Οι μαζικές διαμαρτυρίες εναντίον των παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την κυβέρνηση του Αλεξάνταρ Βούτσιτς εισήλθαν στην πέμπτη συνεχιζόμενη εβδομάδα, με χιλιάδες ανθρώπους να ενώνονται από πέντε σερβικές πόλεις πέρα από την πρωτεύουσα του Βελιγραδίου.
Οι διαδηλώσεις ξεκίνησαν, αφότου ο Μπόρκο Σεφάνοβιτς, πρόεδρος του πολιτικού κόμματος της Σερβικής Αριστεράς και ιδρυτής του αντιπολιτευόμενου συνασπισμού Συμμαχία για τη Σερβία, επέζησε από απόπειρα δολοφονίας στις 23 Νοεμβρίου, όταν κακοποιοί που κράδαιναν μεταλλικούς λοστούς χτύπησαν αυτόν και άλλους δύο ακτιβιστές του κόμματος της Σερβικής Αριστεράς στην πόλη Κρούσεβατς στην Κεντρική Σερβία.
Οι διαμαρτυρίες εντάθηκαν μετά από μια άλλη απόπειρα δολοφονίας εναντίον του δημοσιογράφου Μίλαν Γιοβάνοβιτς στις 11 Δεκεμβρίου.
Κάθε Σάββατο από τα τέλη Νοεμβρίου, χιλιάδες άνθρωποι έχουν αψηφήσει θερμοκρασίες υπό του μηδενός και έχουν βγει στους δρόμους του Βελιγραδίου με το σύνθημα “Σταματήστε τα ματωμένα πουκάμισα” (#STOPkrvavimkošuljama). Το σύνθημα προέκυψε μετά από συνέντευξη Τύπου, στην οποία ο Σεφάνοβιτς έδειξε το ματωμένο του πουκάμισο σε μία πορεία μετά την επίθεση της 23ης Νοεμβρίου. Η 5η Ιανουαρίου ήταν η πρώτη φορά που έγιναν μεγάλες διαδηλώσεις στις πόλεις Νόβι Σαντ, Νις και Κραγκούγιεβατς, τρεις μεγάλες πόλεις της Σερβίας, καθώς και στις μικρότερες Κουρσούμλιγια και Πόζεγκα.
Ένα άλλο σύνθημα διαμαρτυρίας, “Ένα από πέντε εκατομμύρια” (#1od5miliona), αναφέρεται στην πρόσφατη δήλωση του Βούτσιτς ότι δεν θα εκπληρώσει οποιαδήποτε αιτήματα ακόμα και αν πέντε εκατομμύρια άνθρωποι εμφανιστούν στους δρόμους. Η Σερβία έχει πληθυσμό περίπου έξι εκατομμυρίων κατοίκων.
E pa dragi ljudi,počelo i u Nišu #1od5miliona pic.twitter.com/mOz5wm1Zfw
— Mladenovic Vojkan (@mladenovicvojka) January 5, 2019
Λοιπόν, καλοί μου, ξεκίνησε και στη Νις επίσης. #1in5million
At tonight’s rally in Belgrade against Serbian President Aleksandar Vucic, protesters set off flares, carried banners, and even writing in the snow reading: “Vucic is a thief”, while blowing whistles. #StopKrvavimKosuljama #1od5miliona pic.twitter.com/OqCp7qAcsV
— Balkan Insight (@BalkanInsight) January 5, 2019
Στη σημερινή συγκέντρωση στο Βελιγράδι εναντίον του Σέρβου προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς, οι διαδηλωτές έριξαν φωτοβολίδες, κουβάλησαν πανό, έγραψαν ακόμη και πάνω στο χιόνι: “Ο Βούτσιτς είναι κλέφτης”, ενώ σφύριζαν.
A protest in the central Serbian city of Kragujevac in support of the thousands rallying in Belgrade to voice their anger at Serbian President Vucic – who they accuse of increasingly autocratic rule – drew thousands tonight. #1od5miliona pic.twitter.com/Z0fiAxCLa8
— Balkan Insight (@BalkanInsight) January 5, 2019
Μια διαδήλωση στην κεντρική Σερβική πόλη Κραγκούγιεβατς για τη στήριξη των χιλιάδων που συσπειρώθηκαν στο Βελιγράδι για να εκφράσουν την οργή τους στον Σέρβο πρόεδρο Βούτσιτς – που κατηγορούν για όλο και πιο αυταρχική διακυβέρνηση – μάζεψε χιλιάδες απόψε.
Τα αισθήματα του 1990
Για πρώτη φορά από τη δεκαετία του '90, οι διαμαρτυρίες ενώνουν τόσο τους αριστερούς όσο και τους δεξιούς αντιπάλους της κυβέρνησης κάτω από κοινούς φόβους ότι καταλήγει σε δικτατορία και φασισμό.
Η ομοιότητα των γεγονότων με εκείνα που κατέστρεψαν την κυβέρνηση του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς (το υπουργικό συμβούλιο της οποίας περιελάμβανε τον Βούτσιτς, που συνέχισε ως δεξιός ριζοσπάστης υπουργός πληροφόρησης) το 2000 δεν έχει ξεχαστεί από πολλούς, μεταξύ των οποίων η δημοσιογράφος Biljana Stepanović, που τουΐταρε αυτό το σύνολο φωτογραφιών:
Je li ovo za smejanje ili za plakanje?Pre 22 godine sam iznela ćerku na protest protiv Miloševića. Sad je ona došla u Beograd i izvela mene na protest protiv Vučića. pic.twitter.com/oL4gXU9tqv
— Biljana Stepanović (@BiljkaSt) December 29, 2018
Είναι για γέλια ή για κλάματα; Πριν από 22 χρόνια πήγα την κόρη μου σε μια διαμαρτυρία εναντίον του Μιλόσεβιτς. Σήμερα εκείνη ήρθε στο Βελιγράδι και με πήγε σε διαμαρτυρία εναντίον του Βούτσιτς.
Ένα άλλο σύνθημα που εντοπίστηκε τόσο στους δρόμους όσο και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λέει “έχει ξεκινήσει” (#počeloJe), μια κραυγή ελπίδας ότι οι διαμαρτυρίες θα ενωθούν σε ένα κίνημα σε όλη τη χώρα παρόμοιο με αυτό των τελών της δεκαετίας του ‘0.
Την περασμένη δεκαετία, ο Αλεξάνταρ Βούτσιτς επανακαθόρισε την εικόνα του ως μετριοπαθής κεντρώος με το να επιδοθεί θεωρητικά στην ενσωμάτωση της Σερβίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτι που οι αντίπαλοί του ισχυρίζονται ότι είναι απλά καμουφλάζ τόσο των αυξανόμενων αυταρχικών τάσεων του στη χώρα όσο και των υπηρεσιών του προς το Κρεμλίνο.
Μέχρι στιγμής, έχει αγνοήσει τις διαμαρτυρίες. Ενώ τα ελεγχόμενα από την κυβέρνηση μέσα ενημέρωσης προσπάθησαν να ελαχιστοποιήσουν το μέγεθος και τη σπουδαιότητά τους, ο ίδιος ο Βούτσιτς προκάλεσε τους αντιπάλους του με συνομιλίες για γρήγορες εκλογές, οι οποίες με τον σχεδόν συνολικό έλεγχο των κρατικών θεσμών και των μέσων μαζικής ενημέρωσης πιθανότατα θα του δώσουν τη νίκη. Οι ηγέτες της αντιπολίτευσης έχουν πει ότι θα μποϊκοτάρουν μια τέτοια κίνηση.
Μιλώντας με το Balkan Insight, οι διοργανωτές των διαμαρτυριών λένε ότι το μεγαλύτερο κέρδος τους είναι να “ξυπνήσουν τη σέρβικη νεολαία από την απάθεια”, ενώ δεν αγωνίζονται άμεσα για την αντιπολίτευση ως αντικατάσταση της σημερινής κυβέρνησης. Η αντιπολίτευση κρατά εμφανώς χαμηλούς τόνους στις διαμαρτυρίες από φόβο μήπως αποξενωθούν πολιτικά ουδέτεροι πολίτες ή ακτιβιστές της κοινωνίας των πολιτών.
Εν τω μεταξύ, το κοινό έχει γελοιοποιήσει επίσημες προσπάθειες παραπληροφόρησης. Με την πρόσβαση στο διαδίκτυο, οι άνθρωποι μπορούν να δουν τι συμβαίνει από μόνοι τους τους μέσω ζωντανών βίντεο και φωτογραφιών που λαμβάνονται στον ιστότοπο.
Колону су јуче предводили здравствени радници који не желе на убрзан курс немачког и не желе да следеће године Божић проводе тамо далеко. Они желе да остану овде јер Србија је и њихова и наша земља.#1od5miliona #PočeloJe pic.twitter.com/TYSC1CMcK8
— Savez ZA Srbiju (@SavezZaSRB) January 6, 2019
Τουΐτ: Χθες ηγούνταν της σειράς οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας οι οποίοι δεν επιθυμούν να παρακολουθήσουν εντατικά μαθήματα Γερμανικής γλώσσας και να περάσουν τα επόμενα Χριστούγεννα μακριά από εδώ. Θέλουν να παραμείνουν εδώ επειδή η Σερβία είναι η δική τους χώρα και η δική μας χώρα.
Βίντεο: Τα λέμε στο Plato στις 12 Ιανουαρίου.
Και σε μία ανοιχτή επιστολή απευθυνόμενη προς τον Βούτσιτς, οι διαδηλωτές λένε ότι οι εκστρατείες των επιθέσεων δεν θα τους εκφοβίσουν.
Dobili ste mandat da budete predsednik svih građana, a ne da se obračunavate sa svima koji se usude da misle. Vi želite podanike, a ne građane. Zato danas imate kolone onih koji ne žele da žive u društvu koje stvarate.
Έχετε λάβει εντολή να είστε πρόεδρος όλων των πολιτών, όχι [να χρησιμοποιήσετε τη θέση αυτή] για την τελική αναμέτρηση με όλους όσους τολμούν να σκέφτονται με το μυαλό τους. Θέλετε υποκείμενα, όχι πολίτες. Επομένως, έχετε τώρα σειρές ανθρώπων που δεν θέλουν να ζήσουν σε μια τέτοια κοινωνία της δημιουργίας σας.