[1]Ρομπότ Tmsuk RODEM. Στιγμιότυπο οθόνης από βίντεο στο www.tmsuk.co.jp/rodem/ [1]
Αγαπώ την τεχνολογία. Υποθέτω ότι είμαι αυτό που λένε στην Ιαπωνία «gijutsu otaku» (技術 オ タ ク), ένα άτομο με υπερβολική αγάπη για την τεχνολογία. Ίσως αυτό να προέρχεται από το ότι μεγάλωσα σε μια εποχή, όταν υπήρχαν ακόμα mainframe, και οι προσωπικοί υπολογιστές (PC) μπορούσαν στην καλύτερη περίπτωση να τα βγάζουν πέρα μόνο με επεξεργασία κειμένου ή παιχνίδια με πραγματικά κακά γραφικά. Είμαι επίσης άτομο με αναπηρία, οπότε η τεχνολογία είναι αναγκαιότητα και για μένα. Ο υπολογιστής και το smartphone είναι πλέον απαραίτητα χαρακτηριστικά της καθημερινής μου ζωής, αλλά υπάρχουν και βοηθητικές συσκευές και λειτουργικές και κουλ και η ρομποτική είναι ένας τομέας, που παρακολουθώ με έντονο ενδιαφέρον. Τα αυτοκίνητα χωρίς οδηγό, σίγουρα, δεν θα έρθουν αρκετά σύντομα για μένα.
Ωστόσο, μερικές φορές είμαι σκεπτικός για συγκεκριμένες τεχνολογικές εξελίξεις, καθώς οι τεχνολογικές φιλοδοξίες μπορεί μερικές φορές να ξεπεράσουν τις ανησυχίες περί λειτουργικότητας. Πάρτε, για παράδειγμα, την πρόσφατη καινοτομία από την Tmsuk Co. Ltd [2], μια εταιρεία που εδρεύει στην Μουνακάτα της Περιφέρειας Φουκουόκα, η οποία στα μέσα Δεκεμβρίου 2017 παρήγαγε ένα νέο τύπο ρομποτικού αναπηρικού αμαξιδίου ονόματι «Rodem [3]». Το Rodem φέρεται να έχει σχεδιαστεί για να επιτρέπει στο χρήστη να μεταφέρεται από την αναπηρική καρέκλα στο κρεβάτι πιο εύκολα από ό,τι στη μακροχρόνια χρησιμοποιούμενη “κλασικού τύπου αναπηρική καρέκλα”.
Όπως ανέφερε [4] η Nikkei Technology:
The robot, “Rodem,” was developed so that the user can easily ride on the wheelchair from a bed, sofa, etc. At the time of getting on/off the robot, its seat protrudes backward and diagonally downward, and the user straddles the seat from behind. There is no backrest, but the user can lean forward to put his/her weight on the front part of the seat…The robot can be charged by using a 100V domestic power source. After being charged for eight hours, it can travel 15km or more. Its maximum speed is 6km/h.
Το ρομπότ “Rodem” αναπτύχθηκε, έτσι ώστε ο χρήστης να μπορεί εύκολα να ανεβαίνει στην αναπηρική καρέκλα από ένα κρεβάτι, καναπέ, κλπ. Κατά τη στιγμή της επιβίβασης/αποβίβασης από το ρομπότ, το κάθισμά του βγαίνει προς τα πίσω και διαγώνια προς τα κάτω και ο χρήστης μπαίνει στο κάθισμα από πίσω. Δεν υπάρχει πλάτη, αλλά ο χρήστης μπορεί να κλίνει προς τα εμπρός και να βάλει το βάρος του στο μπροστινό μέρος του καθίσματος…Το ρομπότ μπορεί να φορτιστεί με οικιακή πηγή ισχύος 100V. Αφού φορτιστεί για οκτώ ώρες, μπορεί να ταξιδέψει 15 χλμ ή περισσότερο. Η μέγιστη ταχύτητα είναι 6χλμ / ώρα.
Η συσκευή μπορεί να ελέγχεται από smartphone, επιτρέποντας στους χρήστες να την ελέγχουν από απόσταση, να τη φέρνουν πιο κοντά ή να τη μετακινούν πιο μακριά από ένα κρεβάτι, για παράδειγμα.
Είναι η φαινομενική ευκολία και άνεση που κάνει το Rodem τόσο ελκυστικό, φυσικά. Το να μπορείς να ξαπλώσεις και να σηκωθείς από το κρεβάτι χωρίς να χρειάζεσαι άτομο να σε βοηθάει και με μια τέτοια κουλ αναπηρική καρέκλα, πρέπει να είναι καλό, σωστά;”. “Ενώ τα συμβατικά αναπηρικά αμαξίδια είναι σαν να αγκαλιάζουν το χρήστη, το Rodem σου δίνει την αίσθηση ότι σε κουβαλάει κάποιος στους ώμους”, δήλωσε ο Πρόεδρος της Tmsuk, Yoichi Takamoto, υποδηλώνοντας ότι αυτός σίγουρα έτσι το σκέφτεται.
Ένας εκπρόσωπος της εταιρείας Tmsuk δήλωσε επίσης σε άρθρο του The Daily Mail [5] ότι το Rodem είχε ως στόχο να “…καταρρίψει τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με αναπηρία”, επιτρέποντας “κίνηση που διευρύνει το ζωτικό χώρο των χρηστών και αυξάνει την ποιότητα ζωής τους”.
Η επιθυμία να καταργηθούν τα εμπόδια και να αυξηθεί η ποιότητα ζωής των ατόμων με αναπηρία είναι, φυσικά, καλό πράγμα. Ωστόσο, κάποιοι στην κοινότητα των ατόμων με αναπηρία έχουν αμφιβολίες για το Rodem.
Ο εμπειρογνώμονας Προσβασιμότητας και Ενσωμάτωσης με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο και χρήστης αναπηρικού αμαξιδίου Mik Scarlet τουίταρε [6] ότι είχε βαρεθεί “σχεδιαστές προϊόντων με κίνητρο το εγώ τους, που μας λένε τι χρειαζόμαστε και δημιουργούν απαντήσεις σε προβλήματα που δεν έχουν τα άτομα με αναπηρίες. Αυτό δεν θα προωθήσει την προσβάσιμη τεχνολογία, αλλά φαίνεται καλό στα media”.
Ο Scarlet ήταν εξίσου ειλικρινής σε μια συνομιλία μαζί μου μέσω ιδιωτικών μηνυμάτων στο Twitter. “Το αμαξίδιο της Tmsuk Rodem αποδεικνύει ότι οι σχεδιαστές δεν έχουν ιδέα για τα αναπηρικά αμαξίδια και τους χρήστες τους”, δήλωσε. “…Η παράξενη ιδέα για την επιβίβαση σε αυτό δείχνει ότι πολύ λίγοι χρήστες αμαξιδίου συμμετείχαν στη διαδικασία σχεδιασμού. Η επιβίβαση στο Rodem είναι πολύ πιο δύσκολη από τη συνηθισμένη πλευρική μεταφορά και υπάρχει πολύ λιγότερη υποστήριξη με την απώλεια της πλάτης. Δε λειτουργεί σχεδόν για κανένα χρήστη αναπηρικών αμαξιδίων”.
“Αν ο σκοπός του είναι να βοηθήσει την πλειοψηφία των χρηστών αναπηρικών αμαξιδίων”, είπε ο Mik Scarlet, “η αναπηρική καρέκλα Tmsuk Rodem απλά δεν είναι το τέλειο. Αλλά στα μέσα ενημέρωσης και το ευρύ κοινό, μοιάζει με σπουδαία ιδέα. Όπως τονίζει [3] ένα άρθρο στον τεχνολογικό ιστότοπο Engadget το Δεκέμβριο του 2017, “το ρομποτικό αναπηρικό αμαξίδιο σε κάνει βόλτα στους ώμους του κι όχι μόνο καθιστά ευκολότερη την επιβίβαση, αλλά σας έχει και ψηλά και μπροστά. Είναι πιο εύκολο να βουρτσίζετε τα δόντια σας, να φτιάχνετε πρωινό ή απλά να μιλάτε πρόσωπο με πρόσωπο με κάποιον”.
Επίσης μπήκα στη λογικά να σκεφτώ τους λόγους για το ενδιαφέρον της Ιαπωνίας για τη ρομποτική, που μπορεί να περιλαμβάνει την έλλειψη προσωπικού για ορισμένες εργασίες. Τα νοσοκομεία και η οικιακή φροντίδα είναι από τους κλάδους της Ιαπωνίας που έχουν ανεπαρκή κονδύλια και προσωπικό και σε τομείς όπως η εξυπηρέτηση πελατών, η ρομποτική κυριαρχεί κυριολεκτικά. Τώρα έχουμε τα βοηθήματα κινητικότητας. Είναι όλα πολύ βολικά, αλλά η ευκολία, σε αυτή την περίπτωση, φαίνεται να συνδέεται με το να μην χρειάζεται να ασχοληθείς με ανθρώπους. Αυτό μπορεί να είναι καλό για κάποιον που προσπαθεί να αγοράσει κάτι από ένα κατάστημα, αλλά δεν είναι τόσο ευχάριστο, να φανταστείς, για τον πωλητή, του οποίου την εργασία έχει αντικαταστήσει το ρομπότ.
Το να ξαπλώσεις και να σηκωθείς από το κρεβάτι είναι μία από τις πιο δύσκολες, αλλά κρίσιμες φάσεις που αντιμετωπίζει ένα άτομο με αναπηρία και είμαι βέβαιος ότι μια μέρα θα αναπτυχθεί μια ρομποτική συσκευή, που θα ικανοποιήσει τις ανησυχίες του Mik Scarlet και άλλων για τη φυσική του κατασκευή και θα εξαλείψει πλήρως την ανάγκη οι χρήστες αναπηρικών αμαξιδίων να εξαρτώνται από φροντιστές. Στην παρούσα ενσάρκωσή του, όμως, το Tmsuk Rodem δεν είναι λύση.
Φαίνεται επίσης ότι το Rodem απευθύνεται σε ηλικιωμένους, οι οποίοι ενδέχεται να μην έχουν πρόσβαση σε φροντιστή, ειδικά αν ζουν σε αγροτικές περιοχές της Ιαπωνίας, όπου υπάρχει ιδιαίτερη ανάγκη για περισσότερους φροντιστές. Η ερώτησή μου είναι λοιπόν: αντί να αναπτύξουμε νέες τεχνολογίες, που μπορεί να αποδειχθούν ακατάλληλες, γιατί τουλάχιστον να μην εκπαιδεύουμε και περισσότερους επαγγελματίες φροντιστές;