Πώς μία Ουιγούρα ακτιβίστρια ένιωσε το μακρύ χέρι του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος στον Καναδά

Ο άντρας του κινηματογραφεί την Rukiye Turdush αιχμαλωτίζεται στο βίντεο καθώς φεύγει. Στιγμιότυπο οθόνης από το Youtube.

Η ακόλουθη δημοσίευση γράφτηκε αρχικά από τον Holmes Chan και δημοσιεύτηκε στο Hong Kong Free Press στις 3 Μαρτίου 2019. Μια συντομευμένη εκδοχή αναδημοσιεύεται στο Global Voices με συμφωνία διαμοιρασμού περιεχομένου.

Για δύο δεκαετίες, η Rukiye Turdush πίστευε ότι είχε αφήσει πίσω της την Κίνα, αλλά τον περασμένο μήνα η χώρα τελικά την έφτασε.

Η Ουιγουρο-Καναδή ακτιβίστρια μιλούσε στο πανεπιστήμιο ΜακΜάστερ του Οντάριο στις 11 Φεβρουαρίου, όταν ένας Κινέζος φοιτητής την διέκοψε φωνάζοντας. Συζητούσε για τη δεινή κατάσταση πάνω από ένα εκατομμύριο Μουσουλμάνων Ουιγούρων, οι οποίοι κρατούνται μαζικά μαζί με άλλες εθνοτικές μειονότητες από την Κινεζική κυβέρνηση στο Σιντσιάνγκ και σύμφωνα με ισχυρισμούς έχουν υποστεί παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Αυτό που ξεκίνησε ως σύντομη αντιπαράθεση έγινε σύντομα πρωτοσέλιδο στις εφημερίδες του έθνους, αφού αποκαλύφθηκε ότι οι Κινέζοι φοιτητές στο πανεπιστήμιο έρχονταν σε επαφή με την πρεσβεία του Πεκίνου στον Καναδά.

Για την Turdush, 48 ετών, ο αντίκτυπος είναι επίσης προσωπικός: το περιστατικό έφερε πίσω τις αναμνήσεις της τραυματικής αποχώρησής της από την Κίνα τη δεκαετία του '90 και έριξε αμφιβολίες για το μέλλον της κοινότητας των Ουιγούρων στον Καναδά, που εκείνη βοήθησε να διαμορφωθεί.

Από το Σιντσιάνγκ στον Καναδά

Το ταξίδι της Turdush στον Καναδά προκλήθηκε εν μέρει από το θάνατο του αδερφού της το 1992. Την εποχή εκείνη, οι Ουιγούροι στο Σιντσιάνγκ – γνωστό επίσης σε τοπικό επίπεδο ως Ανατολικό Τουρκεστάν – βρίσκονταν σε δεινή κατάσταση λόγω του επιθετικού πληθυσμού και των οικονομικών πολιτικών που θέσπισε το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κίνας, το οποίο έδωσε προτεραιότητα στα συμφέροντα των Κινέζων Χαν με ακραίο τόπο. Η ίδια εξήγησε:

Οι άνθρωποι ήταν δυσαρεστημένοι με τη [Κινεζική μετανάστευση των Χαν] επειδή βλέπουν την κυριαρχία της γης και τον οικονομικό διαχωρισμό… Ο αδελφός μου διαμαρτυρήθηκε με λίγους φίλους… Άκουσα αργότερα ότι εκατοντάδες στρατιώτες ήρθαν να πολεμήσουν εκείνους τους πέντε, έξι διαδηλωτές και ο αδερφός μου δεν έτρεξε και σκοτώθηκε στο σημείο εκείνο.

Λίγο πριν μεταναστεύσει στον Καναδά το 1999, είχε έρθει αντιμέτωπη παίρνοντας άλλη μία γεύση από τις πολιτικές διακρίσεις και τις βίαιες πολιτικές της Κίνας έναντι των Ουιγούρων.

Τη νύχτα πριν από την πτήση της, κουβαλούσε το γιο της, που ήταν νήπιο, και διώχθηκε επανειλημμένα από τα ξενοδοχεία στο Πεκίνο λόγω της εθνικότητάς της. Τελικά, βρήκε ένα μέρος για να μείνει, αλλά ξαφνικά την ξύπνησαν τις πρώτες ώρες κάποιοι στρατιώτες.

“Κινέζοι στρατιώτες – όχι αστυνομικοί – εισέβαλαν στο δωμάτιο του ξενοδοχείου και το μωρό μου άρχισε να ουρλιάζει”, είπε. Οι στρατιώτες την κράτησαν υπό την απειλή όπλου, έψαξαν το δωμάτιο και έπειτα την ανάγκασαν να φύγει από το μέρος όπου βρίσκονταν, είπε. “Ακόμη και τώρα, πολλά χρόνια αργότερα, αν ακούσω δυνατούς θορύβους τη νύχτα ξυπνάω, τρέμω”.

Αφού έφτασε στον Καναδά, η Turdush σπούδασε διεθνείς σχέσεις και κοινωνική εργασία, λαμβάνοντας τελικά άδεια ως σύμβουλος. Σήμερα εργάζεται ως κοινωνική λειτουργός με μερική απασχόληση και επίσης ξοδεύει χρόνο στον ακτιβισμό, την έρευνα και την οικοδόμηση της κοινότητας.

Είπε ότι η κοινότητα των Ουιγούρων στον Καναδά συνήθιζε να επικεντρώνεται στον πολιτισμό και όχι στην πολιτική – αλλά όλα άλλαξαν το 2017.

Από το 2017 [η Κινεζική κυβέρνηση] άρχισε να συλλαμβάνει τους πάντες στο Ανατολικό Τουρκεστάν, έτσι τώρα, όλοι – όλοι όμως – ασχολούνται με την πολιτική… ακόμα και εκείνοι που συνήθως δεν μιλούν εναντίον της Κίνας είδαν την οικογένειά τους να γίνεται στόχος. Ρώτησα τον μπαμπά μου, πόσοι από αυτούς είναι μέσα, και είπε, πρέπει να μετράς πόσοι είναι έξω, επειδή όλοι είναι μέσα.

Το πανεπιστήμιο απέχει από τον διάλογο για τη μαζική φυλάκιση των Ουιγούρων

Η εμφάνιση της Turdush στο Πανεπιστήμιο ΜακΜάστερ στο Οντάριο ήρθε αμέσως μετά την εμφάνιση της #MeTooUyghur [Είμαι κι εγώ Ουιγούρος], μιας ηλεκτρονικής εκστρατείας που απαιτεί λογοδοσία για τα εξαφανισμένα μέλη των οικογενειών.

Η κινεζική κυβέρνηση είχε μόλις εκδώσει ένα βίντεο που ξεσκέπαζε τον αναφερθέντα “θάνατο” του αξιόλογου Ουιγούρου μουσικού, Abdurehim Heyit, και η κοινότητα των Ουιγούρων έλπιζε να πιέσει την Κίνα σε μεγαλύτερη διαφάνεια.

Ο διαδικτυακός ακτιβισμός δεν ήταν κάτι καινούριο για την Turdush, καθώς έφτιαχνε τα βίντεο του YouTube για τη δύσκολη κατάσταση των Ουιγούρων εδώ και χρόνια. Είχε επίσης εμπειρία με ομιλίες, έτσι όταν οι φοιτητές από το Πανεπιστήμιο ΜακΜάστερ την κάλεσαν σε μια ομιλία στην πανεπιστημιούπολη, συμφώνησε.

Η παρουσίασή της στο ΜακΜάστερ στις 11 Φεβρουαρίου ήταν μια επισκόπηση της μαζικής φυλάκισης των Ουιγούρων στο Σιντσιάνγκ – παραθέτοντας δορυφορικές φωτογραφίες και άλλες ακαδημαϊκές και δημοσιογραφικές πηγές. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας της, η Turdush δήλωσε ότι είδε έναν Κινέζο Χαν μέλος του ακροατηρίου, τον οποίο πίστευε ότι ήταν φοιτητής, που την κινηματογραφούσε και έκανε γκριμάτσες.

Είπε ότι δεν διαμαρτυρήθηκε για την κινηματογράφηση, καθώς δεν ήταν μια εκδήλωση κεκλεισμένων των θυρών, αλλά ο άνδρας είχε ένα “σαρκαστικό χαμόγελο” και μια “όλο μίσος έκφραση”, που την έκανε να νοιώθει άβολα.

Όταν έφτασε η ώρα των ερωταπαντήσεων, ζήτησε από τον Κινέζο φοιτητή να απαντήσει σε ερωτήσεις, στο οποίο αυτός είπε “όχι”. Η Turdush ρώτησε τότε τον άνθρωπο ποιες ήταν οι σκέψεις του για την παρουσίαση.

“Απλά [επανέλαβε] δύο λέξεις:” εσύ, ΜακΜάστερ”, θυμάται η Turdush, που κατάλαβε ότι ο άνδρας δεν την ενέκρινε για να μιλήσει στο πανεπιστήμιο.

“Εγώ είπα, ‘Βλέπετε, αυτή είναι η τυπική κινεζική συμπεριφορά που ελέγχεται με πλύση εγκεφάλου από την κυβέρνηση”… και στη συνέχεια εκείνος είπε μια βρισιά (Σ.τ.Μ: άντε γαμήσου)”, πρόσθεσε. Αφού ο άνδρας έφυγε, η Turdush συνέχισε τη συζήτηση.

Ένα ρεπορτάζ της Washington Post δημοσίευσε αργότερα τις αλληλεπιδράσεις σε μια ομάδα Κινέζων φοιτητών του ΜακΜάστερ στο WeChat, όπου ένας χρήστης γνωστός ως “Κύριος Shark” επέστησε την προσοχή των μαθητών σε ένα φυλλάδιο της ομιλίας της Turdush.

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, οι άνθρωποι στη συνομιλία εξέφρασαν την καταδίκη τους και την δυσπιστία τους, με μερικούς να λένε ότι πρέπει να επικοινωνήσουν με το Κινεζικό προξενείο. Ωστόσο, ο Κύριος Shark είπε στην εφημερίδα:

Εμείς οι φοιτητές του εξωτερικού δεν γνωρίζουμε τίποτα για την πολιτική, γνωρίζουμε μόνο το προσωπικό μας συμφέρον και την αίσθηση ότι ανήκουμε στο έθνος μας… Αν άλλοι άνθρωποι μας βλάπτουν, μας κηλιδώνουν, πρέπει να αντισταθούμε.

Κοινή δήλωση των Κινέζων φοιτητών για την υπεράσπιση της αξιοπρέπειας της Κίνας

Μία ημέρα μετά την εκδήλωση, η Ένωση Κινέζων Σπουδαστών και Μελετητών – μαζί με μερικές άλλες φοιτητικές ομάδες του ΜακΜάστερ – εξέδωσε κοινή δήλωση με την οποία στηλίτευσε την ομιλία ως “προώθηση του εθνικού μίσους” και του διαχωρισμού. Ζήτησε επίσης από το πανεπιστήμιο να υποστηρίξει το “καθήκον εποπτείας” του και να διασφαλίσει ότι στο μέλλον η “αξιοπρέπεια των Κινέζων φοιτητών δεν θα παραβιαστεί”.

Η Turdush δήλωσε ότι είχε έντονες υποψίες για την εμπλοκή της Κινεζικής κυβέρνησης, η οποία οφείλεται στο πόσο στενά η δήλωση των φοιτητών μοιάζει με την επίσημη γραμμή:

Η γλώσσα της δήλωσης θυμίζει αρκετά αυτή του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος. Είναι συνήθως το Κ.Κ.Κ. που χρησιμοποιεί αυτό το είδος γλώσσας, όπως: οι άνθρωποι είναι χαρούμενοι εκεί [στο Σιντσιάνγκ], έχουν μια καλή σχέση, ζουν αρμονικά.

Η Κινεζική πρεσβεία στον Καναδά αρνήθηκε οποιαδήποτε εμπλοκή, αλλά παρόλα αυτά επαίνεσε τις πράξεις των φοιτητών ως “δίκαιες και πατριωτικές”. Επίσης υπερασπίστηκε τη συμπεριφορά των φοιτητών για τον λόγο της ελευθερίας του λόγου.

Το περιστατικό ίσως ξεκίνησε ως μια συζήτηση για την ελευθερία του λόγου, αλλά όπως αποδείχθηκε, υπήρξε επίσης η επικείμενη απειλή φυσικής δράσης.

Η National Post στον Καναδά ανέφερε ότι ένα άτομο στην ομάδα των Κινέζων φοιτητών του WeChat προσπάθησε να εντοπίσει το γιο της Turdush, για τον οποίο η ίδια είχε πει προηγουμένως ότι ήταν φοιτητής στο ΜακΜάστερ. Ο χρήστης έγραψε: “Συγκεντρώστε πληροφορίες για το γιο της”.

Ένας εκπρόσωπος του Πανεπιστημίου ΜακΜάστερ αρνήθηκε να επιβεβαιώσει αν ο γιος της Turdush ήταν φοιτητής, αλλά δήλωσε ότι “η υγεία και η ευημερία των σπουδαστών αποτελούν κορυφαία προτεραιότητα για το πανεπιστήμιο.”

Καθώς το φως της δημοσιότητας των μέσων ενημέρωσης εξασθενεί μετά το περιστατικό, η Turdush δήλωσε ότι το πανεπιστήμιο έχει καθήκον να παρακολουθήσει το περιστατικό, αν όχι για κανέναν άλλο λόγο παρά μόνο για να διασφαλίσει ότι τα πρότυπά του για την ακαδημαϊκή ελευθερία δεν θα επηρεαστούν από την κινεζική επιρροή.

Είναι σημαντικό να δοθεί προσοχή στις προσπάθειες της Κίνας να εξάγει τον αυταρχισμό και να ωθήσει τις προσπάθειές της να νομιμοποιήσει τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά των Ουιγούρων, είπε.

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.