To κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων στον Καναδά. Φωτογραφία: Nevin Thompson, χρησιμοποιείται με άδεια.
Το παρόν άρθρο ολοκληρώθηκε χάρη στη συμβολή των παρακάτω συντακτών και μεταφραστών του Global Voices: Vishal Manve, Suzanne Lehn, Omo Yooba, Filip Noubel, Pernille Bærendtsen, Georgia Popplewell, Nevin Thompson, Juke Carolina Bransiecq, and Elena Dontsova.
Το κίνημα διαμαρτυρίας των Κίτρινων Γιλέκων [1], που συγκλονίζει τη Γαλλία από τον Οκτώβριο του 2018, δεν δείχνει ότι θα τελειώσει σύντομα. Έχοντας προκληθεί αρχικά από την πρόταση της γαλλικής κυβέρνησης για αύξηση των τιμών των καυσίμων, το κίνημα μετατράπηκε σε διαμαρτυρίες ενάντια στην ανισότητα και την παγκοσμιοποίηση, σε συνδυασμό με έναν αναβρασμό φυλετικής απόχρωσης.
Στο τμήμα σχολίων μιας συνέντευξης, [2] που αντιπαραθέτει δύο απόψεις σχετικά με το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων στη Γαλλία, ένας αναγνώστης του Global Voices ήθελε να μάθει πώς αντιλαμβάνεται ο υπόλοιπος κόσμος το κίνημα αυτό. Προκειμένου να δοθεί απάντηση σε αυτή την ερώτηση, οι συντάκτες του GV συγκέντρωσαν κείμενα από την Ινδία, τη Νιγηρία, τη Ρωσία, τη Σερβία, την Αϊτή, τη Δανία, τον Καναδά και την Ινδονησία. Αυτή η επισκόπηση δεν είναι απόλυτα περιεκτική ούτε ισχυρίζεται ότι είναι. Ο στόχος είναι να προσφερθεί μια εγκάρσια προοπτική για ένα πολύπλοκο κοινωνικό κίνημα, το οποίο τείνει να γίνεται αντιληπτό διαφορετικά σε διάφορες χώρες του κόσμου.
Ινδία
Γράφοντας για την ινδική εφημερίδα The Hindu, ο Δρ. Emile Chabal, Διευθυντής του Κέντρου Μελέτης Σύγχρονης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου [3], αναλύει τη σύνθετη σχέση αγάπης-μίσους μεταξύ του λαού της Γαλλίας και της κυβέρνησής τους, κάτι που βοηθά στην κατανόηση της συνοχής του κινήματος.
Despite their ire, the gilets jaunes also demand redress from the very same state they abhor. They want the French government to lower fuel taxes, reinstate rural post offices, increase their ‘purchasing power’, cut property taxes, and hire more doctors for rural clinics. They firmly believe that the state can and should fix their problems. The fact that many of the issues at the heart of the protests relate to deep structural imbalances in the French economy makes no difference. The state is held as sole responsible and sole guarantor.
Παρά την οργή τους, οι gilets jaunes απαιτούν επίσης αποκατάσταση από την ίδια κατάσταση που αποστρέφονται. Επιθυμούν από τη γαλλική κυβέρνηση να μειώσει τους φόρους επί των καυσίμων, να επαναφέρει τα αγροτικά ταχυδρομεία, να αυξήσει την «αγοραστική τους δύναμη», να μειώσει τους φόρους ακίνητης περιουσίας και να προσλάβει περισσότερους γιατρούς για αγροτικές κλινικές. Πιστεύουν ακράδαντα ότι το κράτος μπορεί και πρέπει να διορθώσει τα προβλήματά τους. Το γεγονός ότι πολλά από τα ζητήματα που βρίσκονται στην καρδιά των διαμαρτυριών αφορούν σε βαθιές διαρθρωτικές ανισορροπίες στη γαλλική οικονομία δεν έχει σημασία. Το κράτος είναι αποκλειστικά υπεύθυνο και μοναδικός εγγυητής.
Αρχικά δημοσιευμένο στο The New Republic από την Karina Piser, δημοσιογράφο με έδρα το Παρίσι, ένα άρθρο [4] στο ιστολόγιο των Ινδικών Στρατηγικών Μελετών καταδικάζει την λεγόμενη ακροδεξιά τάση του κινήματος, που συνήθως απεικονίζεται από τα δημοφιλή ΜΜΕ. Παρόλο που συμφωνεί με την Indian Defence Review [5] ότι «το κίνημα είναι ακέφαλο, οριζόντιο, χωρίς καμία δομή και τελείως μη κατευθυνόμενο», το κείμενο της Karina Piser τελειώνει με ένα κομμάτι ελπίδας: πιστεύει ότι το κίνημα θα μπορούσε να φτιάξει την ισορροπία υπέρ μιας συλλογικής, ενωμένης δράσης ενάντια στις καπιταλιστικές αρχές διακυβέρνησης:
People are always searching for ways to explain why they suffer,” [Édouard Louis, a prolific and internationally known [6] young French author] told me. “Do they suffer because of migrants, because of minorities? Or do they suffer because of capitalism, because of the violence of our governments, because of the violence of Macron?” For some of the banlieue activists, at least, these Yellow Vests protests offer hope that, finally, right-leaning rural voters will decide that it’s the latter.
“Οι άνθρωποι αναζητούν πάντα τρόπους να εξηγήσουν γιατί υποφέρουν”, μου είπε [ο Édouard Louis, ένας παραγωγικός και διεθνώς γνωστός [6] νέος Γάλλος συγγραφέας]. “Μήπως υποφέρουν λόγω των μεταναστών, λόγω των μειονοτήτων; Ή μήπως υποφέρουν εξ αιτίας του καπιταλισμού, λόγω της βίας των κυβερνήσεών μας, εξαιτίας της βίας του Μακρόν;”. Για μερικούς από τους ακτιβιστές των προαστίων τουλάχιστον, αυτές οι διαδηλώσεις των Κίτρινων Γιλέκων προσφέρουν ελπίδα ότι, τελικά, οι αγροτικοί ψηφοφόροι που τείνουν προς τη Δεξιά θα αποφασίσουν ότι ισχύει το τελευταίο από τα παραπάνω.
Μία μάλλον μη αναμενόμενη προσέγγιση [7] για το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων προέρχεται από την καθηγήτρια Δρ. Shyama V. Ramani του Πανεπιστημίου των Ηνωμένων Εθνών, η οποία κάνει μια τολμηρή σύγκριση μεταξύ αυτού του κινήματος και του κυκλώνα Gaja στην Ινδία, μιας μεγάλης καταιγίδας που προκάλεσε το θάνατο 45 ατόμων στις 11 Νοεμβρίου. Περιγράφει και τα δύο γεγονότα ως απρόβλεπτες διαταραχές στην κοινωνία, οι οποίες απαιτούν πολύπλοκα σχέδια λύσεων.
Αϊτή
As both Haiti and France have become the new epicenters of popular unrest against predatory elites, much as they were two centuries ago, it is time to see both of these current movements as part of the same struggle for basic human dignity in an era of neocolonialism, imperialism and global oligarchy.
Δεδομένου ότι τόσο η Αϊτή όσο και η Γαλλία έχουν γίνει τα νέα επίκεντρα της λαϊκής αναταραχής ενάντια στις αρπακτικές ελίτ, όπως και πριν από δύο αιώνες, είναι καιρός να δούμε και τα δύο αυτά τρέχοντα κινήματα ως μέρος του ίδιου αγώνα για βασική ανθρώπινη αξιοπρέπεια σε μια εποχή νεοαποικιοκρατίας, ιμπεριαλισμού και παγκόσμιας ολιγαρχίας.
Σερβία
Γκραφίτι Κίτρινου Γιλέκου στο Βελιγράδι της Σερβίας, Δεκέμβριος 2018. Φωτογραφία: Pernille Bærendtsen, χρησιμοποιείται με άδεια
Δανία
Νιγηρία
One thing the protests in France and Nigeria had in common was the lack of a clear leadership. Both started off as social media angst that spewed onto the streets. In Nigeria, labour leaders saw an opening in the headless mass of angry Nigerians, and entered negotiations with the government on behalf of everyone else. They reached an agreement in the night, in the dark, and by morning when they called off the protests, it wasn’t clear what exactly they had agreed to. The feeling of being sold out lingered with the protesters who trudged home to retire their placards and bury the dead. In France, they went on longer.
Ένα πράγμα που είχαν από κοινού οι διαμαρτυρίες στη Γαλλία και τη Νιγηρία ήταν η έλλειψη σαφούς ηγεσίας. Και οι δύο ξεκίνησαν ως οργή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που ξέσπασε στους δρόμους. Στη Νιγηρία, οι ηγέτες των εργατών είδαν ένα άνοιγμα στην άτακτη μάζα θυμωμένων Νιγηριανών και εισήγαγαν διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση για λογαριασμό όλων των άλλων. Έφτασαν σε συμφωνία τη νύχτα, στο σκοτάδι, και το πρωί, όταν έπαυσαν τις διαμαρτυρίες, δεν ήταν ξεκάθαρο τι ακριβώς συμφώνησαν. Το συναίσθημα του “ξεπουλήματος” έμεινε έντονα στους διαδηλωτές, που πήγαν σπίτια τους να παρατήσουν τα πανό και να θάψουν τους νεκρούς. Στη Γαλλία, προχώρησαν περισσότερο.
I remember thinking how peaceful [the protesters] were, other than the nuisance of impeding movement, how they chanted slogans at passing cars. A lady on a roller skate zipped alongside cars, her yellow vest a blur, smiling but chanting anti-Macron slogans.
“Don’t be scared,” my friend said. “They are mostly peaceful.”
“I am from Nigeria,” I said. “We don’t protest like this.”
Θυμάμαι πως σκέφτηκα πόσο ειρηνικοί ήταν [οι διαδηλωτές], εκτός από την ενόχληση της παρεμπόδισης της κίνησης, πώς φώναζαν συνθήματα στα αυτοκίνητα που περνούσαν. Μια κυρία έκανε πατίνι πλάι στα αυτοκίνητα, με το κίτρινο γιλέκο της, χαμογελώντας, αλλά φωνάζοντας συνθήματα κατά του Μακρόν.
“Μη φοβάσαι”, είπε ο φίλος μου. “Είναι ως επί το πλείστον ήρεμοι”.
“Είμαι από τη Νιγηρία”, είπα. “Εμείς δε διαδηλώνουμε έτσι”.
Καναδάς
Στον Καναδά, το Κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων έχει καλό αντίκτυπο: μια ομάδα Facebook στον Καναδά [14] αριθμεί περισσότερα από 110.000 μέλη. Μια πομπή με περισσότερα από 150 αυτοκίνητα οδηγεί επί του παρόντος από την Αλμπέρτα στην Οτάβα για να διαμαρτυρηθεί για τους αγωγούς πετρελαίου, και, σύμφωνα με ορισμένες φωνές σε ΜΜΕ, για τη “λευκή υπερηφάνεια”. Ο Jesse Brown, ένας εκδότης στο Τορόντο, επιμένει στην εστίαση του κινήματος κατά των μεταναστών, καταγγέλλοντας μια είδηση από το CBC (δημόσιος τηλεοπτικός φορέας του Καναδά) στο Twitter:
This @CBCTheNational [15] report on #YellowVestCanada [16] isn't just late, it's wrong. It describes a legitimate movement about jobs, with “others” focused on immigration. Fact is that anti-immigrant sentiment (w death threats) IS what CDN Yellow Vests are about. https://t.co/3hkNcj6xun [17]
— Jesse Brown (@JesseBrown) 14 février 2019 [18]
Αυτό το ρεπορτάζ του @CBCTheNational σχετικά με τα Κίτρινα Γιλέκα του Καναδά όχι μόνο καθυστέρησε, είναι και λάθος. Περιγράφει ένα νόμιμο κίνημα για θέσεις εργασίας, με “άλλους” να επικεντρώνονται στη μετανάστευση. Γεγονός είναι ότι το αντιμεταναστευτικό συναίσθημα (με απειλές θανάτου) ΕΙΝΑΙ το θέμα για το οποίο διαμαρτύρονται τα Κίτρινα Γιλέκα.
Αυτή η πτυχή του κινήματος τεκμηριώνεται ευρέως από τον David Crosbie σε ένα άρθρο [19], που αναλύει τις δημοσιεύσεις που έγιναν στην κύρια ομάδα των Καναδικών Κίτρινων Γιλέκων στο Facebook. Αναφέρει επίσης πώς αυτή η τάση του κινήματος το διαφοροποιεί από το αρχικό της Γαλλίας:
While the Canadian Yellow Vests have some grievances in common with their French forebears, chiefly concerning economic disparity and unemployment, their message has been decidedly more hateful from the beginning.
Ενώ τα Κίτρινα Γιλέκα του Καναδά έχουν κοινά παράπονα με τους Γάλλους που το ξεκίνησαν, κυρίως σε σχέση με τις οικονομικές ανισότητες και την ανεργία, το μήνυμά τους φέρει σαφώς περισσότερο μίσος εξαρχής.
Μιλώντας [20] στο CTV News, η Πρέσβειρα της Γαλλίας στον Καναδά Isabelle Hudon υπογραμμίζει [20] τις διαφορές μεταξύ των κινημάτων:
Isabelle Hudon says the movement in Canada appears to have been appropriated by far-right extremists espousing racist, anti-immigrant views and even indulging in death threats against Prime Minister Justin Trudeau. […] While violent individuals have been involved in the French protests, some of which have devolved into riots, Hudon says she's never seen the protests there linked to race or immigration.
Η Isabelle Hudon αναφέρει ότι το κίνημα στον Καναδά φαίνεται να το έχουν οικειοποιηθεί ακροδεξιοί εξτρεμιστές, που υποστηρίζουν ρατσιστικές, αντιμεταναστευτικές απόψεις και μάλιστα επιδίδονται σε απειλές θανάτου εναντίον του πρωθυπουργού Τριντό. […] Ενώ βίαια άτομα όντως έχουν εμπλακεί στις γαλλικές διαμαρτυρίες, μερικές από τις οποίες έχουν μετατραπεί σε ταραχές, η Hudon λέει ότι δεν έχει δει ποτέ τις διαμαρτυρίες εκεί να σχετίζονται με τη φυλή ή τη μετανάστευση.
Αυτή η τελευταία πρόταση πρέπει να ληφθεί υπόψη, για παράδειγμα, παράλληλα με αντισημιτικές [21] προσβολές που έγιναν από ορισμένους διαδηλωτές των Κίτρινων Γιλέκων στη Γαλλία. Όπως και στη Γαλλία, τα κοινωνικά δίκτυα χρησιμεύουν ως αρένες για τα κινήματα. Ο Simon Little γράφει στο Global News για το “χείμαρρο απειλών και καταχρήσεων” που αντιμετωπίζει το B.C. Radio, αφότου ο παρουσιαστής Brett Mineer τουίταρε την κριτική του σχετικά με το καναδικό κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων, ιδιαίτερα “ρατσιστικά στοιχεία και θεωρίες συνωμοσίας”, μετά από μια επίσκεψη του Τζάστιν Τριντό στο Kamloops.
Having the Prime Minister come to town and seeing just what gross, terrible human beings are out among us with their delusional conspiracy theories, racism, disrespect and total inability to engage in good faith conversation makes me want to get off this planet ASAP. #Kamloops [22]
— Brett Mineer (@MineerBrett) 10 janvier 2019 [23]
Το να έρχεται ο πρωθυπουργός στην πόλη και να βλέπει ακριβώς πόσο απαίσια, τρομερά πλάσματα βρίσκονται ανάμεσά μας με τις παραληρηματικές θεωρίες συνωμοσίας τους, τον ρατσισμό, την ασέβεια και την πλήρη ανικανότητά τους να συμμετάσχουν σε συζήτηση καλή τη πίστη με κάνει να θέλω να φύγω από αυτό τον πλανήτη ΤΩΡΑ.
Παίρνοντας συνέντευξη από τον David Tindall, κοινωνιολόγο του UBC με επίκεντρο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τα κοινωνικά κινήματα σχετικά με αυτές τις απειλές και καταχρήσεις στο διαδίκτυο, ο Simon Little γράφει ότι:
Το διαδικτυακό περιβάλλον έχει επίσης επιτρέψει σε ανθρώπους με ακραίες απόψεις, που θα μπορούσαν κάποτε να απομονωθούν, να συναντηθούν και να αλληλοτροφοδοτηθούν με ενέργεια. […] Είπε ότι έχει δει στοιχεία αύξησης της πόλωσης στον Καναδά, κάτι που αποδίδει στην κατάρρευση των κανόνων σχετικά με το τι είναι αποδεκτό νότια των συνόρων στην εποχή Τραμπ.
Ινδονησία
Ρωσία
Η Elena Dontsova [27], συντάκτρια του Global Voices που ζει στη Ρωσία, μοιράζεται μερικές ιδέες για την αντίληψη περί του κινήματος των Κίτρινων Γιλέκων εκεί:
Τα ομοσπονδιακά μέσα ενημέρωσης [28] έδειξαν καταστροφή, κατάσταση σχεδόν έκτακτης ανάγκης στη Γαλλία. Ο Πρόεδρος της Ρωσίας, σε συνάντηση του τοπικού Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, σχολίασε [29], όσον αφορά την ελευθερία των συγκεντρώσεων και των διαδηλώσεων στη Ρωσία: «Δεν θέλουμε τα γεγονότα του Παρισιού να συμβούν εδώ».
Ωστόσο, τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης περιέγραψαν την κατάσταση με περισσότερες αποχρώσεις, όπως στην Novaya Gazeta. [30]
Περισσότερα επικαιροποιημένα ρεπορτάζ αναφέρουν ότι οι περισσότεροι Γάλλοι θέλουν να τερματίσουν οι διαδηλώσεις.
Σύμφωνα με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης [31], το κίνημα των γαλλικών Κίτρινων Γιλέκων εξακολουθούσε να έχει πολλούς υποστηρικτές, αλλά ο αριθμός των ερωτηθέντων, που θεωρούσαν τους εαυτούς τους μέλη του κινήματος, έχει μειωθεί.
Ευρύ φάσμα απόψεων σχετικά με το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων παγκοσμίως
Ακολουθεί ένα σύντομο βίντεο από το Brut (στα γαλλικά) σχετικά με το πώς αντιμετωπίζουν το κίνημα σε ορισμένα μέρη του κόσμου:
Συνολικά, το φάσμα των διεθνών απόψεων φαίνεται να κυμαίνεται από ένδειξη παγκόσμιας αλληλεγγύης με τους συναδέλφους διαδηλωτές κατά της ανισότητας μέχρι και έναν προβληματισμό σχετικά με τις διαιρέσεις που επηρεάζουν την κοινωνία. Τρεις μήνες μετά την έναρξη του κινήματος, ο κόσμος εξακολουθεί να μιλάει γι’ αυτό και εμείς συνεχίζουμε να ακούμε: είναι πράγματι απαραίτητο να διατηρηθεί μια παγκόσμια συζήτηση.