[1]Διαδήλωση #AllForJan εις μνήμη του δολοφονημένου δημοσιογράφου Ján Kuciak και της μνηστής του, Martina Kušnírová, στην Μπρατισλάβα στις 2 Μαρτίου 2018. Φωτογραφία [2]: Peter Tkac, CC BY-SA.
Ο επιχειρηματίας Marián Kočner κατηγορείται ότι έδωσε την εντολή για τη δολοφονία του δημοσιογράφου Ján Kuciak και της μνηστής του, Martina Kušnírová, το 2018, σύμφωνα με ανακοίνωση στις 15 Μαρτίου [3] από την Ειδική Εισαγγελία της Σλοβακίας.
Προτού δολοφονηθεί, ο Kuciak εργαζόταν στο Πρόγραμμα Έρευνας Οργανωμένου Εγκλήματος και Διαφθοράς (OCCRP) και στην ενημερωτική του ιστοσελίδα Aktuality.sk, εξετάζοντας πιθανούς συσχετισμούς μεταξύ μιας ιταλικής εγκληματικής οργάνωσης και της παρουσίας της στη Σλοβακία. Έγραφε επίσης και για τις επιχειρηματικές δοσοληψίες του Kočner.
Οι δολοφονίες προκάλεσαν τεράστιο σοκ στη χώρα. [4] Εκκλήσεις για δικαιοσύνη [5] οδήγησαν σε μαζικές διαδηλώσεις, οι οποίες εξανάγκασαν σε παραίτηση [6] τον τότε Πρωθυπουργό, Ρόμπερτ Φίκο.
Ο Kuciak ήταν ο πραγματικός στόχος [7], ενώ η Kušnírová δολοφονήθηκε, επειδή ήταν απλά στο σπίτι τους, όταν εισέβαλαν οι δολοφόνοι. Ήταν κι οι δυο 27 ετών και σχεδίαζαν να παντρευτούν τον Μάιο του 2018.
Σύμφωνα με την Εισαγγελία, ο Kočner απείλησε ο ίδιος τον Kuciak τηλεφωνικά το Σεπτέμβριο του 2017 και έπειτα διέταξε [8] τη δολοφονία, η οποία έλαβε χώρα στις 21 Φεβρουαρίου 2018 στο χωριό Βέλκα Μάτσα.
Οι σλοβακικές αρχές επιβολής του νόμου αρχικά είχαν προβεί σε κράτηση τεσσάρων ατόμων για τη δολοφονία των Kuciak και Kušnírová. Η βοηθός του Kočner, Alena Zsuzsová, κατηγορήθηκε ότι πλήρωσε 50.000 ευρώ σε μετρητά, σβήνοντας ένα χρέος πάνω από 20.000 ευρώ σε τρία άτομα, έναν ιδιοκτήτη πιτσαρίας, έναν πρώην αστυνομικό και έναν πρώην στρατιωτικό, για να οργανώσουν και να διαπράξουν [9] τη δολοφονία.
Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ο Kočner συνελήφθη για οικονομικά εγκλήματα που διερευνούνταν από τον Kuciak, αλλά οι Αρχές χρειάστηκαν έξι μήνες για να συλλάβουν τους συνεργάτες του αμφιλεγόμενου επιχειρηματία και να τον συνδέσουν απευθείας με το σχέδιο δολοφονίας.
“Αίτιο της δολοφονίας ήταν το δημοσιογραφικό έργο του θύματος”, ανέφερε [3] ένας ειδικός εισαγγελέας, ο οποίος παραμένει ανώνυμος για λόγους ασφαλείας, σε συνέντευξη Τύπου στις 15 Μαρτίου κοντά στη Μπρατισλάβα.
[10]Διαδήλωση στην Μπρατισλάβα στις 9 Μαρτίου 2018 ανταπαντώντας στη δολοφονία του Ján Kuciak και της Martina Kušnírová. Φωτογραφία [11]: Slavomír Frešo, Wikipedia, CC BY-SA 4.0.
Το κατηγορητήριο το δέχτηκαν ευνοϊκά οργανώσεις δικαιωμάτων των ΜΜΕ και υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στο Twitter, η συντονίστρια της Επιτροπής για την Προστασία των Δημοσιογράφων [12] Gulnoza Said δήλωσε:
We welcome the news that Slovak authorities have charged a suspected mastermind for the murder of investigative journalist
#JánKuciak [13]. This is a significant step, and a rare one in murders of journalists. We hope authorities keep their promise to bring all perpetrators to justice, thereby making all journalists in Slovakia safer from violence.
Χαιρετίζουμε τα νέα ότι οι Αρχές της Σλοβακίας απήγγειλαν κατηγορίες σε έναν ύποπτο ως “εγκέφαλο” της δολοφονίας του ερευνητικού δημοσιογράφου Ján Kuciak. Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα και σπάνιο για δολοφονίες δημοσιογράφων. Ελπίζουμε οι Αρχές να τηρήσουν την υπόσχεσή τους να φέρουν τους δράστες ενώπιον της δικαιοσύνης, καθιστώντας έτσι όλους τους δημοσιογράφους στη Σλοβακία ασφαλέστερους από τη βία.
Ο Harlem Desir από την Οργάνωση Ασφάλειας και Συνεργασίας στην Ευρώπη επίσης σημείωσε:
I commend today's indictment against instigator of murder of journalist #JanKuciak [14] in #Slovakia [15]. He paid unacceptable price for investigating corruption at the highest level & has become symbol for freedom of media to tackle mafia & crime. Full statement: https://t.co/BB8bsemt6K [16]
— OSCE media freedom (@OSCE_RFoM) March 14, 2019 [17]
Επικροτώ το σημερινό κατηγορητήριο εναντίον του υποκινητή της δολοφονίας του δημοσιογράφου #JanKuciak στη Σλοβακία. Πλήρωσε απαράδεκτο τίμημα για τη διερεύνηση της διαφθοράς στα ανώτερα κλιμάκια και έγινε σύμβολο για την ελευθερία των ΜΜΕ για την αντιμετώπιση της μαφίας και του εγκλήματος. Πλήρης δήλωση: https://t.co/BB8bsemt6K
Τον Μάιο του 2018, απονεμήθηκε στον Kuciak μεταθανάτια το βραβείο για Δημοσιογράφους, Πληροφοριοδότες και Υπερασπιστές του δικαιώματος στην πληροφόρηση, [18]στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από την Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά / Αριστερά των Πρασίνων των Βορείων Χωρών (GUE / NGL [19]). Προς τιμήν της δολοφονημένης Μαλτέζας δημοσιογράφου Daphne Caruana Galizia, το βραβείο προορίζεται να αναγνωρίσει το έργο και το θάρρος ατόμων που εκθέτουν τη διαφθορά και τις αδικοπραξίες των ισχυρών.
Συνέχιση της κληρονομιάς του Ján Kuciak
Μετά την δολοφονία του Kuciak, το OCCRP και τα μέλη του ολοκλήρωσαν και δημοσίευσαν [20] μέρος της ημιτελούς έρευνάς του.
Τον Φεβρουάριο του 2019, κυκλοφόρησαν μια έκθεση με τίτλο [21] “Ημιτελείς ζωές, ημιτελής δικαιοσύνη”. Το υλικό συγκεντρώθηκε από τους OCCRP, Investigational Reporting Project Italy, Investigace.cz και το Ερευνητικό Κέντρο Ján Kuciak (ICJK) με βάση τις δημοσιεύσεις του Kuciak για το οργανωμένο έγκλημα στη Σλοβακία και τους δεσμούς του με την πολιτική και την επιβολή του νόμου.
Ωστόσο, το ICJK αποκάλυψε μέσω Twitter πως ορισμένες Αρχές δεν συνεργάζονταν μαζί τους και ότι παρεμποδίστηκαν να παρευρεθούν στη συνέντευξη Τύπου, που ανήγγειλε το κατηγορητήριο του Kočner.
Today at 13:00, a press conference to the investigation of Martina and Jan’s murder will be held at the Special Prosecutor's Office. We will not be there. According to the prosecution, we are not journalists, just a curious public who can read it in the paper. #justice4jan [22]
— Investigative Center of Jan Kuciak (@icjkuciaka) March 14, 2019 [23]
Σήμερα στις 13:00, θα διεξαχθεί συνέντευξη Τύπου για την έρευνα περί της δολοφονίας Martina και Jan στην Ειδική Εισαγγελία. Δεν θα είμαστε εκεί. Σύμφωνα με την Εισαγγελία, δεν είμαστε δημοσιογράφοι, απλά ένα περίεργο κοινό που μπορεί να διαβάσει για το γεγονός και στις εφημερίδες.
Παρά το γεγονός ότι οι Αρχές έχουν πλέον απαγγείλει κατηγορίες στον εικαζόμενο εγκέφαλο της δολοφονίας, δημοσιογράφοι και υπερασπιστές των ΜΜΕ επιμένουν ότι εξακολουθούν να υπάρχουν ανεπίλυτα [24] ερωτήματα σχετικά με την υπόθεση, όπως η φημολογούμενη συμμετοχή επιφανών πολιτικών. Συγκεκριμένα, ενδιαφέρονται να μάθουν τι μπορεί να γνώριζαν για τις δολοφονίες ο πρώην πρωθυπουργός Φίκο και ο Robert Krajmer, πρώην επικεφαλής της Μονάδας Καταπολέμησης της Διαφθοράς της Σλοβακικής Εθνικής Υπηρεσίας Εγκλήματος.
Οι φίλοι και η οικογένεια των Kuciak και Kušnírová έχουν ήδη ζητήσει από τις Αρχές να διερευνήσουν τους δεσμούς του πρόσφατα κατηγορούμενου Kočner με ισχυρούς αξιωματούχους, που τον προστάτευαν τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Ο οικογενειακός δικηγόρος της Kušnírová ανησυχεί για το γεγονός ότι η στενή φιλία του Kočner με τον πρώην γενικό Εισαγγελέα της Σλοβακίας, Dobroslav Trnka, θα μπορούσε να επηρεάσει την πρόοδο της υπόθεσης.