Το Δημαρχείο της Ζαμποάνγκα στις Φιλιππίνες. Φωτογραφία, Flickr, JC Tuclaud (CC BY-NC-SA 2.0).

Η τσαμπακάνο, μία από τις 170 γλώσσες των Φιλιππίνων, ομιλείται ευρέως στη νοτιότερη πόλη της χώρας, Ζαμποάνγκα, και ξεχωρίζει ως η μοναδική κρεολική γλώσσα της Ασίας με βάση τα ισπανικά. Προκειμένου να διασωθεί και να προωθηθεί η τσαμπακάνο, δημιουργήθηκε το ιστολόγιο “Bien Chabacano” ως μια ηλεκτρονική πηγή για Φιλιππινέζους και μη Φιλιππινέζους, που ενδιαφέρονται να μάθουν τη γλώσσα:

Έχει να κάνει με τα τσαμπακάνο της Ζαμποάνγκα. Το Bien Chabacano είναι το πρώτο και μοναδικό ιστολόγιο που σχεδιάστηκε για άτομα που τους αρέσει η γλώσσα τσαμπακάνο, τα οποία συζητούν και αναλύουν την προέλευση λέξεων, τη γραμματική και το λεξιλόγιο της γλώσσας και πολλά άλλα!

Ο Jerome Herrera, ο δημιουργός του ιστολογίου “Bien Chabacano”, εξηγεί την έμπνευσή του για τη δημιουργία του εγχειρήματος:

Το Bien Chabacano επιδιώκει να ενσταλάξει την υπερηφάνεια και να βελτιώσει την επάρκεια της γλώσσας τσαμπακάνο μεταξύ των νέων ομιλητών, μιλώντας για την πλούσια και πολύχρωμη ιστορία της και απομυθοποιώντας τις πολλές περιπλοκές και αποχρώσεις της γραμματικής της.

Ως κρεολική γλώσσα, η τσαμπακάνο αποτελεί μείγμα ισπανικών και ιθαγενών γλωσσών, που εξελίχθηκαν από μια ιστορία αποικιακών αλληλεπιδράσεων μεταξύ Ισπανίας και Φιλιππίνων. Εκτιμάται ότι υπάρχουν περισσότεροι από 600.000 ομιλητές τσαμπακάνο στη χώρα σήμερα.

Οι Φιλιππίνες ήταν αποικία της Ισπανίας για περισσότερο από τρεις αιώνες από το 1565 έως το 1898. Αλλά σε αντίθεση με άλλες πρώην αποικίες της Ισπανίας, η ισπανική γλώσσα δε διδασκόταν στις Φιλιππίνες. Αντ’ αυτού, Ισπανοί καλόγεροι και αξιωματούχοι εισήγαγαν τον Χριστιανισμό και κυβερνούσαν τη χώρα μελετώντας τις αυτόχθονες γλώσσες των Φιλιππίνων.

Η Ισπανία υπέταξε ολόκληρο το αρχιπέλαγος των Φιλιππίνων, αλλά αντιμετώπισε έντονη αντίσταση σε ορισμένες αυτόχθονες ομάδες. Στο νότιο νησί Μιντανάο, που είχε πληθυσμό με μουσουλμανική πλειοψηφία, τα ισπανικά στρατεύματα ίδρυσαν φρούριο στην κοντινή Ζαμποάνγκα, το οποίο στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε ως βάση για επίθεση στους μουσουλμανικούς οικισμούς του Μιντανάο. Ωστόσο, η Ισπανία ποτέ δεν κέρδισε εντελώς τον έλεγχο του Μιντανάο καθ’ όλη την αποικιακή κατοχή των Φιλιππίνων.

Το γραφείο υγείας της Ζαμποάνγκα με το σύνθημά του: “Nuestro deseo un ciudad sin enfermedad” (Η επιθυμία μας είναι μια πόλη χωρίς ασθένειες). Φωτογραφία και λεζάντα: Bien Chabacano, χρησιμοποιείται με άδεια.

Ο καθηγητής John M. Lipski του Κρατικού Πανεπιστημίου της Πενσιλβάνια στις Ηνωμένες Πολιτείες μελέτησε την πολύχρωμη ιστορία της τσαμπακάνο και τις ρίζες της στη Ζαμποάνγκα:

Chabacano is the product of a rich cross-fertilization that could only have occurred in a region in which both great linguistic diversity and considerable overlapping areal features predominated. Chabacano is a manifestation of linguistic and cultural resilience, a language which continues to grow in number of speakers and sociopolitical impact.

Τα τσαμπακάνο είναι προϊόν μιας πλούσιας πολλαπλής γονιμοποίησης που θα μπορούσε να συμβεί μόνο σε μια περιοχή, στην οποία κυριαρχούσαν τόσο η μεγάλη γλωσσική πολυμορφία όσο και σημαντικά κυρίαρχα τοπικά χαρακτηριστικά που αλληλοκαλύπτονταν. Η τσαμπακάνο είναι μια εκδήλωση γλωσσικής και πολιτιστικής ανθεκτικότητας, μια γλώσσα που συνεχίζει να αυξάνεται σε αριθμό ομιλητών και κοινωνικοπολιτικών επιπτώσεων.

Το ιστολόγιο «Bien Chabacano» διδάσκει στους αναγνώστες βασικές λέξεις και φράσεις στα τσαμπακάνο. Διαθέτει λαϊκά τραγούδια και διηγήματα, ακόμη και μια μετάφραση στα τσαμπακάνο του “Μικρού Πρίγκιπα“. Εδώ είναι η μετάφραση στα τσαμπακάνο της πρώτης παραγράφου του Μικρού Πρίγκιπα. Παρατηρήστε την ομοιότητά της με την ισπανική γλώσσα:

Una vez, cuando seis años lang yo, tiene yo un libro acerca del vida de maga animal na monte cuando no hay pa alla tanto gente. Maga Experiencia De Mio el nombre del libro y ya puede yo alla mira un bien bonito retrato. Un retrato aquel de un grande culebra quien ta traga un animal. Taqui el copia de aquel retrato.

Εικόνα μιας διαφήμισης βιβλιοπωλείου της πόλης Ζαμποάνγκα γραμμένης στα τσαμπακάνο και λέει περίπου: “Το τέλειο μέρος για σας εμφανίζεται σύντομα”. Φωτογραφία και λεζάντα από Bien Chabacano, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Το ιστολόγιο κατευθύνει τους αναγνώστες σε ιστότοπους και σελίδες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, όπου χρησιμοποιείται η τσαμπακάνο, όπως ραδιοφωνικά προγράμματα, τηλεοπτικές ειδήσεις και κυβερνητικές ανακοινώσεις.

Το ιστολόγιο παρέχει ένα σύντομο υπόβαθρο σχετικά με την ιστορία της τσαμπακάνο, τις διαφορετικές προφορές της στην επαρχία Ζαμποάνγκα και τον αντίκτυπο της μετανάστευσης και της εκσυγχρονιστικής οικονομίας στην ανάπτυξή της. Θρηνεί επίσης την έλλειψη συντονισμένων προσπαθειών για την προώθηση της γλώσσας:

The state of Chabacano today is lamentable. Let me sound the alarm bells as early as now! Unless more aggressive preservation efforts will be implemented, the day will come when Chabacano will only be spoken inside the home. This prediction is bleak but it is not without merit.

Η κατάσταση των τσαμπακάνο σήμερα είναι θλιβερή. Επιτρέψτε μου να κρούσω τον κώδωνα του κινδύνου ήδη από τώρα! Αν δεν εφαρμοστούν πιο επιθετικές προσπάθειες διάσωσης, θα έρθει η μέρα που τα τσαμπακάνο θα μιλιούνται μόνο μέσα στο σπίτι. Αυτή η πρόβλεψη είναι ζοφερή αλλά δεν είναι χωρίς αξία.

Μέσα από διαδικτυακές πλατφόρμες όπως το Bien Chabacano, αναμένεται να προκληθεί περισσότερος ενθουσιασμός στις Φιλιππίνες και να εμπνευστούν μαθητές και διαδικτυακοί χρήστες να μάθουν, να αγκαλιάσουν και να συνεχίσουν να αναπτύσσουν τη γλώσσα τσαμπακάνο.