Ανγκόλα: Απέλαση χιλιάδων Κονγκολέζων μεταναστών σε καταστολή παράνομου αδαμαντωρυχείου

Το Γραφείο Συντονισμού Ανθρωπιστικών Υποθέσεων των Ηνωμένων Εθνών (OCHA) δήλωσε ότι από τις αρχές Οκτωβρίου του 2018, η κυβέρνηση της Ανγκόλας απέλασε περίπου 330.000 μετανάστες χωρίς έγγραφα ^[2] κυρίως στις επαρχίες Κασάι, κεντρική Κασάι και Κουάνγκο στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (ΛΔΚ).

Πολλοί από τους παράτυπους μετανάστες έχουν αποχωρήσει λόγω της “Επιχείρησης Διαφάνεια ^[3]“, μιας μεγάλης πρωτοβουλίας υπό την ηγεσία της κυβέρνησης για την εξάλειψη του λαθρεμπορίου διαμαντιών. Σύμφωνα με αξιωματούχους ασφαλείας της Ανγκόλας, διαμάντια αξίας άνω του 1 εκατομμυρίου δολαρίων έχουν κατασχεθεί και έχουν κλείσει πάνω από 200 παράνομες περιοχές εμπορίας διαμαντιών.

Μέσω συνεντεύξεων με κατοίκους του Καμάκο, συνοριακής πόλης στην επαρχία Κασάι, το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα έλαβε αναφορές ^[4] ότι οι δυνάμεις ασφαλείας της Ανγκόλας χρησιμοποίησαν υπερβάλλουσα ισχύ κατά τη διάρκεια αυτών των απελάσεων, με αποτέλεσμα θανάτους και τραυματισμούς.

Αξιωματούχοι της Ανγκόλας έχουν αρνηθεί τη χρήση βίας ή ξενοφοβία στην προσέγγισή τους για την καταστολή της παράνομης εξόρυξης διαμαντιών.

Η έκθεση, που εκπονήθηκε από την OCHA στη ΛΔΚ, σε συνεργασία με ανθρωπιστικούς εταίρους και καλύπτει την περίοδο από την 1η έως τις 16 Νοεμβρίου 2018, αναφέρει 362.097 Κονγκολέζους. Ωστόσο, προειδοποιεί ^[5] ότι τα δεδομένα αυτά δεν είναι απολύτως ακριβή και ότι οι αριθμοί μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτεροι:

Les chiffres ci-dessus ont été validés par la DGM [ Direction Générale de Migration] au niveau national et font donc office de chiffres vérifiés. Cependant, comme toutes statistiques officielles sujettes à un processus de vérification, il est probable que ces données ne reflètent pas encore totalement l’ampleur de l’afflux de la période la plus récente.

Ainsi, les données collectées par les antennes locales de la DGM et celles provenant de certaines organisations de la société civile et ONG semblent indiquer un nombre plus important d’arrivants dans certaines provinces. C’est notamment le cas pour les données récoltées par le système de veille humanitaire assuré par l’ONG Caritas et couvrant toutes les provinces affectées, dont le rôle d’alerte précoce doit être vu en complémentarité des chiffres vérifiés de la DGM. Actuellement, ce système de veille rapporte que près de 522 200 personnes seraient retournées de l’Angola vers les provinces du Kasaï, du Kasaï Central, du Kwango, du Kongo Central, de Lualaba et de Lomami entre le 1er octobre et le 10 novembre 2018.

Τα παραπάνω στοιχεία έχουν επικυρωθεί από το Γενικό Τμήμα Μετανάστευσης της Λαϊκής Δημοκρατίας του Κονγκό (GDM) σε εθνικό επίπεδο και έτσι χρησιμεύουν ως εξακριβωμένα στοιχεία. Ωστόσο, όπως κάθε επίσημο στατιστικό στοιχείο που υπόκειται σε διαδικασία επαλήθευσης, είναι πιθανό ότι τα δεδομένα αυτά δεν αντανακλούν πλήρως το μέγεθος της πλέον πρόσφατης εισροής.

Τα στοιχεία που συλλέγονται από τα τοπικά παραρτήματα του GDM και τα δεδομένα που συλλέγονται από οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και ΜΚΟ δείχνουν έτσι μεγαλύτερο αριθμό αφίξεων σε ορισμένες επαρχίες. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα δεδομένα που συλλέγονται από το σύστημα ανθρωπιστικής παρακολούθησης που παρακολουθεί η ΜΚΟ Caritas, το οποίο καλύπτει όλες τις πληγείσες επαρχίες και των οποίων η έγκαιρη προειδοποίηση πρέπει να ληφθεί υπόψη μαζί με τους επαληθευμένους αριθμούς του GDM. Επί του παρόντος, το σύστημα παρακολούθησης αναφέρει ότι 522.200 άτομα αποστέλλονταν από την Αγκόλα προς τις επαρχίες Κασάι, Κεντρική Κασάι, Κουάνγκο, Κεντρικό Κονγκό, Λουαλάμπα και Λομάμι μεταξύ 1 Οκτωβρίου και 10 Νοεμβρίου 2018.

Το ακόλουθο βίντεο καταγράφει τη δεινή κατάσταση χιλιάδων Κονγκολέζων, που απελάθηκαν από την Ανγκόλα. Κάποιοι κατηγορήθηκαν ότι κλέβουν διαμάντια από το έδαφος της Ανγκόλας:

Φεύγοντας βιαστικά από την Ανγκόλα, οι μετανάστες μετέφεραν τα απολύτως απαραίτητα ή έφευγαν με άδεια χέρια. Το KongoTimes ανέφερε ^[6] την Anna Praz, επικεφαλής της διεθνούς επιτροπής επιχειρήσεων του Ερυθρού Σταυρού στο Καμάκο:

Ce sont des personnes qui sont parties avec très peu de moyens, sans avoir beaucoup de temps pour se préparer, parfois arrivant les mains vides ou avec très peu de biens. Et certains d’entre eux ont fui sous la peur … Et maintenant ils se retrouvent dans un endroit pour eux qui est quasiment étranger, parce qu’ils ont été pendant longtemps loin du Congo, et parmi eux des personnes n’ont plus vraiment beaucoup de contacts avec leur famille depuis quelques années.

Αυτοί οι άνθρωποι έφυγαν με πολύ λίγα και δεν είχαν πολύ χρόνο να ετοιμαστούν. Έρχονται εδώ με άδεια χέρια ή με πολύ λίγα αγαθά. Και μερικοί από αυτούς φοβήθηκαν όταν έφυγαν … Και τώρα βρίσκονται σε έναν τόπο που τους είναι περισσότερο ή λιγότερο ξένος, επειδή έχουν απομακρυνθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα από το Κονγκό και κάποιοι από αυτούς δεν είχαν επαφή με τις οικογένειές τους για αρκετά χρόνια.

Σε μια δημοσίευση στις 15 Οκτωβρίου, η Le Potentiel Online καταγγέλλει ^[7] τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στις οποίες έχουν υποβληθεί αυτοί οι μετανάστες:

La majorité de ces compatriotes ont été maltraités et dépouillées par les forces de sécurités angolaises avant d’être expulsés comme des bêtes. Tout ceci se passe sans qu’aucune autorité de Kinshasa ne puisse lever le ton. Comble de l’humiliation, depuis qu’ils sont sur le territoire congolais, ces compatriotes refoulés sont logés à la belle étoile, dans le dénuement total. Des milliers de Congolais sont passés de l’humiliation, en Angola, et au calvaire, sur leur propre territoire, dans l’indifférence totale de Kinshasa.

Την πλειοψηφία αυτών των συμπατριωτών τους κακομεταχειρίστηκαν και τους λήστεψαν οι δυνάμεις ασφαλείας της Ανγκόλας, προτού εξαναγκαστούν σαν τα ζώα. Όλα αυτά συνέβησαν χωρίς να αναφερθούν οι Αρχές στην Κινσάσα. Επιπροσθέτως σε προσβολές και τραυματισμούς, δεδομένου ότι βρίσκονται στο έδαφος του Κονγκό, αυτοί οι διωγμένοι μετανάστες κοιμούνται στο ύπαιθρο, σε απόλυτη φτώχεια. Χιλιάδες Κονγκολέζοι έχουν περάσει από την ταπείνωση στην Ανγκόλα σε βάσανα στη χώρα τους ενώ η Κινσάσα παραμένει εντελώς αδιάφορη.

Για τα τελευταία πέντε χρόνια, η ΛΔΚ έχει υποστεί συνεχιζόμενη σύγκρουση μεταξύ υποστηρικτών του Προέδρου Καμπιλά και πολιτικής αντιπολίτευσης.

Σύμφωνα με τον διευθυντή της Oxfam για τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Chals Wontewe, μερικοί από τους απελαθέντες μετανάστες φροντίζονται ^[8] από άτομα που και τα ίδια αγωνίζονται ενάντια στη φτώχεια, την πείνα και την ασθένεια:

Nous avons rencontré des familles qui hébergent jusqu’à trente personnes rentrées d’Angola, alors qu’au sein du foyer ils ont des enfants qui souffrent de malnutrition sévère.

Συναντήσαμε οικογένειες που φιλοξενούν έως και τριάντα άτομα που προέρχονται από την Ανγκόλα, ενώ έχουν παιδιά που πάσχουν από σοβαρό υποσιτισμό στο σπίτι.

Υποσιτισμένοι, οι απελαθέντες μετανάστες υποφέρουν από διάφορες ασθένειες. Ο δημοσιογράφος Vignikpo Akpéné ανέφερε ότι στις 23 Οκτωβρίου, 15 άνθρωποι είχαν ήδη πεθάνει από φυματίωση, προσθέτοντας ^[9]:

Le responsable de l’hôpital de Kamako, en RDC, le Dr Miko Mikobi a souligné que   ‘tous ces morts sont dus à la sous-alimentation et à des maladies, principalement la tuberculose ‘.

Ce médecin dit avoir déjà reçu ‘318 malades, parmi les expulsés, dont la plupart souffre de la tuberculose.’

Ο επικεφαλής του νοσοκομείου στο Kamako, Δρ. Miko Mikobi, τόνισε ότι «όλοι αυτοί οι θάνατοι οφείλονται σε υποσιτισμό και ασθένειες, κυρίως φυματίωση». Ο γιατρός ανέφερε ότι έχει ήδη δει «318 ασθενείς από τους εκτοπισμένους μετανάστες, οι περισσότεροι από τους οποίους έχουν φυματίωση».

Ανγκολέζες, ως σύζυγοι Κονγκολέζων, εκδιώχθηκαν ή επέλεξαν να ακολουθήσουν τους συζύγους τους:

Ces angolaises, épouses des congolais expulsés d'Angola, suivent leurs maris à Kamako (Kasaï). Près de 200 000 congolais ont déjà quitté Lunda Norte. Les conditions d'accueil en RDC ne sont pas réunies, beaucoup passent nuit à la belle étoile avec femme et enfants. pic.twitter.com/zVf33ocw79 ^[10]

— ACTUALITE.CD (@actualitecd) 15 Οκτωβρίου 2018 ^[11]

Αυτές οι Ανγκολέζες, σύζυγοι από Κονγκολέζους που εκδιώχθηκαν από την Ανγκόλα, ακολουθούν τους συζύγους τους στο Καμάκο (Κασάι). Σχεδόν 200.000 Κονγκολέζοι έχουν ήδη εγκαταλείψει την επαρχία Λούντα Νόρτε. Οι συνθήκες στη ΛΔΚ δεν επαρκούν. Πολλοί κοιμούνται στο ύπαιθρο με τις συζύγους και τα παιδιά τους.

Αυτό επηρέασε επίσης παιδιά του Κονγκό, που γεννήθηκαν στην Ανγκόλα και μιλάνε μόνο πορτογαλικά, όχι γαλλικά. Μία μητέρα μίλησε ^[12] στο Slate Afrique:

‘Tous nos enfants sont nés en Angola et ne parlent que le portugais’, raconte la femme d'une quarantaine d'années qui vivait dit-elle depuis dix ans avec son mari à Lucapa, dans la province angolaise du Lunda Norte…

‘Soudain, le lundi, nous avons vu des jeunes garçons de la communauté Tchiokwé avec les policiers angolais commencer à incendier les maisons de tous ceux qu'ils prenaient pour étrangers. Arrivés chez nous, ils ont blessé mon mari à la machette et nous avons été obligés de partir avec ce que nous avons pu prendre’, raconte-t-elle, en écho à d'autres témoignages de violences communautaires qui font même état de morts.

«Όλα τα παιδιά μας γεννήθηκαν στην Ανγκόλα και μιλούν μόνο πορτογαλικά», δήλωσε η γυναίκα, γύρω στα σαράντα, που είχε ζήσει με το σύζυγό της τα τελευταία δέκα χρόνια στο Λουκάπα, στην επαρχία της Αγκόλα Λούντα Νόρτε. «Ξαφνικά, τη Δευτέρα, είδαμε νεαρούς από την κοινότητα Τσόκουε ^[13] με αστυνομικούς από την Ανγκόλα να αρχίζουν να καίνε τα σπίτια εκείνων που θεωρούσαν αλλοδαπούς. Όταν η αστυνομία της Ανγκόλας ήρθε στο σπίτι μας, επιτέθηκαν στον σύζυγό μου με ένα μαχαίρι και αναγκαστήκαμε να φύγουμε, παίρνοντας ό,τι μπορούσαμε να κουβαλήσουμε», είπε, επαναλαμβάνοντας άλλες αναφορές για κοινοτική βία, μερικές από τις οποίες προκάλεσαν ακόμη θανάτους.

Ενώ οι μεγαλύτερες απελάσεις επηρέασαν Κονγκολέζους πολίτες, η Αγκόλα απέλασε και άλλους Αφρικανούς. Όπως έγραψε ^[14] ο Cheik Sidya στην ιστοσελίδα Le360 Afrique, σε μια εποχή που η Αφρική επιδιώκει ενότητα, διάφορα έθνη έλαβαν επίσης μέτρα για να μαζέψουν και να απελάσουν αλλοδαπούς χρησιμοποιώντας απάνθρωπες τακτικές.