[1]Το Ξενοδοχείο Kingsbury στο Κολόμπο της Σρι Λάνκα, ένας από τους χώρους των συντονισμένων βομβιστικών επιθέσεων που συνέβησαν στη χώρα στις 21 Απριλίου. Φωτογραφία από το AKS.9955 μέσω Wikimedia Commons [1].
Καθώς στη Σρι Λάνκα εκτυλίχθηκε μια τραγωδία γύρω από τις επιθέσεις σε εκκλησίες και ξενοδοχεία την Κυριακή του Πάσχα, η κυβέρνηση της Σρι Λάνκα πήρε την ασυνήθιστη απόφαση να μπλοκάρει προληπτικά ένα φάσμα ιστοτόπων κοινωνικής δικτύωσης.
Το γραφείο του προέδρου ανακοίνωσε [2] ένα μπλοκάρισμα σε Facebook και Instagram, θεωρώντας ότι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για την εξάπλωση της παραπληροφόρησης. Η ομάδα έρευνας Netblocks για τη λογοκρισία στο Διαδίκτυο ανέφερε ότι το WhatsApp, το YouTube, το Viber, το Snapchat και το Messenger ήταν επίσης εκτός σύνδεσης.
Διαβάστε περισσότερα: Μια σειρά βομβιστικών επιθέσεων σε εκκλησίες και ξενοδοχεία προκαλούν τρόμο στη Σρι Λάνκα [3]
Οι απενεργοποιήσεις όπως αυτή είναι μια σαφής παραβίαση των διεθνών δικαιωμάτων της ελεύθερης έκφρασης και της πρόσβασης σε πληροφορίες. Η προστασία αυτών των δικαιωμάτων είναι ιδιαίτερα σημαντική σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης, όπου οι άνθρωποι μπορεί να χρειαστεί να ζητήσουν βοήθεια ή να επικοινωνήσουν με την οικογένεια και τους φίλους για να εξασφαλίσουν την ασφάλειά τους. Ενώ οι διακοπές λειτουργίας του διαδικτύου [4] χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο ως τακτική από τις κυβερνήσεις για τον έλεγχο της έκφρασης στο διαδίκτυο, οι προληπτικές απενεργοποιήσεις είναι αρκετά σπάνιες. Για παράδειγμα, το Μπανγκλαντές δικαιολόγησε ένα μπλοκάρισμα [5] σε Facebook, Viber και WhatsApp το 2016 ως ένα μέτρο δημόσιας ασφάλειας.
Δυστυχώς, δεν είναι απολύτως περίεργο το γεγονός ότι η κυβέρνηση της Σρι Λάνκα έχει ακολουθήσει αυτή τη διαδρομή, καθώς η μακρά ιστορία της δημόσιας βίας της Σρι Λάνκα έχει επανειλημμένα καταλήξει στους χώρους των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Τον Μάρτιο του 2018, η κυβέρνηση μπλόκαρε [6] το Facebook, το WhatsApp και το Viber ως μέρος της προσπάθειάς της να εξουδετερώσει τη σεκταριστική βία μετά από συγκρούσεις μεταξύ Μουσουλμάνων και Βουδιστών στην πόλη Κάντι, με αποτέλεσμα τον εμπρησμό ενός τζαμιού και επιθέσεις εναντίον Μουσουλμανικών επιχειρήσεων.
Εκείνη την εποχή, ο Nalaka Gunawaredene, που γράφει στον ιστότοπο μέσων μαζικής ενημέρωσης Groundviews [7], ισχυρίστηκε [8] ότι οι απαγορεύσεις αυτές ήταν αντιπαραγωγικές και αναποτελεσματικές, κόβοντας πολλούς ανθρώπους από σημαντικές πηγές πληροφοριών, ενώ τεχνογνώστες και πλουσιότεροι χρήστες απλώς ενεργοποίησαν VPN για να παρακάμψουν τα μπλοκαρίσματα. Ξεχωριστές μελέτες [9] από τους ερευνητές και συγγραφείς Yudhanjaya Wijeratne [10] και Ray Serrato [11] διαπίστωσαν ότι πολλοί άνθρωποι εγκατέστησαν VPN για να αποφεύγουν τα μπλοκ και ότι τα μπλοκαρίσματα βλάπτουν τις επιχειρήσεις που εξαρτώνται από τις πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Οι αναλύσεις αυτές δεν εμπόδισαν την κυβέρνηση της Σρι Λάνκα να επαναλάβει και να επεκτείνει την άσκηση αποκλεισμού της, αυτή τη φορά με την προφανή πρόθεση να προλάβει τις αναμενόμενες ψευδείς ειδήσεις, την παραπληροφόρηση και τις φήμες και να αποτρέψει τους ανθρώπους από την οργάνωση αντιποίνων.
Ο Wijeratne αναφέρει [10] στο Twitter ότι βλέπει περισσότερους ανθρώπους έτοιμους να παρακάμψουν τα μπλόκα.
Just a general observation: this time, people seemed far more prepared to work around the block. Clearly citizens learned from March, if not the government.
— Yudhanjaya Wijeratne ? (@yudhanjaya) April 21, 2019 [12]
Απλά μια γενική παρατήρηση: αυτή τη φορά, οι άνθρωποι φάνηκαν πολύ πιο διατεθειμένοι να παρακάμπτουν τα μπλοκ. Σαφώς οι πολίτες έμαθαν από τον Μάρτιο, αν όχι από την κυβέρνηση.
Άλλοι εξακολουθούν να στρέφονται προς τις πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης για να ενημερώνονται και να διατηρούν επαφή με τις κοινότητές τους.
Respect ? Sri Lankans??!
Massive Kindness ,We All Can Proud !
Blood donors are flooding , Large number of people donating bloods in hospitals following Government requests #LKA [13] #SriLanka [14] #EasterSunday [15] #EasterSundayAttacksLK [16] #EasterAttackSL [17] #Colombo [18] pic.twitter.com/15pegwOnlV [19]— Sri Lanka Tweet ?? (@SriLankaTweet) April 21, 2019 [20]
Σεβασμός ? στους Σιναλέζους!
Μέγιστη Ευγένεια, Μπορούμε όλοι να είμαστε Υπερήφανοι!
Οι αιμοδότες πλημμυρίζουν, μεγάλος αριθμός ανθρώπων δωρίζουν αίμα στα νοσοκομεία μετά από κυβερνητικές αιτήσεις #LKA #ΣριΛάνκα #ΚυριακήτουΠάσχα #ΕπιθέσειςτηςΚυριακήςτουΠάσχαστηΣριΛάνκα #ΕπιθέσειςτουΠάσχαστηΣριΛάνκα #Κολόμπο
Παρά το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή είναι μπλοκαρισμένο στη Σρι Λάνκα, το Facebook έχει ξεκινήσει το εργαλείο αντιμετώπισης κρίσεων [21] για να αναφέρει ειδήσεις και να βοηθήσει τους χρήστες να αναφέρουν εάν έχουν επηρεαστεί ή αν ερευνούν για πιθανούς πληγέντες φίλους τους.
Μικτές αντιδράσεις στην κίνηση λογοκρισίας του ποδιού
Η απόφαση της κυβέρνησης να κλείσει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει προκαλέσει απογοήτευση, επειδή αυτά τα μπλοκαρίσματα είναι γενικά αναποτελεσματικά και αποκόβουν τους ανθρώπους από τα ζωτικά κανάλια επικοινωνίας σε μια εποχή ανάγκης.
Άλλοι όμως εξέφρασαν την υποστήριξή τους στην κίνηση. Ο Guardian αναφέρει [22] έναν κάτοικο του Κολόμπο που λέει ότι: “Η μη διακοπή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης θα μπορούσε να έχει οδηγήσει τους ανθρώπους να συντονίσουν επιθέσεις και ταραχές εναντίον Μουσουλμάνων”.
Η απάντηση στη Σρι Λάνκα, τόσο από την κυβέρνηση όσο και από πολλούς κατοίκους, υποδηλώνει κάποια συλλογική αμφιθυμία σχετικά με το κατά πόσο αυτές οι πλατφόρμες μπορούν να έχουν καθαρό θετικό αποτέλεσμα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Πρόκειται για μια εντελώς διαφορετική αφήγηση από αυτό που φάνηκε να κυριαρχεί μόλις πριν από λίγα χρόνια, όταν οι πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης επαινούνταν ως ένας ισχυρός τρόπος για τον συντονισμό της βοήθειας σε περιόδους κρίσης. Το εργαλείο ελέγχου ασφάλειας του Facebook έγινε ακόμα αντικείμενο αντιπαραθέσεων [23], όταν δεν είχε τεθεί στη διάθεση κατοίκων πόλεων όπως η Βηρυτός μετά τις βομβιστικές επιθέσεις το 2015.
Ωστόσο, σήμερα υπάρχει σαφώς μια βαθιά αβεβαιότητα όσον αφορά την ικανότητα των εταιρειών να διατηρούν ασφαλείς τους ευάλωτους χρήστες σε μια κατάσταση κρίσης. Ο λόγος μίσους και η παραπληροφόρηση φαίνεται να αποτελούν παράγοντες που οδηγούν στην αλλαγή αυτή. Τα τελευταία χρόνια, εμπειρογνώμονες και υποστηρικτές των ψηφιακών μέσων της Σρι Λάνκα έχουν διαμαρτυρηθεί στις εταιρείες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ώστε να βρουν τρόπους να περιορίσουν τους διαδικτυακούς λόγους μίσους, την παρενόχληση και την παραπληροφόρηση, σε ελάχιστο βαθμό.
Σε μια έκθεση του 2018, την “Digital Blooms: Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και βία στη Σρι Λάνκα [24]“, ο Sanjana Hattotuwa σημειώνει ότι τόσο το Facebook όσο και άλλες πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης και η κυβέρνηση της Σρι Λάνκα δεν κατάφεραν να σταματήσουν τον πολλαπλασιασμό του λόγου μίσους και της παραπληροφόρησης γύρω από τη βία το 2018. Ο Hattotuwa επικεντρώνεται στο Facebook, ως την προτιμώμενη πλατφόρμα επικοινωνίας των ομιλούντων την σιναλέζικη γλώσσα. Σημειώνει ότι, ενώ τα “μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι η πηγή των βίαιων συγκρούσεων”, προσφέρουν ένα “κανάλι για προτροπή μίσους και βίας από τον όχλο.”
H ανταπόκριση [25] του Facebook στα γεγονότα της Κυριακής του Πάσχα στη Σρι Λάνκα ήταν εξαιρετικά σιωπηλή, εστιάζοντας στην παροχή βοήθειας στους πρώτους ανταποκριτές και την επιβολή του νόμου και απλά δηλώνοντας ότι “γνωρίζουν τη δήλωση της κυβέρνησης σχετικά με το προσωρινό αποκλεισμό των πλατφορμών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης” και δεσμεύονται να βοηθήσουν.
Όπως ίσως κάποτε θεωρήσαμε την παρεμπόδιση των ιστοτόπων κοινωνικής δικτύωσης σε περιόδους κρίσης ως εξωφρενική λογοκρισία, θα μπορούσαμε τώρα να δούμε την αύξηση της δημόσιας υποστήριξης για μπλοκαρίσματα, αν οι εταιρείες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης δεν είναι σε θέση να διαχειριστούν τις απειλές και την παραπληροφόρηση στις πλατφόρμες τους.
Σε αυτή τη στιγμή της φρίκης και της θλίψης στη Σρι Λάνκα, η τύχη των πλατφορμών και η χρήση τους μπορεί να είναι ένα δευτερεύον σημείο. Ωστόσο, η ταχεία απόφαση για την παρεμπόδιση της πρόσβασης σε αυτές τις πλατφόρμες υποδηλώνει ότι, στα μάτια της κυβέρνησης της Σρι Λάνκα, οι πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να επιδεινώσουν μια ήδη κακή κατάσταση. Τις επόμενες μέρες και εβδομάδες, οι εταιρείες μπορεί να το δουν αυτό ως μια στιγμή για να αναλογιστούν τι έχουν κάνει στραβά.