“Οι γλώσσες μας δεν πεθαίνουν, δολοφονούνται”

 

Στιγμιότυπο βίντεο με την ομιλία της Yásnaya και τη μετάφρασή της στα ισπανικά.

Για τον εορτασμό του Παγκόσμιου Έτους Ιθαγενών Γλωσσών, κυβερνητικοί, ακαδημαϊκοί οργανισμοί και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών έχουν εμπλακεί φέτος σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων. Ένα τέτοιο γεγονός έλαβε χώρα στο Κογκρέσο του Μεξικού στις 26 Φεβρουαρίου, όταν η Μίχε γλωσσολόγος και ακτιβίστρια Yásnaya Aguilar παρουσίασε μια ομιλία στη γλώσσα μίχε (ή αγιουούκ) στο Νομοθετικό Ανάκτορο του San Lázaro σχετικά με τις γλώσσες και τους λόγους, για τους οποίους επιζούν ή πεθαίνουν. Η ιστορική ομιλία αποκαλύπτει τα ιστορικά τραύματα, τις αδικίες, τη λεηλασία και τις διακρίσεις, που κρύβονται πίσω από την ονομασία Μεξικό.

Το ακόλουθο κείμενο αποτελεί μετάφραση μιας επιμελημένης εκδοχής ισπανικής μετάφρασης της ομιλίας. Το πρωτότυπο κείμενο στη γλώσσα μίχε βρίσκεται εδώ.

Nëwemp. Ο τόπος του νερού. Μίχε.
Giajmïï. Πάνω από το νερό. Τσινατέκο.
Nangi ndá. Η γη ανάμεσα στο νερό. Μαζατέκο.
Kuríhi. Μέσα στο νερό. Τσιτσιμέκο.
Nu koyo. Υγρό χωριό. Μιχτέκο.

Ήταν το όνομα που δώσανε σε τούτη εδώ την πόλη. Έπειτα, στο Κράτος, το Μεξικανικό Κράτος: Μεξικό. Τι κρύβεται στα νερά του Nëwemp;

Προτίθεμαι να συζητήσω ορισμένες ιδέες και να απαντήσω σε ένα ερώτημα. Γιατί πεθαίνουν οι γλώσσες; Επί του παρόντος, περίπου 6.000 γλώσσες ομιλούνται ανά τον κόσμο. Από τον Κατάλογο Απειλούμενων Γλωσσών του Πανεπιστημίου της Χαβάης στις ΗΠΑ, αναφέρεται ότι κατά μέσο όρο, μια γλώσσα πεθαίνει κάθε τρεις μήνες παγκοσμίως. Από την πλευρά της, η UNESCO αναφέρει ότι σε 100 χρόνια, τουλάχιστον οι μισές γλώσσες του πλανήτη θα έχουν αφανιστεί.

Ποτέ ξανά δεν έχει ξαναγίνει κάτι τέτοιο στην παγκόσμια ιστορία. Ποτέ δεν έχουν πεθάνει τόσες πολλές γλώσσες. Γιατί πεθαίνουν οι γλώσσες τώρα; Πριν από περίπου 300 χρόνια, ο κόσμος άρχισε να διαιρείται και να δημιουργούνται εσωτερικά σύνορα: παρέμεινε διαιρεμένος και, χωρίς έγγραφα, δεν ήταν πλέον δυνατόν να ταξιδέψεις σε άλλα μέρη. Η Γη παρέμεινε διαιρεμένη περίπου σε 200 χώρες, καθεμία με μια κυβέρνηση, καθεμία με μια σημαία που τιμούσε, με έναν προνομιούχο τρόπο σκέψης. Και, για να κατασκευαστεί αυτή η εσωτερική ομογένεια, ανατέθηκε μια μοναδική γλώσσα για να αποτυπωθεί η αξία του κάθε κράτους. Υπήρξαν διακρίσεις και πολέμιοι ενάντια σε διαφορετικές γλώσσες.

200 χρόνια πριν, εγκαθιδρύθηκε το κράτος που πλέον αποκαλούμε Μεξικό. Έπειτα από 300 χρόνια Ισπανικής Κατάκτησης, το 1862, το 65% του πληθυσμού μιλούσε μια ιθαγενή γλώσσα. Τα ισπανικά τότε αποτελούσαν μειοψηφία.

Σήμερα, εμείς οι ομιλητές ιθαγενών γλωσσών αποτελούμε το 6,5% του πληθυσμού. Τα ισπανικά πλέον έγιναν η κυρίαρχη γλώσσα. Δυο αιώνες πριν, η ναουάτλ, η μάγια, η μάγιο, η τεπέχουα, η τεπεχουάνο, η μίχε και όλες οι ιθαγενείς γλώσσες ήταν η πλειοψηφία, αλλά τώρα έχουν γίνει μειονότητα.

Πώς έγιναν μειονότητα; Ξαφνικά αποφασίσαμε να εγκαταλείψουμε τις γλώσσες μας; Όχι ακριβώς. Είχε να κάνει με μια διαδικασία, που προέκυψε από κυβερνητικές πολιτικές, οι οποίες τις έγδυσαν από την αξία τους υπέρ μιας και μόνο γλώσσας: της ισπανικής. Για να ξεφορτωθούμε τις γλώσσες μας, οι πρόγονοί μας δέχτηκαν χτυπήματα, τιμωρίες και αντιμετώπισαν διακρίσεις, όταν μιλούσαν τη μητρική τους γλώσσα.

“Η γλώσσα σου δεν αξίζει τίποτα”, τους λέγανε επανειλημμένα. “Για να είσαι Μεξικανός υπήκοος, πρέπει να μιλάς την εθνική γλώσσα, τα ισπανικά. Σταμάτα να μιλάς τη γλώσσα σου”, επέμεναν.

Το Κράτος διεξήγε ακάματες προσπάθειες να επιβάλει μια εξαναγκαστική καστιλιανοποίηση με σκοπό την εξάλειψη των γλωσσών μας, ξεκινώντας πάνω απ’ όλα από το εκπαιδευτικό σύστημα.

Το Μεξικό μας έκλεψε τις γλώσσες μας, τα νερά από την ονομασία του μας σβήνει και μας σιωπά. Ακόμα κι όταν οι νόμοι άλλαξαν, συνεχίζουν να κάνουν διακρίσεις εναντίον μας στην εκπαίδευση, την υγεία και το δικαστικό σύστημα.

Οι γλώσσες μας δεν πεθαίνουν, δολοφονούνται.

Δολοφονούν τις γλώσσες μας, όταν δε σέβονται τη γη μας, όταν την πουλούν και την παραχωρούν σε τρίτους, όταν σκοτώνουν όσους την υπερασπίζονται.

Πώς θα ανθίσουν οι γλώσσες μας, όταν όσοι τις μιλούν δολοφονούνται, φιμώνονται ή εξαφανίζονται;

Πώς θα ανθίσει ο λόγος μας, σε μια γη που μας διώχνουν;

Στην κοινότητά μου, τους Αγιούτλα Μίχε στην Οαχάκα, δεν έχουμε νερό. Πριν από δυο χρόνια περίπου, ένοπλες ομάδες μας στέρησαν τη φυσική πηγή, από την οποία παραδοσιακά σύμφωνα με την ιστορία μας χρησιμοποιούσαμε για να παίρνουμε νερό. Κι αυτή η αδικία συνεχίζεται μέχρι σήμερα, παρά το γεγονός ότι την αποκηρύξαμε και διαμαρτυρηθήκαμε ανοιχτά για το σκοπό αυτό. Παρά τις νομοθεσίες που δηλώνουν ότι το νερό είναι ανθρώπινο δικαίωμα, δε φτάνει στα σπίτια μας και έχει τίμημα ιδιαίτερα για τα παιδιά και τους ηλικιωμένους.

Η γη, το νερό και τα δέντρα τρέφουν την ύπαρξη των γλωσσών μας. Υπό συνεχή επίθεση στα εδάφη μας, πώς θα αναζωογονηθεί η γλώσσα μας;

Οι γλώσσες μας δεν πεθαίνουν, δολοφονούνται. Το Κράτος του Μεξικού τις έχει διαγράψει. Τις σβήνει από την ύπαρξη ο μόνος τρόπος σκέψης, ο μόνος πολιτισμός, το μόνο Κράτος με την έννοια “νερό” στην ονομασία του.

Παρακάτω μπορείτε να δείτε ένα βίντεο με ολόκληρη την ομιλία στη γλώσσα μίχε:

Ξεκινήστε τη συζήτηση

Συντάκτες, παρακαλώ σύνδεση »

Οδηγίες

  • Όλα τα σχόλια ελέγχονται. Μην καταχωρείτε το σχόλιο σας πάνω από μία φορά γιατί θα θεωρηθεί spam.
  • Παρακαλούμε, δείξτε σεβασμό στους άλλους. Σχόλια τα οποία περιέχουν ρητορική μίσους, προσβολές ή προσωπικές επιθέσεις δεν θα καταχωρούνται.