Κινέζες και Γιαπωνέζες, παραστρατιωτικό βοηθητικό προσωπικό, λαμβάνουν τις στάχτες (των πεσόντων στρατιωτών) (国防婦人会員と共に遺骨の出迎をする愛路婦女隊員), από το Αρχείο Σιδηροδρόμων της Βόρειας Κίνας. Εικόνα που τραβήχτηκε στο σιδηροδρομικό σταθμό Changxindian, σιδηροδρομική γραμμή Πεκίνου – Κουανγκτσόου (Καντόνας), Δεκέμβριος 1939 (λεπτομέρεια εικόνας). Άδεια εικόνας: CC BY 4.0.

Μια νέα ηλεκτρονική βάση δεδομένων που ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2019 προσφέρει μια γεύση της ζωής την περίοδο της πολεμικής κατοχής της βορειοανατολικής Κίνας από την Ιαπωνία. Το Αρχείο Σιδηροδρόμων της Βόρειας Κίνας, το οποίο οργανώνει τις 39.775 φωτογραφίες σε έναν κατάλογο στον οποίο μπορεί κανείς να κάνει αναζήτηση, είναι μια συνεργασία μεταξύ αρκετών ιαπωνικών ερευνητικών ιδρυμάτων και του Πανεπιστημίου του Κιότο, το οποίο απέκτησε τις φωτογραφίες στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Μέχρι στιγμής το 2019, το Πανεπιστήμιο του Κιότο έχει οργανώσει αρκετά εκθέματα, που περιλαμβάνουν μόνο ένα μικρό αριθμό φωτογραφιών στη συλλογή. Τόσο η φύση των φωτογραφιών, οι οποίες προορίζονταν να αναδείξουν ή να εξωραΐσουν την κατοχή της Ιαπωνίας στη βορειοανατολική Κίνα, όσο και ο γενικότερος τόνος των εκθεμάτων της φωτογραφικής έκθεσης, έχουν προκαλέσει, σύμφωνα με πληροφορίες, έντονες αντιδράσεις εκτός της Ιαπωνίας, στην Κίνα.

Λεζάντα εικόνας: “Οι χωρικοί γιορτάζουν το άνοιγμα της σιδηροδρομικής γραμμής Shidexian και την αφιέρωση των μνημείων στους πεσόντες κατασκευαστικούς εργάτες” (建設の人柱の墓と開通を喜ぶ農民), Wangjiajing, 1941. Πηγή εικόνας: Αρχείο Σιδηροδρόμων της Βόρειας Κίνας. Άδεια εικόνας: CC BY 4.0.

Ως πρωταρχική πηγή, οι σκαναρισμένες εικόνες στη συλλογή περιλαμβάνουν το αρχικό ματ κομμάτι, καθώς και μια λεπτομερή τεκμηρίωση σχετικά με τη θέση της εικόνας, τη λήψη της εικόνας, το όνομα του φωτογράφου και  σημειώσεις για το τι απεικονίζεται.

Οι εικόνες προορίζονταν αρχικά να είναι διαφημιστικές αποθεματικές φωτογραφίες και ελήφθησαν από τους εργαζομένους της Εταιρείας Μεταφορών της Βόρειας Κίνας (華北交通). Η εταιρεία λειτούργησε στην περιοχή, που ελεγχόταν από τη λεγόμενη Προσωρινή Κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Κίνας (中華民国臨時政府, στα ιαπωνικά), μια κυβέρνηση-μαριονέτα στη βορειοανατολική Κίνα, που υποστηρίχθηκε από και συνεργάστηκε με τις ιαπωνικές κατοχικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια του Σινο-Ιαπωνικού πολέμου.

Η εταιρεία διοικούσε χιλιάδες χιλιόμετρα λεωφορειοδρόμων και σιδηροδρομικών γραμμών στη βορειοανατολική Κίνα, συνδέοντας την περιοχή Jingjinji που περιβάλλει το Πεκίνο με την Χαρμπίν και άλλες πόλεις της Μαντζουρίας, τοποθεσία ενός άλλου ιαπωνικού κράτους-μαριονέτας στη βορειοανατολική Κίνα.

Λεπτομέρεια εικόνας: Πέτρινος Βούδας στο Yungang στο Ντατόνγκ το 1939. Πηγή εικόνας: Αρχείο Σιδηροδρόμων της Βόρειας Κίνας. Άδεια εικόνας: CC BY 4.0.

Εκτός από την επίδειξη των ιαπωνικών επενδύσεων υποδομής στην περιοχή και την επίδειξη της υποτιθέμενης τάξης και ειρήνης της ιαπωνικής κατοχής, οι εικόνες προωθούσαν επίσης τουριστικούς προορισμούς σε όλο το σιδηροδρομικό δίκτυο (χάρτης), το οποίο διαχειριζόταν η Εταιρεία Μεταφορών της Βόρειας Κίνας.

Λεπτομέρεια εικόνας: Πύργος κοντά στον σταθμό Κάιφενγκ στη σιδηροδρομική γραμμή Λόνγκχαϊ το 1939. Πηγή εικόνας: Αρχείο Σιδηροδρόμων της Βόρειας Κίνας. Άδεια εικόνας: CC BY 4.0.

Ο μεγάλος αριθμός φωτογραφιών στη συλλογή σημαίνει ότι υπάρχουν πολλές σκηνές αστικής ζωής στο Beiping (τώρα Πεκίνο) και σε άλλα μέρη της βορειοανατολικής Κίνας κατά τη διάρκεια της ιαπωνικής κατοχής τις δεκαετίες του '30 και του '40.

Λεζάντα εικόνας: “Η θέα από το κάστρο Χενγκσούι” (衡水城外を望む). Εικόνα που ελήφθη κοντά στο Χενγκσούι τον Ιούλιο του 1941 (λεπτομέρεια εικόνας). Αρχική πηγή εικόνας: Αρχείο Σιδηροδρόμων της Βόρειας Κίνας. Άδεια εικόνας: CC BY 4.0.

Δεδομένου ότι οι φωτογραφίες έγιναν από φωτογράφους, που εργάζονταν για την προώθηση της Εταιρείας Μεταφορών της Βόρειας Κίνας, δεν υπάρχει τεκμηρίωση για τις ακραίες δυσκολίες που υπέστη ο κινεζικός λαός κατά τις μάχες και την κατοχή της Κίνας κατά τον Σινο-Ιαπωνικό πόλεμο, που κράτησε από το 1937 έως το 1945. Εκτιμάται ότι έως και 22 εκατομμύρια Κινέζοι πολίτες πέθαναν κατά τη διάρκεια αυτών των ετών, ενώ υπέμεναν μακροχρόνια βιαιότητα και αγριότητες στα χέρια των Ιαπώνων εισβολέων, όπως η Σφαγή του Ναντσίνγκ.

Η ηλεκτρονική εισαγωγή στο Αρχείο Σιδηροδρόμων της Βόρειας Κίνας δεν αναφέρει τον ρόλο της Ιαπωνίας ως κατακτητή και αποικιοκράτη και επικεντρώνεται στο παράθυρο για το παρελθόν που παρουσιάζει η συλλογή των φωτογραφιών:

日中戦争のさなかに発足した華北交通が広報用に撮った写真には、戦闘状況はほとんど描かれておらず、地域の交通インフラの整備、資源開発、産業の育成をはじめとして、風土、民俗、文物など多様かつ多彩なイメージが盛り込まれています。グラビア雑誌や新聞、各種博覧会で公表された写真は軍などの検閲が必要でしたが、未使用の写真はそうした規制を経てはいません。そのため、この膨大なストックフォト全体を注意してみれば、80年近く前の中国の風景を読み取ることも可能なのです。その一部には、いまの中国で失われたランドスケープも含まれています。

Οι φωτογραφίες που τραβήχτηκαν από την Εταιρεία Μεταφορών της Βόρειας Κίνας, δρομολογήθηκαν στο μέσο του Σινο-Ιαπωνικού πολέμου, προορίζονταν για δημόσιες σχέσεις και μόλις και μετά βίας άγγιζαν τις συνθήκες των πεδίων μάχης. Αντ’ αυτού, οι φωτογραφίες διατηρούν τον πολιτισμό, τη λαογραφία (της τότε Κίνας), καθώς και την ανάπτυξη της περιφερειακής υποδομής μεταφορών, την ανάπτυξη πόρων και τη βιομηχανική ανάπτυξη. Ενώ οι φωτογραφίες δημοσιεύτηκαν σε γυαλιστερά περιοδικά, εφημερίδες και άλλα μέρη που λογοκρίνονταν από τον στρατό, οι μη δημοσιευμένες φωτογραφίες (στη συλλογή) δεν έχουν υποβληθεί σε λογοκρισία. Επομένως, εάν κάποιος αποδίδει ιδιαίτερη προσοχή σε αυτή την τεράστια συλλογή φωτογραφικών αποθεμάτων, είναι δυνατόν να δει την Κίνα όπως ήταν πριν από σχεδόν 80 χρόνια. Ορισμένες φωτογραφίες απεικονίζουν τοπία που χάνονται τώρα στην Κίνα του σήμερα.

Τα εκθέματα που εκτίθενται από το Πανεπιστήμιο του Κιότο, ονομάζονται “η Κίνα πριν από 80 χρόνια” (８０年前の中国) και παρουσιάζουν επίσης τις φωτογραφίες ως πόρους για να κατανοήσουν το παρελθόν και δεν κάνουν αναφορά στον ρόλο της Ιαπωνίας κατά τη διάρκεια του πολέμου.

Απηχώντας ένα άρθρο στα αγγλικά στο South China Morning Post, ένας σχολιαστής που γράφει για το RecordChina, ένα ιαπωνικό περιοδικό ειδήσεων που επικεντρώνεται στην Κίνα, σημείωσε:

「中国メディアの参考消息によると、両国のネットユーザーの注目点は大きく異なり、中国のSNS上では『歴史を心に刻み、国辱を忘れるな』との声が次々に上がったのに対し、日本のネットユーザーのコメントは鉄道沿いの風景などに集中していた。NHKも日中両国のネットユーザーの注目点の違いに触れ『多くの中国人にとって、中国に対する日本の侵略とその後の占領は記憶から消えない痛みのようだ』と伝えている」と紹介した。

Το επίκεντρο των χρηστών του διαδικτύου διέφερε σημαντικά (μεταξύ Ιαπωνίας και Κίνας). Στα Κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, υπάρχει σχόλιο μετά από σχόλιο που λέει “Μην ξεχνάτε την ιστορία μας και μην ξεχνάτε την εθνική ντροπή (της Κίνας)”. Τα σχόλια των Ιαπώνων χρηστών του διαδικτύου επικεντρώθηκαν στο τοπίο κατά μήκος της γραμμής και ούτω καθεξής.

Οι 39.775 εικόνες στο Αρχείο Σιδηροδρόμων της Βόρειας Κίνας είναι οργανωμένες ανά ετικέτα, ανά χρονιά, και σύμφωνα με τον σιδηροδρομικό σταθμό που βρίσκονταν πλησιέστερα στο σημείο λήψης της φωτογραφίας. Η άδεια επιτρέπει την ελεύθερη κοινή χρήση και προσαρμογή των εικόνων, αρκεί η πίστωση και η απόδοση να παρέχονται στο Αρχείο Σιδηροδρόμων της Βόρειας Κίνας.