Αυτή η δημοσίευση γράφτηκε από τους Marcus Wang και Stella Fan του WeChatscope, μια ερευνητική πρωτοβουλία του Πανεπιστημίου του Χονγκ Κονγκ. Αυτό το άρθρο είναι το πρώτο μιας σειράς συνεργασίας με το Global Voices. 

Στην Κίνα σήμερα, είναι σχεδόν αδύνατο να ζήσει κανείς τη ζωή του χωρίς το WeChat. Αυτό που ξεκίνησε ως εφαρμογή συνομιλίας, παρόμοιο με το WhatsApp ή το Facebook Messenger, έχει γίνει ένα βασικό εργαλείο για τη διεξαγωγή πολλών καθημερινών δραστηριοτήτων, από την επικοινωνία έως τις βασικές αγορές και την πληρωμή λογαριασμών.

Το WeChat έχει τον μεγαλύτερο αριθμό εγχώριων χρηστών και την πιο εκτεταμένη κάλυψη από οποιαδήποτε υπηρεσία μέσων κοινωνικής δικτύωσης στη χώρα. Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσίευσε το WeChat, η εταιρεία διαθέτει σήμερα πάνω από 1,0825 δισεκατομμύρια μεμονωμένους χρήστες, μαζί με περισσότερους από 20 εκατομμύρια εγγεγραμμένους δημόσιους λογαριασμούς.

Εκτός από τους τακτικούς πολίτες που συνήθως διατηρούν προσωπικούς λογαριασμούς WeChat, σχεδόν όλα τα κυβερνητικά τμήματα, οι κρατικοί οργανισμοί, οι ιδιωτικοί φορείς και οι τοπικές κοινότητες έχουν καταχωρίσει “δημόσιους” λογαριασμούς στο WeChat, όπου παράγουν περιεχόμενο παρόμοιο με τις σελίδες του Facebook. Αυτό δημιουργεί έναν ανοιχτό χώρο για οιονεί δημόσιες συζητήσεις για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, όπως προσωπικές ιστορίες, κοινωνικά θέματα, αθλητισμός, τεχνολογία και έκτακτα νέα. Οι μεμονωμένοι χρήστες αλληλεπιδρούν στενά με τους δημόσιους λογαριασμούς αφήνοντας σχόλια και προωθώντας τις δημοσιεύσεις σε κοινωνικές ομάδες.

Το 2018, περίπου 500.000 επίσημοι λογαριασμοί WeChat λειτουργούσαν καθημερινά, με περίπου 5 δισεκατομμύρια ημερήσιες προβολές σελίδας. Το σύστημα πληρωμών κινητής τηλεφωνίας της WeChat έχει γίνει η προτιμώμενη μέθοδος της Κίνας για πληρωμές όλων των ειδών, λόγω της ευκολίας της εφαρμογής και της απότομης αύξησης της κυκλοφορίας των πλαστών χαρτονομισμάτων στη χώρα.

Η μαζική βάση χρηστών του WeChat και η ισχυρή κοινωνική επιρροή της βοήθησαν να αποτελέσει βασική συνιστώσα του αυστηρού καθεστώτος λογοκρισίας της Κίνας. Το 2017, η ομάδα μας στο Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ δημιούργησε ένα τεχνικό σύστημα “έρευνας” του διαδικτύου για τη μελέτη της λογοκρισίας στις δημόσιες σελίδες του WeChat. Εντός του 2018 διατηρήσαμε τις λογοκριμένες δημοσιεύσεις σε μια βάση δεδομένων με δημόσια πρόσβαση. Το ονομάζουμε WeChatscope.

Η ομάδα μας παρακολούθησε περισσότερους από 4.000 δημόσιους λογαριασμούς που καλύπτουν καθημερινές ειδήσεις μέσω του προγράμματος ηλεκτρονικών υπολογιστών που επισκέπτεται (και περιοδικά ξαναεπισκέπτεται) άρθρα και καταγράφει τα περιεχόμενα. Όταν το σύστημα βλέπει ότι μια δημοσίευση έχει εξαφανιστεί, αυτό το ανιχνεύει ως λογοκρισία. Στη συνέχεια, επιστρέφεται στη βάση δεδομένων ένα αντίγραφο της ανάρτησης και διατίθεται για δημόσια πρόσβαση.

Μέχρι το τέλος του 2018, συμπεριλήφθηκαν συνολικά περισσότερα από 1,04 εκατομμύρια άρθρα. Από αυτά, περίπου 11.000 έχουν αφαιρεθεί από το σύστημα λογοκρισίας στο Διαδίκτυο.

Αυτή η προσέγγιση μας επιτρέπει να ανιχνεύσουμε περιεχόμενο που καταργήθηκε μετά τη δημοσίευσή του — αλλά μας λείπει το περιεχόμενο που λογοκρίνεται πριν από τη δημοσίευση. Η πλειοψηφία των Κινεζικών πλατφορμών των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι εξοπλισμένη με ένα φίλτρο λέξεων-κλειδιών που τους επιτρέπει να λογοκρίνουν αυτόματα ευαίσθητες πληροφορίες προτού αυτές δημοσιευθούν. Δημιουργείται μια λίστα λέξεων-κλειδιών και ενημερώνεται συνεχώς από τις κρατικές αρχές λογοκρισίας και στη συνέχεια μεταβιβάζεται στους φορείς εκμετάλλευσης της πλατφόρμας. Αυτό εξηγεί γιατί ορισμένα πολιτικά ευαίσθητα θέματα όπως τα στρατόπεδα επανεκπαίδευσης του Σιντσιάνγκ σπάνια εμφανίζονται στο σύνολο δεδομένων μας.

Ενώ ο όγκος του περιεχομένου που παρεμποδίζεται από το φιλτράρισμα λέξεων-κλειδιών είναι μεγάλος, αναλύοντας τα διαθέσιμα δεδομένα περιεχομένου, το έργο μπορεί να εξακολουθήσει να αποτελεί το γενικό καθεστώς λογοκρισίας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης της Κίνας.

Τέσσερις επίσημοι λόγοι για τη λογοκρισία στο WeChat

Αφού αφαιρεθεί μια δημοσίευση από το WeChat, η εταιρεία εκδίδει μια επίσημη εξήγηση για την απομάκρυνσή της, στους δημιουργούς και τους αναγνώστες της. Η εταιρεία προσφέρει συνήθως έναν από τους τέσσερις διαφορετικούς λόγους:

• “Αυτό το περιεχόμενο έχει διαγραφεί από τον εκδότη” (8.092 άρθρα)

Αυτό το μήνυμα υποδεικνύει ότι ο συντάκτης αφαίρεσε τη δική του δημοσίευση. Η αυτολογοκρισία είναι μια κοινή πρακτική μεταξύ των χρηστών του Διαδικτύου στην Κίνα, καθώς η ομιλία στο διαδίκτυο μπορεί εύκολα να τους δημιουργήσει προβλήματα. Τα μηνύματα που αναφέρουν ανεπίσημες πηγές πληροφοριών μπορούν εύκολα να κατηγορηθούν για εξάπλωση φημών αν αυτά αναδημοσιευθούν περισσότερο από 500 φορές. Οι χρήστες συχνά  αφαιρούν τις δικές τους δημοσιεύσεις αν λάβουν προειδοποίηση από ανώτερους συναδέλφους ή εργοδότες.

• “Αυτό το περιεχόμενο δεν είναι διαθέσιμο λόγω παραβίασης σχετικών νόμων και κανονισμών” (2.950 άρθρα)

Αυτό το μήνυμα δείχνει ότι είτε οι αρχές λογοκρισίας είτε η ομάδα ελέγχου εταιρικού περιεχομένου βρήκαν και αφαίρεσαν παράνομα περιεχόμενα.

• “Αυτός ο λογαριασμός αποκλείστηκε” (406 άρθρα)

Εάν ένας χρήστης έχει παραβιάσει τους κανόνες της κοινότητας αρκετές φορές, ο σχετικός λογαριασμός θα ανασταλεί ή θα τερματιστεί. Οι αρχές λογοκρισίας μπορούν επίσης να ζητήσουν από τους φορείς εκμετάλλευσης των πλατφορμών να μπλοκάρουν άμεσα τον λογαριασμό ενός χρήστη.

• “Αυτό το περιεχόμενο έχει αναφερθεί από πολλούς χρήστες και το σχετικό περιεχόμενο δεν είναι δυνατό να εμφανιστεί” (206 άρθρα)

Το περιεχόμενο μπορεί να καταργηθεί αν άλλοι χρήστες το επισημάνουν για παραβίαση των κανόνων της πλατφόρμας.

10 αμφιλεγόμενα θέματα το 2018

Με την εξέταση ολόκληρου του συνόλου δεδομένων του 2018, η ερευνητική ομάδα διαπίστωσε ότι το πεδίο των επικεντρωμένων θεμάτων στο WeChat επεκτάθηκε από τις εσωτερικές πολιτικές και τις κοινωνικές αναταραχές σε λιγότερο πολιτικά ευαίσθητα θέματα, σε μια προσπάθεια να υποστηριχθεί η διεθνής πολιτική εικόνα της Κίνας ως “μεγάλη δύναμη”. Τα πιο ευαίσθητα θέματα του 2018 περιελάμβαναν:

• Πόλεμος Εμπορίου Κίνας-ΗΠΑ
• Αμερικανικές κυρώσεις εναντίον της ZTE
• Η σύλληψη της Meng Wanzhou, Οικονομικής Διευθύντριας της Huawei, στον Καναδά
• Η έρευνα εναντίον του επιχειρηματία Ye Jianming για οικονομικά εγκλήματα
• Το σκάνδαλο για το φάρμακο της εταιρείας Hongmao
• #Metoo και καταγγελίες σεξουαλικής παρενόχλησης εναντίον ενός καθηγητή του Πανεπιστημίου του Πεκίνου
• Σύγκρουση επιβατών-οδηγών στο Τσονγκτσίνγκ
• Το πρώτο παιδί παγκοσμίως γενετικά τροποποιημένο
• Σκάνδαλο εμβολίων Changsheng
• Σκάνδαλο φοροδιαφυγής της Φαν Μπίνγκμπινγκ

Σε αυτήν την επικείμενη σειρά, θα επισημάνουμε τα 10 πιο λογοκριμένα θέματα για το 2018, ένα άρθρο κάθε φορά.

Διαβάστε περισσότερα στη σειρά άρθρων Λογοκρισία στο WeChat.