- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Τανζανία: Μια κουκουβάγια αρνείται να εγκαταλείψει το κοινοβούλιο

· Σύνταξη Pernille Baerendtsen Μετάφραση Veroniki Bacharidi-Krikoni

Κατηγορίες: Υπο-Σαχάρια Αφρική, Τανζανία, Διακυβέρνηση, Ιδέες, Μέσα των πολιτών, Πολιτική

Πλατεία Nyerere στην Ντοντόμα, πρωτεύουσα της Τανζανίας, και έδρα της Βουλής ”Bunge”. Φωτογραφία: Pernille Bærendtsen, χρησιμοποιείται με άδεια.

Στις 29 Ιανουαρίου, όταν το κοινοβούλιο της Τανζανίας (Bunge) συγκλήθηκε στην Ντοντόμα για την πρώτη της ολομέλεια το 2019, μια κουκουβάγια πέταξε μες στο κτίριο, κούρνιασε στο ταβάνι και παρακολούθησε την ολομέλεια από ψηλά.

Το περιστατικό επέστησε την εθνική προσοχή και προκάλεσε ερωτήσεις από χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και τις εφημερίδες. Τι θα μπορούσε να σημαίνει η παρουσία της κουκουβάγιας στο κοινοβούλιο;

Η κουκουβάγια εντοπίστηκε δύο φορές μέσα στις αίθουσες του κοινοβουλίου στην πόλη Ντοντόμα. Τι φαίνεται να συμβολίζει;

‘’Κακός οιωνός; [3]’’ αναρωτήθηκε η τοπική εβδομαδιαία εφημερίδα The East African.

Ο Βρετανός blogger και αναλυτής μέσων, Ben Taylor, το πήγε παραπέρα:

Η κουκουβάγια που μπήκε στη Βουλή συμβολίζει τον επερχόμενο θάνατο της τανζανιανής δημοκρατίας;

“Από το λεξικό: Μια ομάδα κουκουβάγιες λέγεται parliament [κυβέρνηση]. -Γεια σου, σύντροφε!” Γελοιογραφία: Samuel Mwamkinga (Joune), χρησιμοποιείται με άδεια.

Ο Τανζανός γελοιογράφος Samuel Mwamkinga (Joune) [5] αργότερα απεικόνισε το περιστατικό με μια αναφορά στην βρετανική έκφραση “a group of owls”, ιδιωματισμός που βασίζεται στην ελληνική αντίληψη ότι οι κουκουβάγιες είναι σοφές.

Η κουκουβάγια, ωστόσο, θεωρείται οιωνός θανάτου και κακοτυχίας στην Τανζανία. [6] 

Και σύμφωνα με το The Citizen, η κουκουβάγια ήταν αποφασισμένη να παραμείνει στην Βουλή: 

Η κουκουβάγια, νυκτόβιο πτηνό, δεν μπορούσε να φύγει…παρά κάμποσες προσπάθειες να την διώξουν κοινοβουλευτικοί αξιωματούχοι.

Οι κουκουβάγιες δεν είναι ασυνήθιστες στην Τανζανία ούτε και η τάση των Τανζανών προς τις δεισιδαιμονίες. Μια έρευνα το 2010 [7] διαπίστωσε ότι το 93% των Τανζανών πιστεύουν στη μαγεία.

Μια ασυνήθιστη κοινοβουλευτική συνεδρίαση

Για αυτή τη συγκεκριμένη συνεδρίαση, η παρουσία της κουκουβάγιας προσέφερε ένα συμβολισμό, ακόμη και για τους μη δεισιδαίμονες, που ήταν αδύνατο να αγνοηθεί.

Στην ημερήσια διάταξη της πρώτης κοινοβουλευτικής συνεδρίασης της Τανζανίας το 2019 υπήρξαν οι προτεινόμενες τροποποιήσεις του Νόμου περί Πολιτικών Κομμάτων έπειτα από πολύμηνη έντονη συζήτηση σε ένα ολοένα και ασταθέστερο πολιτικό κλίμα.

Η Τανζανία έγραψε ιστορία [8] το 1992 ως μία από τις πρώτες χώρες στην Αφρική που εγκαθίδρυσε τον πολυκομματισμό, ο οποίος επέτρεπε κόμματα αντιπολίτευσης. Ο Νόμος για τα Πολιτικά Κόμματα (εδώ με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις [9]) εισήχθη επίσης το 1992 και τροποποιήθηκε με την πάροδο του χρόνου με την τελευταία τροποποίηση το 2009.

Με την κουκουβάγια να παρακολουθεί τη συνεδρίαση, οι Τανζανοί βουλευτές συμφώνησαν στην τροποποίηση του νόμου, βήμα, το οποίο οι επικριτές θεωρούν ως σοβαρή εξασθένηση του πολυκομματισμού στην Τανζανία, άρα και της δημοκρατίας.

Εν ολίγοις, η ανανέωση του νομοσχεδίου παρέχει μεγαλύτερη εξουσία στο ληξιαρχείο, οριζόμενο από την κυβέρνηση, όχι μόνο να καταργεί εγγραφές πολιτικών κομμάτων, αλλά και να εκδίδει ποινές με τη μορφή φυλάκισης, αν ένα πολιτικό κόμμα, για παράδειγμα διενεργεί εκπαίδευση πολιτικών δικαιωμάτων σχετικά με την εγγραφή ψηφοφόρων και άλλες δραστηριότητες με πολιτικά κίνητρα, σύμφωνα με το Reuters [10].

Αρκετά ΜΜΕ ανέφεραν τα λόγια του Ζitto Kabwe, ηγέτη του κόμματος της αντιπολίτευσης ACT-Wazalendo, ο οποίος τον Aύγουστο του 2017 [11] επέκρινε την προτεινόμενη τροποποίηση του νόμου, προβλέποντας την πιθανή υπονόμευση των πολιτικών δικαιωμάτων. Ο Kabwe έπειτα το συνέκρινε με το Νομοσχέδιο περί Υπηρεσιών ΜΜΕ του 2016, το οποίο περιόριζε τα ελεύθερα και ανεξάρτητα ΜΜΕ [12]. Τώρα, ο Kabwe επιστεί την προσοχή στην εγγενή αντίφαση της τροποποίησης του Νόμου περί Πολιτικών Κομμάτων:

“Δεν μπορείς να έχεις ένα σύνταγμα, το οποίο επιτρέπει την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι και μετά να δίνεις σε κάποιο την εξουσία να ακυρώνει αυτή την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι”.

Μια ετοιμοθάνατη δημοκρατία;

Η παρακμάζουσα δημοκρατία της Τανζανίας υπό την εξουσία του Προέδρου Μαγκουφούλι έχει αποτελέσει συχνό θέμα στα ΜΜΕ, καθώς και δημοφιλές θέμα σάτιρας.

Στις 30 Ιανουαρίου, η Fatma Karume, Διευθύντρια της Tanganyika Law Society, τουίταρε μια γελοιογραφία του Κενυάτη καλλιτέχνη Gado (22 Σεπτεμβρίου 2017) σχετικά με το ρόλο του Προέδρου της Τανζανίας Μαγκουφούλι και το θάνατο της δημοκρατίας:

Καλημέρα σε όλους. Να έχετε μια υπέροχη μέρα.

Τα τελευταία χρόνια, η Τανζανία έχει γίνει ολοένα και περισσότερο απολυταρχική  [21]στη νομοθεσία της, με αποτέλεσμα λιγότερο χώρο για επικριτικούς πολιτικούς αντιπάλους και ανεξάρτητα ΜΜΕ. Τώρα, οι επικριτές αναφέρουν ότι η τροποποιημένη νομοθεσία περί πολιτικών κομμάτων θα δυσχεράνει την εξάσκηση πολιτικών επικριτικών προς τον πρόεδρο και το Chama Cha Mapinduzi (Κόμμα της Επανάστασης), το οποίο βρίσκεται στην εξουσία από την ανεξαρτησία της χώρας το 1961.

Η αντιπολίτευση είναι ζωτικής σημασίας για μια ζωντανή δημοκρατία. Μια ισχυρή αντιπολίτευση θα ελέγχει την κυβέρνηση και θα την προκαλεί. Αν δεν υπάρχει αντιπολίτευση, η ποικιλομορφία των αναγκών των πολιτών δεν θα μπορεί να εκπροσωπηθεί καθώς πρέπει.

Σε 15 tweets [22], η φοιτήτρια διδακτορικού Rachel McLellan εξήγησε στους αναγνώστες της πιθανές συνέπειες του νέου νομοσχεδίου και σκιαγραφεί μια κατάσταση, κατά την οποία μια επικριτική αντιπολίτευση θα βρεθεί στριμωγμένη στη γωνία: 

Οπότε οι περισσότεροι από τους τρόπους σας να πεισθούν οι ψηφοφόροι έχουν κάνει φτερά. Τι κάνεις αν είσαι κόμμα αντιπολίτευσης; Πηγαίνεις πίσω στα βασικά και σχεδιάζεις νέες στρατηγικές, σωστά; Λοιπόν, αυτό το νομοσχέδιο εισάγει άνευ προηγουμένου εξουσίες επίβλεψης στο ληξιαρχείο Κομμάτων, που το δυσχεραίνουν κατά πολύ 5/n

Προληπτικοί ή όχι, όσοι επικρίνουν την αυταρχική πλευρά της Τανζανίας ένιωσαν μια κάποια ανακούφιση με την παρουσία της κουκουβάγιας και τις ανεπιτυχείς προσπάθειες να την κυνηγήσουν.

Η κουκουβάγια παρέμεινε. Ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου, Job Ndugai, προσπάθησε να τροποποιήσει την παραδοσιακή πίστη με μια ρεαλιστική εξήγηση:

“Αξιότιμοι βουλευτές του Κοινοβουλίου, βλέπουμε μια κουκουβάγια στη Βουλή από το πρωί, αλλά στην παράδοση του λαού της Ντοντόμα, μια κουκουβάγια κατά τη διάρκεια της ημέρας δεν μπορεί να έχει καμία επίδραση σε κανέναν [3]. Αυτό σημαίνει ότι δεν ανησυχούμε για κανένα λόγο για την παρουσία της”.

Για τους επικριτές, ωστόσο, δεν υπάρχει τίποτα ρεαλιστικό όσον αφορά το νέο νομοσχέδιο.