- Global Voices στα Ελληνικά - https://el.globalvoices.org -

Οι νεαροί ακτιβιστές του Σουδάν θέλουν να δώσετε προσοχή στην αποψίλωση των δασών στο Νταρφούρ

Κατηγορίες: Σουδάν, Ανθρώπινα Δικαιώματα, Ανθρωπιστική ανταπόκριση, Διαδηλώσεις, Διακυβέρνηση, Εθνότητα & φυλή, Εργασία, Μέσα των πολιτών, Μετανάστευση, Νεολαία, Περιβάλλον, Πόλεμος - Συγκρούσεις, Πολιτική, Φυσικές Καταστροφές

Η ερημοποίηση στο βόρειο Νταρφούρ έχει εισβάλλει ολοένα και περισσότερο από το νότο, οδηγώντας σε περισσότερες ελλείψεις τροφίμων και εξουθενωτική φτώχεια, γεγονός που με τη σειρά του οδηγεί σε μεγαλύτερη εξάρτηση από καυσόξυλα ως καύσιμο. Φωτογραφία από τον Alaaeldein Abdelrahman Yousif, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Πολιτικές διαμαρτυρίες [1] έπληξαν το Σουδάν τους τελευταίους μήνες σχετικά με τη σταθερή οικονομική παρακμή του Σουδάν υπό τον Πρόεδρο Ομάρ ελ-Μπεσίρ, ο οποίος κυβερνά από το 1993. Η συνεχιζόμενη αστάθεια και σύγκρουση στο Σουδάν οδήγησε στον διαχωρισμό του Νότιου Σουδάν και του πολέμου στο Νταρφούρ, γνωστό ως Land Cruiser War [2].

Το 2003, ανταρτικές ομάδες πήγαν σε πόλεμο με την κυβέρνηση του Σουδάν, κατηγορώντας την για διακρίσεις και καταπίεση των μη-αραβικών λαών. Ακολούθησε μια γενοκτονία [3] προωθούμενη από εθνοτικές και πολιτικές συγκρούσεις, που άφησε περίπου 500.000 νεκρούς και εκατομμύρια περισσότερους εκτοπισμένους στο εσωτερικό της χώρας.

Ο Alaaeldein Abdelrahman Yousif, περιφερειακός συντονιστής του Οργανισμού Νεολαίας του Σουδάν για την αλλαγή του κλίματος, πιστεύει ότι η ενίσχυση της αντιμετώπισης της επικείμενης κλιματικής αλλαγής στο Σουδάν είναι κρίσιμη. Όπως ο επιθεωρητής εμβέλειας για το Υπουργείο Ζωικών Πόρων, ο Yousif και άλλοι Σουδανοί νέοι [4] έχουν πολλά να πουν για την αποψίλωση και τον αντίκτυπό της στην κοινωνία.

“Ο πυρήνας αυτού του προβλήματος είναι η φτώχεια”, δήλωσε ο Yousif. Η κλιμάκωση της φτώχειας, η έλλειψη πόρων και η μετακίνηση των ανθρώπων οδηγούν στην αποψίλωση των δασών στην περιοχή του Νταρφούρ του δυτικού Σουδάν.

Περίπου 2 εκατομμύρια άνθρωποι [5] περιμένουν τώρα σε καταυλισμούς εσωτερικά εκτοπισμένων πληθυσμών σε όλη την περιοχή του Νταρφούρ.

Οι άνθρωποι έχουν στραφεί στα καυσόξυλα για να καλύψουν τις καθημερινές ανάγκες. Επιπλέον, η ζήτηση για περισσότερη στέγαση οδήγησε σε μια έκρηξη στην κατασκευή τούβλων που καταναλώνουν 52.000 δέντρα [6] ετησίως. Πολλοί στο Νταρφούρ έχουν στραφεί στο εμπόριο ξυλείας και μπαμπού για κάποια μορφή εισοδήματος, όπως η κατασκευή επίπλων. Και η μεταβαλλόμενη διατροφή από το asida (ένα παραδοσιακό κουάκερ με βάση το σιτάρι του Σουδάν) στο ψωμί έχει επίσης αυξήσει την ανάγκη για περισσότερα καυσόξυλα.

Η αποψίλωση οδηγεί σε τρομερή απώλεια

Η οροσειρά Jebel Marra έχει πολλαπλά ποικίλα είδη δέντρων νότια του συμπλέγματός της, τα οποία πάντα διατηρούνταν για συντήρηση. Φωτογραφία από τον Alaaeldein Abdelrahman Yousif, 8 Μαρτίου 2019, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Το Νταρφούρ βρίσκεται στο δυτικό Σουδάν με θέα τη μεγάλη Jebel Marra, τη μεγαλύτερη οροσειρά του Σουδάν.

Η περιοχή βρίσκεται στο Σαχέλ [ΣτΜ: στεπική λωρίδα γης νότια της ερήμου Σαχάρα] και περιέχει πολλές οικολογικές περιοχές: βόρειες ερήμους με χαμηλή βροχόπτωση δίνουν της θέση τους στο δάσος Σαχέλ και σε τροπικά δάση με υψηλές βροχοπτώσεις στο νότο. Το βορειοανατολικό τμήμα χαρακτηρίζεται από πεδιάδες και χαμηλούς αμμόλοφους, ενώ η δυτική πλευρά περιέχει wadi — ξηρές κοιλάδες που συλλέγουν βροχή — απαραίτητη για τους βοσκούς σε διαδρομές μεγάλων αποστάσεων με ζώα.

Οι βροχοπτώσεις στις βόρειες ερήμους μειώθηκαν τα τελευταία χρόνια, οδηγώντας σε μείωση της παραγωγής τροφίμων, η οποία οδήγησε περισσότερους ανθρώπους από το βορρά στις νότιες περιοχές του Νταρφούρ. Εν τω μεταξύ, η έρημος έχει εισβάλλει νότια από τουλάχιστον 100 χιλιόμετρα τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες.

Οι Katie Fletcher και Todd Gartner για το Παγκόσμιο Ινστιτούτο Πόρων εξηγούν [7] πως η αποψίλωση οδηγεί σε ξηρασία και ακραίες πλημμύρες:

Τα δάση βοηθούν στον έλεγχο του κύκλου του νερού ρυθμίζοντας τις βροχοπτώσεις, την εξάτμιση και τις ροές. Τα στρώματα των δασικών θόλων, των κλαδιών και των ριζών μπορούν να αποθηκεύουν και να απελευθερώνουν υδρατμούς, οι οποίοι ελέγχουν τις βροχοπτώσεις. Η αποψίλωση αποδυναμώνει αυτή τη διαδικασία, οδηγώντας σε παράτυπες μορφές βροχοπτώσεων, όπως ξηρασία και πλημμύρες.

Σύμφωνα με την περιβαλλοντική εκτίμηση του Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για την αξιολόγηση της σύγκρουσης του Σουδάν, το ποσοστό αποψίλωσης εκτιμάται ότι υπερβαίνει το 1% ετησίως [8]. Στην κεντρική πολιτεία του Νταρφούρ, η πυκνότητα των δένδρων μειώθηκε από 400 δέντρα ανά εκτάριο το 1998 [9] σε 27 δέντρα ανά εκτάριο το 2016. Ορισμένες περιοχές αντιμετωπίζουν ήδη έλλειψη ξύλων για καύσιμη ύλη.

Τα απειλούμενα με εξαφάνιση δέντρα περιλαμβάνουν την ακακία της Σενεγάλης, ένα πολύτιμο δέντρο που παράγει χυμό αραβικού κόμμι, μια φυσική ουσία δεσίματος που πωλείται ευρέως σε αγορές και βρίσκεται σε πράγματα όπως σόδα, γλυκά, βαφή, μελάνι και φαρμακευτικά προϊόντα.

Το αραβικό κόμμι ονομαζόταν “προϊόν θαύμα του Σουδάν” [10] και στη δεκαετία του '90 συνέβαλε στο 90% [11] της παγκόσμιας παραγωγής. Αλλά η αποψίλωση των δασών απειλεί τη θέση του στην παγκόσμια αγορά. Ο Ταμάρινδος, ένα δέντρο που χρησιμοποιείται στη φθηνή παραδοσιακή ιατρική, επίσης κινδυνεύει.

Αυτές οι απώλειες πλήττουν τους φτωχούς που βασίζονται άμεσα στα δασικά προϊόντα. Επίσης, πλήττουν τις καλλιέργειες και αυξάνουν την εμφάνιση της ξηρασίας, προωθώντας την ώθηση για τη μείωση των δένδρων ώστε να τα φέρουν βόλτα και την αύξηση των περιφερειακών συγκρούσεων.

Σπάζοντας έναν φαύλο κύκλο

Τον Δεκέμβριο του 2018, ο Yousif παρακολούθησε την COP24 [12], το ανεπίσημο όνομα για την 24η Διάσκεψη των Μερών της Σύμβασης-Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Αλλαγή του Κλίματος. Απογοητευμένος από τις γραφειοκρατικές διαδικασίες της διάσκεψης, διαμαρτυρήθηκε στους δρόμους του  Κατοβίτσε της Πολωνίας με την ελπίδα να τραβήξει την προσοχή στην περιβαλλοντική καταστροφή του Νταρφούρ ως μία από τις πιο ξηρές περιοχές του κόσμου.

Οι συνθήκες του Νταρφούρ είναι δύσκολες, αλλά ο Yousif κοιτάζει πέρα από τη μοίρα και τη θλίψη, αναζητώντας τις κατάλληλες λύσεις:

Οι άνθρωποι βαριούνται και ενοχλούνται από τις συναντήσεις συνειδητοποίησης από τους οργανισμούς επειδή δεν επιφέρονται πραγματικές λύσεις. Αυτό που σκέφτονται είναι “πρέπει να ταΐσω τα παιδιά μου”. Απαιτούνται συγκεκριμένες λύσεις για να διορθωθεί η φτώχεια και μαζί και το περιβάλλον.

Ο Yousif πιστεύει ότι τα παραδοσιακά χωριά του Νταρφούρ έχουν την ιστορική τεχνογνωσία της οικολογικής γεωργίας και λέει ότι οι κανόνες τους για την περιβαλλοντική διαχείριση θα μπορούσαν να αναβιώσουν και να λειτουργήσουν και να δημιουργηθούν οικοκοινότητες.

Ενώ βρισκόταν στην COP24, παρακολούθησε τη συνάντηση του Παγκόσμιου Δικτύου Οικοκοινοτήτων και βρήκε νέα ελπίδα στην γεωργοδασοκομία [13], την πρακτική της φύτευσης δέντρων γύρω από τις καλλιέργειες, ταυτόχρονα. Χρησιμοποιείται σε διάφορες κοινότητες αυτόχθονων πληθυσμών, η γεωργοδασοκομία βασίζεται και μιμείται το περιβαλλοντικό σύστημα ενισχύοντας τις σχέσεις μεταξύ γεωργίας και διαχείρισης των δασών.

Ο Yousif το βλέπει αυτό ως μια ευκαιρία να ενώσουμε τα χωριά από κοινού μαζί με τη φύση.

Η αχαλίνωτη κοπή δέντρων έχει αποψιλώσει τη γη, απογυμνώνοντας τους βασικούς πόρους και δημιουργώντας κύκλους φτώχειας στο Νταρφούρ. Φωτογραφία από τον Alaaeldein Abdelrahman Yousif, που χρησιμοποιείται με άδεια.

Ελπίζει ότι αυτή η ιδέα θα βρει υποστήριξη με την κυβέρνηση του Σουδάν, η οποία θα μπορούσε να επενδύσει σε αυτή την πρακτική συμμετέχοντας σε έργα συνεργασίας με τους αγρότες για την αναδάσωση. Η κυβέρνηση θα μπορούσε να εμπορεύεται ή να φορολογεί τους πόρους που έχουν συγκεντρωθεί και αυτό θα μπορούσε, με τη σειρά του, να προσφέρει θέσεις εργασίας και να σταθεροποιήσει τις τοπικές κοινότητες.

Μπορεί ακόμη και να αναβιώσει μια βιώσιμη διαδικασία εκχύλισης του αραβικού κόμμι ακολουθώντας και πάλι τους παραδοσιακούς περιστροφικούς κύκλους καλλιέργειας. Η συνεχής εξόρυξη του αραβικού κόμμι σημαίνει επίσης μια συνεχή πηγή εισοδήματος για όσους το εμπορεύονται και το πωλούν στην αγορά.

“Ένα σύστημα γεωργοδασοκομίας μπορεί να δώσει λογικές αποδόσεις καλλιεργειών και κόμμι και να είναι πιο ελκυστικό για τους αγρότες”, σύμφωνα με ένα άρθρο [14] του Ινστιτούτου Τροπικών Πόρων Viikki του Πανεπιστημίου του Ελσίνκι.

Η UNAMID [15], η ειρηνευτική αποστολή των Ηνωμένων Εθνών στο Νταρφούρ, έχει πρόγραμμα αναδάσωσης που θα μπορούσε επίσης να υποστηρίξει τις προσπάθειες βιωσιμότητας και να δώσει μεγαλύτερη εθνική εστίαση στη μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ωστόσο, με τα σχέδια για τη λήξη της αποστολής το 2020, το μέλλον του προγράμματος αναδάσωσης είναι αβέβαιο.

Η πολύπλοκη πολιτική κατάσταση του Σουδάν και το ταχύτατα υποβαθμισμένο κλίμα εντείνουν τον καθημερινό αγώνα για το Σουδάν. Η αποψίλωση των δασών στο Νταρφούρ πρέπει να αντιμετωπιστεί σοβαρά για να βοηθήσει το Σουδάν να στραφεί προς την κατεύθυνση της ειρήνης και της σταθερότητας.