Ιορδανές μητέρες παιδιών μη-πολιτών στο Αμμάν στις 9 Μαρτίου 2018. Φωτογραφία: 2018, Amanda Bailly / Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Χρησιμοποιείται με άδεια.
Τα αποτελέσματα μιας έρευνας, [1] που διεξήχθη το 2017 από τη Στατιστική Υπηρεσία, έχουν προκαλέσει μικτές και αντικρουόμενες απόψεις από τους Ιορδανούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τα ευρήματα της μελέτης πυροδότησαν μια διαδικτυακή συζήτηση για τον οικογενειακό προγραμματισμό και την επιλογή των γυναικών, δημιουργώντας συζητήσεις για τις παραδόσεις και την κουλτούρα, τη φεμινιστική σκέψη στην Ιορδανία και την οικονομική κατάσταση, που επηρεάζει τη χώρα.
Η μελέτη δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2018, αλλά δεν είχε γίνει γνωστή, μέχρις ότου μια μη κερδοσκοπική οργάνωση, που εργάζεται για την υποστήριξη και προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών στην Ιορδανία, τη δημοσίευσε στη σελίδα της στο Facebook [2]. Στη συνέχεια, τα πρακτορεία ειδήσεων το πήραν και άτομα το μοιράζονταν στις προσωπικές τους σελίδες.
Η μελέτη, στόχος της οποίας ήταν “να διευκολύνει σημαντικές κυβερνητικές πολιτικές και προγράμματα που προάγουν την υγεία μητέρων και παιδιών”, είναι η έβδομη Δημογραφική και Υγειονομική Έρευνα (DHS) που διεξάγεται στην Ιορδανία.
Με κάλυψη περισσότερων από 19 χιλιάδων νοικοκυριών, το τμήμα επιθυμούσε να παρέχει πλήρη στοιχεία σχετικά με τη γονιμότητα και τη θνησιμότητα, τον οικογενειακό προγραμματισμό, την υγεία των μητέρων και των παιδιών και τη διατροφή.
Για πρώτη φορά σε μια έρευνα στην Ιορδανία, ζητήθηκε από όλους τους ερωτηθέντες να δηλώσουν την εθνικότητά τους. Μεταξύ των γυναικών, 87% δήλωσαν Ιορδανές, 9% Σύριες και 5% ως άλλες 9 εθνικότητες, οι οποίες περιλαμβάνουν Αιγύπτιες, Ιρακινές και άλλες αραβικές και μη-αραβικές εθνικότητες. Μεταξύ των ανδρών, το 89% είναι Ιορδανοί, το 6% είναι Σύριοι και άλλο 6% είναι άλλες εθνικότητες.
Επιλογές Ιορδανών μητέρων και άλλων
Όταν πρόκειται για τις επιλογές των γυναικών της Ιορδανίας και των γυναικών άλλων εθνικοτήτων που κατοικούν στην Ιορδανία, διαφαίνονται πολλοί παράγοντες. Η ηλικία, η εθνικότητα, το μορφωτικό επίπεδο και ο πλούτος είναι όλοι αποφασιστικοί παράγοντες, όσον αφορά τον περιορισμό του τοκετού και τα κενά ανάμεσα σε πολλαπλούς τοκετούς χρησιμοποιώντας μεθόδους οικογενειακού προγραμματισμού, την εφηβική τεκνοποίηση και τη μεταγεννητική περίθαλψη.
Συνολικά, η μελέτη αποκάλυψε [1] ότι 49% των παντρεμένων γυναικών [1] στην Ιορδανία δεν θέλουν να αποκτήσουν κι άλλα παιδιά κάποια στιγμή στο μέλλον και ένα επιπλέον [1] 18% των παντρεμένων γυναικών θέλουν να καθυστερήσουν να αποκτήσουν άλλο ένα παιδί για τουλάχιστον 2 χρόνια.
Όταν η μελέτη κοινοποιήθηκε στο Facebook από ειδησεογραφικά πρακτορεία, οι περισσότερες μητέρες εξέφρασαν ότι ευθυγραμμιζόταν με τις προθέσεις τους σχετικά με τον τοκετό. [3]
«Είμαι μια από αυτές τις γυναίκες», σχολίασε η Amal Ezzeh, μητέρα δύο παιδιών. “Μέτρα και μένα!” σχολίασε άλλη μια μητέρα με ψευδώνυμο.
Η μελέτη ανέφερε ότι το άθροισμα αυτών των δύο αριθμών υποδηλώνει [1] ότι το 67% των παντρεμένων γυναικών στην Ιορδανία μπορεί να έχει πιθανή ανάγκη για υπηρεσίες οικογενειακού προγραμματισμού είτε για τον περιορισμό των γεννών ή για κενό ανάμεσά τους.
Σύμφωνα με τα πρότυπα της μελέτης, οι γυναίκες θεωρούνται ότι έχουν «μια μη ικανοποιημένη ανάγκη περιορισμού» εάν κινδυνεύουν να μείνουν έγκυες, χωρίς να χρησιμοποιούν αντισύλληψη, και ταυτόχρονα δεν θέλουν περισσότερα παιδιά ή είναι έγκυες από ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη.
Μεταξύ των γυναικών στην Ιορδανία, το 14% έχει μια μη ικανοποιημένη ανάγκη [1] για υπηρεσίες οικογενειακού προγραμματισμού, ενώ το 52% εφαρμόζει επί του παρόντος μέθοδο αντισύλληψης. [1] Δηλαδή, έχουν ικανοποιήσει την ανάγκη τους για οικογενειακό προγραμματισμό.
Η Maysoon Alzoubi, εκπρόσωπος του Συμβουλίου Αύξησης Πληθυσμού στην Ιορδανία, δήλωσε στο Global Voices:
Παρατηρήσαμε ότι η ζήτηση για μεθόδους οικογενειακού προγραμματισμού μειώνεται σε σχέση με πέρυσι, αν και το ποσοστό γεννήσεων μειώθηκε. Αυτό είναι περίεργο, αλλά η μόνη πιθανή εξήγηση είναι ότι οι γυναίκες αναζητούν παραδοσιακές μεθόδους παρά σύγχρονες.
Όσον αφορά τις ηλικίες των ερωτώμενων μητέρων, τα αποτελέσματα είναι σύμφωνα με τις πρόσφατες αλλαγές στην κοινωνία, που οδήγησαν τις γυναίκες στην Ιορδανία να παντρεύονται και να γεννούν σε μεταγενέστερη ηλικία από πριν [4]. Οι γυναίκες στην Ιορδανία παντρεύονται τώρα γύρω στην ηλικία των 24 ετών, σε αντίθεση με τις παλιότερες παραδόσεις, που θεωρούσαν τις γυναίκες σε αυτή την ηλικία “γεροντοκόρες”.
Παραδόσεις και κουλτούρα
Η μελέτη προκάλεσε μια σειρά διαδικτυακών συζητήσεων, οι περισσότερες από τις οποίες ήταν μεταξύ ανθρώπων, που υποστήριζαν το δικαίωμα της γυναίκας στο σώμα της, και άλλοι που σκέφτονταν ότι τα ευρήματα (ειδικά εκείνα του περιορισμού και της απόστασης μεταξύ γεννήσεων) ήταν προσβλητικά και ενάντια στις ιορδανικές αξίες.
Ο Awwad Abu Zied δήλωσε σε σχόλιο στο Facebook μιας δημοσίευσης [3] κοινοποίησης της μελέτης:
Real Jordanian women love giving birth and raising a family. Women nowadays want to work and stay outside the house. What a world!
Οι πραγματικές Ιορδανές αγαπούν να γεννάνε και να μεγαλώνουν μια οικογένεια. Οι γυναίκες σήμερα θέλουν να εργάζονται και να μένουν έξω από το σπίτι. Τι κόσμος!
Ο Ayman Abbadi έκανε παρόμοιο σχόλιο στην ίδια δημοσίευση λέγοντας:
Are you sure? The other half are spinsters and are dying for a any piece of man to give them some attention. Give my regard to your idiotic survey.
Είστε σίγουροι; Το άλλο μισό είναι γεροντοκόρες, που πεθαίνουν να δουν οποιοδήποτε είδος άνδρα να τους δώσει έστω και λίγη προσοχή. Τα χαιρετίσματά μου στην ηλίθια έρευνά σας.
Αυτοί οι άνδρες, ωστόσο, ήταν λίγοι σε αντίθεση με τις περισσότερες γυναίκες και άνδρες, που στάθηκαν στα ευρήματα της μελέτης. Επιπλέον, δέχθηκαν έντονη επίθεση, καθώς τους αποκαλούσαν «σεξιστές» και «ντροπή για τη φήμη των Ιορδανών ανδρών».
Σε μια δημοσίευση σχετικά με την κοινοποιημένη μελέτη σε μια σελίδα ΜΜΕ, τα σχόλια [5] από πολλούς υποστηρικτές των δικαιωμάτων των γυναικών έλεγαν: “Γυναίκες της Ιορδανίας, κάνετε εκπληκτικά πράγματα!”, “Πραγματικά; Εκπληκτικό!”, “Καταλαβαίνω πλήρως”.
Η δύσκολη οικονομική κατάσταση
Αν και οι τρέχουσες συζητήσεις περιστρέφονται γύρω από την εξελισσόμενη φεμινιστική σκέψη στην Ιορδανία, ένα άλλο ζήτημα φαίνεται να κυριαρχεί επίσης στη συζήτηση: η οικονομική κατάσταση.
Καθώς η οικονομία έφτασε σε χαμηλά επίπεδα τον Ιούνιο, με αποτέλεσμα διαμαρτυρίες που ανέτρεψαν την παλιά κυβέρνηση [6], δεν μπορεί πλέον να αμφισβητηθεί ότι η οικονομία της Ιορδανίας είναι προβληματική.
Φτάνοντας στο σκοπό της μελέτης, η μία πλευρά είχε ένθερμους υποστηρικτές, που είπαν ότι τα ευρήματα είναι αυτά που αναμένονται σε αυτή την κατάσταση.
Ο Mohammad Alseifi, ένας Αλγερινός που ζει στην Ιορδανία, σχολίασε [5] μια δημοσίευση σχετικά με τη μελέτη:
Καθώς η ζωή στην Ιορδανία είναι φρικτά δαπανηρή, ποιος θα είχε μυαλό και θα ήθελε άλλο ένα παιδί, όταν δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά να ζήσουν οι ίδιοι; Αυτοί οι αριθμοί φανερώνουν κάτι και η κυβέρνηση πρέπει να το σκεφτεί!
Ο Morale Tal, ένας Ιορδανός πολίτης, δήλωσε σε ένα σχόλιο στην ίδια δημοσίευση: “Με χαμηλούς μισθούς και το κόστος ζωής; Είναι κατανοητό”.
Ωστόσο, είναι γνωστό ότι η Ιορδανία έχει πολύ λίγους πόρους εκτός από τους ανθρώπους της [7]. Ως εκ τούτου, οι άνθρωποι εξέφρασαν ανησυχίες ότι εάν μειωθεί το ποσοστό γεννήσεων (κάτι που έγινε φέτος [8]), τότε η Ιορδανία βρίσκεται σε ακόμα δυσκολότερη θέση.
Επιπλέον, υπάρχει το θέμα μιας άποψης, που φαίνεται να είναι δημοφιλής μεταξύ ορισμένων Ιορδανών: ότι οι Σύριοι “προσπαθούν να καταλάβουν τη χώρα”. Ένα βήμα, φαίνεται σε ορισμένους Ιορδανούς, προς την επίτευξη αυτού του στόχου είναι, όταν οι Σύριοι γεννάνε περισσότερο από τους Ιορδανούς.
Αλλά η Sarah Dandan είπε στο Global Voices τις προθέσεις της για “μια μεγάλη οικογένεια”:
Σε αντίθεση με την οικογένειά μου, θέλω μια τεράστια οικογένεια. Θέλω τα παιδιά μου να μεγαλώσουν όπως παλιά, να έχουν να παίζουν με πολλούς αδελφούς και αδελφές. Δεν με νοιάζει πώς θα τα στηρίξω, θα βρω τη λύση αργότερα.
Με τις συζητήσεις να λήγουν λίγες μέρες μετά τη δημοσίευση της μελέτης, το βασικό ζήτημα παραμένει ότι οι γυναίκες στην Ιορδανία εξακολουθούν να μην μπορούν να λαμβάνουν αποφάσεις χωρίς να «συζητούνται». Έτσι, οι γυναίκες της Ιορδανίας βρίσκονται ακόμα στη διαδικασία [9] να τους παραχωρηθούν πλήρη δικαιώματα χωρίς να τους θέτει όρια η κοινωνία.