- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Αμερική: Γιορτάζοντας την Επίσκεψη των Τριών Βασιλέων

Κατηγορίες: Καραϊβική, Λατινική Αμερική, Αϊτή, Αργεντινή, Κούβα, Μεξικό, Θρησκεία, Μέσα των πολιτών, Τέχνες - Πολιτισμός

Η εορταστική περίοδος συνεχίζεται σε ολόκληρη την Αμερική, ακόμα και όταν έχουν περάσει και τα Χριστούγεννα και οι διακοπές της Πρωτοχρονιάς. Σε πολλές χώρες της περιοχής, η γιορτή των “Los Reyes Magos” (Τρεις Βασιλιάδες [1]) είναι μια εξίσου σημαντική γιορτή σε πολλά νοικοκυριά. Η ημέρα πέφτει γύρω από την εποχή των Θεοφανίων [2] και γιορτάζεται στις 6 Ιανουαρίου (ή συχνά την προηγούμενη Κυριακή), η οποία συνδέεται στενά με τις 12 Ημέρες των Χριστουγέννων, όπως αναφέρεται στις δημοφιλείς εορταστικές ιστορίες.

Φωτογραφία από τον χρήστη “El Mundo de Laura” που χρησιμοποιείται με άδεια Creative Commons

Κάθε χώρα γιορτάζει την γιορτή, μερικές φορές με τις δικές της παραλλαγές, αλλά η ημέρα θυμίζει αυτή την ιστορία των τριών σοφών (ή τριών βασιλιάδων), που επισκέφθηκαν το νεογέννητο μωρό Ιησού στην πόλη της Βηθλεέμ. Τα παιδιά στην περιοχή αφήνουν χορτάρι και νερό για τις καμήλες των βασιλιάδων, οι οποίες με τη σειρά τους, αφήνουν πίσω τους παιχνίδια και γλυκά για τα παιδιά. Παρόλο που η γιορτή είναι θρησκευτική, πέφτει θύμα εμπορικής εκμετάλλευσης [3], στοχεύοντας ειδικά στους Λατινοαμερικάνους μετανάστες, όπως ανέφερε ο Erwin C του The Latin Americanist:

Ωστόσο, η οικονομική κρίση στην περιοχή έχει επιπτώσεις σε αυτή τη μακρόχρονη παράδοση. Η Ingrid από το Vivir México [es] γράφει για την εμπειρία της στο Μεξικό: [4]

Hoy que salí a la calle, al centro, temía encontrarme hordas de compradores trabajando para los Reyes Magos y su visita anual a los niños de nuestro país. Y sí, sí me encontré muchos compradores pero nada que ver con años pasados.

Según leo, este año las ventas de juguetes se redujeron de un 50 a 60% en México debido a los problemas económicos que enfrentamos día a día con la crisis mundial. Es triste, porque aunque estamos hablando de juguetes, el fin lúdico es tierno y parte de las tradiciones mexicanas. Gracias a la falta de dinero, los Reyes Magos sólo tienen capacidad de comprar juguetes pequeños, de los más baratos.

Σήμερα ήμουν στο κέντρο της πόλης και φοβόμουν ότι θα έπεφτα πάνω σε ορδές αγοραστών που εργάζονται για τους Τρεις Βασιλείς και την ετήσια επίσκεψή τους στα παιδιά της χώρας μας. Και ναι, έβλεπα πολλούς αγοραστές, αλλά τίποτα όπως τα προηγούμενα χρόνια.

Σύμφωνα με όσα διάβασα, οι πωλήσεις παιχνιδιών φέτος μειώθηκαν κατά 50-60% στο Μεξικό λόγω των καθημερινών οικονομικών προβλημάτων λόγω της παγκόσμιας κρίσης. Είναι λυπηρό γιατί, αν και μιλάμε για παιχνίδια, πρόκειται για διασκέδαση και μέρος των Μεξικανικών παραδόσεων. Λόγω της έλλειψης χρημάτων, οι Τρεις Βασιλιάδες μπορούν να αγοράσουν μόνο μικρά και φθηνά παιχνίδια.

Αυτή η γιορτή συχνά ενθουσιάζει τα παιδιά με την προοπτική των περισσότερων δώρων. Ο Louis Cyphre του El Opinador Compulsivo [es] γίνεται λίγο νοσταλγικός για την του παιδική ηλικία στην Αργεντινή και δημοσιεύει ένα δοκίμιο για τους Τρεις Βασιλείς που έγραψε όταν ήταν στην 7η τάξη [5]. Το μυστήριο και η μαγεία αυτών των γιορτών απευθύνονται ιδιαίτερα σε παιδιά, που συνεχίζουν την παράδοση, με λίγη βοήθεια γονέων και συγγενών. Ωστόσο, η Zenia Regalado στην Κούβα, εκφράζει τη λύπη της για το ότι ο χρόνος αποκάλυψε την πραγματική ταυτότητα των δωρητών [es] [6].

A propósito de la fecha recordaba hoy el día en que maté una ilusión de mi hija cuando tenía cinco años. Ella colocó entonces yerbitas bajo su cama a la espera de un juguete que había pedido: una muñeca.

Se la compré y la coloqué a los pies de su cama. Al despertar dio un salto de alegría al verla.

Entre desorientada y confundida le dije: “No fueron los reyes magos, fue tu reina maga”.

Defender la fantasía a esa edad infantil suele ser una tendencia que más de uno asume. También como madre creo en ello, aunque quizás cometí una herejía.

Την εποχή εκείνη, θυμάμαι την ημέρα που κατέστρεψα την ψευδαίσθηση της κόρης μου, όταν ήταν 5 χρονών. Τοποθετούσε βότανα κάτω από το κρεβάτι της για να περιμένει το παιχνίδι που ζήτησε: μια κούκλα.

Της αγόρασα την κούκλα και την έβαλα στα πόδια του κρεβατιού της. Όταν ξύπνησε, πήδηξε με χαρά όταν είδε την κούκλα.

Μπήκα (στο δωμάτιό της) αποπροσανατολισμένη και μπερδεμένη, και είπα, “Δεν ήταν οι Τρεις Βασιλείς, ήταν η Σοφή σου Βασίλισσα”.

Η υπεράσπιση μιας φαντασίας σε αυτή τη νεαρή ηλικία είναι συνήθως κάτι που κάνει κανείς. Επίσης, ως μητέρα πιστεύω σ’ αυτήν, αν και ίσως έχω κάνει μια αίρεση.

Η γιορτή είναι πολύ σημαντική σε πολλές από τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, των οποίων οι πολίτες είναι συντριπτικά Ρωμαιοκαθολικοί ή από άλλες χριστιανικές παραδόσεις. Ωστόσο, στη χώρα της Αϊτής, υπάρχουν διαφορές στον τρόπο με τον οποίο οι διάφορες θρησκευτικές και πνευματικές παραδόσεις γιορτάζουν την ημέρα. Ο Darlie γράφει [7]:

Cependant, cette fête de l'Epiphanie demeure jusqu'ici très controversée en Haïti par les 3 tendances religieuses les plus en vogue du pays. (protestant, catholique et vaudouisant).

Les catholiques célèbrent l'eucharistie pour marquer cette journée, pour les vaudouisants, c'est l'occasion de prendre leur bain de chance chez les “ougan”=prêtres du vaudou tandis que les chrétiens protestants ne s'en mêlent pas car pour eux cette fête reste une histoire catholique…

S'il y a une chose sur laquelle les haïtiens se mettent d'accord sur cette fête, c'est que l'Epiphanie constitue le pont qui relie la fête nationale aux festivités carnavalesques. Oui, les haïtiens n'attendent chaque année que ce jour là pour donner le coup d'envoi au carnaval. C'est surprenant mais vrai, le carnaval haïtien commence dans 7 jours soit dimanche prochain sur le Champs-de-Mars où de nombreux groupes musicaux ambulants dits les bandes à pied se donneront rendez-vous pour faire danser des centaines de milliers de gens venus de quatre coins du pays.

Ωστόσο, τα Θεοφάνια παραμένουν αμφιλεγόμενα στην Αϊτή για τις τρεις πιο δημοφιλείς θρησκείες της χώρας (Προτεσταντισμός, Καθολικισμός και Βούντου).

Για να γιορτάσουν αυτή την ημέρα, οι Καθολικοί γιορτάζουν τις Ευχαριστίες. Για τους οπαδούς του Βούντου, είναι μια μέρα όπου θα επισκεφθούν τον “ougan” (ο ιερέας βούντου) και θα κάνουν το τυχερό μπάνιο τους. Ενώ οι Χριστιανοί Προτεστάντες δεν συμμετέχουν επειδή γι’ αυτούς η γιορτή είναι για τους Καθολικούς…

Αν υπάρχει ένα πράγμα για την γιορτή που συμφωνούν οι Αϊτινοί, είναι ότι τα Θεοφάνια είναι η γέφυρα μεταξύ της Ημέρας της Ανεξαρτησίας της Αϊτής και των εορτασμών του Καρναβαλιού. Ναι, οι Αϊτινοί περιμένουν κάθε χρόνο για να ξεκινήσουν αυτή τη μέρα το Καρναβάλι. Είναι εκπληκτικό, αλλά αληθινό. Το Καρναβάλι της Αϊτής ξεκινάει την επόμενη Κυριακή στο Πεδίον του Άρεως, όπου διοργανώνονται πολλές χορευτικές μουσικές ομάδες, οι οποίες ονομάζονται “συγκροτήματα με τα πόδια”, για να κάνουν τους εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους που προέρχονται από τις τέσσερις γωνιές της χώρας να χορέψουν.

Η Jennifer Brea [8] συνέβαλε στην δημιουργία αυτής της δημοσίευσης.