Στην Chapai Nawabganj, μια περιοχή στο βορειοδυτικό Μπαγκλαντές, τα χωριά μοιράζονται ένα μοναδικό χαρακτηριστικό: παραδοσιακά σπίτια από λάσπη ζωγραφισμένα με πολύχρωμα μοτίβα γνωστά ως αλπάνα. Το Tikoil είναι ένα χωριό που έχει κερδίσει τη φήμη ως το χωριό αλπάνα.
Με την ευκαιρία της Μπενγκάλι Πρωτοχρονιάς (γνωστή ως Pahela Baisakh), η Berger Paints Bangladesh Limited, κορυφαίος κατασκευαστής χρωμάτων στη χώρα, ξεκίνησε μια νέα διαφημιστική εκστρατεία προβάλλοντας το χωριό Tikoil. Η διαφήμιση μπορεί να υπερηφανεύεται για μια συνθετική εναλλακτική λύση στα παραδοσιακά χρώματα, που χρησιμοποιεί ο καλλιτέχνης της τεχνικής αλπάνα, προκάλεσε όμως ευρεία κριτική από την διαδικτυακή κοινότητα.
Τα σπίτια από λάσπη αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της κληρονομιάς του αγροτικού Μπανγκλαντές και βρίσκονται στις ορεινές περιοχές. Είναι τοποθετημένα σε ανυψωμένες πλατφόρμες από συμπαγές χώμα και για την κατασκευή τοίχων και δαπέδων χρησιμοποιείται άχυρο αναμεμιγμένο με λάσπη. Σε αντίθεση με άλλα σπίτια, τα σπίτια από λάσπη προσφέρουν ένα πολύ άνετο περιβάλλον διαβίωσης κατά τη χειμερινή και καλοκαιρινή περίοδο, καθώς διατηρούν τη θερμοκρασία δροσερή όταν έξω κάνει ζέστη και ζεστή όταν έξω κάνει κρύο. Υπάρχει ένα σπίτι από λάσπη στην περιοχή Naogaon στο βόρειο Μπανγκλαντές, το οποίο μπορεί να υπερηφανεύεται για 108 δωμάτια.
Η ακριβής ιστορία της παράδοσης αλπάνα στην περιοχή αυτή, γνωστή ως Varendra, δεν μπορεί να εξακριβωθεί. Ωστόσο, οι άνθρωποι λένε ότι έχουν κρατήσει αυτήν την παράδοση ζωντανή για γενιές. Οι καλλιτέχνες αλπάνα είναι συνήθως γυναίκες, που δημιουργούν αυτά τα περίτεχνα μοτίβα κατά τη διάρκεια ειδικών περιστάσεων όπως λατρευτικές τελετές ή μουσουλμανικοί και Ινδουιστικοί γάμοι. Αλπάνα ζωγραφίζονται επίσης μέσα στο σπίτι.
Η διαδικασία δημιουργίας του χρώματος για την τέχνη αλπάνα βασίζεται σε μια παλιά τεχνική. Τα φυσικά χρώματα κατασκευάζονται από φύλλα κάρυ, κόκκινη λάσπη, βραστό κόκκινο ρύζι, κοκκώδη άμμο και άλλα φύλλα.
Η εταιρεία χρωμάτων φέρνει διαμάχη στην τέχνη της αλπάνα
Η διαφήμιση της Berger Paints Bangladesh Limited υποδηλώνει ότι τα φυσικά χρώματα αλπάνα δε διαρκούν πολύ, αφήνοντάς τα επιρρεπή να ξεθωριάζουν στο βρόχινο νερό. Αντ’ αυτού, η εταιρεία προσφέρει χρωματικά προϊόντα, τα οποία οι καλλιτέχνες αλπάνα μπορούν να χρησιμοποιήσουν ως εναλλακτική λύση για να εξασφαλίσουν ότι οι πίνακές τους θα διαρκούν περισσότερο.
Μόλις προβλήθηκε η διαφήμιση, πολλοί αντέδρασαν στην ιδέα της χρήσης τεχνητών χρωμάτων. Ο ανεξάρτητος συγγραφέας και φωτογράφος Apu Nazrul γράφει στο Facebook:
সারা পৃথিবী যখন ইন-অর্গানিকের ধ্বংস থেকে বাঁচতে হন্য হয়ে অর্গানিক সোর্স খুঁজছে ঠিক সেই মুহুর্তে টিকোইল গ্রামে গিয়ে বার্জার অর্গানিক সোর্স থেকে রঙ তৈরী করা গ্রামবাসীর হাতে তুলে দিয়েছে নিজেদের সিনথেটিক রঙ। তার ফলে এখন নাকি আর কয়দিন পর পর রঙ করা লাগবেনা, রঙ স্থায়ী হবে৷ কি ভয়াবহ কথা! আলপনা ঘন ঘন আঁকা হতো বলেই না গ্রামবাসী এত দক্ষ হয়ে উঠেছে। স্থায়ী আলপনা বসে গেলে আর প্র্যাক্টিসের সুযোগ কই আর বৈচিত্র্যই আসবে কোত্থেকে?
Όταν ολόκληρος ο κόσμος αλλάζει σε οργανικές πηγές, η Berger προσφέρει τα συνθετικά της χρώματα στους καλλιτέχνες αλπάνα του χωριού Tikoil. Ως αποτέλεσμα, οι καλλιτέχνες δεν θα χρειάζεται πλέον να ζωγραφίζουν κάθε εποχή, το χρώμα θα διαρκέσει για πάντα. Τι φρίκη! Οι δεξιότητες αυτών των καλλιτεχνών αναπτύχθηκαν επειδή έπρεπε συχνά να σχεδιάζουν τα αλπάνα. Εάν οι τοιχογραφίες γίνουν μόνιμες, πώς θα έχουν την ευκαιρία να εξασκηθούν και από πού προέρχονται οι διαφορετικές ιδέες;
Στο Twitter, ο Chowdhury Ripon επέκρινε την Berger για την καταστροφή της αιωνόβιας παράδοσης της δημιουργίας σχεδίων αλπάνα με φυσικά χρώματα:
Poor @BergerPaintsBD, can't even write common #চাঁপাই #শিল্পী #বাঙালি spellings rightly, now ridiculously replacing that villagers hundred years #culture of drawing #Alpona using organic colors.#শুভনববর্ষ #টিকোইল#Berger #OVC #Blunder #NuhashHumayun pic.twitter.com/3OtM6ZRg3T
— Chowdhury Ripan (@ripansays) April 8, 2019
Καημένη @BergerPaintsBD, δεν μπορεί καν να γράψει τα συνηθισμένα #চাঁপাই #শিল্পী #বাঙালি με σωστή ορθογραφία, αντικαθιστά τώρα με γελοίο τρόπο την εκατό χρονών #κουλτούρα των σχεδίων #Alpana εκείνων των κατοίκων που χρησιμοποιούν οργανικά χρώματα.
Ο χρήστης του Facebook Farjana K. Tithi προέτρεψε την Berger Paints Bangladesh Limited να εργαστεί για την έρευνα και την ανάπτυξη για να καταστήσει τα φυσικά χρώματα βιώσιμα.
Το Tikoil δεν είναι το μοναδικό χωριό της περιοχής που φημίζεται για τα έργα τέχνης αλπάνα. Το γειτονικό χωριό Gosaipur ζωγραφίζεται επίσης από καλλιτέχνες. Ο blogger, ταξιδιώτης και ορειβάτης Tareq Onu μοιράστηκε εικόνες από μερικές φωτογραφίες του Gosipur σε ένα άλμπουμ στο Facebook:
Η Berger δεν έχει ακόμη απαντήσει σε καμία από τις επικρίσεις. Έχουν, ωστόσο, χορηγήσει αλπάνα ζωγραφική 27.871 τετραγωνικών μέτρων στους δρόμους της λεωφόρου Manik Mia στην πρωτεύουσα του Μπανγκλαντές, Ντάκα, στις 14 Απριλίου 2019, για να γιορτάσουν την Μπενγκαλέζικη Πρωτοχρονιά.