Η Ταγματάρχης Manana Kurdadze και η Λοχίας Nana Tskhadadze θυμούνται τον συνάδελφό τους Zurab Begiashvili, ο οποίος πέθανε στον πόλεμο του Αυγούστου του 2008. Και οι δύο γυναίκες υπηρετούσαν ως στρατιωτικοί γιατροί κατά τη διάρκεια του πολέμου. Όλες οι φωτογραφίες από τον Bach Adamia για το Chai Khana. Επαναχρησιμοποιείται με άδεια.
Το ακόλουθο κείμενο αποτελεί εκδοχή ενός άρθρου [1] από το Chai-Khana.org [2], συνεργάτη του Global Voices. Κείμενο και φωτογραφίες από τον Bacho Adamia.
Για την Γεωργιανή γιατρό Nana Tskhadadze, ο πόλεμος δεν είναι κάτι άγνωστο.
Η 44χρονη λοχίας υπηρέτησε ως γιατρός στο Ιράκ και βρισκόταν στην πρώτη γραμμή στο Τσχινβάλι κατά τη διάρκεια του πολέμου του Αυγούστου 2008 μεταξύ Ρωσίας και Γεωργίας.
Αλλά παρά την εμπειρία της ως γιατρός, για πολλούς Γεωργιανούς, το φύλο της Tskhadadze την κάνει έναν ασυνήθιστο στρατιώτη.
Τα στερεότυπα των φύλων είναι ισχυρά στη Γεωργία, όπου πολλοί γονείς εξακολουθούν να ανατρέφουν τα μικρά αγόρια με την πίστη ότι θα πρέπει να είναι ισχυροί και γενναίοι και τα μικρά κορίτσια ότι θα πρέπει να είναι ευγενικές και προσεκτικές.
Ωστόσο, μια μικρή μειοψηφία γυναικών, όπως η Tskhadadze, ανατρέπει τις παραδόσεις αυτές.
Η Tskhadadze δεν μεγάλωσε ονειρευόμενη το στρατό. Ως νεαρή κοπέλα στο χωριό Sviri, στη νότια περιοχή Σάμτσχε-Τζαβαχέτι της Γεωργίας, ονειρευόταν να γίνει γιατρός.
Μετά την αποφοίτησή της από το Κρατικό Ιατρικό πανεπιστήμιο της Τιφλίδας, εργάστηκε σε τμήμα της σχολής για πέντε χρόνια. Τελικά, όμως, αποφάσισε να ακολουθήσει τα βήματα του αδελφού και των ξαδέλφων της και να ενταχθεί στον στρατό.
Στην αρχή της σταδιοδρομίας της, η Tskhadadze υπηρέτησε στην Ταξιαρχία Kodjori ως επικεφαλής γιατρός. Στη συνέχεια εργάστηκε ως στρατιωτικός γιατρός για έξι χρόνια. Τελικά εγκαταστάθηκε στο Ιράκ, όπου 2.800 Γεωργιανοί στρατιώτες κατέληξαν να υπηρετούν, κυρίως στην πρωτεύουσα Βαγδάτη.
Οι αναμνήσεις από τον πόλεμο του Αυγούστου του 2008 προκαλούν βαθιά συναισθήματα για τους στρατιωτικούς γιατρούς, οι οποίοι είδαν τον θάνατο και υπέφεραν την εμπειρία ενός στρατιώτη στην πρώτη γραμμή. “Κατά τη διάρκεια ενός πολέμου, μπορεί να συμβεί κάτι. Θα μπορούσα να συλληφθώ”, λέει η Δρ. Nana Tskhadadze (αριστερά).
Όταν ξέσπασε ο πόλεμος του Αυγούστου 2008, η Γεωργία απέσυρε γρήγορα τις δυνάμεις της από το Ιράκ. Η Tskhadadze απεστάλη στο Τσχινβάλι, η ντε φάκτο πρώτη γραμμή όπου η κεντρικά διοικούμενη Γεωργία συνορεύει με την αποσχισμένη περιοχή της Νότιας Οσετίας, που υποστηρίζεται από τη Ρωσία.
Όταν άκουσε για την τοποθέτησή της, ένιωθε ότι είχε μεγαλύτερη ευθύνη από τους άνδρες συναδέλφους της.
“Όταν μας είπαν ότι ο πόλεμος είχε αρχίσει, άρχισα να σκέφτομαι τι θα μπορούσε να συμβεί, εγώ ήξερα ότι, ως γυναίκα, είχα μεγαλύτερη ευθύνη. Σε έναν πόλεμο, όλα είναι δυνατά και θα μπορούσα να συλληφθώ”, θυμάται, προσθέτοντας ότι η σύλληψή της θα ήταν “επαίσχυντη” τόσο για την οικογένειά της όσο και για τη χώρα.
Επιπλέον, σε αντίθεση με τους άνδρες συναδέλφους της, η Tskhadadze θεώρησε ότι έπρεπε να κρύψει την τοποθέτησή της από τους γονείς της, εξαιτίας της ανησυχίας για τα συναισθήματά τους. Όταν στάλθηκε στο Τσχινβάλι, είπε ψέμματα στους γονείς της, λέγοντάς τους ότι αποσπάστηκε σε στρατιωτικό νοσοκομείο στην πρωτεύουσα της Γεωργίας, στην Τιφλίδα.
Η Λοχίας Tskhadadze επιδένει το μπράτσο ενός στρατιώτη στην βάση Vaziani.
Δέκα χρόνια αργότερα, η Tskhadadze μπορεί ακόμα να θυμηθεί τον ήχο των βομβών και την σφοδρή ένταση στην πρώτη γραμμή, όταν δέχθηκε επίθεση.
“Ακολουθήσαμε την ιατρική ομάδα. Υπήρχαν τέσσερις από εμάς — δύο άντρες και δύο γυναίκες. Έπρεπε να υπερασπιστούμε τους εαυτούς μας γιατί αυτοί [τα Ρωσικά στρατεύματα] άνοιξαν πυρ από ένα ερημικό σπίτι. Βοηθήσαμε τους στρατιώτες μας,” λέει.
Η κατάσταση χειροτέρεψε μόλις οι Ρωσικές δυνάμεις άρχισαν εναέριο βομβαρδισμό.
“Ήταν μια πραγματική κόλαση στην πόλη. Έριχναν από παντού. Οι στρατιώτες κανόνισαν μια αμυντική γραμμή για να φτάσουμε στους τραυματίες. Κατά την επιστροφή, έπρεπε να κάνουμε το ίδιο γι’ αυτούς και μας βοήθησαν να διασώσουμε τους τραυματίες”, λέει η Tskhadadze, προσθέτοντας ότι οι άντρες αναθάρρησαν, όταν είδαν τις γυναίκες συναδέλφους τους στην πρώτη γραμμή.
Η Δρ. Nana Tskhadadze ξεκίνησε ως πολιτικός γιατρός, αλλά τελικά εντάχθηκε στο στρατό, όπως ο αδελφός και τα ξαδέλφια της. Αυτή και άλλες γυναίκες στο στρατό προβαίνουν σε αμφισβήτηση των ευρέως διαδεδομένων στερεοτύπων φύλου.
Καθώς έτρεχαν μακριά από τις μάχες, έγινε έκρηξη στο δάσος. Η Tskhadadze θυμάται τις κλήσεις για βοήθεια κι ότι άρπαξε την τσάντα της για να βοηθήσει έναν στρατιώτη που είχε σπάσει το πόδι του.
“Σταμάτησα την αιμορραγία και κάλεσα τους άλλους να φέρουν το φορείο. Τότε ο ουρανός έγινε πορτοκαλί. Ένα κύμα με τίναξε και είδα στρατιώτες να πετάγονται στον αέρα. Σκόνταψα”, λέει.
Όταν συνήλθε, όλα ήταν ήσυχα και είδε νεκρά σώματα γύρω της.
“Όλοι γύρω μου ήταν νεκροί. Δεν ήθελα να συλληφθώ και άρχισα να ψάχνω το όπλο μου. Δεν μπορούσα να νιώσω τον ώμο μου. Νόμιζα ότι δεν θα μπορέσω να βγω από το δάσος.”
Σε κάποιο σημείο, όμως, συνειδητοποίησε ότι άλλοι Γεωργιανοί στρατιώτες έφταναν στη σκηνή για να τους διασώσουν.
“Με βοήθησαν. Αυτές οι σκηνές είναι χαραγμένες στη μνήμη μου,” λέει.
Η Tskhadadze μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο Gori με τους άλλους τραυματίες στρατιώτες. Το ταξίδι στο νοσοκομείο ήταν η πρώτη φορά στη στρατιωτική της καριέρα που αισθάνθηκε φοβισμένη, λέει.
“Ήμουν σοβαρά τραυματισμένη, αλλά αυτό που είχα δει ήταν ακόμη χειρότερο από τον φυσικό πόνο. Από τότε που επέζησα, κατάλαβα ότι πρέπει να συνεχίσω να ζω. Ένα χρόνο αργότερα, έβαλα την στολή μου και επέστρεψα στο στρατό,” λέει η Tskhadadze.
“Μία μητέρα είναι πάντα συνδεδεμένη με την ειρήνη”
Η Ταγματάρχης Manana Kurdadze στέκεται με στρατιώτες μπροστά στον θάλαμο που ονομάστηκε προς τιμή του υπολοχαγού Zurab Begiashvili. Ο Begiashvili πέθανε κατά τη διάρκεια του πολέμου του 2008. Η Kurdadze υπηρέτησε ως γιατρός κατά τη διάρκεια του πολέμου και ο ίδιος της ο γιος τραυματίστηκε στις μάχες.
Η 53χρονη γιατρός Manana Kurdadze, με τον βαθμό του Ταγματάρχη, υπερασπίζει τη Γεωργία για πάνω από δύο δεκαετίες.
Είναι γνωστή ως η “μάνα του λόχου” στη μονάδα της. Για τους στρατιώτες, η Kurdadze δεν είναι μόνο γιατρός, αλλά και φίλη, κάποια που μπορούν να συμβουλευτούν όταν έχουν προβλήματα.
“Όταν είσαι γιατρός, έχεις μεγάλη ευθύνη, αλλά η μεγαλύτερη ευθύνη είναι να υπερασπιστείς την ειρήνη. Η εξυπηρέτηση των στρατιωτών και η εξυπηρέτηση της ειρήνης μας φέρνει ευτυχία. Ευχαριστώ τον Θεό που μπορώ να βοηθήσω τους στρατιωτικούς μας,” λέει η Kurdadze.
Όπως και η Tskhadadze, έτσι και η Kurdadze συγκινείται όταν θυμάται τον πόλεμο του 2008.
Η Δρ. Manana Kurdadze, 53 ετών, είναι γνωστή ως η “μάνα του λόχου”.
“Όταν άρχισε η αεροπορική επίθεση, οι φίλοι μου και εγώ περιμέναμε κάτι φρικτό να συμβεί. Λένε ότι εκείνες τις στιγμές, βλέπεις όλη σου τη ζωή μπροστά στα μάτια σου. Αλλά δεν είδα τη ζωή μου. Απλώς ζητούσα από τον Θεό ένα θαύμα και να επιβιώσουμε όλοι μας,” θυμάται.
“Όταν βλέπεις τον πόλεμο και βλέπεις πώς πεθαίνουν οι άνθρωποι, η ζωή γίνεται πιο πολύτιμη, η αγάπη και οι φιλίες γίνονται πιο πολύτιμες. Θυμάμαι ότι αγκάλιαζα και φιλούσα τους πάντες όταν γύρισα σπίτι.”
Η Ταγματάρχης Manana Kurdadze μετρά την πίεση ενός στρατιώτη στην βάση Vaziani.
Η Kurdadze, που έχει δύο παιδιά, λέει ότι η υποστήριξη της οικογένειάς του σημαίνει πολλά γι’ αυτήν.
Η πιο τρομακτική στιγμή του πολέμου του 2008 γι’ αυτήν δεν ήταν από την εποχή της στην πρώτη γραμμή, αλλά όταν έμαθε ότι ο γιος της είχε τραυματιστεί στη μάχη.
Η Manana Kurdadze πρόκειται να συνταξιοδοτηθεί σύντομα και είναι δύσκολο να φανταστεί τη ζωή της έξω από το στρατό.
Η Kurdadze πιστεύει ότι οι γυναίκες και οι μητέρες έχουν ιδιαίτερο ρόλο στη διατήρηση της ειρήνης.
“Μια γυναίκα γιατρός ή μια νοσοκόμα είναι μητέρα. Μια μητέρα συνδέεται πάντα με την ειρήνη. Μια γυναίκα μπορεί να μην έχει παιδί, αλλά εξακολουθεί να έχει μητρικό ένστικτο. Όταν είσαι γυναίκα που υπηρετεί στον στρατό, είσαι υπεύθυνη για κάθε στρατιώτη. Νομίζω ότι πρέπει να υπάρχουν περισσότερες γυναίκες στο στρατό, επειδή οι στρατιώτες χρειάζονται κάποιον που να μπορεί να τους φροντίσει και οι γυναίκες μπορούν να το κάνουν.”
Η Manana Kurdadze πιστεύει ότι η στρατιωτική θητεία δημιουργεί εσωτερική δύναμη.
Σήμερα αντιμετωπίζει μια νέα πρόκληση: τη συνταξιοδότηση.
“Είμαι 53 ετών. Σε δύο χρόνια, θα αφήσω τον στρατό. Συχνά αναρωτιέμαι τι θα κάνω όταν δεν θα χρειάζεται να πάω στη δουλειά στις έξι το πρωί και δεν θα δω τα κορίτσια και τους στρατιώτες μου. Δεν ξέρω πώς θα επιβιώσω.”
Για περισσότερα άρθρα σαν κι αυτό, δείτε το τμήμα ειδικής κάλυψης του Chai Khana “Οι Οικοδόμοι της Ειρήνης [3]“.