τα νέα για τον Islam διακόπηκαν αργότερα και για περίπου έξι χρόνια δεν έμαθαν τίποτα για τη μοίρα του. Η Hiba φοβόταν ότι θα είχε την ίδια μοίρα των κρατουμένων στη δεκαετία του '80, όταν εκατοντάδες εξαφανίστηκαν βίαια κατά τη διάρκεια του αγώνα μεταξύ του Συριακού Στρατού και της ακραίας ομάδας «Tali'a Muqatila» [Μάχιμη Εμπροσθοφυλακή] στη Χάμα.

Ένας από τους συγγενείς τους στη Δαμασκό πήγε στο ληξιαρχείο της πόλης, αφότου άκουσε ότι τα αρχεία ενημερώθηκαν. Τότε ανακάλυψαν ότι ο Islam ήταν επίσης καταχωρημένος ως νεκρός στις 15 Ιανουαρίου 2013, αν και η συγγενής δεν μπόρεσε να αποσπάσει το πιστοποιητικό θανάτου του.

“Όσο ο Άσαντ παραμένει στην εξουσία, δεν θα υπάρξει δικαιοσύνη για τον Islam και τους φίλους του”, δήλωσε η Hiba.

Πολλές συριακές οικογένειες έχουν πληρώσει τεράστια ποσά, έως και εκατομμύρια συριακές λίρες, “λαδώνοντας” Σύριους αξιωματικούς με την ελπίδα να μάθουν για τη μοίρα των αγαπημένων τους, αν και σπάνια λαμβάνουν ακριβείς πληροφορίες.

Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW) το περιέγραψε σαν μια “γραφειοκρατία θανάτου [14]“.

Με τη συνεχιζόμενη επέκταση των φιλοκαθεστωτικών δυνάμεων σε όλη τη Συρία, φαίνεται ότι η κυβέρνηση Άσαντ δεν φοβάται κανέναν αντίκτυπο από τη δημοσίευση αυτών των λεπτομερειών για θανάτους πολιτών στο κοινό.

“Είναι προφανές ότι το συριακό καθεστώς παραδέχτηκε ότι προέβη σε τόσες πολλές παραβιάσεις στη Συρία και τώρα μπορεί να αναγνωρίσει ότι χιλιάδες έχασαν τη ζωή τους στις φυλακές τους χωρίς λογοδοσία ή συνέπειες”, δήλωσε στο GV η Sara Kayyali, Σύρια ερευνήτρια για το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.