- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Αρμενία: Ενδοοικογενειακή σεξουαλική βία, ένα θέμα ταμπού

Κατηγορίες: Κεντρική Ασία και Καύκασος, Αρμενία, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Μέσα των πολιτών, Φύλο & ισότητα

Συνασπισμός για την Παύση της Βίας Εναντίον Γυναικών, διαμαρτυρία με το σύνθημα “Σταματήστε να αδιαφορείτε για τη βία” στο Γιερεβάν, 25 Νοεμβρίου 2016. (Φωτογραφία: Photolur)

Tο ακόλουθο κείμενο αποτελεί εκδοχή συνεργατικής δημοσίευσης [1] της Armine Avetisyan [2], το οποίο δημοσιεύτηκε αρχικά στην ιστοσελίδα OC Media [3]. [4]

Η Armine (δεν είναι το αληθινό της όνομα) έχει παντρευτεί δυο φορές. Ο πρώτος της γάμος κράτησε μόλις μερικές ημέρες, καθώς ανακάλυψε ότι ο σύζυγός της και η μητριά του είχαν σχέση και χρησιμοποιούσαν το γάμο της σαν κάλυψη.

Πέντε χρόνια αργότερα, γνώρισε έναν άλλο άνδρα και έφυγε μαζί του στη Ρωσία. Δεν είχε άδεια παραμονής, οπότε έπρεπε να μένει σπίτι. Όταν εκείνος γύριζε από τη δουλειά το απόγευμα, έψαχνε λόγο να αρχίσουν να τσακώνονται και να τη χτυπάει.

“Με χτυπούσε με καρέκλα, με πιάτα. Έσκιζε τα ρούχα μου, με ξαναχτυπούσε και με εξανάγκαζε να κάνουμε σεξ. Μια φορά λιποθύμησα από τον πόνο και έριχνε νερό στο κεφάλι μου”, λέει η ίδια.

Όταν ήταν έγκυος, η ζωή της Armine ηρέμησε κάπως. Ωστόσο, αφότου γεννήθηκε το παιδί της, η βία έγινε ακόμα εντονότερη. Κάθε φορά που ήθελε να κάνει σεξ μαζί της, ζητούσε από τον άνδρα της να βάλει προφυλακτικό. Αυτό τον εξαγρίωνε ακόμα περισσότερο κι αρνούνταν. Η Armine έμεινε έγκυος τέσσερις φορές και έκανε και τις τέσσερις έκτρωση. Δεν είχε χρήματα να αγοράσει αντισυλληπτικά και ο άνδρας της έφερνε τα φάρμακα για τις εκτρώσεις.

“Μια φορά, μια γνωστή μας ήρθε για επίσκεψη. Της τα είπα όλα και με βοήθησε να το σκάσω. Το βράδυ πήρα το μωρό μου, έτρεξα από το σπίτι κατευθείαν στο αεροδρόμιο και ήρθα στην Αρμενία”, λέει.

Μες στη σιωπή λόγω ντροπής

Ο συζυγικός βιασμός και η σεξουαλική βία επηρεάζουν πολλές γυναίκες στην Αρμενία. Ενώ οι αλλαγές στη νομοθεσία υποτίθεται ότι αντιμετωπίζουν την κατάσταση, πολλοί ακτιβιστές λένε ότι το πρόβλημα της σεξουαλικής βίας εξακολουθεί να υφίσταται και οι γυναίκες που πλήττονται έχουν ελάχιστη προστασία.

Όπως πολλά θύματα κακομεταχείρισης, η Armine δεν πήγε στην αστυνομία, επειδή είναι σίγουρη ότι δε θα είχε κανένα αποτέλεσμα. Φοβάται επίσης ότι ο σύζυγός της μπορεί να την εκδικηθεί, αν πάει στην αστυνομία.

“Θα πει ο κόσμος: «Πώς και δεν κατάφερες να συζήσεις με δύο διαφορετικούς άντρες; Είσαι ένοχη, είσαι ανήθικη»” λέει η Armine.

Σύμφωνα με στοιχεία που διαβίβασε η αρμενική Αστυνομία στην OC Media, το 2016 καταγράφηκαν μόνο 112 περιπτώσεις σεξουαλικής βίας κατά των γυναικών. Το 2017 ο επίσημος αριθμός μειώθηκε σε 94.

Αλλά αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα ότι η ίδια η σεξουαλική βία μειώνεται. Η Zara Hovhannisyan, ακτιβίστρια του Συνασπισμού για την Παύση της Βίας Εναντίον Γυναικών, λέει ότι η απροθυμία για καταγγελία στην αστυνομία μπορεί να εξηγηθεί από το φόβο των γυναικών να ντροπιαστούν ως αποτέλεσμα της σεξουαλικής βίας, ένα θέμα «ταμπού» στην Αρμενία.

“Δεν ακολούθησα τα αρμενικά έθιμα”

Η παραμυθένια σχέση της Lilit διήρκεσε μέχρι να γεννηθεί το πρώτο της παιδί.

“Ο σύζυγός μου με αγαπούσε σαν τρελός, πραγματοποιούσε αμέσως κάθε μου επιθυμία, δεν ήξερα τι σήμαινε όχι. Όταν ήμουν έγκυος, μου συμπεριφερόταν σαν βασίλισσα. Με λίγα λόγια η ζωή μου ήταν παραμυθένια. Και στη συνέχεια μετατράπηκε σε κόλαση”, λέει η Lilit (δεν είναι το πραγματικό της όνομα).

Μετά τη γέννηση του μωρού της, λέει, ο σύζυγός της άλλαξε. Λίγες μέρες αργότερα, καθώς η Lilit θήλαζε, ο σύζυγός της την πλησίασε, έβαλε το μωρό στο κρεβάτι και έκαναν «παθιασμένο σεξ». Αυτό επαναλήφθηκε αρκετές φορές. Αρχικά ήταν ευχάριστο για τη Lilit.

“Λίγο καιρό μετά, όμως, παρατήρησα αλλαγές στη συμπεριφορά του: με ανάγκαζε να κάνω πράγματα στο κρεβάτι που ήταν δυσάρεστα και επώδυνα για μένα, και αν αντιστεκόμουν, με έδενε”.

Αυτή η σεξουαλική βία συνεχίστηκε για περίπου έξι μήνες. Δεν έχει πει τίποτα στην οικογένειά της, επειδή δεν αισθάνεται άνετα να μιλάει για προσωπικά της προβλήματα.

Στην αρχή, ήθελε να διατηρήσει τη σχέση της οικογένειας και έτσι ζήτησε από τον σύζυγό της να επισκεφθούν σεξολόγο και ψυχολόγο. Εκείνος όμως αρνήθηκε.

“Είμαι ζωντανή σήμερα, επειδή δεν ακολούθησα τα αρμένικα έθιμα, δεν φοβήθηκα την ρετσινιά της χωρισμένης και ζήτησα διαζύγιο. Δεν έκανα καταγγελία στην αστυνομία. Δεν ήθελα τότε ο κόσμος να μάθει την ιστορία της ζωής μου”, λέει η Lilit.

Οικονομικά ασφαλής, η Lilit μπόρεσε να φύγει με το μωρό της και να νοικιάσει ένα σπίτι. Λέει ότι ο πρώην σύζυγός της έχει κάνει αρκετές προσπάθειες για να αποκαταστήσει τη σχέση τους. Η Lilit πιστεύει ότι ο σύζυγός της είναι εθισμένος στη σεξουαλική βία και είναι σίγουρη ότι βιάζει και την τωρινή σύζυγό του.

“Τη γνώριζα αυτή την κοπέλα”, εξηγεί η Lilit. “Ήταν μια όμορφη γεματούλα, που ήρθε στην πόλη από το χωριό. Μετά το γάμο τους, την είδα δυο φορές στο δρόμο. Έχει αδυνατίσει υπερβολικά, περπατάει καμπουριασμένη και ο λαιμός της είναι πάντα καλυμμένος. Όταν ήμουν παντρεμένη, κάλυπτα κι εγώ πάντα το λαιμό μου, γιατί τον έσφιγγε με τα δάχτυλά του και με πίεζε. Ήθελε να με πνίξει”.

Μου έλεγε: “Ονειρεύομαι να κάνω σεξ με ένα πτώμα”.

Αλλαγή νομοθεσίας για την ενδοοικογενειακή βία

Τον Σεπτέμβριο του 2017, το Υπουργείο Δικαιοσύνης υπέβαλε νομοσχέδιο “για την πρόληψη της ενδοοικογενειακής βίας και την προστασία των θυμάτων οικιακής βίας” για συζήτηση. Ο νόμος είχε ως στόχο να παράσχει νομική βάση για την πρόληψη της ενδοοικογενειακής βίας, την προστασία των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη, καθώς κανένα από αυτά δεν ρυθμίστηκε από την ισχύουσα νομοθεσία.

Δεν τάχθηκαν όμως όλοι υπέρ του νόμου. Πολλοί βουλευτές και πολιτικοί και δημόσια πρόσωπα άρχισαν να διαμαρτύρονται εναντίον του. Κάποιοι ισχυρίστηκαν ότι ο νόμος “επιβλήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση” στην Αρμενία και “αποσκοπούσε στην καταστροφή των οικογενειών και την αρπαγή των παιδιών από τους γονείς τους”.

Μετά από έντονες συζητήσεις, εγκρίθηκε μια τροποποιημένη εκδοχή το Δεκέμβριο του 2017 με τίτλο «Για την πρόληψη της ενδοοικογενειακής βίας, για την προστασία των ατόμων που υποβάλλονται σε βία στην οικογένεια και για την αποκατάσταση της αλληλεγγύης στην οικογένεια».

Οι ακτιβιστές του Συνασπισμού για Παύση της Βίας Εναντίον Γυναικών λένε ότι τόσο η αλλαγή στο όνομα όσο και μερικές από τις έννοιες που εμπεριέχονται είναι προβληματικές. Υπογραμμίζουν ότι ο όρος «ενδοοικογενειακή βία» αφαιρέθηκε τόσο από την ονομασία του νόμου όσο και από το κείμενό του και αντικαταστάθηκε από τον όρο «βία στην οικογένεια», που λένε ότι είναι πιο αμφίσημος από νομική άποψη.

Στην υιοθετημένη νομοθεσία, ο όρος «να προκαλέσει σωματικό πόνο» έχει αφαιρεθεί και αντικαθίσταται από τον όρο «να προκαλέσει σκόπιμα σωματική ταλαιπωρία». Ο όρος «σωματική ταλαιπωρία» δεν ορίζεται στον Ποινικό Κώδικα της Αρμενίας.

Ως αποτέλεσμα, “αν μια γυναίκα έχει υποστεί βία, έχει τραυματιστεί σωματικά, αλλά τα ίχνη του αδικήματος ή της βλάβης του σώματος δεν είναι εμφανή, δεν θεωρείται ποινικό αδίκημα”, ανέφερε στην OC Media η Hovhannisyan του Συνασπισμού για την Παύση της Βίας Εναντίον Γυναικών.