Σπίτια που καταστράφηκαν από πυρκαγιά κατά τη διάρκεια επιθέσεων. Φωτογραφία: Borges Nhamire, που χρησιμοποιείται με άδεια.
Από τον Οκτώβριο του 2017, μια άγνωστη ένοπλη ομάδα τρομοκρατεί τον βορρά της Μοζαμβίκης με αδίστακτες επιθέσεις, που έχουν αφήσει πάνω από 200 νεκρούς και πολλά χωριά κατεστραμμένα.
Οι επιθέσεις συμβαίνουν κυρίως τη νύχτα και νωρίς το πρωί σε απομακρυσμένα μέρη της επαρχίας Κάμπο Ντελγάδο κοντά στα σύνορα με την Τανζανία. Οπλισμένοι με όπλα και μαχαίρια, τα μέλη της ομάδας εισβάλλουν σε ένα χωριό, πυροβολούν και αποκεφαλίζουν ανθρώπους, πυρπολούν κατοικίες, κλέβουν φαγητό και φεύγουν στο κοντινό δάσος.
Καθώς οι Αρχές της Μοζαμβίκης αγωνίζονται να αποκαλύψουν την προέλευση και τα κίνητρα της ομάδας, η τοπική εφημερίδα Carta de Moçambique αποκάλυψε τον Δεκέμβριο του 2018 ότι ένας λογαριασμός στο Facebook, που χρησιμοποιεί ένα φανταστικό όνομα, ίσως και να έχει βοηθήσει να στην προσέλκυση και “περιποίηση” των μελών της μυστηριώδους συμμορίας.
Με το όνομα Shakira Júnior Lectícia, το προφίλ ήταν ενεργό για 14 μήνες από τις 25 Οκτωβρίου 2017. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, δημοσίευε μηνύματα, που επαινούσαν τις επιθέσεις στο Κάμπο Ντελγάδο και καλούσε τους νέους να συμμετάσχουν στην ομάδα με υποσχέσεις για μεγάλα χρηματικά ποσά. Ο λογαριασμός ισχυρίζεται ότι η Shakira Júnior Lectícia είναι κάτοικος της γειτονιάς Expansão στην πόλη Πέμπα, πρωτεύουσα του Κάμπο Ντελγάδο.
Τελικά, ο λογαριασμός έκλεισε: ήταν απροσπέλαστος από τις 10 Δεκεμβρίου 2018. Εκείνη την εποχή, είχε φτάσει το όριο των 5.000 φίλων του Facebook και συγκέντρωσε εκατοντάδες οπαδούς.
Η φωτογραφία προφίλ του λογαριασμού, μαζί με αρκετές εικόνες που δημοσίευσε τον περασμένο χρόνο, λήφθηκαν από άτομα, που λένε ότι δεν εμπλέκονται με τους επιτιθέμενους στο Κάμπο Ντελγάδο, σύμφωνα με το δημοσίευμα της Carta de Moçambique. Αυτές οι φωτογραφίες απεικονίζουν συνήθως άτομα να κρατούν αρμαθιές μετικάλ, το νόμισμα της Μοζαμβίκης.
Οι δημοσιογράφοι της Carta de Moçambique εντόπισαν τέσσερα άτομα, των οποίων οι φωτογραφίες δημοσιεύτηκαν από τον λογαριασμό, συμπεριλαμβανομένου του νόμιμου κατόχου της φωτογραφίας προφίλ. Όλοι επιβεβαίωσαν ότι οι φωτογραφίες είναι δικές τους και ότι δεν είχαν ποτέ επαφή με τον λογαριασμό. Κανένας δεν ήξερε πώς οι διαχειριστές του λογαριασμού έλαβαν τις φωτογραφίες.
Φωτογραφίες από τη Shakira δημοσιευμένες στο Facebook. Στιγμιότυπο οθόνης: MediaFax.
Και τα τέσσερα άτομα, που τους πήρε συνέντευξη η εφημερίδα, έχουν δεσμούς με το Κάμπο Ντελγάδο. Κάποιοι ζουν στην επαρχία, και σε περιοχές που δέχονται επίθεση. Άλλοι ζουν λίγο έξω από το Κάμπο Ντελγάδο.
Σύμφωνα με την Carta de Moçambique, η οποία παρακολούθησε τη δραστηριότητα του λογαριασμού, στις 11 και 22 Νοεμβρίου 2018, η Shakira δημοσίευσε φωτογραφίες ενός νεαρού άνδρα, που κρατούσε αρκετά χαρτονομίσματα μετικάλ, με λεζάντα που υποδηλώνει ότι έλαβε τα χρήματα ως ανταμοιβή για την ένταξή του στην εξέγερση.
Μια επίθεση στην περιοχή Πουντανχάρ στις 11 Νοεμβρίου είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο έξι ανδρών. Τα πτώματά τους βρέθηκαν σε ένα δάσος με σημάδια επίθεσης από μαχαίρια.
Η Shakira δημοσίευσε μια φωτογραφία λίγες ώρες μετά την επίθεση, πριν αναφερθεί από τα ΜΜΕ της Μοζαμβίκης, γεγονός που εγείρει περαιτέρω υποψίες.
Το Εθνικό Τμήμα Ποινικής Έρευνας της Μοζαμβίκης διερευνά την υπόθεση.
Οι Αρχές έχουν κατηγορήσει 189 άτομα σε σχέση με τις επιθέσεις μέχρι στιγμής. Μια δίκη, που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2018, αναμένεται να καταλήξει σε ετυμηγορία στις αρχές του 2019, σύμφωνα με τον τοπικό Τύπο.
Οι κατηγορούμενοι περιλαμβάνουν υπηκόους από τη Μοζαμβίκη, καθώς και από την Τανζανία, τη Σομαλία, το Μπουρούντι και τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Είναι 42 γυναίκες και 147 άνδρες.
Η αστυνομία διεξάγει συχνά επιχειρήσεις στην περιοχή και κρατούν τακτικά άτομα, ύποπτα ότι έχουν σχέση με τη βία. Έχουν επιστρέψει πολλούς νεαρούς άνδρες στις οικογένειές τους μετά τη σύλληψή τους, ενώ βρίσκονται σε διαδρομή προς τις πληγείσες περιοχές. Η αστυνομία λέει ότι οι πράκτορες τους καλοπιάνουν με υποσχέσεις εργασίας και χρημάτων.
Η προέλευση της ομάδας παραμένει μυστήριο
Παραμένει ασαφές πώς χρηματοδοτούνται οι επιθέσεις στο Κάμπο Ντελγάδο, τα είδη εκπαίδευσης που χρησιμοποιούνται και τα πραγματικά συμφέροντα των επιτιθέμενων.
Αν και υπήρξαν ισχυρές υποψίες για τρομοκρατία βάσει πίστης, μέχρι στιγμής πρόκειται για εικασίες. Ένα βίντεο, που κοινοποιήθηκε ευρέως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, συμπεριλαμβανομένου του Facebook, τον Ιανουάριο του 2018, βοήθησε στην τροφοδότηση τέτοιων θεωριών.
Καταγεγραμμένο σε ένα δάσος, δείχνει μια ομάδα πέντε ανδρών, που φορούσαν πολιτικά και μαντίλια στο κεφάλι, να κρατάνε πολυβόλα και έναν άνδρα να κρατά μαχαίρα. Μιλώντας στα πορτογαλικά, ο άνδρας επαινεί την επίθεση στη Μοσίμποα ντα Πράια (όπου πολλοί άνθρωποι σκοτώθηκαν στα τέλη του 2017) και καλεί τους Μοζαμβικανούς να συμμετάσχουν στην ομάδα.
Η πλειονότητα του πληθυσμού της Μοζαμβίκης είναι χριστιανοί, με περίπου 18% να χαρακτηρίζονται μουσουλμάνοι. Οι περισσότεροι μουσουλμάνοι της Μοζαμβίκης ζουν στο βόρειο τμήμα της χώρας.
Μια μελέτη, που δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2018 από ερευνητές από το Ινστιτούτο Κοινωνικών και Οικονομικών Σπουδών (IESE) και το Ίδρυμα Μηχανισμού Υποστήριξης της Κοινωνίας των Πολιτών (MASC), προτείνει μια διαφορετική θεωρία.
Μετά από συνέντευξη πολλών ενδιαφερομένων στις πληγείσες περιοχές, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο στόχος της ομάδας είναι οικονομικός: στοχεύει στη δημιουργία ευκαιριών για τους περιθωριοποιημένους νέους για να αποκομίσουν κέρδη από την εμπορία ξύλου, ελεφαντόδοντου, κάρβουνου και ρουμπινιών στην πλούσια σε πόρους επαρχία.
Το Κάμπο Ντελγάδο φιλοξενεί το 40% των παγκοσμίως γνωστών αποθεμάτων ρουμπινιών και διαθέτει αρκετό αέριο και πετρέλαιο για να μετατρέψει τη Μοζαμβίκη στον τρίτο μεγαλύτερο εξαγωγέα φυσικού αερίου στον κόσμο μετά το Κατάρ και την Αυστραλία από το 2022.
Ωστόσο, ο πληθυσμός του παραμένει φτωχός, με το 24% των ατόμων ηλικίας 15-24 ετών να είναι σήμερα άνεργοι, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία.
