[1]Ελεύθερη εικόνα από το pixabay.
Αυτή η ανάρτηση γράφτηκε από την ομάδα του WeChatscope, μια ερευνητική πρωτοβουλία υπό την ηγεσία του Δρ. King-wa Fu, στο Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ.
Με περισσότερους από 1,0825 δισεκατομμύρια μεμονωμένους χρήστες [2], μαζί με περισσότερους από 20 εκατομμύρια [3] δηλωμένους δημόσιους λογαριασμούς, το WeChat διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό εγχώριων χρηστών και την πιο εκτεταμένη κάλυψη οποιασδήποτε υπηρεσίας μέσων κοινωνικής δικτύωσης στην Κίνα. Ως εκ τούτου, έχει καταστεί βασικό στοιχείο του αυστηρού καθεστώτος λογοκρισίας της Κίνας.
Το 2017, η ομάδα μας [4] στο Πανεπιστήμιο του Χονγκ Κονγκ δημιούργησε ένα τεχνικό σύστημα “έρευνας” του διαδικτύου για τη μελέτη της λογοκρισίας στις δημόσιες σελίδες του WeChat. Μέσα στο 2018, παρακολουθήσαμε περισσότερους από 4.000 δημόσιους λογαριασμούς που κάλυπταν καθημερινές ειδήσεις και διατηρούσαμε τις λογοκριμένες δημοσιεύσεις σε μια δημόσια βάση δεδομένων, το WeChatscope [4]. Αυτό το άρθρο είναι το τέταρτο μιας σειράς συνεργασίας [5] με το Global Voices.
Το πιο λογοκριμένο θέμα στο σύνολο δεδομένων του WeChatscope του 2018 ήταν ο εμπορικός πόλεμος Κίνας-ΗΠΑ. Αυτή η μεγάλη διαμάχη προκάλεσε έντονες δημόσιες συζητήσεις στα κινεζικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με τα κρατικά μέσα ενημέρωσης που κάλυπταν εκτενώς τα νέα να κατηγορούν τις ΗΠΑ για μονομερείς ενέργειες και προστατευτισμό.
Πολλά από αυτά τα μέσα ενημέρωσης δημοσιεύουν απευθείας στο WeChat. Ως εκ τούτου, χιλιάδες δημοσιεύσεις σχετικά με την εμπορική σύγκρουση Κίνας-ΗΠΑ στους δημόσιους λογαριασμούς WeChat αφαιρέθηκαν από τους φορείς εκμετάλλευσης του WeChat λίγο μετά τη δημοσίευσή τους.
Αυτές οι τάσεις δείχνουν ότι η επικοινωνία της κοινής γνώμης και η λογοκρισία της ανεξάρτητης έκφρασης συμβαδίζουν.
Τα αποτελέσματά μας συμφωνούν επίσης με τα ευρήματα άλλων οργανισμών. Τον Ιούνιο του 2018, το China Digital Times [6] αποκάλυψε ότι οι κινεζικές προπαγανδιστικές αρχές εξέδωσαν ένα λεπτομερές σύνολο οδηγιών προς τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αφότου η Κίνα ανακοίνωσε δασμούς 25% για 659 προϊόντα, ως αντίποινα για τους δασμούς που ορίζει ο Αμερικανικός Εκπρόσωπος Εμπορίου.
Οι αρχές δήλωσαν στους Κινέζους δημοσιογράφους να μην αναφέρουν ή να μην αντιδράσουν σε σχόλια του Ντόναλντ Τραμπ ή αξιωματούχων των ΗΠΑ. Η οδηγία λογοκρισίας τόνιζε:
Η εμπορική σύγκρουση είναι πραγματικά ένας πόλεμος ενάντια στην άνοδο της Κίνας, για να δούμε ποιος έχει τη μεγαλύτερη αντοχή. Δεν υπάρχει καθόλου χρόνος για διστακτικότητα ή επιφυλακτικότητα.
Ταυτόχρονα, προειδοποίησε επίσης για την υπερθέρμανση του πατριωτισμού εναντίον των ΗΠΑ:
Μην προσβάλλετε τη χυδαιότητα του Τραμπ. Μην μετατρέψετε την κατάσταση σε πόλεμο προσβολών.
Όταν κάποιος παραπέμπει στο χρονοδιάγραμμα λογοκρισίας (σχήμα III) και στο χρονοδιάγραμμα του πολέμου εμπορίου [7], εμφανίζεται ένα πρότυπο. Η αναζωπύρωση της λογοκρισίας έλαβε χώρα σε άμεση γειτνίαση με τις κορυφαίες στιγμές της αντιπαράθεσης Κίνας-ΗΠΑ.
Στο σχήμα 1 (παρακάτω), η πρώτη αύξηση εμφανίζεται μετά από την ανακοίνωση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στις 22 Μαρτίου ότι οι ΗΠΑ θα επιβάλλουν δασμούς σε προϊόντα αξίας 60 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που εισάγονται από την Κίνα.
Στις 2 Απριλίου, το Κινεζικό Υπουργείο Εμπορίου αντέδρασε με μια αντεπίθεση, επιβάλλοντας δασμούς σε 128 είδη εισαγόμενων αγαθών από τις ΗΠΑ.
Σχήμα 1. Χρονολογική σειρά του λογοκριμένου περιεχομένου που σχετίζεται με τον εμπορικό πόλεμο Κίνα-ΗΠΑ
Από τον Απρίλιο μέχρι το τέλος Μαΐου, οι καμπύλες που μετρούν τη λογοκρισία και την ένταση των εμπορικών συνομιλιών είναι αντικειμενικές εικόνες η μία της άλλης. Υπήρξε σαφές κύμα λογοκρισίας, αφότου το Αμερικανικό Υπουργείο Εμπορίου κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η κινεζική τηλεπικοινωνιακή εταιρεία ZTE παραβίασε τις Αμερικανικές κυρώσεις στις 16 Απριλίου. Αυτό υποχώρησε και στη συνέχεια επανεμφανίστηκε στις αρχές Μαΐου, όταν οι ΗΠΑ ζήτησαν από την Κίνα να μειώσει το χάσμα στις συναλλαγές κατά 200 δισεκατομμύρια δολάρια μέσα σε δύο χρόνια.
Πολλές λογοκριμένες δημοσιεύσεις κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου περιείχαν τις απόψεις οικονομικών εμπειρογνωμόνων όπως ο Gao Shanwen, ερευνητής της Λαϊκής Τράπεζας της Κίνας, και ο μεγιστάνας των ακινήτων Ren Zhiqiang.
Η δημοσίευση του Gao Shanwen, “Η βαθιά τριβή μεταξύ Κίνας και Ηνωμένων Πολιτειών”, (中美贸易摩擦深处的忧虑 [8]), που αφαιρέθηκε από το WeChat στις 2 Αυγούστου, ανέλυε βασικές συγκρούσεις, από τις παγκόσμιες εμπορικές αγορές έως τις αγορές τεχνολογίας, μεταξύ των δύο χωρών. Ο Ren Zhiqiang συζήτησε τον εμπορικό πόλεμο μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ (任志强谈中美贸易战，能不能听懂是你们的事 [9]) και επέκρινε την πολιτική κλειστών θυρών της Κίνας τα τελευταία χρόνια. Αυτή η δημοσίευση αφαιρέθηκε από το WeChat στις 17 Οκτωβρίου.
Τα εθνικιστικά άρθρα της κινεζικής κυβέρνησης λογοκρίθηκαν επίσης. Ένα άρθρο με τίτλο “Είναι η Κίνα και οι Ηνωμένες Πολιτείες στην ίδια πλευρά ακόμα;” (北方青杨：中美还在一条船上吗？) [10], το οποίο υπερηφανευόταν για τη δύναμη της Κίνας να αντισταθεί στην ηγεμονία των ΗΠΑ, αφαιρέθηκε επίσης από το WeChat στις 18 Αυγούστου.
Σχήμα II. Η λέξη “δασμός” έχει κεντρική θέση στη λογοκρισία του εμπορικού πολέμου.
Μια άλλη αιχμή πραγματοποιήθηκε στα τέλη Ιουνίου, όταν η Κίνα ανακοίνωσε δασμούς 25% για 659 προϊόντα ως αντίποινα εναντίον του Αμερικανικού καταλόγου επιβολής δασμών. Η χρονική στιγμή της ακμής συνέπεσε με την έκδοση των οδηγιών λογοκρισίας του προπαγανδιστικού τμήματος για τον εμπορικό πόλεμο Κίνας-ΗΠΑ.
Οι πιο συχνά αναφερόμενες λέξεις-κλειδιά που εμφανίζονται στις λογοκριμένες δημοσιεύσεις είναι “δασμοί” (βλ. σχήμα II), “Huawei” και “ZTE” (σχήμα III).
Οι λογοκριμένες λέξεις “δασμοί”, “ZTE” και “Huawei” σε σχέση με την λογοκρισία για τον εμπορικό πόλεμο Κίνας-ΗΠΑ.
Μια άλλη αιχμή παρατηρήθηκε περίπου στις 6 Ιουλίου, αφότου η διοίκηση Τραμπ επέβαλε έναν κατάλογο δασμών για την Κίνα, ο οποίος τοποθετούσε δασμό 25% σε 818 εισαγόμενα κινεζικά προϊόντα αξίας 34 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ο συνολικός όγκος λογοκρισίας παρέμεινε σε υψηλά επίπεδα μεταξύ Ιουλίου και Σεπτεμβρίου, καθώς τόσο η Κίνα όσο και οι ΗΠΑ συνέχισαν να εισάγουν νέες λίστες δασμών.
Οι ιστορίες για τις αρνητικές επιπτώσεις του πολέμου στην Κίνα ήταν επίσης ένας από τους κορυφαίους στόχους για τη λογοκρισία στο WeChat. Ορισμένες δημοσιεύσεις σχετικά με την πτώση του Κινεζικού χρηματιστηρίου τον Ιούνιο του 2018 διαγράφηκαν. Μια δημοσίευση με τίτλο “Ο Τραμπ επέβαλε δασμούς 200 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε βασικά εμπορεύματα της Κίνας. 2 τρισεκατομμύρια δολάρια στο χρηματιστήριο απλώς εξατμίστηκαν σε μια νύχτα!” (特朗普再收中国2000亿商品关税 股市一夜蒸发2万亿！千股跌停 [11]), η οποία δημοσιεύτηκε στο WeChat στις 20 Ιουνίου και απομακρύνθηκε την επόμενη μέρα.
Αφού η Κίνα ακύρωσε τις εμπορικές συνομιλίες με τις ΗΠΑ στις 22 Σεπτεμβρίου και εξέδωσε Λευκή Βίβλο, [12] όπου κατηγορούσε την Ουάσινγκτον για οικονομικό εκφοβισμό, τα γενικά επίπεδα λογοκρισίας μειώθηκαν ελαφρώς, αφήνοντας λίγο χώρο για τη διοχέτευση της κοινής γνώμης έναντι της οικονομικής δύναμης των ΗΠΑ.
Στη συνέχεια, όμως, στις αρχές Νοεμβρίου εμφανίστηκε απότομη αύξηση της λογοκρισίας, όταν οι ΗΠΑ και η Κίνα επανέλαβαν τις εμπορικές συνομιλίες σε τηλεφωνική κλήση μεταξύ του υπουργού Οικονομικών των ΗΠΑ Στίβεν Μνουσίν και του Κινέζου αντιπροέδρου Λιού Χι. Αυτή η συγκεκριμένη ακίδα πιθανότατα προοριζόταν να χαλαρώσει τον πόλεμο προπαγάνδας εναντίον των ΗΠΑ και να προετοιμάσει το κοινό για μια συμφωνία.
Στη σύνοδο κορυφής της G20 της 1ης Δεκεμβρίου 2018, οι αρχηγοί των δύο πλευρών κατέληξαν τελικά σε συμφωνία για διαπραγματευτική περίοδο για διάστημα 90 ημερών. Μετά από αυτό, το συνηθέστερα λογοκριμένο περιεχόμενο στο σύνολο δεδομένων μας αφορούσε τη σύλληψη της Οικονομικής Διευθύντριας της Huawei, Meng Wanzhou, στον Καναδά.
Συνολικά, είναι σαφές ότι οι κινεζικές Αρχές ήταν πολύ προσεκτικές στο χειρισμό του δημόσιου αισθήματος στο WeChat. Σε όλο το πλάνο, εργάστηκαν για να προστατέψουν την εικόνα της Κίνας ως ισχυρή χώρα και να κατηγορήσουν τις ΗΠΑ για την έναρξη του εμπορικού πολέμου. Ωστόσο, προσπάθησαν επίσης να αποτρέψουν την υπερβολική δυσαρέσκεια εναντίον των ΗΠΑ, επειδή φοβόταν ότι το κοινό θα θεωρούσε τον συμβιβασμό από την κινεζική κυβέρνηση ως ήττα.
Στην επόμενή μας δημοσίευση, θα εξετάσουμε προσεκτικά το μοτίβο λογοκρισίας της ZTE και της Huawei.